Остатні Круль Польскі

Як выглёнда годло Польскі?

Бялы ожэл на чэрвоным тле.

Як выглёнда фляга Польскі?

Бяло-чэрвона

Тэкст хымну

Мазурэк Домбровскего (інна назва – Песьнь легьёнув влоскіх) ест офіц’яльным хымнэм Польскі. Тэкст зостал напісаны Юзэфэм Выбіцкім, аўтор мэлод’і незнаны. Песьнь повстала в 1797 року. Хымнэм народовым зостала в 1927 року.

Тэкст: Ешчэ Польска не згінэла

Кеды мы жыемы

Цо нам обца пшемоц взела

Шаблёў одбежэмы

Марш, Марш Домбровскі

З Земі влоскей до Польскі

За твоім пшэводэм

Злончым сеў з народэм

Пшэйдзем Вісле, пшэйдзем Вартэ

Бэндземы Полякамі

Дал нам пшыклад Бонапартэ

Як звыценжыць мамы

Марш, Марш Домбровскі

Як Чарнэцкі до Познаня

По швэдскім забоже

Для Ойчызны ратованя

Врутім сеў пшэз можэ

Марш, Марш Домбровскі

Юж там Ойцец до свэй Басі

Муві заплаканы

Слухай ено поно насі

Біёў в тарабаны

Вымень знанэ Сьвента Народовэ і косьцельнэ

1 стычня (январь) – Новы Рок

Вельканоц – недзеля і понедзялэк – первша недзеля по первшэй вёсэннэй пэлні ксенжыца

1 мая (май) – Сьвенто працы

3 мая (май) - Дзень Констытуцьі Тшэцего мая

Божэ Цяло – чвартэк дзевёнтэго тыгодня по Вельканоцы

15 серпня (август) – Внебовстомпене Найсвентшэй Марыі Панны

15 серпня (август) – Свенто Войска Польскего

1 лістопада (ноябрь) – Дзень вшысткіх Сьвентых

11 лістопада (ноябрь) – Дзень неподлеглосьці

25, 26 грудня (декабрь) – Божэ Народзэне

Пытаня з хістор’і Польскі

1. Кто быў звыцензцем в Бітве под Грунвальдэм?

В 1410 року на полях Грунвальдзкіх сточоно бітвэў мендзы Кшыжакамі а польско літэвскім войскем под пшэводніцтвэм Владыслава Ягелло. В тэй бітве выграло войско польско-літэвске.

Дата хшту Польскі.

966 – Мешко Первшы (первшы владца Польскі) пшыймуе хшэст. Ест то первшы крок в хрыстыянізацыі первотне поганьскего народу польскего.

3. Кто быў первшым крулем Польскі?

Болеслав Хробры – первородны сын Мешка Первшего. Мыслёнц о короне крулевскей, розвіял контакты с папествэм і цэсарствэм. 1025 – Болеслав Хробры зостае коронованы на первшэго круля польскего.

Тэстамэнт Кшывоустэго – цо в нім было?

По смерці ойца Болеслав Кшывоусты точыл валькэў о владзэ з братэм Збігневэм. Его сукцэсы ослабя остатні акт політычны рэгулюёнцы справэў настэмпства трону. В свым тэстамэнце Болеслав Кшывоусты подзеліл паньство мендзы тшэх пэлнолетніх сынув, твожонц інстытуц’еў ксенця звежхнэго – сэньёра. В тэн спосуб роспочол сеў окрэс “розбіця дзельніцовэго”, ктуры трвал около 200 лят

5. Цо сеў стало з Попелэм?

Круль Попель – то злы і окртны круль, ктуры мешкал в Крушэвіцкім замку. Мял жонэў Гердэ, ктура вымысяла удрэнкі для люду. Мял круль своў радэ., в ктурэй засядалі его вукове. Але он не хцял іх слухаць. Разэм з жоноў Гердэў постановілі іх позбыць сеў подстэмпэм. Пшэд тэм Попель удал сеў до вружа, абы тэн поведзял цо сеў выдажы. Вруж поведзял му, жэ мусі баць сеў мышы. Попель не пшэёл сеў тоў вружбоў. Постановіл позбыць сеў вуйкув. Пэвнэго дня запросіл іх до замку. Як вуйкове пшыехалі на бал, то Попель іх повітал і зачол пшэпрашаць. Праз якісь час жона круля пшынёсла отруты мюд. Вуйкове выпілі і зачэлі падаць з лав. Едэн з вуйкув, умераёнц пшэклёл круля і цалы руд Попеля. Поведзял, жэ іх сьмерць бэндзе горша од смерці вуйкув. Цяла вуйкув круль выжуціл до жэкі. А з рана вшысткім поведзял, жэ вуйком не подобало сеў і оні выехалі ноцоў. За якісь час в замку несподзеване появілі сеў мышы. Было іх бардзо дужо, а ратунку на ніх не было.Попел разэм з жоноў постановілі уцец на выспэў до вежы. Пшэплынэлі выспэў і былі пэвні, жэ соў бэзпечні. Еднак мышы тэж пшыплынэлі на выспэў, пшэгрызлі джві, вэшлі по сходах і з’едлі круля Попеля і его жонэў Гердэў.

6.  Кім быў Пяст Колодзей?

