Антоним,омоним,синоним

Ел ордасы–Астана.

Қазақстан республикасының астанасы–Астана қаласы.Ол бұрын Целиноград,Ақмола деп аталған.1998ж.жаңа Астаның салтанатты рәсңмң ашылды.Астана–әсем қала.Ол есіл өзенің жағасында орналаскан.Аз уақытын ішінде қала жақсы жаққа өзгерді.Есіл өзеннің бойында елбасы резиденциясы,парламент уйі, «Интерконтиненталь» қонақ үйі жастар сарайы орналасқан.Астана қаласы 21 ғасыр қаласы.2010ж.Астанада саммит опті,ол үлкен жетістік.

Зат есім

З.е.–заттың атын білдіреді.кім? Не? Кімдер?нелер?

Қурамына қарай: дара:бала,өнер. курделі: ата–ана,бала–шаға. Тулғасына қарай: негізгі: қала,үй. туынды: оқушы,жазушы. Мағынасына қарай: жалпы: дәптер,қала; жалқы:Астана; Деректі:домбра,гүлдер; Дерексіз: арман,табиғат

Билет 6

1. Ұлттық валюта.диалог.

Қазақстанда ұлттық валюта кандай? Қазақстанда ұлттық валюта тенге.Тәуелсіздіктің белгісі не? Тәуелсіздіктің белгісі ұлттық валюта.Ақша кімнің байлығы? Ақша халық байлығы.Ақша елдің тарихынан,мәдиниетің не береді? Ақша елдің тарихынан,мәдиниетінен хабар береді.Ұлттық валюта қай жылы шықты?Ұлттық валюта 1993жылы.Тенгенің авторы кім?Тенгенің авторы Т.Сулейменов.Тенгенің неше копия қорғанысы бар?Тенгенің он алты қопия қорғалысы бар.Қәзір қандай ақша бар?Қәзір екі жуз, бес жуз, мың,екі мың, бес мың, он мың,ақша бар.Ең кішкінтай тенге қандай? Ең кішкінтай тенге бір тенге.

Сын есім.

Заттың,сынын,сапасын білдіреді.Сұрақтары:қандай?қай?

Құрамына қарай:Д:ақ.қара.жақсы,сұлұК:қап қара.қып қызыл, Тұлғасына қарай:.Н:жақсы,қара,әдеміТ:таулы,қысқы.

Мағынасына қарай:сапалық,қатыстықС:жақсы.жаман.көк.Қ:қысқы.таулы.бойшан. Сын есімнің шырайлары:1. Жай шырай:ақ.,қара,тәтті2. Салыстырмалы:лау,леу;дау,деу;тау,теу;ырақ,ірек;рақ,рек.(суф-сы)М:үлкендеу,жамандау,қысқарақ.3 .Кушейтпелі:М:қып қызыл,қап қара.4. Асырмалы:ең,өте, тым.ауры.

Билет 7.

1.Қазақстан республикасынын президент. монолог.

Қазақстаң республикасы азаматты қырық жасқа толған,мемлекетік тілді еркін менгерген. Қазақстанда он бес жыл турған,Қазақстан республикасының азаматты сайланды. ҚРның президентті Н.Әұлы Назарбаев.Елбасың 1940 жылы Алматы облысы,Қаскелен ауданы Шамалған ауылында дуниеге келген. Мамандағы инженер металлург. Экономика ғылымынын доктары «ғасыр адамы» аталғанқайраткер. 1984жылы қазақ министрлер кенесінін торағасы. 1989 ж маусым Қазахстан компартиясы орталық комитетінін бірінші хатшысы.1990ж 24 сәуір қазан ҚСРның президентті.1991ж 1 желтоқсанда бүкілхалықтын сайлау қорысындысымен Назарбаев ҚР ның тунғыш президентті бойлып сайлында Назарбаевтің әйелі С.А.Назарбаева «Бөбек» фонданын негізденушы.

2.Саң есім.

Заттың,санның,ретің білдіреттің сөз табы.

Сұрақтары:неше?қанша?

Мағынасына қарай: 6 турге бөленеді.

1)Есіптік:Қанша?неше?М:бір,екі,үш,төрт.

2)Реттік: нешінші? прибавление суф-ов: ынші,інші,ншы,нші. М:бірінші,бесінші.

3)Жинақтық: Нешеу? прибавление суф-ов:ау.еу и числительных от 1до7.

