2018-02-20
772ҚазақстанРеспубликасыАуылшаруашылығыминистрінің 2004 жылғы 5 қарашадағы N 238 бұйрығыменбекітілген.
Адамдардыңбруцеллезбенауыруындақойбруцеллезініңмаңызыерекше. Іріқара мал жәнешошқа бруцеллез ошақтарында, әлбетте ауру бірен-саран спорадиялықжағдайдатіркеледі.
Профилактикалықіс-шаралар
· Жануарлардың бруцеллез ауруының алдын алу үшін уақытында бақылау зерттеулерін жүргізу қажет.
· Бруцеллезге бейім жануарларды сатып алғанда, оларды 30 күн бойы басқа малдардан оқшаулап ұстайды және 2-рет бруцеллезге диагностикалық зерттеулер жүргізіп, ал қошқарларды сонымен қатар инфекциялық эпидидимитке тексереді. Басқа жануарлармен жанасуға немесе бірге ұстауға зерттеулерден тек 2 рет теріс нәтиже алғаннан кейін барып рұқсат етіледі. Егер зерттеулер кезінде оң нәтиже берген жануарлар байқалса, оларды оқшаулайды және диагнозын анықтайды.
· Жануарларды басқа адамдарға сату және осы пункттен басқа жаққа әкету, олардың аурудан тазалығын дәлелдегеннен кейін және паспортында қажетті белгілердің болуына байланысты жүзеге асырылады.
· ҚР аумағында жануарларды бруцеллезге қарсы профилактикалық мақсатта егу шектелген вакциналармен ветеринария саласындағы өкілетті мемлекеттік органның рұқсатымен жүргізіледі.
· Адамдарды аурудың жұғуынан қорғау мақсатында келесідей ветеринариялық және санитарлық-гигиеналық шаралар жүргізіледі:
1) бруцеллезден таза емес шаруашылықтарда мал сою тәртіптерін сақтауға, соңынан жабдықтарды залалсыздандыруға, ауру малдар тасымалданған көлік дезинфекциялауға;
2) бруцеллезге тексергенде оң нәтиже берген жануарларды қабылдауға, тасымалдауға және союға, ұшаларын бөлуге және шикізаттарын өңдеуге мекеменің тек тұрақты бруцеллезге диспансерлік тексеруден өткен оның ішінде бруцеллезге тексергенде оң иммунологиялық нәтиже берген, бірақ титрлерінің өсу динамикасы байқалмайтын, медициналық мекемелер бруцеллездің тұрақты түрлерінің айқындалған жұмысшылар жіберіледі;
3) қолдарының саусақтарында жара және басқа да терінің зақымдануы бар тұлғалар, жұмысқа терінің зақымданған жерлерін алдын ала өңдеп резиналы қолғап кигеннен кейін жіберіледі. Бруцеллезден таза емес шаруашылықтан келген, тексерген кезде бруцеллезге оң нәтиже берген малдарды сойғанда, өңдегенде, осы жұмысқа қатысатындардың барлығы резиналы қолғап киюге тиісті;
4) бруцеллезге оң нәтиже берген жануарларды қабылдауға, тасымалдауға, союға және ұшаларын бөлуге, олардан алынған шикізаттарды өңдеуге жасы 18-ге толмаған тұлғалар, аяғы ауыр әйелдер, уақытша алынған жұмысшылар, жіті және созылмалы түрдегі аурулар, бруцеллездің клиникалық белгілері байқалған, бруцеллездің алдын алу жөнінде санитарлық сынақтан өтпеген адамдар жіберілмейді;
5) бруцеллезден таза емес шаруашылықтан алынған мал өнімдері мен сүтті пайдалануда және өңдеуде белгіленген тәртіпті сақтауға;
6) мекемелер және шаруашылықтарда жануарлар мен жұмыс істеу ережелерін сақтауға: бруцеллездің жұғу қаупі бар жұмысшыларды, сондай-ақ уақытша қабылданған жұмысшыларды жеке гигиеналық құралдармен, жеке және арнайы киімдермен (халат, резиналы қолғап, фартук, арнайы аяқ киім) қамтамасыз етуге;
7) бөлмелердің болуы және оларды дұрыс пайдалануға: дем алу, тамақ ішу, жуыну бөлмелері;
8) ыстық сумен, жуғыш заттармен, дезинфекциялық құралдармен қамтамасыз етуге;
9) шаруашылықтарда және мекемелерде орталықтан дезинфекция, арнайы киімдерді жууды және тазалауды ұйымдастыруға;
10) жұмысшыларға гигиеналық ережелер, жеке қорғану заттарын қолдану, бруцеллезге қарсы режимдерді сақтау туралы міндетті инструктаж жүргізуге;
11) бруцеллездің жұғу қаупі бар жұмысқа, тек инструктаждан өткеннен кейін жіберуге.
Ошақтағы күресу шаралары:
· Індет ошағы айқындалғанда және аурудан таза емес пункттің шекарасы анықталғанда шектеу қойылады.
1) шектеу қойылған аумақ арқылы аурудан таза жануарларды тасымалдауға, айдап өтуге, енгізуге, сыртқа шығаруға, тек оларды етке союға жіберген жағдайдан басқа;
2) індет ошағы айқындалған аурудан таза емес аумақтан басқа аумаққа әкетуге, шөп, сабан және басқа мал азығын дайындауға, сондай-ақ мал және адамдардың жиналуына байланысты шаралар жүргізуге;
3) бруцеллезбен ауырған жануарларды және олардан алынған төлдерді 5 күннен артық ұстауға; көрсетілген жануарларды тез арада басқа жануарлардан оқшаулайды және олардың асыл тұқымдығына, өндірістік мәніне, салмағына, жасына буаздығына қарамастан бордақыламай 5 күн ішінде етке союға өткізеді.
