Глухонды кристаллизатор 3 страница

ЛПА тиеу прокатты құрамда бары жанында ­ құрудан кейін 40%, - құрастырады, ол 80-85% дейін өседі.

ЛПА схемасы тағы, Жапонияда өңделген, 7-суретте көрсетілген. УНРСпен роторлық агрегат қосады (ол ­ жоғарыда кескінделген), қайсыда шығудан кейін 160 x 130 x 128 мм. мөлшерлермен трапециевид қима кесектері құйып алады тартимын ­ доңғалақтардың щихі 9 УНРС кесек жүреді арқылы 10 пісіру үшін сіздер ­ температура равнивания және қайшылар 11. дайындау онан әрі ­ жүреді тік және горизонтальдықты қыспақты көтерменің, қайсыларды трапециевидтің заготомен квадрат қалыптасады ­ вка қимамен 120 x 120 мм.

Зауытта " электр болат " алды бір қалыпты ұзындықтарға дайындау кесу ЛПА жасалған және қаналады жайлы ­ ЛПАға 8мм диаметрмен катанкуларды алады, қорытылатынды индукциялықтың ­ құйғыш ожаудан. арқылы аралық метал ­ кристаллизаторға жығылады, қайсыдан кейін кесек құрылғы созған және тіреу доңғалақтар жүреді, жылуға арналған екі индуктор, беруші дестелер, планетарлық стан, ұшатындар пышақ ­ ницы, таза көтерменің. УНРСпен қисық сызықты негіздік радиудан ­ құю жылдамдығы жанында көлденең қима мөлшерлерімен кесекті береді 0,7-3,5 м/мин. миналардың. Катанки шығу жылдамдығы жалға берілетіннің - - жанында 1,7м/с.

 

2. Отқа төзгіш динас кірпіштен жасалған материалдар қолданылатын пеш футеровкасын айтып беріңіз

Доғалы пештің футеровкасы электр доғаларының жылулық сәулелену,тиеу кезінде шихта кесектерінің соққылары,қож және металдың жегідей жеу әсері,салқын шихтаны үйю кезінде салқындатқанда температуралардың күрт өзгеруінде туатын термиялық кернеу әсеріне ұшырайды.Футеровка күмбезі арқа күмбезінің таяныш күштерімен туатын қосымша жүктеуге ұшырайды.

Сондықтан қолданылатын отқа төзімді заттар жоғары отқа төзімділік,термотөзімділік,беріктілік және қожға төзімділікке ие болуы керек.

Технологиялық процесске байланысты доғалы пештердің футеровкасын қышқыл және негізгі отқа төзімді материалдардан жасауға болады.

Қышқыл футеровка жасау үшін негізгі компоненттің (SiO₂) мөлшері 95-97% болатын кварцит және одан жасалған өнімдерді қолданады. Династы кірпіш жасағанда байланыстырушы материал ретінде известьті ерітінді (2,0-2,2%) және сульфитті щелок немесе сірнені қолданады.

Негізгі қалаулы пештерді футеровкалау үшін кедей хромды және темір кендері қосылған магнезитті ұнтақтан жасалған материалдар мен өнімдерді қолданады.Зауыттардың көбісінде электрпештерін футеровкалау үшін отқа төзімді заттар ретінде доломит және одан жасалған өнімдер қолданылады.

Жоғары отқа төзімді магнезитхромитті өнімдерді келесі маркаларға бөледі:

ПШСП- шихтада ұсақ ұнтақталған хромды кені бар тығыз периклазоншпинелидты магнезитхромитті;

МХСП-шихтада ірі түйіршікті хромиті бар тығыз магнезитхромитті;

ПШСО-шихтада ұсақ ұнтақталған хромды кені бар қарапайым периклазошпинелидты магнезитхромитті;

МХСО-шихтада ірі түйіршікті хромды кені қарапайым магнезитхромитті.

Бұл өнімдердің негізгі құраушысы (65-70%) магний тотығы болып табылады. Кірпіш маркасына байланысты хром кенінің мөлшері кемпірсай кенің қолданғанда 7-18% шамасында және сарановск кенін қолданғанда 5-12% шамасында болады.

Тығыз өнімдер (ПШСП және МХСП) көлемі 40т-дан артық электрпештерінің аса қиын жағдайда жұмыс жасайтын күмбездерін жасауға арналған. Қарапайым өнімдер (ПШСО және МХСО) аз көлемді пештердің күмбездерін жасау үшін қолданылуы мүмкін.

