Ззззззззззззззззззззззззззззззззззззз

Заңнама органдар мен қаржылық және фискалдық қызметті ұстауға байланысты бюджет шығыстарын қалыптастыру Қазақстан Республикасында мемлекеттік билік әрбіреуі өз алдына дербес бірлігі бар заңнамалык (өкілдік), атқарушы және сотты үш бұтаққа бөлу арқылы іске асырылады. Мемлекеттік билік органдары мен басқару деңгейлері арасындағы уәкілдік шектеуі Қазақстан Республикасының Конституциясы мен мем-лекеттік басқару жөніндегі заңнамалы және нормативтцс актілер-мен реттеледі.Мемлекеттік билік пен басқару органдарын ұстауға байла-нысты шығындарды қаржыландыру жыл сайын меділекеттік бюджет шығыстарының құрамында бекітіліп, бюджегтік жік-телудің 01 «Жалпы сипаттағы мемлекеттік қызметтер» атты функционалдық топ бойынша есептеледі. Республикадық бюд-жетте осы функционалдық топ бойынша Президенттің, Пар-ламенттің, Конституциялық Кеңестің, Адам құқығы жөніндегі ¥лттық комиссияның, Орталық сайлау комиссияның және басқа да жалпы сипаттағы мемлекеттік кызмет көрсетуіпілердің іс-әрекетін қамтамасыз ету үшін бюджет шығындары қар-ясыландырылады.Төмен тұрған бюджеттердің осы функционалдық топ бойын-ша бюджет құралдарының шығыстар бағыттары жалпы түрде ке-лесілер:• жергілікті өкілдік және атқарушы органдарының қызмет-терін қаржыландыру;• аймақтардың әлеуметті-экономикалық дамуын орташа мер-зімді жоспарлауын қаржыландыру;• аймақтар деңгейлері бойынша бюджеттік жоспарлауды қаржыландыру;• жергілікті бюджеттерді атқаруды ұйымдастыруын қаржы-ландыру;• коммуналдық меншікті басқаруды қаржыландыру. Бюджеттік ақша құралдарын жұмсау бекітілген бюджеттік бағдарламалар бойынша міндеттемелер мен төлемдерді қар-жыландыру жоспарлары негізінде іске асырылады. Қаржыландыру жоспарлары - ол бюджет шығыстарының экономикалық жіктелу бойынша мемлекеттік мекемелерімен алынған міндеттемелері мен осылар арқылы төлемдер жасаудың ай сайынғы кестесін анықтайтын құжаттар. Қаржыландыру жоспарлары бюджеттік бағдарламалар әкімшілігімен құрылады және бекітіледі, ал оларды құру негізі болып жылдық қаржыландыру жоспары, бағдарламалар паспорты мен біріккен бюджеттік жіктелу есептеледі.

ҚҚҚҚҚҚҚҚҚҚҚҚҚҚҚҚҚҚҚҚҚҚҚҚҚ

Қазақстан Республикасының аймақтық саясатының тұжырымдамасы және аймақтық бюджетаралық теңестірудің механизмі Аймақтық саясат мемлекеттің жалпы саясатының құрамдас бөлігі, өмір сүру және шаруашылық жүргізудің аумақтық факторларын тиімді қолдануға, елдің тұрақты әлеуметтік-экономикалық дамуының стратегиялық мақсаттары мен міндеттеріне жету үшін бағытталған.Қазақстан Республикасының аймақтың саясатының мақсаты — ұтымды аумақтың еңбек бөлінісі аумақтың өзін-өзі басқаруды дамыту қағидаларын қалыптастыру негізінде әрбір аймақтың ресурстық — өндірістік потенциалын тиімді қолдану және халықтың өмір сүруі үшін тең мүмкіндіктер жасау.Начало формКонец формы Аймақтық саясат мемлекеттің жалпы саясатының құрамдас бөлігі, өмір сүру және шаруашылық жүргізудің аумақтық факторларын тиімді қолдануға, елдің тұрақты әлеуметтік-экономикалық дамуының стратегиялық мақсаттары мен міндеттеріне жету үшін бағытталған. Қазақстан Республикасының аймақтың саясатының мақсаты — ұтымды аумақтың еңбек бөлінісі аумақтың өзін-өзі басқаруды дамыту қағидаларын қалыптастыру негізінде әрбір аймақтың ресурстық — өндірістік потенциалын тиімді қолдану және халықтың өмір сүруі үшін тең мүмкіндіктер жасау. Аймақ экономикасын мемлекеттік реттеудің маңызды механизмдері:—жалпы мемлекеттік және аймақтық мүдделердің келісуі мен өзара байланысын қамтамасыз