· Бруцеллезден таза емес табынның жануарларын аурудан таза мал басынан оқшаулап ұстайды. Төл алуды, мал қораларынан қабырға арқылы оқшауланған бөлмелерде жүргізеді.
· Бұрын ауру жануарлар ұсталған мал қораларына сау малдарды енгізуге тыңғылықты дезинфекцияланғаннан, мал қыдырту алаңдарын және басқа нысандарды тазалағаннан, сондай-ақ дезинсекция және дератизация жүргізілгеннен кейін рұқсат етіледі.
· Бруцеллезден таза емес жануарлар жайылған жерлерден орылған шөп үш ай бойы сақталады. Сонан кейін барып сол аумақта ұсталатын малға беріледі.
· Бруцеллезден таза емес пункттерде ұсталатын қой мен ешкілерді саууға, залалсыздандырылмаған елтірі терілерін өңдеуге, сондай-ақ қозының ұлтабар қарнын және ұшаларын дайындауға, ал қой және ешкі сүтінен ірімшік және қатық дайындауға тиым салынады.
· Шаруашылықта бруцеллезбен ауырған малдарды етке союға, осы мақсатта арнайы дайындалған орындарда барлық ветеринариялық-санитариялық іс-шаралардың талаптарын сақтай отырып етке сояды.
· Бруцеллезбен ауырған малдарды етке сойған кезде, алынған залалсыздандырылмаған етті, ет және басқа өнімдерді аңдарға азық ретінде пайдалануға тиым салынады.
· Жануарлардың өлекселері, іш тасталынған төл міндетті түрде жойылады немесе утелдеуге жіберіледі.
· Бруцеллезбен ауырған сиырларды саууға тиым салынады.
· Аурудан таза емес пункттегі сиырлардан алынған залалсыздандырылмаған сүтті сүт өңдеу мекемелеріне апаруға, базарларда сатуға, асхана жүйесінде пайдалануға тиым салынады. Ондай сүт пісіріліп жас малдарды азықтандыру үшін пайдаланылады.
· Аурудан таза емес пункттегі теріс нәтиже берген сиырлардан алынған сүт 70 о С 30 минут бойы пісіріледі
· Тортасын айырған май дайындағанда алынатын көк сүтті және іркітті сол фермада малдарға азық ретінде пайдаланады.
· Ауырған жануар тұрған қора жайларды дезинфекциялау үшін - хлорлы әктің судағы ерітіндісімен; немесе басқада дезинфекциялық заттар пайдалынады.
· Бруцеллезбен ауырған немесе оған күдікті малдардың көңін, төсенішін және жем-шөп қалдықтарын жояды немесе залалсыздандырады. Көңді биологиялық, химиялық немесе физикалық әдістермен залалсыздандырады.
· Ірі қара мал бруцеллез ауруынан таза емес аумақтарда шаруашылық аралық фермалар және басқа бұзау өсіру мекемелерін ұйымдастыруға жол берілмейді.
· Індет ошағы айқындалғанда және аурудан таза емес пункттің шекарасы анықталғанда шектеу қойылады.
Кредит 3. Тема 2.Құс тұмауы
Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылық министрінің 25 қаңтардағы 2006 жылғы N 45 бұйрығымен бекітілген
Құс тұмауы: алдын-алуы және ошақта күресу шаралары.
1. Жоғары зардапты құс тұмауының ену қауіпі туған жағдайда, оның қоздырғышын енгізбеу мақсатында ветеринария саласындағы уәкілетті орган тиісті эпизоотияға қарсы шараларды қолданады, осыған сәйкес:
1) қолайсыз мемлекеттердің аумағынан құс және құс шаруашылығы өнімдерін енгізуге шектеу енгізу;
2) жабайы және ұшып келетін құстарға аңшылықты реттеу;
2. Шаруашылығында құстары бар жеке тұлғалар келесі талаптарды қатаң сақтауы қажет:
1) үй құстарын жабайы құстармен, әсіресе суда жүзетіндерімен жанасуды болдырмау бойынша шаралар қолдану;
2) аулада құс ұстау қажет болған жағдайда, мемлекеттік ветеринариялық инспектордың нұсқауы бойынша жабық түрде ұстауға көшіру;
3) құстың ауру және өлу жағдайы туралы жедел тиісті әкімшілік-аумақтық бірліктің ветеринариялық инспекторына хабарлау;
4) жабайы құстармен бірге көлдердің маңайынан радиусі 5 шақырым көлемінде үй құстарын бағуға немесе жаюға жол бермеу.
3. Шаруашылығында құстары бар заңды тұлғалар келесі талаптарды қатаң сақтауы қажет:
1) құстарды жабайы құстармен, әсіресе суда жүзетіндерімен жанасуды болдырмау бойынша шаралар қолдану;
2) радиусі 5(бес) шақырымда құстардан бос аймақ құру;
3) қажет болған жағдайда, мемлекеттік ветеринариялық инспектордың нұсқауы бойынша құстарды жабық типті режимде ұстауға көшіру;
4) індеттік аурулардан қолайлылығы тиісті ветеринариялық құжаттармен бекітілген шаруашылықтардан құстарды енгізу (шығару, араластыру);
5) шаруашылық субъектілерінде тазалықты сақтау, қажет болған жағдайда оларға дезинфекция жүргізу;
6) құстарды өсіру және ұстау технологиясын сақтау (аумақтық-жекелік зоналарда құстарды әртүрлі жастағы топтарға орналастыру, цикларалық алдын алу үзілісін сақтау және басқалары);
7) құстың ауру және өлу жағдайы туралы жедел тиісті әкімшілік-аумақтық бірліктің ветеринариялық инспекторына хабарлау;
8) құстарды әртүрлі жануарлармен, әсіресе шошқалармен бірге ұстауға жол бермеу.