4)Топтау:нешеден?обр-ся:Ш.с.(нан,нен,дан,ден,тан,тен)М:бірден,бестен,екіден.

5)Болжалдық:Қанша?неше? прибавление суф-ов:даған,деген,таған,теген,дай,дей,тай,тен.М:жуздеген,бестей,қырықтай.А также вспомогат,слова:шақты;жуық;тарта;жаман.М:он шақты;жузге жуық.

6)Болшектік:заттың болшектің саннын білдіреді.М:екіден бір,екі жарым.

Билет 8

Мемлекеттік мерекелер.

Біздің республикамызда мемлекеттік мерекелер бар ма?Иә,бар.Олар қандай?Олар Жаңа жыл,Наурыз мейрамы, Халықаралық әйелдер күні,Қ.халықтарының бірлегі Мейрамы,Женіс куні,Тәуелсіздік күні.Саған қандай мемлекеттік мереке ұнайды?Маған наурыз мейрамы ұнайды.Бұл мейрамқай куні тойлайды?Бұл мейрам 22 наурыз куні тойлайды.Соған бұл мейрам неге ұнайды?Себебі,наурыз жаңа жыл тойы,көктем мерекесі,халықтардың ынтымақ күні.Наурыз діші мейрамы ма?Жоқ,бұл турмыс мейрамы және шаруашылық мейрамы.Бұл күнді халық қалай тойлайды?Наурыз күні халық қыдырады, бір бірін қуттыктайды, дастархан жаяды.Адамдар қандай тілек айтады?Адамдар: «Ұлыс,құтты болсын!», «Ақ мол болсын!», «Төрт төлік ақты болсын!».Адамда бір бірін қатесін нешіріп татулысады ма?Иә бұл куні адамдар бір бірінін қатесін кешіріп татуласады.Наурыз ҚРда қандай куні белгілінен?наурыз ұлттық мереке,әрі демалыс куні болып белгіленген.

Есімдік

Зат есім, сын есім, сан есім орнына кондылалатын сөз табы.Есімдік мағынасына қарай жеті түрге болнеді. 1.Жіктеу (лич.) мен,сен,сіз,ол,біз,сендер,сіздер,олар. 2. Сілтеу (указ) бұл,мынау,алау,мына,солау. 3.Сұрау (вопр)кім?не?қандай?қанша? 4.Өздік (возвр)өз,өзің,өзіңіз. 5.Белгісіздік (неопр)кейбір,бірнеше,әрқашан 6. Жалпылау (обобщ) бәрі, барлық, барма

 

Билет 9

Киіз үй.

Киіз үй қазақ халқынын қасиетті киелі қара шанырағы.Киіз үй көшіп қонуға арналын жасалған сол үшіп тез құрұлып, тез жиналады.Киіз үй қыста жылы жаздан салқын болады.Киіз үй сәулеттік қурылыс.Киіз үй:қалқа кереге ұың,шанырак,есіктен құрылады.Қазақта шанырақтын манызы ерекше ҚРның елтаңбасында шанырак бейнеленген.Киіз үйде жазда ауасы таза,салқын.Киіз үй төрт алты,сегіз.он. он екі,қанатты болын бөленеді.Киіз үйдін есігін ағашта жасайды.Сыртанда әдемі жатқыш болады.

2.Үстеу

Үстеу қимылдын турлі белгісін, мезгелін,мекеннін,мақсатын білдіреді.Мағынасына қарай:жеті түрі бар. Мекен үстеу: қайда?қайдан?М:жоғарда,қалада. Мезгіл устеу:қашан?М:кеше,бүгін,ертен. Мөлшер: қаншалық?М:көп,аз,біржалай

Билет 10

1.Ұлттық аспаптар

Он қазақ халқынын аспаптарын білесін бе?Иә, сиен халқынын аспаптарын білемін.Атап бер?Олар:домбыра,қобыз,жетіген,қонырау,саз сырнай т.б.Қазақ музыкасы зерттеген ірі өкілдері кімдер?Олар.Әль Фараби,Әбу насыр Ибн Сина.Қазақ музыкасын зерттеушісі кім?Затаевич.Ақындар немен айтысады?Ақындар домбырамен айтысады.Домбыранын неше нені бар?Домбыранын екі,уш нені бар.Абайдын домбырасында неше нені болып та?Абайдын домбырасында 3 нені болыпты.Халық аспаптар музықасынын классигі кім?Халық аспаптар музыкасынын классигі құрмангазы.Домбырамен ойнаган қандай әнгемілердін білесін?Дина Нурпеисова,Құрманғазы,Даулеткерей.Қобызды кім жасаған?Қобызды кім жасаған?Қобызды Қорқыт ата жасаған.

