Жау шабуылына тойтару

ХVII ғас-ң ортасында Жоңғар мемл-ң күш-қуатының біршама артуына себеп болған қоңтайшы –

Батыр

Аягөз маңында қазақтар мен жоңғарлар арасында үш күнге созылған күрес болған жыл - 1718 ж.

Бұланты шайқасынан кейін қазақ жүздерінің өкілдері жауға қарсы күресті күшейту жөнінде

шешім қабылдаған жер.

Қарақұм

Ордабасы тауына жиналған қазақ жүздерінің өкілдері барлық жасақтың бас қолбасшысы етіп сайлаған адам

Әбілқайыр

Белгілі тарихшы Қадырғали Жалайри “Жылнамалар жинағында”

  Көшімді таратады

Шайбани ұрпағынан Көшім Сібірдің ханы болған кезден бастап Батыс Сібірдің жергілікті халқына тарата бастаған дін

 Ислам діні

1694 жылы І Петрмен елші Аталықов арқылы сауда байланысын жасаған

Тәуке хан

І Петр шығыспен сауда қатынасын өрістету үшін Қазақстанның маңызы

“ Кілт және Қақпа” деп санады

“Жеті Жарғы” бойынша құрылтайға кімдерді қатыстырмады?

 Қарусыз келгендерді

Жоңғарлардың қазақ жеріне шабуыл уақытша бәсеңдеткен жағдай

Тәуке ханның қырғыз, қарақалпақтармен одақтас болуы

Жоңғарлардың 1680 жылғы шабуылынан аман қалған қала

Түркістан

1710 жылы жоңғарларға қарсы күресу үшін үш жүз өкілдерінің бас қосқан жері – Қарақұм

 1635,1643,1652 жылдары қазақтарға қарсы жорықты басқарған қонтайшы

Батыр

 1718 жылы жоңғар-қазақ шайқасы болған жер

Аягөз

 1724-1725 жылдары жоңғарлар басып алған қала – Түркістан, Ташкент

 “Ақтабан шұбырынды, Алқакөл сұлама” аталған жыл 1723 жыл

 Сарысу өзенінің бойында жоңғарлармен шайқас болған жер

Бұланты

 1728 жылы қазақ жүздері өкілдерінің жоңғарларға қарсы күресу үшін бас қосқан жері

Қарақұм

 

 

Сібір елін монғолдар жаулап алғаннан кейін Жошы ұлысына кіргенін жазған шежіреші – Рашид ад-Дин

Искер қай хандықтың астанасы? Батыс Сібір хандығының

1854 жылы ұрыста Ермакты жеңген батыр

Сәтбек

 Сібір ханы Көшім біржола

жеңіліске ұшыраған жыл –

Жыл

Ресейдің саудасын дамытуда Қазақстанды “кілт және қақпа” деп атаған –

Патша І Петр

 Т.Чебуков бастаған орыс елшілігінің Қазақстанға келген жылы

Жыл

1594 жылы Мәскеуге Тәуекел ханның елшілігін басқарып келген адам –

Құл-Мұхаммед

1595 жылы Тәуекел ханға келген орыс елшілігін басқарған – В.Степанов

1640 жылы салынған бекініс – Гурьев

“Кодекс куманикус” қай тілдегі шығарма? –

 қыпшақ

 ХV, ХVІІ ғасырларда Алтын Орда, Ақ Орда дәуірінде ресми әдеби тіл ретінде қолданылды – қыпшақ тілі

 “Жамиғат тауарих” жинағының авторы –

Қ.Жалайри

 ХҮ ғасырда жазылған “Тарих-и-рашиди” еңбегінің авторы – Мұхаммед Хайдар Дулати

 694 жылы Тәуке хан І Петр мен елші Аттилов арқылы қандай келісім жасады? –

сауда байланысын күшейту

 1490 жылы Азов қаласында дүниеге келген жырау – Доспамбет

 Есім ханның Кіші жүздегі ел басқарушы, биі болған жырау – Жиенбет

 Эпостық жыр –

“Ер Сайын”

 Лиро-эпостық жыр –

“Айман–Шолпан”

 Қазақ халқының өмірінде музыканың айрықша орын алатынын жазған сяхатшы – Якуб

 Қ.Жалайридің еңбегі – “Шежірелер жинағы”

 Қ.Жалайри “Жылнамалар жинағы” атты еңбегін орыстың қай патшасына тарту етті? – Б.Годуновқа

 ХVІ-ХVІІ ғасырларда қазақ-монғол қарым-қатынастарының тарихы баяндалған “Тарих” атты еңбектің авторы –

Шах–Махмұд Шорас

 ХVІ ғасырдың 40-жылдары жазылған “Тарихи Абулхайрхани” еңбегінің авторы–

Усман Кухистани.

