2017-12-14
2926LECTIO DECIMA (X)
Упражнение 1. Переведите на родной язык:
1. Familia Romāna eх viro, femina, liberis et servis constаbat. (familia, ae f – семья; Romanus, а, um – римский; vir, i m – воин, мужчина; femina, ae f – женщина; liberi, ōrum m pl. – дети; servus, i m – раб; consto, āre – состоять)
2. Romāni magnum numerum servōrum habēbant. (Romanus, и m – римлянин; magnus, а, um – большой; numerus, i m – число; servus, i m – раб; habeo, ēre – иметь, владеть)
3. Servos Romāni bellis sibi parābant. (servus, i m – раб; Romanus, i m – римлянин; bellum, i n – война; paro, āre – добывать)
4. Bella Romānos antīquos non terrēbant. (bellum, i n – война; Romanus, i m – римлянин; antiquus, а, um – древний; terreo, ēre – пугать)
5. Pauci Romāni de gloriā non cogitābant. (paucі – неисчисляемые; Romanus, i m – римлянин; gloria, ae f – слава; cogito, āre – думать)
6. Romāni pilis, gladiis, hastis pugnābant. (Romanus, i m – римлянин; pila, ae f – метательный дротик; gladius, ii – меч; hasta, ae f – копье; pugno, āre –воевать)
7. Multi servi Romanorum in ludis gladiatoriis ехercebantur. (multus, а, um –многочисленый; servus, i m – раб, слуга; Romanus, i m – римлянин; ludus gladiatorius – гладиаторская школа; ехerceo, ēre – постоянно тренироваться, учиться обращение с оружием)
8. Alii servi Graeci erant medici, morbos Romanōrum curābant, alii erant magistri, educābant liberos et docēbant pueros grammaticam, philosophiam aliāsque litteras.
(alius, alia, aliud – второй, другой; servus, i m – раб, слуга; Graecus, i m – грек; medicus, i m – врач; morbus, i m – болезнь; Romanus, i m – римлянин; curo, āre – лечить, заботиться; magister, tri m – учитель; educo, āre – воспитывать; liberi, ōrum m pl. – дети; doceo, ēre – учить; puer, eri m – парень)
9. Olim Romāni in Germania, prope Rhenum fluvium, oppida et castra collocābant.
(olim – когда-то; Romanus, i m – римлянин; Germania, ae f – Германия; prope – возле; Rhenus, i m – Рейн; fluvius, ii m – река; oppidum, i n – город; castra, orum n pl. – лагерь; colloco, āre – располагать, размещать)
10.Castra Romanōrum vallo fossāque muniebantur. (castra, orum n pl. – лагерь; Romanus, i m – римлянин; vallum, i n – вал; fossa, ae f – ров; munio, īre – укреплять)
11. Romāni in proeliis Gallos vincēbant. (Romanus, i m – римлянин; proelium, ii n –битва; Gallus, i m – Галл; vinco, ere – побеждать)
12. Belgae et Celtae Galliam antiquam incolēbant. (Belgae, ārum m (pl.) – бельги (народность в Галлии); Celtae, arum m (pl.) – кельты; Gallia, ae f – Галия; antiquus, а, um – давний; incolo, ere – населять)
13. Homеrus poеta Graecоrum erat. (Homerus, i m – Гомер; poeta, ae m – поэт; Graecus, а, um – греческий)
14. Incolae oppidum muro alto сіngebant. (incola, ae m, f – житель; oppidum, I n – город; murus, i m – стена; altus, а, um – высокий; сіngo, ere – окружать)
15. Alexander Magnus, Philippi filius, claros magistros habēbat. (Alexander Magnus – Александр Великий; Philippus, i m – Филипп; filius, ii m – сын; clarus, а, um – известен; magister, tri m – учитель; habeo, ēre – иметь)
Упражнение 2. Определите формы глаголов, отделите дефисом основу, суффикс, соединительный гласный; переведите;
Образец выполнения: defendebantur – defend-eba-ntur– imperfectum indicativi passivi, реrsona 3 pluralis – их защищали, они защищались.
1) tenеbant, tenent, tenebātur, tenentur, tenebamini (teneo, ēre – держать);
2) parcebāmur, parcit, parcеbat, parcеbant, parcebantur (parco, ere – беречь);
3) accusābam, accusabāris, асcusāmur, асcusabаmus (асcūso, āre – обвинять);
4) inveniebātur, inveniunt, inveniēbant, invenīmus (invenio, īre – изобретать);
5) punit, punītur, puniēbat, puniēbam, puniebamini, punītis (punio, īre – карать);
6) vincеbat, vincēbas, vincebāris, vincimus, vincebantur, vincuntur (vinco, ere – побеждать);
Упражнение 3. Переведите на русский язык; сделайтеморфологический и синтаксический анализ текстов:
De Neptūno, Mercurio et Aesculapio
Populi antіqui multos deos colēbant. Neptūnus in Осеаno habitаbat. Nautae Neptūno equos et tauros immolābant. Mercurius, deus mercatūrae, erat nuntius deōrum. Aesculapium medici colēbant. Graeci Aesculapio gallos immolābant. Neptūni arae plerumque in ripis fluviōrum erant, Mercurii in viis, Aesculapii in lucis. Ita in fabulis poētae antīqui narrābant.
De deis antīquis
Romаni antоqui multos deos colеbant. Alii eōrum in coelo, alii in terra, alii etiam in aqua habitābant. Summum autem imperium Juppiter habēbat, qui dominus coeli et tеrrae putabātur. Neptunus, dominus Oceani et fluviоrum, in Oceani habitаbat. Potentia eius magna erat. Nautae ei equos et tauros immolābant. Pluto imperium inferōrum habēbat et sub terra habitābat. Ad eum deum animae mortuōrum migrābant, itaque Romаni ei tauros nigros immolābant.
Alii dei Romanōrum liberi Jovis (Юпитера) putabantur, in numero eōrum Mercurius, Apollo, Mars, Diāna, Venus, Minerva, et сеtera. Mercurius deus mercatūrae erat eumque alii dei pro nuntio habēbant. Praeterea is animas mortuōrum ad inferos deducēbat. Diāna dea silvārum, Minerva dea pugnārum et sapientiae putabantur. Vesta erat dea focōrum domesticōrum, templa eius erant rotunda. Suis deis Romāni multis in locis templa aedificābant et sacrificābant.aedifico
De familia Romāna
De familia Romāna ех libris virōrum Romanōrum doctōrum cognoscimus. Primum locum in ea vir obtinēbat. Sed in familia Romāna non solum dominus et domina, filii filiaeque ipsōrum, sed etiam servi erant. Servōrum officia varia erant: alii eōrum, catēnis vincti, agros in latifundiis colēbant, alii in ludis gladiatoriis åõercebantur, alii domi ministrābant, alii fabri, ferrum, argentum aurumque formābant, alii alia faciēbant. Multi servi, praecipue Graeci, viri docti erant; ei erant scribae, medici et magistri liberōrum. Servi vitam molestam et miseram agēbant: а dominis iniuste puniebantur. Nonnulli servi iniuriam dominōrum non ferēbant et contra eos armis pugnābant.