Көрсетілген марка өнімдері тіке және пятовый кірпіш түрінде жасалуы мүмкін. Тіке кірпіш ұзындығы (яғни күмбез қалыңдығы) 230,300,380,460 және 520мм болады.

3. Доғалы пештерде шихтаны тиеудің әдістерін түсіндіріңіз

 

3.Пештердің механикалық қондырғылары

Шихтаны тиеудің екі әдісі бар:мульдамен жұмысшы терезе арқылы және жоғарыдан тиеу себеттермен (қауға) ашық күмбез арқылы. Жоғарыдан тиеу көптеген артықшылықтары бар,сондықтан барлық қазіргі замаңғы пештерде шихтаны тиеу жоғарыдан жүргізіледі. Мульдалы тиеу кейбір зауыттарда ескі цехтарда сақталған.

Доғалы пештер. Доғалы пештерде электр энергиясын жылу энергиясына айналдыру газдардағы разрядтың бір түрі болып табылатын электр доғасында жүреді.Бұл разрядта доғаның салыстырмалы үлкен емес көлемінде үлкен қуатты шоғырланғандырып және жоғары температуралар алуға болады.Доғадағы жылудың жоғары концентрациясы тез жылдамдықпен жоғары температураға дейін металды қыздырып балқытуға мүмкіндік береді.

Доғамен металды қыздыруды тікелей(егер доға электорд пен балқытылған металл арасында жанса) немесе сәулелену арқылы(доға екі электрод арасында жанса) жүргізуге болады(1 сур.).Бірінші типті пештерді тікелей қыздыру,екінші-жанама әрекетті пештер деп аталады.Жанама әрекетті пештерде жоғары температура ошағы металл бетінен бірнеше қашықтыққа алыстатылған және алдымен металл бетіне доғамен сәулеленетін жылудың бөлігі ғана түседі.

Тікелей әрекетті доғалы пештерга металда аноды бар плазмалы доғалы пештер жатқызуы мүмкін(4сур.).Бұл пештердегі жылу көзі көлденең бағытта қатты сығылған доғалы разряд болып табылады.Сығылған доғадағы тоқ тығыздығы жайға қарағанда көп есе жоғары,яғни оның температурасы да жоғары.Инертті газдар ортасында сығылған доғаның температурасы 3000ºС жетуі мүмкін.Плазмалы пештердегі жылудың мұндай концентрациясы процестерді өте үлкен жылдамдықпен жүргізуге мүмкіндік береді,нәтижесінде плазмалы қыздыру үлкен өнімділікті қамтамасыз етеді.

Сығылған доғаларды магнитті өріс немесе газ ағынымен жасауға болады.Доғаны сығу үшін инертті және белсенді газдарды қолданып балқыту кеңістігінде нейтралды және жоғары белсенді атмосфераны алуға болады.Металдарды балқыту үшін плазмалы пештердің екі түрін қолданады-керамикалық тигелді және сулы салқындататын кристаллизаторлы.Керамикалық тигелді плазмалы пештер жай болат балқыту доғалы пештеріне ұқсас,бірақ жоғары өнімділікпен және жоғары сапалы металл алуымен ерекшеленеді.Сулы салқындататын кристаллизаторлы пештер тазарту қайта балқытуға қолданылады,нәтижесінде металдың қасиеттері белсенді газбен қосымша өңдеу және сулы салқындататын кристаллизаторда күштеп бағытталған крсталлизация көмегімен жақсарады.

 

 

                            №3 билет

1. Шойынды өндіретн агрегаттарды сипаттаңыз

Ауамен сұйық шойынды үрлеу жолымен үлкен мөлшерде құйма болатты алудың арзан және қарапайым әдісі 1855жылы ағылшын механигі Генри Бессемермен ұсынылған.Шойынды үрлеу арнайы агрегатта-қышқыл футеровканы конвертерде жүргізді.Әдіс конвертерлі (бессемеровский) деп аталды.

Г.Бессемер агрегаттың қарапайым және ыңғайлы формасын ұсынды.Өткен біржарым жүз жылдықта балқыту процесінің өзі елеулі өзгерді,бірақ агрегат конструкциясы өзгріссіз қалды.

1878-1879жылы ағылшын Томас конвертер футеровкасын негізгі қасиеттерге ие материал-доломиттен жасалған конвентер процесінің нұсқасын жасады.Бұл ппроцесс томасовскиий немесе «негізгі конвертерлі» немесе «негізгі бессемеровский» деген атқа ие болды.Томасовский конвертерде негізгі щлакты енгізуге болады.