ететін аймақтардың әлеуметтік және экономикалық дамуы мен өндіргіш күштерді орналастыруды ұзақ мерзімді перспективаға кешенді болжау, аймақта бар өндірістік –экономикалық, интелектілік және экспорттық потенциалды нығайту мен тиімді қолдану;—кешенді болжауда белгіленген елдің әлеуметтік- экономикалық даму басымдықтары мен кезеңдерін жүзеге асыруға бағытталған жалпы мемлекеттік аймақтық және салалық деңгейдегі стратегиялық жоспарлар жүйесі;—ірі көлемдегі аймақ аралық мәселелерді шешу бойынша жалпы мемлекеттік бағдарламаларды жасақтау мен жүзеге асыру;—нақты аймақтық дамуындағы аса шешуші мәселелерді шешуде мақсатты бағдарламалады жүзеге асыру; оның ішінде экологиялық кедей аудандарды, депрессияға ұшыраған шағын және орташа қалаларда, шалғай жатқан ауылдық аудандарды мемлекеттік қолдаудың арнайы бағдарламасы;—аймақтарды дамыту үшін сәйкес заңмен, институционалдық және әдістемелік қамтамасыз етілген арнайы экономикалық зоналар жасау;—қаржы – несие және салықтық тетіктер;Аймақ экономикасын мемлекеттік реттеу әдістері екі топқа бөлінеді:тікелей (әкімшіліктік) және жанама (экономикалық).Аймақтық экономиканы реттеу үшін мемлекет әдістер жүйесін қолданады. Ол икемді жіктелінген кешенді болуы тиіс, аймақтық ерекшеліктерін ескеріп, шешілетін стратегиялық және тактикалық міндеттемелер сипатын ескеруі тиіс. Аймақтық дамуда орталық атқарушы органдардың реттеуші қызметтеріне мына шараларды жүзеге асыру жатады.—барлық аумақтық шаруашылық жүргізу субьектілерінің, орталық және жергілікті атқару органдарының қызмет етуінің құқықтық және нормативтік негізін жасау;—республика шаруашылығының перспективалық дамуының макроэкономикалық және салалық басымдықтарымен нығайып аумақтық дамудың маңызды бағыттары мен пропорцияларын анықтау;—барлық халық үшін олардың жеріне байланыссыз республика аумағында ең төменгі тұрмыс деңгейінің мемлекеттік кепілік қамтамасыз ету;—аймақаралық немесе жалпы республикалық сипаттағы аумақтық мәселелерді шешу;—республика экономикасы үшін аса маңызы бар аумақтардың басымдықта дамуын қамтамасыз ету;Сонымен бірге мемлекеттің аймақтық дамуындағы реттеуші рөлі бюджеттен қаржыланатын мақсатты кешенді бағдарламаны жүзеге асырудан, құрылым құраушы инвестициялық жобаларды жүзеге асырудан көрінеді.1996 жылы 9 қаңтарда Үкімет қаулысымен «ҚР аймақтық саясатының тұжырымдамасы» мақұлданды. Оның негізін салық және бюджет саясатын қалыптастыру позициясы арқылы және аймақтардың мамандандырылу принципі бойынша үлгілеу құрайды. Яғни, берілген аймақ бюджеттік қаржыландыру жағынан басыңқылардың құрамына кіреді, өйткені оның дамуы мамандандырылу деңгейінен басыңқы бола алмайды. Бізге алдағы мерзімде аймақтардың басыңқылығын анықтау біріңғай ғылыми негізге негізделетін аймақтарына деген кешенді көзқарас дұрыс деп көрінеді.Қазақстан Республикасы Президентінің Қазақстан халқына 2006 жылғы наурыздағы “Қазақстанның бәсекеге барынша қабілетті 50елдің қатарына кіру стратегиясы”, 2007 жылдың 28 ақпанындағы “Жаңа әлемдегі, Жаңа Қазақстан” Жолдауларына сәйкес “Атырау облысының 2015 жылға дейінгі аумақтық даму стратегиясы” жасақталды. Бұл стратегияның объективті негізі – жаханданумен ел өңірлерінің ішкі арнаулы бағыттарының даму жағдайында мәселелер мен перспективаларды біртұтас бағалаудың қажеттілігі. Облыс бойынша өңірлерінің қазіргі дамуының мақсаты – бұл еңбекті бөлудің ұлттық және әлемдік жүйесінде өз орнын табу.