Латинский перевод М. Фичино

Платон. Ион.

B 8 – 536 d 3

Латинский перевод М. Фичино.

ΙΩΝ. Τί οὖν ποτε τὸ αἴτιον, ὦ Σώκρατες, ὅτι ἐγώ, ὅταν

μέν τις περὶ ἄλλου του ποιητοῦ διαλέγηται, οὔτε προσέχω

τὸν νοῦν ἀδυνατῶ τε καὶ ὁτιοῦν συμβαλέσθαι λόγου ἄξιον,

ἀλλ' ἀτεχνῶς νυστάζω, ἐπειδὰν δέ τις περὶ Ὁμήρου μνησθῇ,

εὐθύς τε ἐγρήγορα καὶ προσέχω τὸν νοῦν καὶ εὐπορῶ ὅτι

λέγω;

ΣΩ. Οὐ χαλεπὸν τοῦτό γε εἰκάσαι, ὦ ἑταῖρε, ἀλλὰ παντὶ

δῆλον ὅτι τέχνῃ καὶ ἐπιστήμῃ περὶ Ὁμήρου λέγειν ἀδύνατος

εἶ· εἰ γὰρ τέχνῃ οἷός τε ἦσθα, καὶ περὶ τῶν ἄλλων ποιητῶν

ἁπάντων λέγειν οἷός τ' ἂν ἦσθα· ποιητικὴ γάρ πού ἐστιν

τὸ ὅλον. ἢ οὔ;

ΙΩΝ. Ναί.

ΣΩ. Οὐκοῦν ἐπειδὰν λάβῃ τις καὶ ἄλλην τέχνην ἡντι-

νοῦν ὅλην, ὁ αὐτὸς τρόπος τῆς σκέψεως ἔσται περὶ ἁπασῶν

τῶν τεχνῶν; πῶς τοῦτο λέγω, δέῃ τί μου ἀκοῦσαι, ὦ Ἴων;

ΙΩΝ. Ναὶ μὰ τὸν Δία, ὦ Σώκρατες, ἔγωγε· χαίρω γὰρ

ἀκούων ὑμῶν τῶν σοφῶν.

ΣΩ. Βουλοίμην ἄν σε ἀληθῆ λέγειν, ὦ Ἴων· ἀλλὰ σοφοὶ

μέν πού ἐστε ὑμεῖς οἱ ῥαψῳδοὶ καὶ ὑποκριταὶ καὶ ὧν ὑμεῖς

ᾄδετε τὰ ποιήματα, ἐγὼ δὲ οὐδὲν ἄλλο ἢ τἀληθῆ λέγω,

οἷον εἰκὸς ἰδιώτην ἄνθρωπον. ἐπεὶ καὶ περὶ τούτου οὗ νῦν

ἠρόμην σε, θέασαι ὡς φαῦλον καὶ ἰδιωτικόν ἐστι καὶ παντὸς

ἀνδρὸς γνῶναι ὃ ἔλεγον, τὴν αὐτὴν εἶναι σκέψιν, ἐπειδάν

IO. Quamobrem igitur, o Socrates, cum de alio

poeta quispiam differit, neque mentem adhibeo,

neque quicquam existimatione dignum dicere

possum, sed oscito protinus atque torpeo:

postquam vero Homeri quis mentionem fecerit,

confestim excitor atque mentem adhibeo,

succeditque[1] quicquid instituo?

SOCR. Nequaquam arduum est, o amice, hujus

causam conjectare. Constat enim quod neque arte

neque scientia de Homero scite loqui potes. Nam si

arte, de aliis omnibus poetis similiter loqui valeres,

poesis enim totum est. Nonne?

IO. Est certe.

SOCR. Nonne postquam aliquis aliam quamvis

artem integram comparavit, aeque de omnibus

quae sub arte sunt judicat? Eadem quippe de

omnibus artibus considerandi ratio est.Vis tibi

referam qua ratione id dicam?

IO. Opto per Jovem, ο Socrates. Nam quoties vos

sapientes illos audivi, miro quodam gaudio statim

afficior.