Пяст разэм з жоноў Жэпіхэў жылі в часах круля Попеля. Пяст быў жэмесьльнікем, ктуры робіў дрэвнянэ кола. У Пяста быў сын Зэмовіт. Кеды Зэмовіт мяў 7 лят, пшышэдл час постшыжын.Постшыжыны – то обжэнд, кеды сынові ойцец остшыга влосы. То значы, жэ тэраз выхованем сына займуе сеў Ойцец і учы го ружных справ господарчых. В часе постшыжын до дому Пяста завіталі тшэх мэндрцув, ктурым не старчыло мейсцэ в замку Попеля (бо пшыехалі на постшыжыны до сына круля Попеля). Пяст запросіл іх до дому і почэнстовал. Мэндрцы поведзелі, жэ іх Сына Зэмовіта чэка велька пшышлосьць, а іме его бэндзе славнэ. За якісь час Пяст разэм з жоноў керовалі в Крушэвіцах, а од іх сына Зэмовіта выводзі сеў первшы владца Польскі – Мешко Первшы.

               

 

7. Кім быў Ян Матэйко?

Ян Матэйко – выбітны польскі маляж з конца 19 веку. Маловал образы з хістор’і Польскі: постаце і выдажэня. Плутна: бітва под Грунвальдэм, Сяньчык, Панорама Рацлавіцка.

8. Кім быў Міколай Копэрнік?

Міколай Копэрнік быў астрономэм, ктуры одкрыл тэор’еў хэльёцэнтрычноў: земя обраца сеў вокул слоньца, а не одвротне. Міколай Копэрнік уродзіл сеў в Торуню.

9. З кім сеў вёнжэ настэмпуёнцэ поведзэне: “Зостал Польскэ дрэвняноў, а зоставіл мурованоў”?

Круль Казімеж Велькі – едыны круль в Польсцэ называны Велькім. Доконьчыл дзела з’едночэня паньства, ктурэго тэрытор’юм повенькшыло сеў двукротне. Кладл велькі націск на розвуй господарчы. Пшэд нім в Польсцэ будовалі з дрэвна, а за часы Казімежа Велькего розвіяло сеў будовніцтво і зачэлі юж будоваць з муру. Завдзенча се му розбудовэ Вавэлю.

Кто выграл бітвэ под Пловцамі?

Бітва под Пловцамі розэграла сеў 27 вжэсня 1331 року помендзы войскамі Владыслава Локетка а оддзяламі Закону Кшыжацкего. В первшэй фазе выгралі Поляцы, в другей фазе – кшыжацы. Вынік не зостал усталёны до дзісь.

11. З чым сеў кояжы постаць круля Яна Тшэцего Собескего?

Круль Ян Тшэці Собескі быў хэтманэм, выбітным водзэм і організаторэм войска. Найвенькшым і найглоснейшым его чынэм была одсеч Ведня обленжонэго в 1683 року пшэз Туркув, где однюсл звыценство над арміеў турэцкоў.

12. Кеды мяў мейсцэ потоп Швэдскі?

Потоп Швэдскі - швэдскі наязд на Польскэў в 1655 року. Круль швэдскі Кароль Дзесёнты займуе Варшавэў і Кракув. Потоп Швэдскі показал слабосьць Жэчыпосполітэй. Пунктэм звротным стала сеў оброна Чэнстоховы.

13. Кедя мяў мейсцэ первшы, другі, тшэці розбюр Польскі? Краіны – Заборцы

1772 – первшы розбюр (заборцы: Аустр’я, Рос’я, Прусы)

1793 – другі розбюр (Рос’я, Прусы)

1795 – тшэці розбюр (Аўстр’я, Рос’я, Прусы)

Остатні Круль Польскі

Станіслав Аўгуст Понятовскі (1732-1798). Зостал Крулем з ініцыятывы Катажыны Другей. Был мэцэнасэм штукі і культуры. Надзее на утшымане паньства покладал на ласкавосьці Катажыны Другей. Велькім его взлётэм быў удзял в установленю Констытуц’і Тшэцего мая.

15. З чым сеў кояжы Тарговіца?

Тарговіца, конфэдэрац’я тарговіцка – спісэк магнацкі завёнзаны в цэлю обаленя Рэформ Сэйму і Констытуц’і Тшэцего мая. Конфэдэраці донжылі до утшыманя старых структур паньствовых бондзь подзялу Жэчыпосполітэй на аўтономічнэ провінц’е зажондзанэ пшэз пшэдставіцелі магнатэр’і Конфэдэраці звруцілі сеў о помоц до Рос’і, цо выкожыстала Катажына Друга, высылаёнц пшэцівко Польсцэ 100тысенчноў арм’еў. Тарговіца – то място на Украіне

16. Кім быў Тадэуш Косцюшко?

Тадэуш Косцюшко уродзіл сеў на Полесю. Зостал бохатэрэм народовым. Выехал до Амэрыкі, але за парэ лят вруціл до Польскі. Быў начэльнікем Повстаня Косцюшковэго (інсурэкц’і косцюшковэй) ктурэ выбухло в 1794 року і было скерованэ пшэцівко заборцом. Было стлумёнэ. Рогатыка – чапка гэнэральска з лят 1789-1794