Шойын – 2,14%-дан артық көміртегі мен темірдің қорытпасы. Шойын құрамында көміртегі цементит және графит түрінде болады. Графит пен цементиттің формасы мен мөлшеріне қарай былай бөлінеді: ақ, сұр, соғылымды және жоғары берік шойын. Шойында тұрақты қоспалар (Si, Mn, S, P) және легирлеуші эементтер (Cr, Ni, V, Al және т.б.) болады.

Вагранка – құйма цехтарында шойынды балқытуға арналған шахталы пеш.

Домна пеші, домна – темір кентасынан шойын қорытуға арналған шахталық пеш. Ол темір-бетонды іргетасқа орнатылған көлденең қимасы дөңгелек биік шахта түрінде жасалады. Домна пешінің сыртқы беті қалыңдығы 30 – 35 мм темірмен тысталған, ішкі беті отқа төзімді материалдармен (жоғары бөлігі шамот кірпішімен, ал төменгі бөлігі, негізінен, көміртекті болат блоктармен қаланған) астарланған. Пештің ішкі бетінің балқымауы үшін және пеш қорабын (қаптамасын) жоғары температурадан қорғау мақсатында домна пешінде суы айналып тұратын салқындатқыштар пайдаланылады. Пештің сыртқы қорабы мен колошниктің құрылғысы іргетасқа орнатылған бағаналарға бекітіледі. Шихта (кентас, агломерат, кокс, флюс, т.б.) пеш колошнигіне скиптермен (сусымалы материалдар салынатын ыдыс) беріледі. Ауа үрлеуіш машинадан шыққан үрлеу пешінің горнына (көрігіне, яғни пештің төменгі бөлігіне) айнала орналасқан қыздырғыштар (мұнда ауа 1000 – 1200ӘС-қа дейін қызады) мен фурмалық приборлар арқылы жіберіледі. Сонымен қатар пешке фурмалар арқылы қосымша отын да (табиғи газ, мазут немесе көмір тозаңы) енгізіледі. Қорыту өнімдері горнның төменгі бөлігінде орналасқан балқыма ағатын науалармен шойын және шлак тасығыш шөміштерге жіберіледі. Пеште пайда болатын колошник газы пеш күмбезінде орналасқан газ шығарғыштар арқылы әкетіледі. Шойын ағатын науаның осі мен кентас тиегіш үлкен конус жиегінің аралығы домна пешінің пайдалы биіктігі, ал оған сәйкес келетін көлем оның пайдалы көлемі деп аталады. Домна пеші үздіксіз жеті – он жыл бойы жұмыс істей алады. Қазіргі кездегі домна пештерінің биіктігі жүз метрге дейін жетіп, ал пайдалы көлемі 5000 м3-ден асып, тәулігіне 6000 т шойын қорыта алады. Қосалқы бөліктерін қоса есептегенде домна пеші күрделі инженерлік құрылыс болып табылады. Домна пештеріне қажетті шикізат – кентастарды ұсақтау, агломерат жасау, шихтаны тиеу, ауаны қыздыру және оны үрлеу, қорыту процесінің өнімдерін жинау, сақтау, тасымалдау процестері күрделі механизмдермен, автоматты құралдармен жабдықталған. Қазақстанда Теміртау қаласындағы «Испат – Кармет» акционерлік қоғамы құрамында төрт домна пеші бар.

2. Көлбеу БҮҚҚ - ға құюдың ерекшеліктерін атаңыз.

 

1.БҮҚҚ-ның негізгі түрлері

БҮҚҚ-ның сырғанауы арқылы құйманы кристаллизатордан алу. БҮҚҚ-ның бұл түрі, айтылғандай, көп қолданысқа ие және көптеген түрлері бар.Қондырғының негізгі осьінің бағытталуына байланысты (сурет 1) бөлінеді: а - БҮҚҚ тік бағытты, б - құйманың майысуы арқылы, в - тік-радиальды, г - радиальды,д - қисық сызықты, е – бұрылысты-қисық сызықты, ж – көлденең.

 

 

1-сурет. кристаллизатордан құймаметал керуімен УНРС бір түрлері;

1 — кристаллизатор; 2 — балқыған құймаметал

   

Құйылған құйманың формасының бұрылысына байланысты бөлінеді: слябты БҮҚҚ-ы, блюмды және сұрыпты, БҮҚҚ-ының дөңгелек бұрылысты дайындаманы құю, толық құбырлы дайындаманы, қиын профильді дайындаманы, дайын прокатқа ұқсайтын.