SOCR. Velim, o Io, vera diceres.Verum sapientes

vos rhapsodi et histriones estis, et illi quorum vos

poemata decantatis. Ego autem, nihil praeter

veritatem loquor, quemadmodum decet idiotam

hominem. Nam id de quo paulo ante percontabar,

intuere quam leve sit, et facile cognitu: adeo ut

τις ὅλην τέχνην λάβῃ. λάβωμεν γὰρ τῷ λόγῳ· γραφικὴ

γάρ τίς ἐστι τέχνη τὸ ὅλον; — ΙΩΝ. Ναί. — ΣΩ. Οὐκοῦν

καὶ γραφῆς πολλοὶ καὶ εἰσὶ καὶ γεγόνασιν ἀγαθοὶ καὶ φαῦ-

λοι; — ΙΩΝ. Πάνυ γε. — ΣΩ. Ἤδη οὖν τινα εἶδες ὅστις περὶ

μὲν Πολυγνώτου τοῦ Ἀγλαοφῶντος δεινός ἐστιν ἀποφαί-

νειν ἃ εὖ τε γράφει καὶ ἃ μή, περὶ δὲ τῶν ἄλλων γραφέων

ἀδύνατος; καὶ ἐπειδὰν μέν τις τὰ τῶν ἄλλων ζωγράφων

ἔργα ἐπιδεικνύῃ, νυστάζει τε καὶ ἀπορεῖ καὶ οὐκ ἔχει ὅτι

συμβάληται, ἐπειδὰν δὲ περὶ Πολυγνώτου ἢ ἄλλου ὅτου

βούλει τῶν γραφέων ἑνὸς μόνου δέῃ ἀποφήνασθαι γνώμην,

ἐγρήγορέν τε καὶ προσέχει τὸν νοῦν καὶ εὐπορεῖ ὅτι εἴπῃ; —

ΙΩΝ. Οὐ μὰ τὸν Δία, οὐ δῆτα. — ΣΩ. Τί δέ; ἐν ἀνδριαντο-

ποιίᾳ ἤδη τιν' εἶδες ὅστις περὶ μὲν Δαιδάλου τοῦ Μητίονος

ἢ Ἐπειοῦ τοῦ Πανοπέως ἢ Θεοδώρου τοῦ Σαμίου ἢ ἄλλου

τινὸς ἀνδριαντοποιοῦ ἑνὸς πέρι δεινός ἐστιν ἐξηγεῖσθαι ἃ

εὖ πεποίηκεν, ἐν δὲ τοῖς τῶν ἄλλων ἀνδριαντοποιῶν ἔργοις

ἀπορεῖ τε καὶ νυστάζει, οὐκ ἔχων ὅτι εἴπῃ; — ΙΩΝ. Οὐ μὰ

τὸν Δία, οὐδὲ τοῦτον ἑώρακα. — ΣΩ. Ἀλλὰ μήν, ὥς γ' ἐγὼ

οἶμαι, οὐδ' ἐν αὐλήσει γε οὐδὲ ἐν κιθαρίσει οὐδὲ ἐν κιθαρῳδίᾳ

οὐδὲ ἐν ῥαψῳδίᾳ οὐδεπώποτ' εἶδες ἄνδρα ὅστις περὶ μὲν

Ὀλύμπου δεινός ἐστιν ἐξηγεῖσθαι ἢ περὶ Θαμύρου ἢ περὶ

Ὀρφέως ἢ περὶ Φημίου τοῦ Ἰθακησίου ῥαψῳδοῦ, περὶ δὲ

Ἴωνος τοῦ Ἐφεσίου [ῥαψῳδοῦ] ἀπορεῖ καὶ οὐκ ἔχει συμβα-

λέσθαι ἅ τε εὖ ῥαψῳδεῖ καὶ ἃ μή.

quivis quod narrabam, percipere possit, eamdem

per cetera esse considerationem, si quis artem sibi

integram comparavit. Exempli causa, nunquid

pingendi ars totum quiddam est? IO. Est. SOCR.