Устеу

1)Қимыл сын:қалай?қайтып?қалайша?М:тез,жақсы,қазақша,орысша.2)Себеп салдар:неге?не себепті.М:әдейті,бекерте,аалсыздай.3)Кушейткіне:қалай?қандай?М: ең аса,нағыз,тым

Билет 11.

А.Байтурсынов

А.Б. 1873ж. Торғай обласында туған.Ол ғалым,аудармашы ағартушы және оқу қүралдарынын авторы.Әкесі оны Торғайдаңы орыс қазақ мектебіне оқуға береді.Содан кейін Орынборда мұғалемдер даярлатын мектепте оқыды.Ол Актөбе.Қостанай және қархаларды балаларға сабақ береді.Ол Қазақ тілінде тұнғыш әлңппе жазды.Орынборда «қазақ газеттін шығарды және тіл туралы» өте көп кітап жазды. «Қазақ» газетінін бас редакторы болды.Алаш орда укіметті мен «алаш» партиясы негізін салушы.Оның атында Қостанайда көше және университет бар.Ол 1937ж.Қайтыс болды.

Етістік

Заттың іс-әрекетін, қимылын білдіреді. не істейді?, қайтті?, не қылды?

Құрамына қарай: Дара: бар,жаз,кел; Күрделі: жаз отыр,ал кел. Тулғасына қарай: негізгі: бар,жаз,кел; Туынды: тазала,апарла,ойла. Мағынасына қарай: Сабакты: алдындағы сөздін табыс септікті туруы қажет етеді.М: ақшалы сана,шашынды тара. Салт: т.септік қажиет етиеді.М: уйге кел,уйде отыр. Болымды,болымсыз. Болымды: іс әрекетін жүзеге асқанын білдіреді.М:алды,апарды,істеді. Болымсыз: ма,ме,ба,бе,па,пе жүрнак арқылы жасалады,а также жоқ емес сөздер арөылы жоланады.М:барма,келме,өмерген жоқ.

Билет 12.

1.Менің туған қалам.

Сен қайда тұрасын? Мен Рудный қаласында тұрамын.Р.қай облысқа жатады?Р.Қостанай обласына жатады.Ол қай жылы салынды?Ол1957ж. салынды.Р. қандай қала?Р.үлкен емес,шағын әсем қала.Қалада қандай өзен ағады?Қалада Тобыл өзені ағады.Р.қаласынын әкімі кім?Р. қаласынын әкімі И.Я.Денинг.Рдың ең бірінші көмесе қандай?Рдың ең бірінші көшелері Пионерская және Строительная.Р.бурын қалай деп аталды?Р. бурын Семидесятипалптинск деп аталды.Бұл қалада қандай ескерткіштер бар?Қалада Марите Бежите,Ленин,Интернационалистін, жауынлерге ескерткіштер бар.Ең ұзын көше қандай?Ең ұзын Ленин көшесі.

2.Етістіктін шақтары

Үш шағы бар:осы ш.келкр ш.,өткен ш. Осы шақ: дара,күрделі болып келеді. Д:төрт етістіктін жасалады:түр,отыр,жүр+ж.ж.М:отырмын,жүрсіз. К:а,е,и,ып,іп,п+етістіктін түр+ж.ж. Өткен шак:үш түрі бар:жедел өткен шақ:д,ді,т,ті+ж.жМ:бардім,отырдың. Бұрынғы өткен шақ: при пом.ған,ген,қан,кен+ж.ж.М:тұрғанмын. Ауыспалы шақ: атын,етін,йтін,йтын+ж.ж.М:отыратынмын;жүретінсін. Келер шақ: Уш турі бар:Болжалды к.ш:ар,ер,р+ж.ж.М:турамын. Мақсаты к.ш.: мақ,мек,бақ,бек,пақ,пек+шы,ші+ж.ж.М:журменшімін. Ауыспалы к.ш: а,е,й+ж.ж.

 

 

Билет 13.