Қазақ жерінің Ресей құрамынакіруінің алғышарттары

1718 жылы салынған бекініс- Семей

Өскемен бекінісі салынды –

Жыл

1710 жылы қазақ жүздерінің белгілі өкілдері

Қарақұм маңында бас қосты.

 

 

Қазақ жасақтары

1710 жылы жүздерге жатуы бойынша ұйымдасқан

Қарақұмда жоңғарларға қарсы төтеп беру мәселелері талқыланды

1718 жылы Қабанбай, Жауғашар батырлардың басшылығмен жоңғарларды жеңген жер – Аягөз өзені бойы

Тәукенің мирасқоры –

Қайып.

1722 жылы жоңғарлардың бар күшін қазақ жеріне жұмсауға мүмкіндік алуы –

Канси өлген соң Цин империясымен қарым-қатынасын ретке келтіруі

Жоңғарлардың қазақ жеріне басып кіруі –

Жыл

 Сол заманнан

“Елім-ай” әні қалды

1723 жылдан жетекші хан болып танылды

Әбілқайыр

 1723 ж. жоңғарлардың ығысқан Орта жүз рулары ойысқан өңір – Самарқан

 1925 жылы Жоңғарлар Ташкент пен Түркістанды басып алды

 Жоңғарлардың мақсаты – қазақ жерін өзіне қарату

 Сарысу өзенінің бойында Бұланты деген жерде қазақтар жоңғарларға соққы берді. Осы жер “Қалмаққырылған” деп аталды

 Қалмақ қырылған шайқасы нәтижесінде

Қазақстанның Солтүстік Батысы азат етілді

 “Қалмаққырылған” шайқасынан кейін қазақ жасақтары жиналған Қазақстанның оңтүстігіндегі тау Ордабасы

 Қазақ жасақтарының Ордабасына жиналу себебі – Жетісуды азат ету

 Аңырақай түбінде

Әбілқайыр бастаған үш жүз батырлары жоңғарларға соққы берді

Аңырақай шайқасынан кейін жоңғарларды толық қуып тастауға кедергі келтірген – Шыңғыс ұрпақтарының тақ үшін таласы

 Аңырақай шайқасы өткен жер – Балқаш көлінің оңтүстігі

 Жоңғарлармен соғыста көзге түскен

  Қанжығалы Бөгенбай

Кіші жүздің Ресей құрамына кіруі

1714-1720 жылдары Ертіс өзенінің жоғарғы жағына тұрғызылған бекіністер - Жәміш, Омбы, Колбасинск, Железинск

Әбілхайыр ханның өмір сүрген жылдары –

Ж.ж.

Әбілхайырдың ең басты мақсаты –

Ресеймен байланыс орнатып, бар күшті ойраттарға қарсы жұмылдыру (өзінің қарсыластарын әлсіретуге тырысты)

Қазақ елшілігін бастап барған – С.Құндағұлұлы, Қ.Қоштайұлы

Әбілхайырдың елшілігін Анна Иоанновна қабылдаған уақыт – 1731 жыл, 19-ақпан

Әбілхайырдың және 29 старшынның Ресейге ант берген уақыты –

1731 жыл, 10 қазан

Ант қабылдаған –

Тевкелев

Ор бекінісі

Жылы салынды

Орыс үкіметінің Башқұрт көтерілісін басуда Кіші жүз жасақтарын пайдаланған жылы 1735-1737 жылдар

 Патша үкіметі қазақтарды қысып ұстауға тырысу себебі – 1740 жылғы Екінші Башқұрт көтерілісі

 1738 жылы Орынборда қазақ сұлтандарының съезін шақырған Орынбор комиссия басшысы

Татишев

 1740 жылы кіші жүз Сырдария қазақтарының жағдайының қиындай түсуі

Парсы әмірінің Хиуаны талқандауы

 Әбілхайырдың Ресеймен байланысын одан әрі нығайтуға мүдделі болуының себебі

Парсы әмірінің шабуылы

 1748 жылы Әбілхайыр

Барақ сұлтанның қолынан қаза тапты

 Орынбор қай жылы салынды

Жылы салынды

 Қалдан-Сереннің Орта жүз бен Кіші жүзге ұйымдастырған “Ақтабаннан” кем емес шапқыншылығы –