3. Құс тұмауының пайда болу және таралуы жағдайында жүргізілетін іс-шаралар
1. Жоғары зардапты құс тұмауына күдік болған жағдайда диагноз қою мақсатында ветеринариялық зертханаға тексеруге жаңа өлген құстың өлексесін немесе ауру құстың сойылған денесін (5 бастан кем емес) немесе мүшелерін (бас миын, өкпе, қара талақ) сұйық азотта тоңазытылған күйінде, сонымен бірге ауруға күдікті деген құстан сарысуын (10 сынамадан кем емес) жібереді.
2. Диагноз бекітілгенде шаруашылық субъектісінің аумағына карантин қойылады.
3. Ауру шыққан жер, оған енетін аумақ ауру білінген жерге (ауру ошағына) қатынасы бойынша ара қашықтығына және вирустың тасымалдану факторлығының болуына байланысты, зоналарға бөлінеді:
1) індет ошағы зонасы - ауру тіркелген және оған енетін аумақ маңайындағы радиусі 8(сегіз) шақырымнан кем емес пункт (жер);
2) ауру қауіпі төнген зона - ауру тіркелген пункттің (індет ошағы зонасынан) шекарасы маңайынан радиусі 25 (жиырма бес) шақырымнан кем емес аумақ (сыртқы);
3) байқау зонасы - қауіпті зонаның шекарасы маңайынан радиусі 50 (елу) шақырымнан кем емес аумақ (сыртқы).
4. Індет ошағының зонасында жоғары зардапты құс тұмауының қоздырғышын жою және оның одан ары таралуының алдын алу бойынша шаралар жүргізеді. Бұл үшін шаруашылық субъектілеріндегі, елді мекендегі барлық құстарды (өлексесін, ауруын, шартты сауын және сауын), олардың түріне, жасына қарамастан өртеу жолымен жояды.
5. Ластанған және вируспен ластануы мүмкін жерді (құс қоралары, аулалар, соятын жер, тасымалдау, қайта өңдеу) аталған аурудың қоздырғышына қарсы тиімді саналатын Қазақстан Республикасы Ветеринариялық препараттар мемлекеттік реестрінде тіркелген, дезинфекциялық құралдармен дезинфекциялайды.
6. Індет ошағы зонасынан құс және құс шаруашылығы өнімдерін шығару(енгізу) толықтай тоқтатылады. Індет ошағы зонасының шекарасына ветеринариялық-санитариялық бекет (карантиндік) ұйымдастырылады. Қажет болған жағдайда аталған зонада жануарлардың барлық түрлерінің қозғалысы толықтай тоқтатылады.
7. Ауру қауіпітөнгензонадаауруғашектеушараларыжәнеаталғанаумақтағықұстарғақатаңветеринариялықбақылауенгізіледі. Құстарқатаңжабықтиптеұстауғаауыстырылады. Жабайықұстардыңтүрлеріменжанасуынболдырмайды.
8. Бақылаузонасындааталғанаумақтағықұстарғақатаңветеринариялықбақылауенгізіледі. Құстарқатаңжабықтиптеұстауғаауыстырылады. Жабайықұстардыңтүрлеріменжанасуынболдырмайды.
9. Тұмауданөлгенеңақырыөлексені, құстұмауынакүдіктінемесеауырғанқұстардыжойғаннанжәнеқорытынды дезинфекция жүргізілгенненкейін 21 күнненсоңшаруашылықсубъектілерінен карантин алынады.
Кредит 3 Тема 3
Табиғи шешектің: алдын алу және ошақты куресу шаралары
Табиғи шешек(қара шешек) - сол өткір вирустық ауруға шалдығу, ортақ интоксикация, биік қызумен және төгулермен кілегейлі тыста және теріде сипаттаймын. Натурал шешектің(Strongyloplasma variola вирусының) қоздырғышының негізгі сипаты - сыртқы сәрсенбіде биік тиянақ, айрықша в кез қыртыстың және былшықтың бөлшегінің кебуінің. Вирус бой 35-40 күннің сақталады, ауамдықта - 80-90 күн. Құрғақ қыртыстар қауіпті протяжении несколько жас ұсынады.
Инкубация кезі 5-17 күннің табиғи шешегінің, орташа 14 күн. Алғы кезді(2-4 күн), төгудің және реконвалесценции кезін айырады. Алғы кезде қалтырау, дененің(до 40°С) қызуының көтермелеуі, азапты бастың ауруының, лоқсық, құсық, зар бітеді; натурал шешектің мінездің белгісі - құйымшақта(!) күшті ауру, аурулар да ауруларға белде, түпкіліктерде зарлайды. Безгектің биіктігінде инициальная бөртпе(дейін типті бөртпенің біт-!) түрінде гиперемиянің телімдерінің кореподобной бітеді, розеолезной, анда-санда геморрагиялық(Т.А. Левитов) эритематозды бөртпемен. Алғы бөртпе ша обеим жаққа көкірек емшектағы бұлшықеттің облысында дейін подмышечных шұқырлардың бітеді; кіндіктің төмендегі таңның бүрмелерінде және мықынның(Симонның үшбұрышы) ішкі беттерінде. Бөртпе кезеңдерді: дақ, папалар, күлдіректер, пустулалар, қабыршақтар өтеді. Қабыршақтың отторжением на өл-өлгенше қал- терең тыртықтар(оспины) қыртысталатын. Мезгілдес мен төгулермен теріде, бөртпе бас бітеді
Диагноз табиғи шешек
Табиғи шешектің клиникалық диагностикасының опорными белгілерімен аурудың өткір түбі, екітолқындық безгек, ауру ара құйымшақта және құймышақта, продромальный бөртпе(реш) ара Симонның үшбұрышында болып табылады, төгудің және мономорфнисть бөртпенің кезеңділкі бас дененің тағайынды телімдерінде, күлдірек Многокамерность мен кейінгі нагноением ол. Үлкен мағынада эпидемиологиялық анамнез имеет.
