Гістарычныя тыпы сям’і

У залежнасці ад характару шлюбных саюзаў адрозніваюць сем’і палігамныя (мнагашлюбныя), парныя (няўстойлівы саюз мужчыны і жанчыны), манагамныя (аднашлюбныя).

Ад колькасці шлюбных пар і характару вядзення гаспадаркі: нераздзеленая і малая сям’я.

Нераздзеленая –сумесна вядуць гаспадарку некалькі шлюбных пар. Такія сем’і дзеляцца на бацькоўскія (сумесна пражываюць бацькі і іх жанатыя сыны) і брацкія (сумесна пражываюць два ці больш жанатых братоў).

У залежнасці ад колькасці пакаленняў вызначаюцца сем’і адналінейныя (бацькі, жанаты сын, ўнукі) і многалінейныя (бацькі і два ці больш жанатых сыноў аб одва ці бальш жанатых братоў).

Да малой сям’і адносяцца нуклеарная (шлюбная пара з дзецьмі або без іх) і складаная (акрамя шлюбнай пары і дзяцей пражывае адзін з бацькоў ці інш. сваякоў – брат, сястра, пляменнік і інш.). Сярод малых ёсць няпоўныя (удовыя; мужчына і жанчына пасля скасавання шлюбу; асобы якія не ўступілі у шлюб,але маюць дзяцей).

У эпоху феадалізма пераважалі нераздзеленыя сем’і. З канца 19-пач.20 ст. – пераважае малая сем’я.

Сям’я. Сямейны побыт

Сям’я – сацыяльнаякатэнорыя, якая заснавана на шлюбе і агульнасці роду.

Функцыі сям’і: рэпрадукцыйная, выхаваўчая, гаспадарча-эканамичная, рэкрэатыўная (узаемадапамога), камунікатыўная, рэгулятыўная (кантроль).
Структура сям’і – узаемаадносіны паміж членамі сям’і. Да структуры адносяцца: колькасць членаў сям’і, колькасць пакаленняў, шлюбных пар.

Формы сям’і: вялікая, нераздельная малая, простая, індывідуальная, нукліарная.
У 16 ст. да 1861 года сем’і былі нераздзельнымі.

Тыпы сям’і:
-бацькоўская
-брацукая (бацька аддзяляў сыноў ад гаспадаркі): аднлінейная (з бацькам жыў 1 сын са сваёй сям’ёй) і мнагалінейная (.. некалькі сыноў..)

Абавязкі ў сям’і былі аднолькавымі. Іх размяркоўвала свякроў. Чым большы пасаг быў у нявесткі, тым менш ёй давалася абавязкаў.

Дзевер – брат мужа.
Дзядзіна – жонка дзядзькі.
Пасёстра – дваюрадная сястра.
Род: прамая лінія – бацькі, дзеці, продкі, нашчадкі. Бакавая лінія – браты, сёстры, дзядзькі, цёткі, пляменнікі.

Асобы з няпоўнай роднасцю называліся: айчын, матчыха, пасынак.. Усыноўленыя: чадаванец, выхаванка.

Пад апекай маці дзец знаходзіліся да 12-14 гадоў.

Напісанае права – забараняла дзецям спрачацца з бацькамі.
Прочкі – жанчына, пасля сваркі з мужам сыходзіла да быцькоў. Таксама існаваў звычай “пасястрыцтва” – дзяўчыны вілі на бярозе вянок і цалаваліся, мяняліся падарункамі.

Сямейнае звычаёвае права