Nonne pictores multi, partim boni, partim mali, et

sunt et fuerunt? IO. Certe. SOCR. Vidistine

aliquem qui et ea, quae recte, et quae non recte

Polygnotus Aglaophontis filius pinxit, sufficienter

ostendere potuit: quae vero pictores alii, non

potuit. Et si quis aliorum pictorum opus ostenderit,

obdormiat, neque facultas illi ad dicendum aliquid

conjiciendumque suppetat: cum vero de Polygnoto,

vel de uno quovis pictore sit judicandum,

expergiscatur, et mentem adhibeat, et facultatem

dicendi habeat? IO. Non per Jovem. SOCR. Quid

in fabris statuariis? Vidisti quenquam qui ea quae

Daedalus Metionius, aut Epius Panopei filius, aut

Theodorus Samius, vel alius quispiam statuarum

faber, bene est machinatus, exponere valeat, in

aliorum vero sculptorum operibus torpeat atque

obmutescat? IO. Per Jovem nunquam virum talem

repperi. SOCR. Atqui nec in tibiarum flatu ut

arbitror, nec in pulsu citharae, nec in illo ad

citharam cantu, neque in rhapsodia virum intuitus

es, qui Olympi opera, vel Thamyrae, vel Orphei,

aut Ithacensis Phemii rhapsodi exprimere possit, in

operibus vero Ionis Ephesii deficiat, neque

percipere conferreque possit, quae bene et quae

contra modulatur.

ΙΩΝ. Οὐκ ἔχω σοι περὶ τούτου ἀντιλέγειν, ὦ Σώκρατες·

ἀλλ' ἐκεῖνο ἐμαυτῷ σύνοιδα, ὅτι περὶ Ὁμήρου κάλλιστ'

ἀνθρώπων λέγω καὶ εὐπορῶ καὶ οἱ ἄλλοι πάντες μέ φασιν

εὖ λέγειν, περὶ δὲ τῶν ἄλλων οὔ. καίτοι ὅρα τοῦτο τί

ἔστιν.

ΣΩ. Καὶ ὁρῶ, ὦ Ἴων, καὶ ἔρχομαί γέ σοι ἀποφανού-

μενος ὅ μοι δοκεῖ τοῦτο εἶναι. ἔστι γὰρ τοῦτο τέχνη μὲν

οὐκ ὂν παρὰ σοὶ περὶ Ὁμήρου εὖ λέγειν, ὃ νυνδὴ ἔλεγον,

θεία δὲ δύναμις ἥ σε κινεῖ, ὥσπερ ἐν τῇ λίθῳ ἣν Εὐρι-

πίδης μὲν Μαγνῆτιν ὠνόμασεν, οἱ δὲ πολλοὶ Ἡρακλείαν.

καὶ γὰρ αὕτη ἡ λίθος οὐ μόνον αὐτοὺς τοὺς δακτυλίους ἄγει

τοὺς σιδηροῦς, ἀλλὰ καὶ δύναμιν ἐντίθησι τοῖς δακτυλίοις

ὥστ' αὖ δύνασθαι ταὐτὸν τοῦτο ποιεῖν ὅπερ ἡ λίθος, ἄλλους

ἄγειν δακτυλίους, ὥστ' ἐνίοτε ὁρμαθὸς μακρὸς πάνυ σιδη-

ρίων καὶ δακτυλίων ἐξ ἀλλήλων ἤρτηται· πᾶσι δὲ τούτοις

ἐξ ἐκείνης τῆς λίθου ἡ δύναμις ἀνήρτηται. οὕτω δὲ καὶ ἡ

Μοῦσα ἐνθέους μὲν ποιεῖ αὐτή, διὰ δὲ τῶν ἐνθέων τούτων

ἄλλων ἐνθουσιαζόντων ὁρμαθὸς ἐξαρτᾶται. πάντες γὰρ οἵ

τε τῶν ἐπῶν ποιηταὶ οἱ ἀγαθοὶ οὐκ ἐκ τέχνης ἀλλ' ἔνθεοι

ὄντες καὶ κατεχόμενοι πάντα ταῦτα τὰ καλὰ λέγουσι ποιή-

ματα, καὶ οἱ μελοποιοὶ οἱ ἀγαθοὶ ὡσαύτως, ὥσπερ οἱ κορυ-

βαντιῶντες οὐκ ἔμφρονες ὄντες ὀρχοῦνται, οὕτω καὶ οἱ μελο-

ποιοὶ οὐκ ἔμφρονες ὄντες τὰ καλὰ μέλη ταῦτα ποιοῦσιν,

ἀλλ' ἐπειδὰν ἐμβῶσιν εἰς τὴν ἁρμονίαν καὶ εἰς τὸν ῥυθμόν,

βακχεύουσι καὶ κατεχόμενοι, ὥσπερ αἱ βάκχαι ἀρύονται ἐκ

τῶν ποταμῶν μέλι καὶ γάλα κατεχόμεναι, ἔμφρονες δὲ οὖσαι

οὔ, καὶ τῶν μελοποιῶν ἡ ψυχὴ τοῦτο ἐργάζεται, ὅπερ αὐτοὶ

IO. Quid in hoc tibi contradicam non habeo, sed

tamen mihi ipsi conscius sum, me praeceteris

hominibus pulcherrima de Homero referre, neque

deesse mihi dicendi copiam: alios vero omnes hac

in re me laudare, in ceteris vero nequaquam. Tu

vero quidnam hoc sit vide.