Табиғи шешектің төл диагностикасы
Материалмен зертте- үшін күлдіректің және пустуланың содержимое болып табылады. Вирусоскопични(электрондық микроскопия) пайдаланады, вирусологиялық(тауықтың тұқымының зарарлануы), ал да серологиялық әдістер - Рига, РТГА, преципитацияның реакциясының гельте, флуоресцирующих антидененің әдісі.
Табиғи шешектің дифференциалды диагнозы
Дифференциалды диагноз мен маймылдың шешегінің, ветряной шешекпен, геморрагиялық диатезбен, герпетиялық аурумен, токсикоалергическим дерматитпен, Стивенса-Джонсона синдромының еңсеріледі.
Кредит 3. Тема 4.
1.Жануарлар мен адамға ортақ жұқпалы аурулардың (бруцеллез) профилактикасы және олармен күресу бойынша ветеринариялық-санитарлық және санитарлық-эпидемиологиялық ережелері Қазақстан Республикасының "Ветеринария туралы" Заңының 26-бабына және Қазақстан Республикасының "Халықтың санитарлық-эпидемиологиялық салауаттылығы туралы" Заңының 7, 9, 11-баптарына сәйкес, жеке және заңды тұлғалар үшін міндетті, ветеринариялық іс-шараларды және эпидемияға қарсы іс-шараларды жүзеге асыру мен оларды ұйымдастырудың тәртіптерін анықтайды. K090193
2. Осы Ережеде келесі ұғымдар пайдаланылады:
1) ветеринариялық ережелер - ветеринария саласындағы уәкілетті мемлекеттік орган бекіткен, ветеринария саласындағы қызметті жүзеге асыратын жеке және заңды тұлғалар орындау үшін міндетті болып табылатын ветеринариялық нормативтер негізінде ветеринариялық іс шараларды жүргізу тәртібін айқындайтын нормативтік құқықтық актілер;
2) ветеринария саласындағы уәкілетті мемлекеттік орган - Қазақстан Республикасының Үкіметі белгілейтін, өз өкілеттігі шегінде ветеринария саласындағы мемлекеттік саясатты жүзеге асыратын мемлекеттік орган;
3) шектеу іс-шаралары - жануарлар ауруының таралуына жол бермеу және індет ошағы мен қолайсыз пунктте ветеринариялық-санитариялық қолайлы жағдайға қол жеткізу мақсатында шаруашылық байланыстарды ішінара шектеуге және мемлекеттік ветеринариялық қадағалау бақылайтын жүктердің орнын ауыстыруды тоқтата тұруға бағытталған ветеринариялық, әкімшілік-шаруашылық іс-шаралар жүйесін көздейтін құқықтық режим;
4) бруцеллездің індет ошағы - инфекция қоздырғыштарының көзі, берілу факторы және ауруды жұқтыруға бейім жануарлар орналасқан шектеулі аумақ немесе мал қоралары.
5) ауру бойынша таза емес пункт (таза емес пункт) - індет ошағы орын тепкен аумақ;
6) мемлекеттік санитариялық-эпидемиологиялық қадағалау - халықтың денсаулығын және тіршілік ортасын қорғау мақсатында бағытталған Қазақстан Республикасының санитарлық-эпидемиологиялық салауаттылық саласындағы заңдылығын бұзушылыққа тосқауыл қою, алдын алу, анықтау бойынша санитарлық-эпидемиологиялық органының бақылау қызметі;
7) дезинфекция, дезинсекция және дератизация - өндіріс, тұрғын үй ғимараттарында, көлікте, көпшілік орындарында және аумақтарда жүйелі түрде жүргізілетін инфекциялық және паразитарлық аурулардың қоздырушыларын, тұрмыстық жәндіктерді және кемірушілерді жоюға бағытталған кешенді шаралар;
8) инфекциялық және паразитарлық аурулар - шығуы және таралуы тіршілік ортасының биологиялық факторлары әсерінен туындайтын адам аурулары;
9) медициналық жеке кітапша - жеке құжат, медициналық тексерулердің қорытындысы жазылатын, шектелген адамдарға берілетін жеке құжат;
10) індетке қарсы қолданылатын санитарлық-эпидемиологиялық (профилактикалық) іс-шаралар - инфекциялық, паразитарлық аурулардың, жалпылама уланудың шығуына және таралуына тосқауыл қоятын және жою үшін қолданылатын бағытталған іс-шаралар немесе сыртқы қоршаған ортаның адамдарға қауіп төндіретін биологиялық факторларын азайту мақсатында қолданылатын іс-шаралар;
11) эпидемия - індеттің тіркелген деңгейден басым, кең етек алып жалпылама таралуы;
| Қазақстан Республикасындағы құс тұмауы бойынша эпидемиологиялық жағдай туралы |