1.Шоқан Уалиханов.

Шоқан қазақтан шыққан тұнғыш ғалымы,тарихшы,этнограф,географ,саяхатшы,ағартушы зангер әдебиетті.ол Қостанай облысы,Құсмұрын бекетінде дуниеге келген.Ш ның арғы атасы,ұлы Абылай хан.Ол ауыл мектебінде оқыды.Содан кейін Онбыдаға кадет корпусында оқиды.Ол қазақ тарихын зерттеуге ерекше ден ойды.Шоқанның зерттеушілік кабинетті оқып жүргенде оянған.1857ж. «Орыс география қоғамыннын» толып мүшелегіне сайланды.Уәлихановтың ең қызың шығармаларының бірі «алты» шахар туралы.

Етістіктін райлары.

4 райы бар:ашық,бүйрық,шартты,қалау рай. Ашық рай уш шақтын жасалу жолдары,арқылы жасалады. Бұйрық рай:айын,ейін,ыңыз,ініз,сын,сін жалғау арқылы жасалады.М:апырайын,отырыныз. Шартты рай:са,се+ж.ж.М:келсен,барсам. Қалау рай: ғы,ғі,қі,қы+ж.ж. +вспом.слова келді,келеді.

Билет 14.

1.Кино өнері

Кино өнері неше салаға бөленеді?Кино өнері төрт салаға бөленеді.Олар қандай?Олар:көркем фильм,директі фильм,мультфильм және ғалыми фильм.Фильм нені талан етеді?Фильм жақсы техникалы және ақшалы талап етеді.Кино өнері қандай өнер?Кино өнері қызық өнер.Кино шығаруға кімдер цатысады? Кино шығаруға әр түрлі мамандықтар иесі қатысады.Олар кімдер?Олар:кинодрамматург,режиссер,актер.оператор,суретші,композиторлар т.б.Рудный да кинотеатр бар ма?Рудный да кинотеатрлар бар,олар:Горняк және Айгуль.Сенде сүйікті фильм қандай?Менің сүйікті фильм «алдакөсе».Саған қандай актер үнайды?Маған Б.Римова ұнайды.

2.Көсемше,есемші

Көсемше бірде үстеүдін,бірде етістіктін.Қызметің атқарады,көсемшінін журнақтары: а,е,й,ып,іп,п,ғалы,геле,қалы,келе. М:барңалы,келгеле,барып.келіп. Есімші: бірде,бірге,есім сөздердін бірде етістіктін қызметі атқаратын етістіктін түрі.Журнақтары:а,ған,ген,қан,кен,ар,ер,р,атын,етін,йтін,мақ,мек,бақ,бек,пақ.пек.М:бармақ,барған,барар,баратың.

Билет15.

Алтын адам.

Алматыда көп мемлекеттік мұражайлар бар,сонын бері археологиялық мұражай.Археологиялық муражай1973ж.атылды.Муражайда экспонаторды бәрі сантардын жаз жауынгерінін алтыңдаған киімі.Ол «алтын адам» экспонатты.Оны тапқан археолог Кемен ақашы,бұл экспонат сақтардың жас жауынгерінін киімі.Ол есік қорғанынан табылған.Басына төбесі шашаң бас киім киген.Сырт киімі бешпен пен шалбар мойында алтын алқа қолында сақина жейдесінен жағасы мен жеине де алтың өрнек қадалған.Қайыс белдіктері әшекей де кесек алтынан қойылған.Алтын киінді адам дуние жузіліп жаналық.

Шылау.

Шылау сөз және сөйлемді байланыстырады.Шылаудын ұш турі бар септеулік,демеулік және жалғаулық.. Жалғаулықтар: Ыңғайластың: мен, бен, пен, менен, және, әрі, да, де, та, те. Қарсылықты: бірақ, дегенмен, сонда да, сөйтсе де. Себеп-салдар: себебі, өйткені, сондықтан. Талғаулықты: не,немесе, я,яки. Кезектес: бірде, біресе. Шартты: егер.