Жылдар

 Ресей сенаты қазақтарды және шекаралық өңірдегі бекіністерді қорғау жөніндегі арнайы жарлық қабылдады – 1742 жылы, 20 мамыр

 1747 жылы Хиуа тағына сайланған –

Қайып ХVІІІ ғасырдың орта кезіндегі Қазақстанның саяси және экономикалық жағдайы

Кіші жүздің Оңтүстік-Шығысына

Батыр сұлтанның билігі орнады

1747 жылы Е.Петровнаның шешімі: Алтай тау-кен кәсіпорындары –

патша отбасының меншігі

Башқұртстанда патша үкіметінің отарлау саясатына қарсы азаттық күресі –

Жылы

Қазақстанға қашқан Башқұрт саны

50 000

1756 жылы қыркүйектегі патша шешімі –

Жайық жағасына қазақтардың мал жаюына шек қойылды

ХVІІІ ғасырдың 40-50 жылдары салынған Өскемен бекінісінен Кузнецк шебіне дейін созылған әскери шеп – Колыван шебі

1745-1759 жылдары Орынборға жеткізілген мал басының құны –

Млн сом

1766 жылы Бұхар саудагерлерінің өтінішімен Әбілмәмбет ІІ Екатеринаға хат жолдап, Түркістан арқылы өтетін керуендерді қай бекіністерде шек қоймай қабылдауға рұқсат алды- – Семей, Жәміш

 ХVІІІ ғасырдың ІІ жартысында қазақ-орыс сауда орталықтары –

Семей, Өскемен, Бұқтырма

 Қазақ-орыс сауда байланыстарының кеңейген кезі –

ХVІІІ ғасырдың 60-жылдары

 Кіші жүз ханы Нұралы мен Батыр сұлтан арасындағы кикілжіңді пайдаланған патша үкіметінің казактарға алып берген өңірі –

Каспий теңізі мен Жайық өңіріндегі жерлер

 ХVІІІ ғасырдың екінші жартысында көшіріліп әкелінген –

Дон казактары

 Бұқтырма бекінісі

Жылы салынды

 Ертістің оң жағасына қазақтардың мал жаюына рұқсат етілген уақыт –

Жылы, Павел патша

Абылай хандығы (1711-1781) (Әбілмансұр-Сабалақ)

Абылайдың атасы билік құрған қала –

Түркістан

Он үш жасында Абылай келіп қосылған Орта жүз ханы - Әбілмәмбет

Әбілмәмбет пен Абылайдың Орскіге келіп, Ресей билігін мойындаған жыл –

Жыл

Абылайдың жоңғар тұтқынында болған жыл – 1741 жыл

Абылайдан пана сұраған жоңғар билеушісі –

Әмірсана

Цин әскерінің Қазақстанға басып кіру себебі – Абылайдың Әмірсананы ұстап беруден бас тартуы

Қазақ елінің дербестігін сақтау мақсатында Абылай Қытай билігін мойындады –1757-1760 жылдары

Жоңғария жаулап алынды – 1755 жылы

Дербес ел ретінде тарих сахнасынан жойылды –

Жылы

 Ду Дэ Чжо Хой бастаған Қытай әскерлері басып кірген жыл –

Жылы

 Екатерина ІІ-ге жолдаған хаттарының бірінде үй тұрғызу үшін ұста және астық жіберуді сұраған жылы – 1761 жыл

 Әбілмәмбеттің мұрагері (1771) –

Әбілпайыз

Абылай 1771 жылы хан болып сайланды

 ІІ Екатерина Абылайды Орта жүз ханы етіп бекіту туралы грамотаға қол қойды – 

Жылы, 24-мамыр

 “Жеті жарғы” заңдарында хан билігіне қойылған шектеулерді Абылай – мойындамады

 Абылайдың қыстақтары орналасты –

Ертіс өңірінде

 Абылай хан жерленді – Түркістанда

 Абылайдың мирасқоры – Уәли сұлтан

 Абылайға жыр арнаған –

 Бұхар жырау

 Абылай қолдаған шаруашылық – жер шаруашылығы Қазақтардың Пугачев басқарған 1773-1775 жылғы шаруалар соғысына қатысуы