SOCR. Video, o Io, et quod mihi id esse videtur,

tibi aperire incipiam. Ut bene de Homero loquaris

ars tibi non praestat, ut modo dicebam, sed divina

vis est quae te movet, sicut in lapide quem

Magnetem Euripides nominavit, nonnulli

Heraclium vocant. Qui lapis non solum ferreos

anulos trahit, sed vim etiam anulis ipsis infundit,

qua hoc idem efficere possint, ac perinde ut lapis,

alios anulos trahere. Unde longa plerunque

concatenatio ferri, et anulorum invicem pendet, et

omnibus his ex illo lapide vis attrahitur. Ita ipsa

Musa poetas divino instinctu concitat, poetae

conciti alios furore corripiunt. Quare ex his

omnibus series ipsa contexitur. Omnes itaque epici

poetae bonis non arte, sed divino afflatu capti

omnia ista praeclara poemata et melici boni

similiter dicunt: ut Corybantes non sana mente

saltant, ita melici poetae egregii non sana mente

hos cantus effingunt: sed ubi in harmoniam, et

rythmum insurgunt, et rapti bacchantur,

quemadmodum bacchantes feminae, mente non

sana, mel et lac ex fluminibus hauriunt, sana autem

mente haurire nequeunt, idque tum efficit

λέγουσι. λέγουσι γὰρ δήπουθεν πρὸς ἡμᾶς οἱ ποιηταὶ ὅτι

ἀπὸ κρηνῶν μελιρρύτων ἐκ Μουσῶν κήπων τινῶν καὶ ναπῶν

δρεπόμενοι τὰ μέλη ἡμῖν φέρουσιν ὥσπερ αἱ μέλιτται, καὶ

αὐτοὶ οὕτω πετόμενοι· καὶ ἀληθῆ λέγουσι. κοῦφον γὰρ

χρῆμα ποιητής ἐστιν καὶ πτηνὸν καὶ ἱερόν, καὶ οὐ πρότερον

οἷός τε ποιεῖν πρὶν ἂν ἔνθεός τε γένηται καὶ ἔκφρων καὶ

ὁ νοῦς μηκέτι ἐν αὐτῷ ἐνῇ· ἕως δ' ἂν τουτὶ ἔχῃ τὸ κτῆμα,

ἀδύνατος πᾶς ποιεῖν ἄνθρωπός ἐστιν καὶ χρησμῳδεῖν. ἅτε

οὖν οὐ τέχνῃ ποιοῦντες καὶ πολλὰ λέγοντες καὶ καλὰ περὶ

τῶν πραγμάτων, ὥσπερ σὺ περὶ Ὁμήρου, ἀλλὰ θείᾳ μοίρᾳ,

τοῦτο μόνον οἷός τε ἕκαστος ποιεῖν καλῶς ἐφ' ὃ ἡ Μοῦσα

αὐτὸν ὥρμησεν, ὁ μὲν διθυράμβους, ὁ δὲ ἐγκώμια, ὁ δὲ

ὑπορχήματα, ὁ δ' ἔπη, ὁ δ' ἰάμβους· τὰ δ' ἄλλα φαῦλος

αὐτῶν ἕκαστός ἐστιν. οὐ γὰρ τέχνῃ ταῦτα λέγουσιν ἀλλὰ

θείᾳ δυνάμει, ἐπεί, εἰ περὶ ἑνὸς τέχνῃ καλῶς ἠπίσταντο

λέγειν, κἂν περὶ τῶν ἄλλων ἁπάντων· διὰ ταῦτα δὲ ὁ θεὸς

ἐξαιρούμενος τούτων τὸν νοῦν τούτοις χρῆται ὑπηρέταις καὶ

τοῖς χρησμῳδοῖς καὶ τοῖς μάντεσι τοῖς θείοις, ἵνα ἡμεῖς οἱ

ἀκούοντες εἰδῶμεν ὅτι οὐχ οὗτοί εἰσιν οἱ ταῦτα λέγοντες

οὕτω πολλοῦ ἄξια, οἷς νοῦς μὴ πάρεστιν, ἀλλ' ὁ θεὸς αὐτός

ἐστιν ὁ λέγων, διὰ τούτων δὲ φθέγγεται πρὸς ἡμᾶς. μέ-