| Республика аумағында құстұмауыжағдайларытіркелгенжоқ.ДДҰ-ның деректері бойынша құс тұмауымен сырқаттанудың жаңа жағдайлары азайды.Ағымдағы жылдың сәуірінен бастап адамдардың құс тұмауымен сырқаттануының 132 жағдайы тіркелген, оның ішінде 37 жағдай өліммен аяқталған. Инфекция Қытайда инфекция жұқтырған үй құсымен немесе жұқпаланған ортамен жанасқан адамдарда тіркелген. Адамнан адамға жұғу жағдайлары тіркелген жоқ.ДДҰ-ның ресми мәлімдемесіне сәйкес бүгінгі күні 55 зертханалық расталған жағдайы тіркелген, оның 31-і өліммен аяқталған.Ауру жағдайлары Иорданияда, Катарда, Біріккен Араб Әмірліктерінде, Сауд Аравиясында, Германияда, Ұлыбритания Біріккен Корольдігінде, Солтүстік Ирландияда, Тунисте және Францияда тіркелген. Қазір ДДҰ бұрынғысынша жағдайды денсаулыққа қатты әсер ететін және халықаралық маңызы бар, бірақ халықаралық сапарларға немесе саудаға кедергі келтірмейді деп бағалайды. Сонымен қатар, инфекцияның берілу тетігі зерделену сатысында, бұл адамдардың Таяу Шығыс елдерінде (Сауд Аравиясы, Катар және т.б.) болуы кезінде инфекция жұқтыру қаупін жоққа шығармайды Табиғи шешек алдын-алу және күресу шаралары. · Шешек – қауіпті, жұқпалы, адамзатқа белгілі өлімге әкелетін ауру. · Шешек бір вирустың екі тармағынан пайда болған, олар: негізгі шешек вирусы және қосымша шешек вирусы. · 1796 жылы Дженнер ешкім қабылдамаған сиыр шешегіне қарсы вакцина ойлап тапты. 1967 жылы Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымы осыған ұқсас, бүкіл әлемдегі шешекті жоятын вакцина шығарды. |
Кредит 4. Тема 1.
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2011 жылғы 6 желтоқсандағы № 1476 Қаулысы
1. Бүйрек синдромы бар геморрагиялық қызбаның (бұдан әрі - БСГҚ) алдын алу бойынша санитариялық-эпидемияға қарсы (профилактикалық) іс-шараларды ұйымдастыруға және жүргізуге қойылатын талаптар жергілікті атқарушы органдар үшін БСГҚ бойынша қолайсыз аумақтарда мынадай шараларды сақтау болып табылады:
1) орман және орманды-паркті алқаптарды, елді мекендердің шегіндегі және оған іргелес аумақтардағы бақтарды тазалау;
2) күз мезгілінде (қазан-желтоқсан) БСГҚ-ның белсенді табиғи ошақтарында орналасқан елді мекендерде, рекреациялық аймақтарда және дәнді-дақыл шаруашылығы аймақтарында жаппай кенттік дератизациялауды ұйымдастыру;
3) БСГҚ бойынша энзоотиялық жердегі саяжай учаскелеріне, кәсіпорындардың құрылысына, сауықтыру және балалар мекемелеріне берілетін аумақтарға жаппай дератизациялау жүргізу.
2. Аумақтық санитариялық-эпидемиологиялық қадағалау органдары мен ұйымдары және обаға қарсы күрес ұйымдары БСГҚ бойынша ошағы табылған аумақта жылына екі рет мыналарды қамтитын эпизоотологиялық тексеруді жүргізеді:
1) кеміргіштердің санын есепке алу (сәуір-мамыр айларының аяғында және қазанда);
2) кеміргіштердің көбею қарқындылығын бағалау және олардың санының өзгеруін қысқа мерзімді болжау;
3) хантавирустық антигеннің болуына зертханалық зерттеу үшін кеміргіштерді аулау;
4) ұсақ сүт қоректілер – вирусты тасымалдаушылардың хантавирусты жұқтыру деңгейін және адамдарға жұқтыру көзін анықтау;
5) ошақтық аумақты ландшафтылы-географиялық аудандастыру және БСГҚ белсенді табиғи ошақтарын анықтау.
3. Аумақтық мемлекеттік санитариялық-эпидемиологиялық қадағалау органдары мыналарды жүргізеді:
1) сырқаттанушылықтың динамикасын ретроспективті және жедел талдау;
2) БСГҚ-мен ауыратын науқастарды ерте анықтау және оларды тексерудің әдістемелік дұрыстығын бақылау;
3) тұрғындардың табиғи иммунитетінің деңгейін оқып зерделеу;
4) БСГҚ-ны жұқтыру қаупінің жоғарғы тобын анықтау;
5) БСГҚ-мен сырқаттанушылықтың көтерілуін және төмендеуін қысқа мерзімді және ұзақ мерзімді болжау;
6) БСГҚ эпидемиологиясы және алдын алу мәселелері бойынша медицина қызметкерлерін даярлау.