Көтеріліске қатысқан

  Кіші және Орта жүз шаруалары

Көтеріліске қатысуға себеп болған –

жер мәселесі

 Патша үкіметі Жайық бойында қазақтарға мал жаюға тыйым салды –

Жылы

Пугачевқа Нұралының сыйлық тапсырған өкілі, Усиха өзені маңында жолыққан –

Зәбір молда

Қазақтар

Жайық бекінісін алуға қатысты

Кулагин бекінісін алуда

басты күш қазақтардан құралған топ болды

Қазақтар 1773 жылы қазанда Пресногорьковск бекінісі маңында топтасты

 Орынборды қоршауға қатысқан қазақтар саны –

  200-ге жуық

Пугачевқа көмек жіберген сұлтан Сұлтан Досалы

 Пугачев үндеуімен танысқан соң, соғысты қолдауға шешім қабылдаған би

Дәуітбай

 Пугачев көтерілісі кезінде Сібір шебіне орналасқан тұрақты әскер саны –

3500

Нұралының қазақтардың шаруалар соғысына қатысуын маған бағынбай кетуінде деп түсіндірді

 Пугачев көтерілісіне  қатысқан Байбақты руының батыры – Сырым Датұлы

 Пугачев көтерілісінің басты орталықтарын талқандаған – Суворов Сырым Датұлы басқарған 1783-1797 жылдардағы Кіші жүз қазақтарының көтерілісі

Орал казактарымен алғашқы қақтығысы –

1783 жылы күзде

1785 жылы Сахарная бекінісін алуда

сұлтан айшуақ Назаровтың қолына түсті

Кіші жүз старшындарының Нұралыны хандықтан тайдыру жөнінде шешім қабылдаған съезі 1785 жылғы 20-ға жуық ру өкілдері

1791 жылы Нұралының өліміне байланысты Кіші жүз ханы болып сайланған

Ералы

Көтерілістің жандануына түрткі болған

1796-1797 жылғы қысқы жұт

Көтеріліс кезінде

Есім хан өлтірілді

Игельстром ұсынысы бойынша патша үкіметі кәрі 

Айшуақты хан етіп бекітті (1797 жылы)

1797 жылғы наурыздың 17-де Сырым тобы хан сарайына шабуыл жасады

Патша үкіметінің Кіші жүзде хандық кеңесті құру себебі – Сырымды өзіне жақындатуға тырысты

 Сырым Датұлы

1797 жылы Хиуаға өтіп кетіп, 1802 жылы қайтыс юолды

 Датұлы көтерілісінің тарихи маңызы – Патша үкіметі Жайықтың оң жағына өтуге, мал жаюға рұқсат етті –

1801 жылы, 11 наурыз Мәдениет

“Орынбор тарихы” аттты еңбек жазған –

П.Рычков

Қазақстан туралы еңбегі үшін ресей ҒА-ның бірінші корреспондент мүшесі болған тарихшы –

П.Рычков

Жоңғар тұтқынынан Абылайды босатуға қатысқан зерттеуші – К.Миллер

 ХVІІІ ғасырда халық ауыз әдебиетінің көрнекті өкілдерінің бірі –

Ақтамберді жырау

Соңғы шығармалары Абылай кезіндегі қазақ қоғамының ішкі өмірі туралы мәлімет беретін – Үмбетай жырау

ХVІІІ ғасырда қазақ әдебиетінің алдыңғы қатардағы өкілдерінің бірі –

Бұқар жырау

ХVІІІ ғасырда қазақ поэзиясының жарқын өкілдерінің бірі –

Жанақ ақын

 Жанақ шығармашылығының ең басты жетістігі, сақталған поэма “Қозы Көрпеш – Баян сұлу”

ХІХ ғасырдың бірінші жартысында қалыптасты –жергілікті өнеркәсіп пен кәсіпшіліктің салалары

 ХІХ ғасырда Қазақстан жерінде І жәрмеңке ашылған өңір –

Ішкі Орда

Қазақстанда хандық биліктің жойылуы

Ресей үкіметі 1803 жылы көпестерге өздерін қорғап жүретін қарулы отрядтар ұстап жүруіне рұқсат берді