γιστον δὲ τεκμήριον τῷ λόγῳ Τύννιχος ὁ Χαλκιδεύς, ὃς

ἄλλο μὲν οὐδὲν πώποτε ἐποίησε ποίημα ὅτου τις ἂν ἀξιώ-

σειεν μνησθῆναι, τὸν δὲ παίωνα ὃν πάντες ᾄδουσι, σχεδόν

melicorum animus, quod ipsi narrant. Aiunt enim

nobis poetae, quod e fontibus quibus mel scaturit,

haurientes, et a Musarum viridariis collibusque

decerpentes carmina ad nos afferant,

quemadmodum mel ex floribus apes, et instar

apum volare se dicunt. Qua in re vera loquuntur:

res enim levis, volatilis, atque sacra poeta est,

neque canere prius potest quam deo plenus, et

extra se positus, et a mente alienatus sit. Nam

quandiu mente quis valet, neque fingere carmina,

neque dare oracula quisquam potest. Non arte

igitur aliqua haec praeclara canunt, quae tu de

Homero refers, sed sorte divina id quisque recte

efficere potest, ad quod Musa quempiam incitavit.

Hic Dithyrambos, ille laudes alicujus, hic

Hyporchemata choreasque, alius carmina, alius

item iambos canit. Ad cetera vero illorum quisque

rudis et ineptus est. Non enim arte, sed divina vi

haec dicunt. Nam si de uno quoquam horum per

artem recte loqui scirent, de ceteris quoque

omnibus idem possent. Ob hanc vero causam Deus

illis mentem subripiens, ipsis tanquam ministris

utitur oraculorumque nuntiis, et divinis vatibus, ut

nos qui audimus, percipiamus non eos esse qui tam

digna referunt, cum suae mentis compotes minime

sint, sed haec deum loqui, et per hos nobis haec

inclamare. Huic autem rei evidentissimo

argumento esse potest Tynnichus Chalcidensis, qui

antea poema nullum memoria dignum

composuerat: hymnum autem in Apollinem quem

τι πάντων μελῶν κάλλιστον, ἀτεχνῶς, ὅπερ αὐτὸς λέγει,

"εὕρημά τι Μοισᾶν." ἐν τούτῳ γὰρ δὴ μάλιστά μοι δοκεῖ

ὁ θεὸς ἐνδείξασθαι ἡμῖν, ἵνα μὴ διστάζωμεν, ὅτι οὐκ ἀνθρώ-

πινά ἐστιν τὰ καλὰ ταῦτα ποιήματα οὐδὲ ἀνθρώπων, ἀλλὰ

θεῖα καὶ θεῶν, οἱ δὲ ποιηταὶ οὐδὲν ἀλλ' ἢ ἑρμηνῆς εἰσιν

τῶν θεῶν, κατεχόμενοι ἐξ ὅτου ἂν ἕκαστος κατέχηται.

ταῦτα ἐνδεικνύμενος ὁ θεὸς ἐξεπίτηδες διὰ τοῦ φαυλοτάτου

ποιητοῦ τὸ κάλλιστον μέλος ᾖσεν· ἢ οὐ δοκῶ σοι ἀληθῆ

λέγειν, ὦ Ἴων;

ΙΩΝ. Ναὶ μὰ τὸν Δία, ἔμοιγε· ἅπτει γάρ πώς μου τοῖς

λόγοις τῆς ψυχῆς, ὦ Σώκρατες, καί μοι δοκοῦσι θείᾳ μοίρᾳ

ἡμῖν παρὰ τῶν θεῶν ταῦτα οἱ ἀγαθοὶ ποιηταὶ ἑρμηνεύειν.

ΣΩ. Οὐκοῦν ὑμεῖς αὖ οἱ ῥαψῳδοὶ τὰ τῶν ποιητῶν ἑρμη-

νεύετε;

ΙΩΝ. Καὶ τοῦτο ἀληθὲς λέγεις.