Билет 16

1.Қазақстан қорықтары

Қазақстанда неше қорық бар?Қда 9 қорық бар.Олар қандай қорықтар?Олар:Наурзым,Барсакелмес,Қорғалжын,Алматы,Ақсу Жабағалы,Маркаколь,Алакол,Батыс Алтай.Қорықтардан мақсаты қандай?Қорықтардын мақсаты табиғатты қорғау және зерттеу.Қостанай обласында қандай қорық бар?Қостанай обласында Наурзум қорығы бар.Бұл қорық қай жылы құрылған?Бұл қорық 1930ж. құрылған.Наурызым қорығы қандай?Наурзым табиғатты тамаша.Қорықта нелер бар?Қорықта андар,құстар өсімдіктер бар.Наурзым қорығынын эмблемасы қандай?Науырзым қорғанын эмблемасы ақу.Қорықта андардын,кустардын неше турлері бар?Андардын,қустардын екі жуз турі бар.Барсакелмес қорғы қайда орналаскан?Б.қорығы арал,тенізінін солтустік бөлігінде орналаскан.Қоргалжын өорығы өай жылы құрылды?1968.

Шылау

Шылау сөз және сөйлемді байланыстырады.Шылаудын ұш турі бар септеулік,демеулік және жалғаулық.. Септеулік: А.септіктегін:туралы,жайында,сияқты,тірізді,ушін,сайты т.б.М:мен,сен ушін келдін. Б.септіктегін:дейін,қарай,тарта,таман,жуып.М:мен уйге қарай барамын. Ш.септіктегі: кейін,саз,әрі,бері.М:сабақ біткен сол уйге кел. К.септіктегі: бірге,қабат,қатар.М:мен әкеммен бірге жұмыс істедім

Билет 17

1.Нұрғиса Тіліндиев

Н.Тіліндиев қазақ композитор,дирижер,домбрашы Қазақстанның халық артісі халық кахарманы.Н.Т.Алматы обласында 1925 дуниеге келген.Н.Т.П.и.Чайковский атындағы мәскеу консерваториясының дерижерлін факультетін бітірген.Ол Қның опера жіне балет театрында және «қазақфильм» киностудиясы жұмыс істеді.Н.Т. шығармалары: «Әуелді» ырғақты нәзік рилеңледі болады.Ол төрт жүзге тарта ән мен романстардын жазған. «Досық»жолымен балеттін «алтық таулар» операсы, «ата толғауы» поэмасы,өте ә(гім Н.Т. қазақ музыканын аспаптар оркестірін уйындастырған.1999 Н.Т. қайтыс болды.

2.Оқшау сөздер

Оқшау сөздер ушке болнеді. 1)Одағай;2)Қыстырма сөз,3)Қаратпа сөз. Одағай айтушынын,көліп күйін,эмоциясын білдіретін сөздер.О.негізін, туында болады ой,ай,ей негізгі. Аттеген ай,апарай туынды мәссаған, бәренеледі.О.турлері:қоніл құй:ей,әй,уй,алакай.М:Алакай!оқу шылы аяқтлды?Қап,автобус кеттіп алды! Жекеру:жә!тәйт!тен!М:Жә,сузынды жай! Жакыру: мох мох,кә кә.М:Қә кә кел!

Билет 18.

1)Алфавиттер.

Алфавит уш кезеннен турады.Олар:араб,латын,орыс.Араб алфавитті 1772 1929 жылдары болды.Араб жазуылген жазылған «Құдатку білік», «духани», «луғатат турік» кітаптар жазылған.Латын алфавитті 1929 1939 жылдары қолданыған.Орыс алфавит 1940жылдан астап колданылған.Жана алфавитке көлуге Кенесбаев,Сауранбаев,Балакаев ғалымдар қатысқан.Қазақ алфавитінде 42 әріп,ұ тән дыбыс,12д ы дыбыс,әғ д з дыбыс бар.

2.Тұрлаулы мүшелер

Бастауыш,баяндауыш. Бастауыш: кім?не?кімдер?нелер?кімі?несі?Дара баст:біз,киноға барамыз.Курд.баст: ырыс алды,ынтымақ. Баяндауыш: бастауыштын жай куйін,оқиғамын қай шақта болғанын білдіріп,сөйлемді аяқтайды. Дара баян:күн жылынды. Курд.баян:тап таза.Баяндауыш етістік,зат есім,сын есім,сан есім,есімдік болады салардын сұрақтарына жауып береді.

Билет 19

1)Абай,Ыбырай.