1815 жылы патша үкіметі Уәлиге қосарлап екінші

хан Бөкейді тағайындады

1822 жылы “Сібір қазақтарының жарғысын дайындаған” – Сперанский

Жарғының мақсаты –

сот, саяси жағынан басқаруды өзгерту

“Сібір қазақтарының” облысы Батыс Сібір генерал-губернаторлығына кірді

Орта жүз әкімшілік жағынан

3 бөлінді

Болыс 10-12 ауылдан құралды

Аға сұлтандарды тек сұлтандар ғана сайлап, оларға ресейлік майор шені

10 жылдан кейін дворяндық атақ берілді

Аға сұлтандар

3 жылға сайланды

 Мұрагерлікпен берілген билік – болыстық

 Ресейдегі 12-ші класқа жататын шенеуніктерге теңелген – болыстық сұлтандар

 Қылмыстық істер

округтік приказда қаралды

 Шет елдермен келіссөз жүргізу құқығына ие болған – шекаралық басқарма төрағасы

 Кіші жүзде хандық билік

Жылы жойылды

 “Орынбор қазақтарын басқару жөніндегі жарғыны” дайындаған –

Эссен

 Кіші жүздің соңғы ханы – Шерғазы

 Хандық билік Бөкей ордасында

1845 жылға дейін сақталды.

  Қаз-ң 1812 ж-ы соғысқа қатысуы

...Орынбор губерниясында

  40 кавалериялық полк құрылды.

Ресей мемлекетіне қауіп төніп келе жатқандығы туралы үндеу қабылданды

Жылы 6 шілде.

Орынбор губерниясының соғыс басталғандығы туралы хабары жетті –

1812 жылы қазан, қараша айларында.

Ел достығы рухын көтеруге ат салысқан

Байсақал Тілекұлы.

Тұз өндіруші қазақтар орыс әскері пайдасына

22 000 сом ақша жинады (1 млн. пұт).

“Қасиетті Анна” орденіне ие болған –

Сағит Хамитұлы.

Күміс медальмен марапатталған – Майлыбайұлы.

Көгілдір ленталы медальмен марапатталған –  

 Қ. Зындағұлұлы.

Георгий орденінің толық кавалері болған –

Н. Жанжігітұлы.

Лейпциг, Глогау қалаларына шабуыл жасауға қатысқан – Жанжігітұлы, Байбатырұлы.

Қазақтар Башқұрт полкі құрамында шайқасты.

Кутузовтың қолынан награда алған Якоб Вельяков.

Халық арасында әрі батыр, әрі ақын ретінде танылған –

Ә. Байбатырұлы.

1837 жылы Александр патша қабылдауында болған

Н. Жанжігітұлы.

Қазақтар Отан соғысына

ерікті түрде қатысты.

 1837 – 1847 жж. К. Қасымұлы басқарған көтеріліс. 10жыл.

Қоқан билеушісінің Саржанды өлтірген жылы –

Жыл.

XIXғ. 20-30ж. Сыр бойына бекініс тұрғызған –

Хиуа хандығы.

Кенесары көтерілісінің басты мақсаты –

отарлауды тоқтату.

Қасымұлы көтерілісі –

бүкіл Қазақстанды қамтыды.

Кенесары көзқарасына ықпал еткен адам –

әкесі Қасым.

Кенесарының алғашқы қарсылығы –

 1837ж(Ақтау бекінісіне).

Кенесары әскерінің Ақмола бекінісіне шабуылы –

Ж. мамыр.

Кенесары көтерілісіне қатысқан аймақтар – Құсмұрын, Көкшетау, Қарқаралы.

Кенесары көтерілісіне қатысқан би –

Жоламан Тіленшіұлы.

1841ж. Кенесары қоршаған Қоқан бекіністері –

  Созақ, Жаңақорған, Ақмешіт.1841ж.

Кенесары Ташкентке аттанды, алайда жорықтың тоқтау себебі – с

арбаздар арасында жұқпалы ауырудың таралуы.

Кенесарының хандық билікті қолға алған жылы –

Ж.

Кенесары билер сотын жойып, оның орнына

хандық сотты кіргізді.

Кенесары құрған хандық кеңестің Әбілқайыр хан кезіндегі ақсақалдар кеңесінен ерекшелігі –

  билік хан қолында болды.

Опасыздық үшін беретін жаза өлім.

1843ж. Кенесары көтерілісін жаншуға жіберілген

 Лебедев отряды.

Лебедевтің жазаға тартылу себебі

дәрменсіздік көрсеткені үшін

Кенесары қолдаған шаруашылық

Егіншілік

1844ж шілдеде Кенесарыға қарсы ұрыста мерт болған сұлтандар саны  

44(Ахмет Жантөреұлының отряды).

1845ж. Кенесарының аулына келген елшілік