Өндірісте көп қолданылатыны – слябты БҮҚҚ (қалыңдығы 150-300мм және ені 2600мм дейін жұқа құймаларды құйғанда),сұрыпты және блюмды (өлшемі 400х400мм болатын квадрат тәрізді құймалар құюда және үлкен енінің қалыңдығына қатынасы(1,5-2,0мм дейін) қалыңдығы 300мм дейін тікбұрышты құймалар),аз қолданылатын БҮҚҚ - ол диаметрі 500мм дейінгі дөңгелек құймаларды құюға арналғандары.Толық құбыр дайындамаларын құюға және қиын профильді дайындамаларды жасау әлі өндірісте игерілуде.

 

БҮҚҚ-ның сырғанауысыз арқылы құйманы кристаллизатордан алуды- болат құюда соңғы жылдары қолдана бастады.Сырғанаудың жоқтығын кристаллизатордың беттік қозғалысымен құйманың бірге қозғалуымен жіне 2сурет. УНРС тің тіке күйдегі схемасы:

1 — болатқұйғыш ковш; 2 — аралық ковш; 3 — кристал­лизатор; 4 — кристализатордың тіреуіш қабаты; 5 — Кристаллизатор тербелу механизмы; 6 — ­ брустардың тіректі секциялары; 7 — сығу механизмдері ­ және брустардың ауыспалылықтары және дөңгелектердің

; 8 — Тіреу бағана; 9 — тіреу бағаналар секциясы; 10 —тартушы көтерме; 11 — газкескіш; 12 — Көтергіш арбаша жолы; 13 — құймаметал көтергіш арбаша.

 

құйманың қалыпқа келуі басталғанымен толықтырады, бұл сұйық металдың салқын бетке жетуін қамтамасыз етеді,яғни кристаллизатор есебінде. 

Мұндай БҮҚҚ-ның негізгі түрлері: барабанды және сұйық металдың бетіне беретін айналатын барабанды бір ленталы немесе үздіксіз қозғалатын лента,металды айналыстағы екі біліктің ортасына берілетін – екі білікті,металды айналыстағы үздіксіз ленталы ортасына беретін – екі ленталы, металды айналыстағы барабанды және лентаның ортасына беретін – барабанды-ленталы.

Соңғы типті УНРС қимасы бар құймалар құйу үшін пайдаланылады   

 

     

3. Өндірісте қолданылатын ферроқорытпа топтарға жіктеңіз

 

Ферроқорытпа – темірдің басқа элементтермен қорытпасы (Cr, Si, Mn, Ti және т.б.). Ферроқорытпа ретінде шартты түрде кейбір қорытпаларды темір қоспасы түрінде (силикокальций, силикомарганец және т.б.) және аз болса да кездесетін кейбір металдар мен бейметалдар (Mn, Cr, Si) қорытпасы. Кеннен немесе концентраттан электр пештері мен балқыту шахталарында алынады. 

Ферроқорытпалар

Металды шихта компоненттеріне болатты қышқылдандыру мен легирлеу үшін қолданылатын металды қоспаларды қосады. Бұл қоспаларды металға әдетте темірмен қорытпа ретінде енгізеді және ферроқорытпалар деп атайды. Өндіріспен шығарылатын ферроқорытпаларды үлкен және кіші деп бөледі. Үлкен ферроқорытпаларға өндірістің жалпы көлемінде негізгі күйді алатын қорытпалар жатады (ферросилиций, фер­ромарганец, силикомарганец, ферро­хром, ферросиликохром), кіші қорытпаларға – аз масштабтарда қолданылатын жатады ­ (ферровольфрам, ферромолиб­ден, феррованадий, феррониобий, ферротитан, ЩЗМ балқымалары — силикокальций, силикобарий және т.б., темір, кремний, алюмини­ймен РЗМ балқымалары, алюминий балқымалары — ферроалю­миний, силикоалюминий және т.б.).

Әр ферроқорытпаның түрлі құрамдары болуы мүмкін. Мысалы, хромды ферроқорытпа топ құрамында: жоғары-, орташа- және төмен көміртекті феррохром, ферросиликохром, металдық феррохром, азотты феррохром болады. Марганецті ферроқорытпа топтар құрамында: жоғары-, орташа- және төмен көміртекті ферро­марганец, силикомарганец, металдық марганец, азотты мар­ганец болады.