Абай 1845ж. Семей облысында туған.Абайдын шын аты Ибрагим.Абай ақын аудармашы жазба әдебиетін негізін салушы.Ол пушкин,Лермонтов,Крылов шығармаларын аударды.Абай өлен,поэма,роман,қара сөздер жазған.Оның 45 қара сөздер.Ыбырай 1841ж. Қостанай обл. Затабол ауданында туған.Ол қазақтын тунғыш ұлттық педагогикасынын негізін,салушынын,аудармашы,жазушы,ағартушы ұстаз.Ол тұнғыш қазақ мекткбін жазған.

2)Турлаусыз мүшелер.

Толықтауыш,анықтауыш,пысықтауыш. Т:кімге?неге?кімді?нені?кімде?неде?кіммен?неден? Д.толық: біз әжемен нелеміз. К.толық: бестен ушті алса,екі калады. М.қарай:тура(Т.с),жанама(все ост). Аныктауыш:қандай?қай?кімнін?ненін? Д.анық:саматтын аласы мұғалем. К.анық:Қостанай облысынын окушылары келді. Пысыктауыш: қайдан?қалай?қайда?қалайша?Д.пысық:кеше кун суық болды.К.пысық:есік тарс тарс атылды.М.қарай:беске болнеді:мекен,мезгіл,себеп салдар,қимылсын,максат.

Билет 20.

1)Қазақ халқынын салт дәстурлері

Қазақ халқынын салт дәстурлері көппе?Иә көп.Олар қандай?Олар:шілдехана,тұсау кесі,балаған ат қала,қырқына шығару,тіл ашар.Шілдехана туралы не білесін?Шілдехана бала тұғанда жасалатын той.Қырқынан шығарғанда не істейді?Қырқынан шығарғанда боланын шашын,тырнағын алады.Беске салу дәстурінде кім сәбиді бескке салады.Бұл дәстуріде бескке сәбиді сыйлы әже салады.Тұсау кесүді қашан өткізеді?Тұсау кесұді бала жүрге бастағанда өткізеді.Қандай жеп байланады?Ала жіп байланады.Тіл ашар тойын қашан жасайды?Тіл ашар тойын бала мектепке барғайда жасалатын той.Салт дістурлерден кейін не айтылады?Салт дістурлерден кейін бата айтылады.

2)Оқшау сөздер

Оқшау сөздер сөйлемнін құрамында турсада,басқа мушелермен грамматикалык байлалысқа туспейді. Уш турі бар:1)Одағай,2)Қыстырма,3)Қаратпа.Қаратпа сөз біреуідін қазарып өзіне аудару ушін қалданынады.Айтам,дәптерінді бірші.Қыстырма сөз сөйлемдегі ойға қатысты сөйлеушінін түрлі қос қарасын білдіреді.М:менінші,біріншіден,сөзжоқ..Әрине,ол жақсы адам.

 

Билет 21.

1)Жеті қазына.

Жеті казына қазақтын дәстүрлі философиялық уғын.Жеті қазынаға жұйрық ат,қырай бүркіқұмау тазы,берген мұлттық,қақпан,майланғыш ақ,өткір пышақ.Жұйрық аты ердін қалаты.Қыран бүркүті ердік қүатты.Қумайтазысы ердін сенілді серігі.Мұлтығы ердін оты.Қақпаны ердің серті.Ауы ердің әдіс айласы пышақ ердін куні.

Антоним,омоним,синоним.

Синоним: жазылуы әр турлі,мағылалары бірдей сөздер.М:мүғлім,ұстаз,оқытушы;сабырлы,байсалды,төзімді. Омоним: жазылуы бірдей,мағыналары әр турлі сөздер.М:бар,бар;ат,ат. Антоним: карама қарсы сөздер.М:ак,қара;жақсы,жаман.

3)Сөздердін синонимдерін тап:байлық-молшылык;әдемі - сұлу;қарт- қария;ежелгі - ерте;қайратты - бiлектiсi;ақылды- дұрыс.

Билет 22.

1)Муқағали Мақатаев.

М.М қазақтын таланты ақыны.Ол балаларға арнап өленде жазды.Ол 1931ж.9ақпанда Алматы облысы,Райынбек ауданында дүниеге келді.Муқағали орыс тілін,неміс тілін жақсы білген.Өлен жазуымен бірге.Ол аудармамен айналысты.Онын өлендері «Уш бақытым», «Бақытты шақ» т.б.Макатаев 1976 ж.көктемде қайтыс болды.

Даусты дыбыстар.