Республиканың басқа облыстарына қарағанда Атырау облысының бәсекеге қабілеттілігі Қазақстан Республикасы өңірлерінің әлеуметтік-экономикалық дамуын сипаттаушы көрсеткіштерді салыстыру негізінде бағаланды. Демографиялық көрсеткіштер. Халық саны бойынша Атырау облысы 15 орынға ие. Халықтың тығыздығы 1 шаршы метрге 3,9 адамды құрайды және осы аталған көрсеткіштің мәні бойынша Алматы, Астана және Оңтүстік Қазақстан облысынан кейін жалпы республикалық көлемде 4 орынды иеленеді. Облыс халқының орташа тығыздығы туудың жоғары деңгейімен және қарқынды көші-қон ағындарымен, сонымен бірге өңір дамуының қолайлы әлеуметтік-экономикалық ахуалымен сипатталады. Тұрғындардың өмір сүру деңгейінің көрсеткіштері. Өмір сүру деңгейінің көрсеткіштері бойынша Атырау облысының тұрғындары республиканың басқа облыстарымен салыстырғанда алдыңғы орында тұр. Мысалы, тұрғындар табыстарының және күнкөріс минимумы деңгейі бойынша облыс жалпы республикалық көлемде 3-ші орынды иеленеді. Еңбек әлеуеті. Экономикалық реформалардың қарқынды дамуы мен аумақтық орналасуы облыстың еңбек нарығында деформацияға алып келді. Мысалы, жалпы республикалық көлемде экономикалық белсенді тұрғындар деңгейі бойынша облыс 9-шы орында болса, жұмыссыздар деңгейі бойынша облыс ұқсас орында. Жұмыссыздықтың жоғары деңгейі мен тұрғындардың экономикалық белсенділігі деңгейінің төмендеуі тұрғындардың жастық құрылымындағы және экономикалық белсенді емес тұрғындар деңгейінің өзгерістерін көрсетеді. Соңғы көрсеткіш бойынша жалпы республикалық көлемде облыстың үлесі 29,9%-ды немесе 9-ші позицияны құрайды. Экономикалық даму. ЖӨӨ деңгейі бойынша жан басына шаққанда Атырау облысы жетекші позицияны иеленеді, республиканың 14 облысының арасында 1 орында және тұрғындардың жан басына шаққанда 2139,3 мың теңгені құрайды. ЖӨӨ жалпы республикалық көлеміндегі өңірдің үлесі 11,1%-ды құрап, республикада 2 орынға ие.

Қаржылық бақылаудың мазмұны, мәні және міндеттері Қаржылық бақылау жалпы қоғамдық өнімнің ақшалай қорлар бойынша және оның белгілі бір мақсаттарға сәйкес пайдаланылуын бақылауды айтамыз.Қаржылық бақылау — бұл заңдылықты және атқарушы билік органдарының барлық деңгейінің және арнайы құрылған мекемелердің экономикалық субъектлердің қаржылық қызметіне бақылау жүргізуі.Бақылаушылық функцияның нәтижесінде қаржылық ресурстарды қалыптастыру, бөлістіру және пайдалану бойынша кемшіліктер анықталады.Осыған сәйкес қаржылық бақылаудың ерекшелігіне –оның ақша нысанында жүзеге асырылуы жатады. Осыған сәйкес тексеру нысанына- кәсіпорындағы пайда, кірістер, рентабельділік, өзіндік құн, айналыс шығындары жатады..Бақылаушылық функцияның міндеттеріне келесілер жатады:— ақшалай қорлардың қалыптасуы, бөлістірілуі мен пайдаланылуына негізделген арақатынастың сақталуы;— мемлекет тарапынан өндіріс, айналыс және материалдық игіліктерді тұтыну үрдістеріне әсер ету мүмкіндіктерін қалыптастыру.Қаржылық бақылау келесі міндеттерді атқарады:1. Қаржылық міндеттемелердің орындалуын тексеру2. Ақшалай қаржаттардың дұрыс пайдаланылуын тексеру3. Қаржылық операциялардың және ақшалай қаражаттарды сақтаудың дұрыс жүзеге асырылуын тексеру4.Өндірістің ішкі резервтерінің – еңбек өнімділігін, айналым қаржаттарының айналымдылығының жеделдігін, ақшалай және материалдық қаражаттарды тиімді пайдлану жолдарын анықтау.5. Қаржылық тәртіптің бұзылуын ескерту мен жою.Қаржылық бақылаудың негізгі қағидаларына келесілер жатады:— реттілік, жаппай қамтушылық, әмбебаптығы;— алдын ала ескертушілік сипаты;— әрекеттілік, нақтылық, жариялылық;— бақылауда алаламаушылық (бөлмеушілік) сипаты;— бақылау органдары қызметкерлерінің тәуелсіздігі.