Әр ферроқорытпа құрамына темірден басқа бірқатар компоненттер (қоспалар) кіреді. Негізгі компонеттерді (ферроқорытпа атауына сәйкес) компоненты жүргізуші деп атайды. Жүргізуші компоненттердің мөлшері берілген шектерде болуы мүмкін. Ферроқорытпаларды салыстыру үшін базалы тонна тонна түсініг енгізілді, бұл жүргізуші элементтің (немесе оның қосылысының) белгіленген мөлшері бар 1 т ферроқорытпа.

Мысалы, маркасы ФС45 ферросилицийде ГОСТ бойынша кремний мөлшерінің 41-тен 47% дейін аралықта болуы рұқсат етіледі. Базалы тонна деп құрамында 45 % Si бар 1 балқыма алынды (ФС45 маркалы ферросилиций әдетте 45%-ный ферросилицийді атайды).

Ферроқорытпаларды алудың негізгі әдістеріне: домналық, электротермиялық, металлотермиялық, электролитикалық әдістер жатады. Қолданылатын ферроқорытпаларды негізінен электро- немесе металлотермиялық әдістермен алады. Электро­литикалық әдіс электроэнергияның көп мөлшерде жұмсаумен байланысты; оны өте таза материалдарды алу үшін пайдаланады. Домна про­цессі жүргізуші компонент мөлшері жоғары кейбір ферроқорытпаларды алуға мүмкіндік бермейді, (мысалы, ферросили­ций) өйткені ол үшін жоғары сапалы кокс көп мөлшерде шығындалады. 

Ферроқорытпаларды алу үшін шикізат ретінде сәйкес элементі бар рудаларды пайдаланады. Бастапқы икізат құрамында темір болғандықтан, балқудың тотықсыздандырғыш жағдайында ол тотықсызданып және феррроқорытпа құрамына кіреді. Темір зиянды қосылысқа жатпайды. Сонымен қатар, темір қорытпаның балқу температурасын төмендетіп, оның балқуын жеңілдетеді де, және ерітіндідегі жүргізуші компоненттің активтілігін төмендетіп оның қорытылу дәрежесін жоғарылатады Қорытпаларда тотықсыздандырғыш элементтердің бағасы таза металды қолдануына қарағанда арзандау, өйткені таза металдарды тек қиын легирленген балқымалар өндірісінде ғана пайдаланады. Темір балқыманың тығыздығын арттырады. Осылайша, қорытпаны металл ваннаға енгізу жағдайлары жеңілдетіліп, жүргізуші элементтің қорытылу дәрежесі жоғарылайды (мысалы, алюминийд ферроалю­миниймен алмастырғанда). Пайдалы элементтермен қатар ферроқорытпалар құрамында бірқатар қажетсіз элементтер де болуы мүмкін. 

 

 

                               №4 билет

 

1. Қождың түзілуін түсіндіріңіз

Қожтүзілуді жылдамдатудың бірнеше тәсілі бар.Соның бірі балқыту басында қождың құрамындағы темір оксидінің мөлшерін көп болуын қамтамассыз ету қажет.Бұл әртүрлі әдіспен іске асады.Мысалы оттекті конверторларда оттегі үрлейтін фурмаларды ваннаның төбесіне көтеріп,сол кезде оттекті ағыс металл бетіне жайылады.Нәтижесінде темір тотығып,темір-ізбестті қож тез түзіледі,фосфорды аластатылу басталады.Егер оттекті ванна түбінен берсек,металлға оттекті көпіршіктердің өтуі нәтижесінде металлдағы қоспалар жылдам тотығып,металл бетінде ізбесттің қождалмаған бөліктері қалып қояды.

Қожтүзілуін жылдамдатудың тағы бір әдісі-ваннаны араластыруды жылдамдату болып табылады.Оттекті конверторларда шойынды болатқа қайта балқытуда оттегімен немесе ауамен үрлейді,шойынның тотығуына оңтайлы жағдай жасалуына байланысты балқыту ұзақтылығы 20 минут болды.Белгілі уақыт ұзақтылығында қож түзіліп болмаса,көміртегі тотығып,фосфор аластатылмайды.Бұл негізінен Томасстық үрдісте болады,шойынға ауаны фурмалар арқылы үрлеуде конвертор түбінен, қож түзіле алмай,фосфор операция соңында тотығады,барлық қоспалар тотығып кеткен соң.Бұндай технология темірді қосымша тотықтыруына байланысты,металлға газдың өтіп кетуі(азот) және балқыту уақытының ұзақтылығы,өнімділіктің төмендеуіне әкеліп соғады.Шойынға үрленген ауаны бөліктеп оттекпен ауыстырсақ,металл температурасын және қождың түзілуін және фосфордың тотығуын жылдамдатады.