ΣΩ. Οὐκοῦν ἑρμηνέων ἑρμηνῆς γίγνεσθε;

ΙΩΝ. Παντάπασί γε.

ΣΩ. Ἔχε δή μοι τόδε εἰπέ, ὦ Ἴων, καὶ μὴ ἀποκρύψῃ

ὅτι ἄν σε ἔρωμαι· ὅταν εὖ εἴπῃς ἔπη καὶ ἐκπλήξῃς μάλιστα

τοὺς θεωμένους, ἢ τὸν Ὀδυσσέα ὅταν ἐπὶ τὸν οὐδὸν ἐφαλ-

λόμενον ᾄδῃς, ἐκφανῆ γιγνόμενον τοῖς μνηστῆρσι καὶ ἐκ-

χέοντα τοὺς ὀιστοὺς πρὸ τῶν ποδῶν, ἢ Ἀχιλλέα ἐπὶ τὸν

Ἕκτορα ὁρμῶντα, ἢ καὶ τῶν περὶ Ἀνδρομάχην ἐλεινῶν τι ἢ

omnes cantant, omnium ferme cantilenarum

pulcherrimum, Musarum inspiratione invenisse se

dicit. In hoc maxime deus ostendisse videtur nobis

disputandum non esse, quin praeclara haec

poemata, divina deorumque potius quam humana

hominumque sint opera: poetae autem nihil aliud

sint, quam deorum interpretes, dum sunt furore

correpti, a quocunque tandem numine quis

corripiatur. Quod quidem deus ostendere volens,

de industria per ineptissimum poetam,

pulcherrimam cecinit melodiam. An non vera tibi

referre videor?

IO. Mihi certe per Jovem. Atque animum meum

his sermonibus Socrates demulces, et afficis. At

divina quadam forte a diis poetae insignes haec

nobis interpretari videntur.

SOCR. Nonne vos rhapsodi poetarum scripta

interpretamini?

IO. Vera narras.

SOCR. An non interpretum interpretes estis?

IO. Sumus.

SOCR. Animadverte quid velim, et hoc mihi

responde, o Io: neque id de quo te interrogabo,

mihi occultaveris. Cum apte carmina refers, et

stupore perculsos reddis spectantes, sive dum

Ulyssem in limem insilientem cantas, et procis

palam se ostendentem, atque sagittas ante pedes

effundentem, sive Achillem impetum in Hectora

facientem, seu dum miserabile quiddam, et

περὶ Ἑκάβην ἢ περὶ Πρίαμον, τότε πότερον ἔμφρων εἶ ἢ ἔξω

σαυτοῦ γίγνῃ καὶ παρὰ τοῖς πράγμασιν οἴεταί σου εἶναι ἡ

ψυχὴ οἷς λέγεις ἐνθουσιάζουσα, ἢ ἐν Ἰθάκῃ οὖσιν ἢ ἐν

Τροίᾳ ἢ ὅπως ἂν καὶ τὰ ἔπη ἔχῃ;

ΙΩΝ. Ὡς ἐναργές μοι τοῦτο, ὦ Σώκρατες, τὸ τεκμήριον

εἶπες· οὐ γάρ σε ἀποκρυψάμενος ἐρῶ. ἐγὼ γὰρ ὅταν

ἐλεινόν τι λέγω, δακρύων ἐμπίμπλανταί μου οἱ ὀφθαλμοί·

ὅταν τε φοβερὸν ἢ δεινόν, ὀρθαὶ αἱ τρίχες ἵστανται ὑπὸ

φόβου καὶ ἡ καρδία πηδᾷ.

ΣΩ. Τί οὖν; φῶμεν, ὦ Ἴων, ἔμφρονα εἶναι τότε τοῦτον

τὸν ἄνθρωπον, ὃς ἂν κεκοσμημένος ἐσθῆτι ποικίλῃ καὶ

χρυσοῖσι στεφάνοις κλάῃ τ' ἐν θυσίαις καὶ ἑορταῖς, μηδὲν

ἀπολωλεκὼς τούτων, ἢ φοβῆται πλέον ἢ ἐν δισμυρίοις ἀνθρώ-

ποις ἑστηκὼς φιλίοις, μηδενὸς ἀποδύοντος μηδὲ ἀδικοῦντος;

ΙΩΝ. Οὐ μὰ τὸν Δία, οὐ πάνυ, ὦ Σώκρατες, ὥς γε

τἀληθὲς εἰρῆσθαι.