4. БСГҚ эпизоотологиялық үдеріс өршіген және онымен сырқаттанушылық өскен жағдайда аумақтық мемлекеттік санитариялық-эпидемиологиялық қадағалау органы:
1) денсаулық сақтау ұйымдарының, ветеринариялық және коммуналдық қызметтердің, орман шаруашылығының, сауда, қоғамдық тамақтану, сауықтыру ұйымдарының БСГҚ-ның алдын алуға бағытталған іс-шараларды жүргізуін үйлестіреді;
2) БСГҚ ошақтарының өршіген орындарына эпизоотологиялық тексеру жүргізу;
3) елдімекендердің, сауықтыру, балалар, сауда және басқа да ұйымдардың санитариялық жағдайын рейдтік тексеруді ұйымдастыру;
4) адамдардың жұқтырған орындарын және жағдайларын анықтай отырып, аурулардың көп болуы жағдайларын эпизоотологиялық-эпидемиологиялық зерттеу;
5) елдімекендерге және басқа да тұрғындардың шоғырланған орындарына жалғасқан орманды алқаптардың бес жүз метрлік жолағына кедергілік дератизациялау жүргізу;
6) БСГҚ-мен ауыратын науқастарды және соларға ұқсас жағдайда болған адамдарды анықтау мақсатында үй-үйлерді аралауды ұйымдастыру;
7) БСГҚ бойынша қолайсыз аумақтардағы амбулаториялық-емханалық мекемелерге, стационарларға, фельдшерлік-акушерлік пункттерге хантавирустық инфекцияның болуын айғақтайтын диагноздары бар науқастардың (соңғы 1-2 айда) келуін талдау;
8) санитариялық-ағарту жұмысын күшейту.
5. БСГҚ-ның табиғи ошақтарының аймағында орналасқан жазғы сауықтыру ұйымдарында оларды ашпас бұрын мынадай талаптарды орындау қажет:
1) орман алаптарын бес жүз метрлік аймақта қоқыстан, шөпшектерден, қураған ағаштардан, қалың бұталардан тазарту;
2) кеміргіштердің шаруашылық құрылыстарға және тұрғын үй-жайларына кіре алмауын қамтамасыз ету;
3) аумақта және құрылыстарда тышқан тәрізді кеміргіштерді жою бойынша іс-шаралар жүргізу;
4) бес жүз метрлік аймақта уланған жемдерді жасырын бере отырып, кедергілік дератизациялауды ұйымдастыру;
5) төсек-орын жабдықтарын 6-8 сағат бойы күнге желдетіп, кептіру және төсек-орын жабдықтарын камералық өңдеу жүргізу;
6) сауықтыру маусымы басталар алдында, одан кейін әрбір ауысым басталар алдында үй-жайларда ылғалды дезинфекциялау жүргізу;
7) БСГҚ профилактикалық шаралар бойынша персоналға нұсқама жүргізу;
8) Қазақстан Республикасында қолдануға рұқсат етілген ұзақ әсер ететін родентицидті заттарды қолдана отырып, жаздық маусымдық сауықтыру мекемелерін қыс мезгіліне консервациялауды жүргізу.
Кредит 4. Тема2.
Конго–Қырым геморрагиялық қызбасының табиғи ошақтарында жүргізілетін санитарлық – індетке қарсы (профилактикалық) іс-шараларды ұйымдастыруға және өткізуге қойылатын санитарлық–эпидемиологиялық талаптар N 682 бұйрығымен бекітілген
1. Кенеге қарсы (дезинсекциялық) жұмыстарының көлемін анықтау және оны ұйымдастыру үшін тиісті аумақтағы санитарлық-эпидемиологиялық қызметтің мемлекеттік органдары мен ұйымдары кенелердің түрлік құрамын, таралуын, олардың санының маусымдық өсімін және КҚГҚ вирусының табиғи резервуарларын зерделеуге КҚГҚ–ның табиғи ошағының аумағында зоологиялық-паразитологиялық тексеру жүргізуі керек.
1) зертханалық зерттеу үшін далалық материалды (кенелерді, эктопаразиттерді, кеміргіштерді, олардың құсықтары мен нәжістерін) жинау әдісімен кенелердің, кеміргіштер мен олардың эктопаразиттерінің арасында қарқынды және болған эпизоотиясын іздестіруді жүзеге асыруға;
2) кенелердің жекелеген түрлерінің өсімін, олардың түрлері бойынша жұқтыру қарқынын, эпизоотияның аумақтар бойынша таралуын және эпиозотияның өсу үрдісін қадағалау арқылы анықталған эпизоотияны зерделеуге;
7. Үйлерде кенелер көп болған жағдайда және (тауықтардағы, көгершіндерде паразиттелетін және егеуқұйрықтардағы) адамдарға шапқанда олардың түрлік құрамын айқындау және бактериологиялық зерттеу үшін кенелерді жинай отырып, объектіні тексеру жүргізілуге тиіс.
8. Кенелерді жинау суға батырылған мақта тампонмен немесе сүзгі қағаздар жолақтарымен жүргізіледі. Кенелер бар тампондар мен қағаздар кертігі бар банкілерге салынады. Егер кенелерді бактериологиялық зерттеудің алдында анықтау қиын болса, кейіннен түрін анықтау үшін жиналғандардың 5-10 пайызы (бұдан әрі – %) 70% спиртте консервіленеді.
10. Кенеге қарсы шаралардың көлемі (ауданы және қорғаныш аймағын жасайтын орны) тиісті аумақтағы санитарлық-эпидемиологиялық қызметтің мемлекеттік органдары мен ұйымдары белгілеуі керек.
11. Ауыл шаруашылығы малдарын кенеге қарсы профилактикалық өңдеу және КҚГҚ бойынша қолайсыз елді мекендердің айналасында 300 метр радиуста кенеге қарсы қорғаныш аймақтарын құру жергілікті атқару органдарымен, тиісті аумақтағы санитарлық-эпидемиологиялық қызметтің мемлекеттік органдары мен ұйымдары обаға қарсы станцияларымен бірігіп жылына (күзде және көктемде) екі реттен кем жүргізілмеуі керек.
12. КҚГҚ бойынша қолайсыз елді мекендерде малдардың, мал қораларының және басқа қосалқы үй-жайларында кенеге қарсы профилактикалық өңдеу жұмыстарының жүргізілуін алдын ала жергілікті атқару органдары ұйымдастырулары керек.
