2015-05-27
8062
Имя прилагательное в татарском языке всегда употребляется перед существительным (определяемым словом). В отличие от русского языка не согласуются с ним ни в числе, ни в падеже. Прилагательные отвечают на вопрос нинди? (какой?).
Прилагательные бывают качественные и относительные.
Качественные прилагательные обозначают цвет, физические свойства, характер, внутренние особенности, объем, величину предметов и лиц (кызыл, озын, йомшак, зур). Относительные прилагательные выражают отношения между предметами и понятиями как их признаки. Они образуются при помощи аффиксов –лы/-ле, -сыз/-сез, -гы/-ге, -кы/-ке. (чәчәкле, яңгырлы, көзге, кышкы).
Качественные прилагательные имеют 4 степени.
| Название степени | Показатели степени | Примеры |
| Положительная степень (гади дәрәҗә) | — | матур — красивый, кызыл — красный, зур — большой |
| Сравнительная степень (чагыштыру) | -рак / -рәк | матуррак — красивее зуррак — больше |
| Превосходная степень (артыклык дәрәҗәсе) | 1) частичное повторение основы 2) усилительные частицы; иң—самый бик — очень үтә — сверх | сап — сары кып—кызыл зуп — зур ямь — яшел иң яхшы, бик биек, үтә кыю |
| Уменьшительная степень (кимлек дәрәҗәсе) | -кылт/ -келт -гылт / -гелт -сыл/ -сел -су | кызгылт—красноватый яшькелт—зеленоватый аксыл—беловатый зәңгәрсу—синеватый |
Упражнение №41. Переведите на татарский язык.
|
|
|
Лучше, красивее, не хуже, самый холодный, грязнее, очень большой, теплее, не самый маленький, быстрее, очень медленный, крупнее, старше, самый молодой, не очень старый, вкуснее.
Упражнение №42. Образуйте прилагательные и составьте с ними словосочетания.
1. Файда, бәхет, тәрбия, бал, тоз, тәм, вакыт, кар, акыл, җил, чәчәк, ут, май, болыт, кызык, кояш, сөт, җавап, тәртип;
2. Кыш, көз, иртән, кич, җәй, яз, бүген, көндез, төн, кичә, соң, иртәгә, былтыр, хәзер, быел, ахыр, ал, арт,.
Упражнение №43. Переведите на русский язык.
Олег Мараттан озынрак. Татар теле рус теленнән авыррак. Көз көне яңгырлы көннәр ешрак була. Җәй башында көннәр озынрак, төннәр кыскарак була. Мин үземнән акыллырак кешеләрне ихтирам итәм. Бу китап теге китаптан кызыклырак. Татарстаннан зуррак илләр бик күп, ләкин аннан кечкенәрәк илләр дә бар.
Упражнение №44. Ответьте на вопросы.
Дөньядагы иң биек тау? Иң күп сулы елга? Дөньядагы иң тирән күл? Иң озын елга? Иң кечкенә кош? Дөньядагы иң зур ил? Иң кечкенә ил? Дөньядагы иң биек агач? Татарстандагы иң зур шәһәр? Шәһәребезнең иң биек бинасы, иң зур урамы?
Яз җәйдән җылыракмы? Көннәр кайчан озынрак була: кышынмы әллә көзенме? Көз кыштан салкынракмы? Төннәр кайчан кыскарак була: язынмы әллә җәенме?