ΣΩ. Οἶσθα οὖν ὅτι καὶ τῶν θεατῶν τοὺς πολλοὺς ταὐτὰ

ταῦτα ὑμεῖς ἐργάζεσθε;

ΙΩΝ. Καὶ μάλα καλῶς οἶδα· καθορῶ γὰρ ἑκάστοτε

αὐτοὺς ἄνωθεν ἀπὸ τοῦ βήματος κλάοντάς τε καὶ δεινὸν

ἐμβλέποντας καὶ συνθαμβοῦντας τοῖς λεγομένοις. δεῖ γάρ

με καὶ σφόδρ' αὐτοῖς τὸν νοῦν προσέχειν· ὡς ἐὰν μὲν

κλάοντας αὐτοὺς καθίσω, αὐτὸς γελάσομαι ἀργύριον λαμβά-

νων, ἐὰν δὲ γελῶντας, αὐτὸς κλαύσομαι ἀργύριον ἀπολλύς.

querulum circa Andromachen, vel Hecubam, vel

Priamum profers, utrum tunc mentis es compos?

An a mente alienatus? Et rebus gestis quas refers

afflatus animus interesse illis se cogitat, sive in

Ithaca, sive apud Trojam sint gesta, seu quocunque

alio te carmina rapiant?

IO. Perspicuam mihi conjecturam, o Socrates,

Quoties enim miserabile qiicquam dico, lacrymis

implentur oculi. Cum aliquid teriibile, aut

vehemens, arrectae propter terrorem comae

eriguntur, et cor salit.

SOCR. Nunquid mentis compotem eum virum

tunc esse asserimus, qui in sacrificiis et

celebrationibus pulchra veste aureisque coronis

ornatus ploret, cum nihil horum amiserit? Aut

nimis trepidet is, qui inter viginti millia hominum

sibi amicorum sit constitutus, nemine eum vel

exuente, vel injuria afficiente?

IO. Non per Jovem, o Socrates, si vera fateri

velimus.

SOCR. Nonne spectantium multitudinem iisdem

his rebus afficitis?

IO. Sano plurimum: atque aspicio semper superne

ab ipso suggesto, et flentes, et totuum tuentes

atque his quae narrantur, stupefactos. Et oportet me

valde mentem iis adhibere. Nam si lacrymas

excutiam, ipse argentums suscipiens, ridebo. Sin

autem risum illis moveam, ipse argentums

amittens, flebo.

ΣΩ. Οἶσθα οὖν ὅτι οὗτός ἐστιν ὁ θεατὴς τῶν δακτυλίων

ὁ ἔσχατος, ὧν ἐγὼ ἔλεγον ὑπὸ τῆς Ἡρακλειώτιδος λίθου

ἀπ' ἀλλήλων τὴν δύναμιν λαμβάνειν; ὁ δὲ μέσος σὺ ὁ

ῥαψῳδὸς καὶ ὑποκριτής, ὁ δὲ πρῶτος αὐτὸς ὁ ποιητής· ὁ δὲ

θεὸς διὰ πάντων τούτων ἕλκει τὴν ψυχὴν ὅποι ἂν βούληται

τῶν ἀνθρώπων, ἀνακρεμαννὺς ἐξ ἀλλήλων τὴν δύναμιν.

