Кездесуі

1 2 3 4 5 6 7

Получение

При кипении

· Хром (II) образует комплексные катионы – это аква- и аммиачные комплексы: [Cr(H₂O)₆]²⁺ и [Cr(NH₃)₆]²⁺.

· [Cr(NH₃)₆]Cl₃ + 3H₂O = Cr(OH)₃ + 3NH₄Cl + 3NH₃.

Билет

Сутегі

Кездесуі

Бұл табиғатта таралуы бойынша 9-шы орында тұрған элемент, оның үлесіне жер қыртысының 1,4%-ы тиеді, жер бетінде сутек байланысқан күйде (су, мұнай, тас көмір, т. б.), ал ғарышта 63%-ы болады.

Табиғатта тұрақты екі изотопы ¹Н (протий) және ³Н (тритий) кездеседі, жасанды жолмен радиоактивті изотопы 3Н мен өте тұрақсыз ⁴Н алынған. Сутек - әлемде көп тараған элемент. Массасы бойынша атмосферадағы сутектің мөлшері 3,5 *10 -6% литосфера мен гидросферада – 1%, суда – 11,9%.

Қасиеттері

Сутек иіссіз, ең жеңіл газ, суда ерімейді, F₂ –мен (қараңғыда - 2520С-та),

Cl₂-мен (жарықта),
O₂-мен (550 °C –тан жоғары) әрекеттесіп тікелей қосылыстар (HF, HCl, H₂O) түзеді. Сутекті көптеген металдардың (Cu, Fe, W, Re, т.б.) оксидтерімен тотықсыздандырады.

Мысалы:

CuO +H₂ =Cu + H₂O және Fe₃O₄ +4H₂ =3Fe+ + 4H₂O, т.б.

Сутек азотпен әрекеттесіп,

аммиак (N₂+3H₂=2NH₃),
күкіртпен күкіртсутек (Н₂+S=H₂O),
көміртекпен жоғары температурада метан (C+2H₂=CH₄) түзеді.

Сілтілік және сілтілік жер металдармен әрекеттесіп гидридтер (LiH, NaH, CaH₂, BaH₂,т.б.) түзеді. Сутектің аса маңызды реакциясына CO-мен әрекеттесіп, температура, қысым, катализатор әсеріне байланысына әр түрлі органикалық қосылыстар (HCHO, CH₃OH т.б.) түзу жатады.

2Н₂+ 0₂ = 2Н₂0 + 572кДж

Н₂ + Сl₂ = 2HCl↑.

Н₂+ S H₂S↑

H₂+2Na=2NaH натрий гидриді

Н₂+Са=СаН₂ кальций гидриді

CuO + Н₂ = Н₂О+Cu

Са+ 2НОН = Са (ОН)₂+ Н₂↑

Bao2+h2so4=baso4+h2o2

Bao2+co2+h2o=baco3+h2o

6 билет

Лиг ор атоммен дон акц байл байл орт атом зл дын акцепторы лиг-донор

удың айырылуы электр тогының әсерінен жүреді, бұл реакциямен сендер сутекті алу әдісі бойынша таныссыңдар:

2H₂O→2H₂↑+O₂↑

Күрделі заттың құрамдас бөліктеріне айырылуы — анализ деп аталады.

Жай заттармен әрекеттесуі:

I. Судың металдармен әрекеттесу реакцияларын сутегін ал әдістерінде қарастырған болатынбыз:

2Na + 2НОН = 2NaOH + Н₂↑

Са + 2НОН = Са(ОН)₂+ Н₂↑

Белсенділігі тым жоғары емес металл сумен әрекеттескенде оның оксиді түзіледі:

Mg + НОН = MgO + H₂

Белсенділігі төмен металдар сумен әрекеттеспейді.

II. Бейметалдармен әрекеттесуі: Су кейбір бейметалдармен де әрекеттесе алады. Қыздырға көмірге су қоссақ екі түрлі газ қоспасы түзіледі — ол «су газы» деп аталады:

С + НОН=СО↑+Н₂↑

Көмірді жағарда оған су қосып шылайтынын білесіңдер, сонда түзілген екі газ да жанғыш екен. Хлорды суға жібергенде екі қышқылдың қоспасы түзіледі.

Сl₂ + НОН = НСlO + HCl

Күрделі заттармен әрекеттесуі:

I. Активті металдардың оксидтерімен әрекеттесіп гидроксидтер (негіздер) түзеді.

Na₂0 + Н₂0 = 2NaOH

Әктасқа су қосқанда оның қайнай бастағанын көреміз, реакция жылу бөле жүреді: СаО + Н₂0 Са (ОН)₂ + Q

{| style="border:1px solid #ddd; text-align: center; margin: auto" cellspacing="15"

| Металл оксидтері + су = негіз |}

II. Кейбір бейметалдардың оксидтері сумен әрекеттескенде қышқыл түзеді. Күкірттің бір түйірін алып жақсак оның оксиді түзіледі:

S + O₂ =SO₂

Жану өнімін суға жіберсек: S0² + Н₂0 = H₂S0₃ күкіртті қышқыл түзіледі, көк лакмус қызарады. Дәл осындай реакциялар басқа бейметалдардың да оксидтерімен жүреді. Сl₂0 + H₂0 = 2HCl0 N₂O₃ + H₂0 = 2HN0₂

{| style="border:1px solid #ddd; text-align: center; margin: auto" cellspacing="15"

| Бейметалл оксидтері + су = қышқыл |} III. Белсенділігі жоғары металдардың гидридтері де сумен әрекеттесіп гидроксидтер береді.

NaH + НОН = NaOH + Н₂↑

IV. Кейбір тұздар сумен химиялық әрекеттесіп кристаллогидраттар түзеді:

CuS0₄ + 5H₂0 = CuS0₄ * 5H₂0 мыс купоросы;

FeS0₄ * 7H₂0 темір купоросы;

Na₂S0₄ * 10H₂0 глаубер тұзы.

орые металлы за счёт образования плотной плёнки фторида, тормозящей реакцию со фтором — Al, Mg, Cu, Ni. Контакт фтора с водородом приводит к воспламенению и взрыву даже при очень низких температурах (до −252°C). В атмосфере фтора горят даже вода и платина: