Новая эканамiчная палiтыка у БССР

У 1921 г. на X з'езде РКП(б) была прыята новая эканаміiчная палiтыка -- НЭП. НЭП -- гэта палiтыка, пры якой спалучаецца дзяржаунае кiраванне эканомikай з развiццём прыватнага капiтала. Галоунай прычынай пераходу ад палiтыкi «ваеннага камунiзма>> да нэпа быу палiтычны i гаспадарчы крызiс у БССР, незадаволенасць сялян харчразвёрсткай.
Галоунымi мерапрыемствамi нэпа сталi:
* замена харчразвёрсткi харчпадаткам, якi быу меншы за харчразвёрстку, аб'яуляуся загадзя i быу фiксаваны. Цяпер сяляне маглi прадаваць лiшкi сваей прадукцыi, якiя заставалiся пасля выплаты харчпадатка;
* уводзiлася свабода гандлю, свабодны выбар землекарыстання, кааперацыя;
дазвалялася арэнда зямлi i наёмная праца;
* у прамысловасцi дапускалiся прыватная, кааператыуная дзяржауная формы уласнасцi;
* на прадпрыемствах уводзiуся гаспадарчы разлiк.
НЭП давау эканамiчную свабоду чалавеку. У той жа час камандныя вышынi у эканомiцы буйныя прадпрыемствы, мiжнародны гандль заставалiся у руках дзяржавы.
За гады нэпа на Беларусi павялiчылася колькасць хутароу. Яшчэ адной асаблiвасцю правядзення нэпа- на Беларусi стала лikвiдацыя у 1922-1924 гг. розных грашовых адзiнак i увядзенне у абарот савецкага чырвонца - 10 рублёу, -- якi вырабляуся з золата i рауняуся 5 доларам.
НЭП забяспечыу выхад з крызiсу. К 1926 г. быу дасягнуты даваенны узровень эканомiкi.
НЭП быу заснаваны на таварна-грашовых адносiнах, таму iм былi незадаволены прыхiльнiкi камандных метадау. Многiя бачылi у нэпе вяртанне да капiталiзма. 3 1927 г. нэп стау згортвацца. Краiна пераходзша да iндустрыялiзацыi.
Такiм чынам, эканамiчныя метады кiравання праiснавалi нядоуга. Камандна-адмiнiстрацыйная сiстэма атрымала перамогу.

Прычыны утварэння Вялікага княства Лiтоускага. Умацаваннe вялiкакняжацкай улады у першай палове XIV ст

Вялikае княства Лiтоускае утварылася у XIII ст. пры Мiндоугу. Пад 1235 г. летапiс паведамляе пра «Лiтву Мiндоуга».
XIII ст. для усходнiх славян i суседнiх iм балтау стала адным з самых цяжкiх часоу. Павялiчылася небяспека з захаду ад крыжакоу у з пауднёвага усходу ад мангола-татарау. Над беларускiмi землямi навiсла пагроза знiшчэння. Гэта была знешнепалiтычная прычына утварэння Вялiкага княства Літоускага.
Полацкае княства, якое мела багатыя традыцыi незалежнага i самастойнага iснавання, было аслаблена цяжкай барацьбой з крыжацкай агрэсiяй, феадальнай раздробленасцю. У сярэдзiне XIII ст. цэнтр палiтычнага жыцця на беларускiх землях пераходзiць у Навагрудак. Навагрудская зямля знаходзiлася на значным аддаленнi ад небяспекi.Да таго гэта быу край даволi высокага узроуню развiцця гаспадаркi. Менавiта навагрудская зямля разам з суседнiмi ей лiтоускiмi стала ядром зараджэння новай дзяржавы - Вялikага княства Лiтоускага, Рускага, Жамойцкага у Верхнiм i Сярэднiм Панямоннi.
У Навагрудак Мiндоут прыйшоу з Лiтвы. Ён стау паспяхова далучаць да Навагрудка суседнiя землi рознымi шляхамi дагаворамi, заваяваннем, шлюбнымi сувязямi. У 1253 г. Мiндоуг каранавауся на караля. Пасля смерцi Мшдоуга iшло далейшае умацаванне вялшакняжацкай улады пры Вiценi (1293-1316) i Гедымiе (1316-1341).
Цяжкую i працяглую барацьбу вытрымау з боку жмудзiнскай знацi вялiki князь Вiцень. Пры Гедымiне межы гаспадарства пашырылiся амаль на усю беларускую тэрыторыю, а сталiцай яго стау горад Вiльня 1323). Пры iм узрасла роля kiраунiка дзяржавы. Ён пачау называць сябе «каралём Лiтвы i Русi».
Такiм чынам, Вялikае княства Лiтоускае, заснаванае пры Мiндоугу, значна умацавала вялiкакняжацкую уладу у першай палове XIV ст