Егер шойын балқытуда ауаны бөліктеп оттегімен ауыстырсақ,онда металл температурасының жоғарлауы,қождың түзілүі,фосфордың аластатылуы жылдам жүреді.Егер ауаны оттекпен ауыстырсақ және оны жоғарыдан үрлесек және жасанды араластыруды қолдансақ онда қож түзілуді жылдамдату үрдісі одан да тез жүреді.

Қожтүзілуді жылдамдатудың тағы бір әдісі әдеттегі ізбестті тиеу әдісін ауыстыру,яғни ізбестті металлға оттек ағысымен өте ұнтақ түрде үрлеу.Ұнтақ бөлшектері жылдам қызып,темір оттекті ағыспен тотығып,белгілі мөлшерде темірлі қождың түзілуін қамтамассыз етеді.Темір-ізбестті қождардың түзілуі үрлеу нәтижесінде туындайды және фосфор жылдам тотығады.

Қожтүзілуді жылдамдатудың әдісі ваннаға ізбестпен бірге қоспа қосу, СаО балқу температурасын төмендететін және қождың сұйықаққыштығын жоғарлататын.Бұл үрдісте қож негізділігі төмен болмауы керек.Тәжірибеде қождың сұйықаққаштығын жылдамдату үшін боксит,құрамында А1₂Оз жоғары және плавикті шпат, құрамында CaF₂жоғары.

2. Темірдің тотығу реакциясын корсетіңіз.

[Fe] + 1.5O₂ = (FeO)

Тотығу-тотықсыздану -электрондардың бір атомнан екінші атомға жаппай немесе жартылай ауысуына негізделген химиялық әрекеттесу үлгілерінің үлкен тобы. Тотығу дегеніміз^[1] — атомның немесе атомдар тобының өз электрондарын беруі нәтижесінде өз валенттілігін өсіруімен сипатталатын химиялық әрекет;тотықсыздану — атомдардың немесе иондардың электрондарды өзіне қосып алуы, сөйтіп өз валенттілігін төмендету.

3. Қатып келе жатқан кесектiң тартылуымен үздiксiз құю қалай iске асады

 

Құрамы бойынша болаттарды көміртекті,хромды,хромникельді,марганецті және т.б.

Қалыпта болаттың салқындау сипаты бойынша қалыпты,қайнайтын,жартылай қалыпты. Қалыптарда кристаллизация кезінде металл мінезі оның қышқылдану дәрежесіне байланысты:неғұрлым болат қышқылданған сайын соғұрлым кесектің кристалдануы да қалыпты.

Өндіру тәсіліне байланысты болат классификациясы:1)агрегат түрі бойынша (конвертерлі,мартенді,электрболат,электршлакты қайта балқыту болаты және т.б.);2)технология бойынша (негізгі және қышқыл мартенді,вакууммен,синтетикалық шлакпен,өңделген,инертті газдармен үрленген негізгі және қышқыл электр болат)

Болат маркаларының әр тобы үшін қызмет ету мерзімі бекітілген МЕСТ болады. Стандартты сақтамау заң бойынша қудаланады.Болат тобына байланысты МЕСТ мәтіні құрамы өзгереді,бірақ жалпы құрылымы шамамен бірдей.

 

                               №5 билет

1. Зиянды қоспаларды сипаттаңыз.

Зиянды қоспа — кеннен алынатын концентраттардағы негізгі бағалы заттармен бірге кездесетін зиянды кірме заттар концентраттың сапасын және металлургиялық өндеуде процестің тиімділігін төмендетеді. Технологиялық процесте қолданылатын және одан шығатын суларда болатын зиянды қоспалар суды міндетті түрде тазартуды қажет етеді.

Қож (Шлак) — балқыту процестерінде (мысалы, болат қорыту кезінде) сұйық металдың бетінде көлкіп тұратын, қатайғанда тас тектес немесе шыны тектес болатын балқыма. Шикіқұрам мен пешке арнайы салынатын флюстердің коспасынан, сондай-ақ металлургиялық пештердегі химиялық реакциялардың өнімдерінен, отын күлінен тұрады. Металлургия процестерінде маңызды рөл атқарады: астындағы металды пештегі газды ортаның зиянды өсерінен қорғайды, қоспаларды сіңіріп алады және басқа да әр алуан физикалық-химиялық функциялар атқарады.