14. Кенеге қарсы өңдеу алдында жергілікті тұрғындар үй-жайлар мен аумақты қи мен қоқыстан тазалап, барлық қуыстарды, саңылауларды, індерді алдын ала оларды мазутпен, автолмен, креолинмен немесе аталған заттар сіңірілген балшықпен өңдей отырып, бітеу керек.
15. Малды жазғы жайылымға айдағанда осы Санитарлық ереженің 14 тармағында көрсетілген іс-шаралар фермалардың, жазғы лагерлердің, өрістер мен басқа да объектілердің (демалатын) жазғы уақытша үй-жайларында да жүргізілуін жергілікті атқару органдары ұйымдастырулары тиіс. Барлық үй-жайлар көктем, жаз және күз айларында кемінде 1 рет кененің бар-жоқтығына тексерілуі қажет.
17. Елді мекендерде аумақтарды өңдеу энтомологиялық тексеру деректерін ескере отырып, тек тікелей КҚГҚ ошағының маңында ғана жүргізілуге тиіс.
18. Кеміргіштердің індерінде тіршілік ететін H.asiaticum кенелерінің санын азайту мақсатында елді мекен айналасында 200-300 метр аймақтағы кеміргіштер індерін дустілеу және D.daghestanicus кенелеріне қарсы күрес жүргізу мақсатында бұталарды өңдеу әдісін пайдалану қажет.
19. Бұталарды өңдеу Қазақстан Республикасында қолдануға рұқсат етілген дезинсекциялық препараттармен газ – және аэрозольды генераторларды пайдалана отырып жүргізілуі тиіс.
20. КҚГҚ-мен ауыратындар тіркелгенде, олар ауруханаға жатқызылғанда немесе қайтыс болған жағдайда тиісті аумақтағы санитарлық-эпидемиологиялық қызмет ұйымдарының ошақты дезинфекциялау бөлімдері ошақтағы тұрғын үйлерінде, қосалқы үй-жайларында және мал жайларында кенеге қарсы өңдеуді жүргізуі тиіс.
21. Елді мекендерде КҚГҚ-мен ауыру тіркелгенде тиісті аумақтағы санитарлық-эпидемиологиялық қызметтің мемлекеттік органдары мен ұйымдары алғашқы санитарлық-медициналық көмек көрсету мекемелерімен бірігіп КҚГҚ-мен ауыратын сырқаттарды белсенді түрде аулаларды тексеру арқылы тұрғындардан сұрастыру және алғашқы медициналық көмек көрсету кезінде кешенді түрде анықтау қажет.
22. Сырқатты үйде анықтағанда үй-жайдан қандай да бір затты шығаруға болмайды.
23. Амбулаториялық–емханалық ұйымда КҚГҚ-мен ауыратын сырқат немесе оған күдікті адам анықталғанда бұдан әрі қабылдау тоқтатылуға тиіс. Сырқат (немесе КҚГҚ ауыруына күдікті адам) жұқпалы аурулар емханасына емделуге жатқызылғанға дейін жекелеген үй-жайға немесе боксқа оқшауланылуы тиіс. Сырқат ауруханаға жатқызылғаннан кейін ол болған үй-жайларда қорытынды дезинфекциялау жүргізілуге тиіс.
24. Сырқатты емделуге жатқызу медицина ұйымының көлігімен жүзеге асырылуы тиіс. Сырқатты қоғамдық және жеке көлікпен емделуге апарып жатқызуға болмайды. Көлік сырқатты ауруханаға жатқызғаннан кейін жұқпалы аурулар стационарының арнайы бөлінген алаңқайында дезинфекциялануға тиіс.
25. Бокс жеке медициналық құрал-саймандармен, күту заттарымен, қызметкерлерге арналған халаттармен қамтамасыз етілуге тиіс. Осында ағымдағы өңдеуге арналған дезинфекциялық құрал ерітінділері бар бөшкелер, тазалау мүкәммалы, хирургиялық типті немесе аяқпен басылатын қолжуғыштар орнатылуы керек.
26. КҚГҚ сырқаттарын емдейтін және қарайтын медицина қызметкерлері қауіпсіздік ережелерін сақтауға, арнайы киіммен жұмыс істеуге және жеке қорғаныш құралдарын (халат, резеңке қолғап, қорғаныш маскалары, көзілдіріктер) пайдалануға тиіс. КҚГҚ сырқатының қанымен байланыста болғанда медицина қызметкері ластанған жерлерді дезинфекциялаушы ерітіндімен жедел өңдеуді жүргізуге тиіс. Бокстан шыққанда қорғаныш киімін шешіп, оны дезинфекциялаушы ерітіндіге салып қойып, кейіннен жуу керек.
Ошақта күресу шаралары:
27. Ошақта сырқатпен тығыз байланыста болған адамдар медициналық қадағалануға тиіс. Кенелермен байланыста болған кезде барынша инкубациялану мерзімі 12 күн, ал сырқаттың қанды шығындыларымен байланыста болғанда 9 күн.
28. Кене шаққан адамдар 14 күн бойы медицина ұйымында диспансерлік қадағалауда болуға тиіс.
29. Ошақта қорытынды дезинфекция жүргізілуге тиіс. Сырқат болған тұрғын үй-жайлар Қазақстан Республикасында қолдануға рұқсат етілген дезинфекциялық құралдармен өңделеуі қажет. Іш киім дезинфекциялық ерітіндіге салынып жібітіліп, кейіннен қайнатылуы керек. Заттар дезинфекциялық камерада өңделуі тиіс. Ошақтасанитарлық-ағартужұмысыжүргізілуікерек.