Қазақ тілінде 42 әріп бар. 9 тән дыбыс,12 даусты дыбыс,25 дауысыз дыбыс бар.Дауысты дыбыс 3 түрге бөлнеді. Тілдін қ.қ:жуан: а,о,ұ,ы;жінішке:ә,ө,ү,и,і,е,у. Жақтын қ.қ:ашық: а,о,ө,е,ә,э. қысан: ы,и,ә,і,у,ү,ұ. Ерінін қ.қ:еріндік: о,ө,ү,у,ұ, езулік: а,ә,е,ы,і,и,э

Билет23.

1)Қазақ батырлары.

Қазақ батырлары өте көп.Олар:Богенбай,Кабанбай,Наурызбай батырлары бар.Батырлар атанды жаудан қорғайды.Богенбай батыр Абылай хан уақытында туды.Ол аөылды өнерлі адам барған.Қабанбай батыр он сегізінші ғасырдын батыры.Онын шын атыс Ерасым.Онын атынды көше,талк дивизиясы Астанада ескерткіш бар.Наурызбай батыр жетісуда туған.Онын атында алматыда ескерткіш бар.

Дауссыз бар.

Қазақ тілінде 42 әріп бар. 9 тән дыбыс,12 даусты дыбыс,25 дауысыз дыбыс бар.Дауссыз дыбыстар ушке бөлнеді:Қатан:қ,к,п,с,т,ф,х,ч,ц,ш,щ.Ұян:б,в,г,ғ,д,ж,з,һ.Үнді:й,л,м,н,ң,р,у.

Билет 24.

1)Тәуелсіз Қазақстандаға 20жыл.

Мен Қазақстан Республикасында турамын.Қазақстан егелгенді,тәуелсіз,көп,ұлттық мемлекет.Менің есім 1991ж. Тәуелсіз егеменді болды.Мемлекеттік рәміздер 1992ж. қобылданды.Ұлттық валюта тенге.Қазақстанның презеденті Н.Ә.Назарбаев.Қ.астана Астана қаласы.Бүгін бізді дуние жүзілік әлемінде тәниді.Мен өз елемді мақтан етемін.

2)Отан,білім,өнер тақыбырына мақал мәтелдер келтір.

Отан оттан да ыстық;Отансыз адам ормансыз бұл бұл;Тұған жер алтын бесік;Оқу білім бұлағы,білім өмір шырағы;Оқусыз білім жоқ,білімсіз кунің жоқ;Өнер алды қызыл тіл;Шебердік қасы ортақ,шешенін сөзі ортақ.

3)Сөз құрамына талдау.

Сатушыдан:у:туйык етістік;шы:сөз тудырушы;дан:ш.септік. Кітапханашымызды:хана:сөз тудырушы(з.е.)шы: сөз тудырушы,мыз:ж.ж.1ж;ды:т.с.

Билет 25.

Шешендік онер.

Ш.ө. ненін өнері?Ш.ө тіл өнері.Ш.өнерді халықаралық шілде не дейді?Ш.халықаралық тілде риторика дейді.Ш.сөздерге қандай сөздер жатады?Ш.сөздерге бата мақал мәтелдер даналық сөздер жатады.Ш.ресейде ш.өнердің қалаушысы кім?Ресейде ш.өнердін қалаушысы Ломоносов.Қазақ ш. Сөздерге неден басталады?Қазақ шешендік сөздердін басталуы мақал мәтелдер.Ш.сөздердін түрлері кандай?Ш.сөздердін түрлері:жалғау,арнау,дау.Ш.арнау деген не?Ш.арнау деген арнайы адамға айтылған сөз.Ш.сөздердін құндылығы неде?Ш.сөздердін құндылығы тапқырылық және шындық?Сен қандай шешендерді білесін?Мен Төле би,Қазыбек би,Айтеке би,Сырынбет би білемін.

Етіс

4 түрі бар.Өздік етіс:ын,ін,н.М:сұран,таранды.Өзгелек етіс:ғыз,ғіз,қыз,кіз,дыр,дір.М:жаздыр,жуғыздыр,оқытқыз.Ырыңсыз етіс:ыл,іл,л.М:аударылды,айтылды.Ортақ етіс:ыс,іс,с.М:оқысты,сөйлесті.

3)Морфологиялық талдау.

Барғым келді етістік, не істегім біледі?қалау рай.