καὶ ὥσπερ ἐκ τῆς λίθου ἐκείνης ὁρμαθὸς πάμπολυς ἐξήρ-

τηται χορευτῶν τε καὶ διδασκάλων καὶ ὑποδιδασκάλων, ἐκ

πλαγίου ἐξηρτημένων τῶν τῆς Μούσης ἐκκρεμαμένων δα-

κτυλίων. καὶ ὁ μὲν τῶν ποιητῶν ἐξ ἄλλης Μούσης, ὁ δὲ

ἐξ ἄλλης ἐξήρτηται—ὀνομάζομεν δὲ αὐτὸ κατέχεται, τὸ δέ

ἐστι παραπλήσιον· ἔχεται γάρ—ἐκ δὲ τούτων τῶν πρώτων

δακτυλίων, τῶν ποιητῶν, ἄλλοι ἐξ ἄλλου αὖ ἠρτημένοι εἰσὶ

καὶ ἐνθουσιάζουσιν, οἱ μὲν ἐξ Ὀρφέως, οἱ δὲ ἐκ Μουσαίου·

οἱ δὲ πολλοὶ ἐξ Ὁμήρου κατέχονταί τε καὶ ἔχονται. ὧν

σύ, ὦ Ἴων, εἷς εἶ καὶ κατέχῃ ἐξ Ὁμήρου, καὶ ἐπειδὰν μέν

τις ἄλλου του ποιητοῦ ᾄδῃ, καθεύδεις τε καὶ ἀπορεῖς ὅτι

λέγῃς, ἐπειδὰν δὲ τούτου τοῦ ποιητοῦ φθέγξηταί τις μέλος,

εὐθὺς ἐγρήγορας καὶ ὀρχεῖταί σου ἡ ψυχὴ καὶ εὐπορεῖς ὅτι

λέγῃς· οὐ γὰρ τέχνῃ οὐδ' ἐπιστήμῃ περὶ Ὁμήρου λέγεις

ἃ λέγεις, ἀλλὰ θείᾳ μοίρᾳ καὶ κατοκωχῇ, ὥσπερ οἱ κορυ-

βαντιῶντες ἐκείνου μόνου αἰσθάνονται τοῦ μέλους ὀξέως

ὃ ἂν ᾖ τοῦ θεοῦ ἐξ ὅτου ἂν κατέχωνται, καὶ εἰς ἐκεῖνο τὸ

μέλος καὶ σχημάτων καὶ ῥημάτων εὐποροῦσι, τῶν δὲ ἄλλων

οὐ φροντίζουσιν· οὕτω καὶ σύ, ὦ Ἴων, περὶ μὲν Ὁμήρου

ὅταν τις μνησθῇ, εὐπορεῖς, περὶ δὲ τῶν ἄλλων ἀπορεῖς·

SOCR. Vides ne spectatorem esse, anulorum

extremum, illorum inquam quos sub magnete

lapide vim invicem suscipere referebam? Medius

autem es tu recitator, et mimus: primus autem est

ipse poeta: deus vero per omnes istos hominum

animum quocunque vult, trahit, dum invicem vim

suspendit, et trajicit: ex quo velut ex illo lapide

series longa dependet, qua e latere gradatim

nectuntur hi qui in choro saltant, et praeceptores et

subpraeceptores, hujus ve catenae a Musa anuli

suspenduntur, poetarum autem hic ex alia, ille

rursus ex alia musa suspenditur. Vocamus autem id

nos mente capi, quod quidem illi proximum est.

Nam ab his utique primis anulis qui poetae sunt:

alii rursus ab aliis corripiuntur, divinique fiunt:

nonnulli ab Orpheo, a Museo alii: nec pauci ab

Homero occupantur, atque tenentur, quorum, o Io,

unus es qui ab Homero furore correptus es. Et si

quis scripta alterius poetae cecinerit, obdormiscis,

atque tibi dicendis deest facultas si quis vero hujus

poetae decantaverit melodiam, confestim excitaris,

animus salit, et dicendi facultas sufficit. Non enim

arte neque scientia, sed divina quadam forte, et

mentis occupatione, ea quae de Homero dicis,

recenses. Et quemadmodum Corybantes illam

duntaxat melodiam acute sentiunt, quae illius dei

est a quo rapiuntur, ad eumque concentum

decentibus verbis et figures abundant, alios vero

contemnunt: ita et tu, o Io, si quis Homeri

mentionem fecerit, es in dicendo facundus, in aliis

τούτου δ' ἐστὶ τὸ αἴτιον, ὅ μ' ἐρωτᾷς, δι' ὅτι σὺ περὶ μὲν

Ὁμήρου εὐπορεῖς, περὶ δὲ τῶν ἄλλων οὔ, ὅτι οὐ τέχνῃ ἀλλὰ

θείᾳ μοίρᾳ Ὁμήρου δεινὸς εἶ ἐπαινέτης.

vero tibi copia deest. Ejus itaque quod quaerebas

quamobrem circa Homerum copiosus es, circa

alios deficis, haec est causa, quoniam non arte, sed

divina forte gravis es Homeri laudator.

[1] Вариант: et facultas dicendi suppeditare mihi videtur