30. Жеке профилактикалық шара ретіндерепеленттерсіңірілгенқорғанышкиімпайдаланылуыкерек.
Кредит 4. Тема 3.
Омбы геморрагиялық қызбасы: алдын алу және
ошақтағы күресу шаралары.
Профилактикалық және эпидемияға қарсы іс-шаралар дератизация, кенелерді жою және олардың адамға шабуылынан қорғау. Омбы геморрагиялық қызбасы қарсы егілген вакцина тұрақты имунитетті қалыптастырады. Бірінші кезекте профилактикалық іс-шараларға кенелерді және су қоймасындағы басқа да майда жануарларды жою қарастырылады. Көлдік шұңқыр жағдайында соқалы атыз қолдану пайда береді.
Соқалы атыз әдісі шапшаң су егеуқұйрықтарына және басқа да майда жануарларды жоюға негізделген. Майда аңдар қозғалғанда атызды жол ретінде пайдаланып, одан жүгіргенде арнайы цилиндрге түседі. Осы әрекетпен бірнеше айлар арасында құрғақ және батпақты жерлердегі кемірушілер ауланады. Және ондатр таралған жерелерде және адам қоныстанған жерде вирустың таралуы, сонымен қатар адамның ағзасына түсуі азаяды.
Ұзақ әрекетті ошақты жою (ҰӘОЖ) егеуқұйрықты және басқа да майда жануарлы алқаптарға арналған. Бұл су егеуқұйрықтар мен көптеген майда аңдар кіре алатын 5 см саңылауы және 13х13х8 көлемді шаршы жәшік.
Омбы геморрагиялық қызбасындағы спецификалық профилактика. Ошақта кене энцефалитіне қарсы вакцина қолдану, сонымен қатар ақ тышқандағы өлген формолвакцинді пайдалану. Авариялы жағдайда лабораторияларда қанның сарысулық рекволесцентімен пассивты иммунопрофилактиканы жүргізу.
Омбы геморрагиялық қызбасындағы спецификалық емес профилак- тика.
Табиғатта кенелерді жою, кемірушілермен күрес жүргізіледі. Жеке бастың қауіпсіздік шараларын жүргізу(қорғану киімдерін қолдану,) қажет.
Омбы геморрагиялық қызбасы: алдын алу шаралары және ошақта күресу шаралары.
Профилактикалық шаралар дератизация, кенелерді жою және аламдардың денесіне түсуінен қорғау, вакцинация жүргізу. Омбы қанды қызбасы және кене энцефалитінің вирусына қарсы антиген
Кредит 4. Тема 4.
ДДҰ бағдарламасы бойынша геморрагиялық қызбалармен күресу шаралары:
1. КҚГҚ ошақтарындағы жұмыс кезінде әр сағат сайын киімге түскен кенелерді уақытында анықтау үшін өзін-өзі тексеруді және бірін-бірі тексеруді жүргізу қажет.
2. Шағын зоологиялық-паразитологиялық топтардың персоналы қорғаныш киімінің импрегнациясы үшін аэрозольды акарорепелленттерді немесе ұнтақ тәрізді инсектоакарицидті заттарды пайдаланады. Импрегнация аптасына кемінде бір рет және әрбір кір жуған сайын жүргізіледі.
3. Ауыл шаруашылығы малдарын қырқу және жүндерді өңдеу қорғаныш киімі мен қолғаптарды киіп орындалады.
БСГҚ -ның табиғи ошақтарының аймағында орналасқан жазғы сауықтыру ұйымдарында оларды ашпас бұрын мынадай талаптарды орындау қажет:
1) орман алаптарын бес жүз метрлік аймақта қоқыстан, шөпшектерден, қураған ағаштардан, қалың бұталардан тазарту;
2) кеміргіштердің шаруашылық құрылыстарға және тұрғын үй-жайларына кіре алмауын қамтамасыз ету;
3) аумақта және құрылыстарда тышқан тәрізді кеміргіштерді жою бойынша іс-шаралар жүргізу;
4) бес жүз метрлік аймақта уланған жемдерді жасырын бере отырып, кедергілік дератизациялауды ұйымдастыру;
5) төсек-орын жабдықтарын 6-8 сағат бойы күнге желдетіп, кептіру және төсек-орын жабдықтарын камералық өңдеу жүргізу;
6) сауықтыру маусымы басталар алдында, одан кейін әрбір ауысым басталар алдында үй-жайларда ылғалды дезинфекциялау жүргізу;
7) БСГҚ профилактикалық шаралар бойынша персоналға нұсқама жүргізу;
8) Қазақстан Республикасында қолдануға рұқсат етілген ұзақ әсер ететін родентицидті заттарды қолдана отырып, жаздық маусымдық сауықтыру мекемелерін қыс мезгіліне консервациялауды жүргізу.
Омбы геморрагиялық қызбасындағы спецификалық профилактика. Ошақта кене энцефалитіне қарсы вакцина қолдану, сонымен қатар ақ тышқандағы өлген формолвакцинді пайдалану. Авариялы жағдайда лабораторияларда қанның сарысулық рекволесцентімен пассивты иммунопрофилактиканы жүргізу.
Омбы геморрагиялық қызбасындағы спецификалық емес профилак- тика.
Табиғатта кенелерді жою, кемірушілермен күрес жүргізіледі. Жеке бастың қауіпсіздік шараларын жүргізу(қорғану киімдерін қолдану,) қажет.
Омбы геморрагиялық қызбасы: алдын алу шаралары және ошақта күресу шаралары.
Профилактикалық шаралар дератизация, кенелерді жою және аламдардың денесіне түсуінен қорғау, вакцинация жүргізу.
