Вопрос№20:развитие образования, литературы и науки в Беларуси в другой половине 16-18 ст

Развитие Бел. культуры в 16-18в. проходило в неблагоприятных условиях находясь в составе РП, Бел. переживала с ней кризис он ощущался во всех сферах жизни.

Сейм 1668 под угрозой изгнания из страны запретил жителям переходить из каталич.в др.религии. Ко 2-ой половине 18ст. отнгосится распространение идей просвящения.Просвещение –это антифеодальная буржуазная идиология периода становления капитолистических отношений. Идеи просвящения нашли отражения в философии, лит-ре, искус-е. Самые известные мыслители Бел. Были: Милентий Смотриций- обществ-о-политический и церковный деятель писатель Обобщением его научного и педогогического труда стала книга «Грамматика М. Смотрицкого».

Афанасий Филиппович – бел. писатель публицист церковный деятель.Самое знаменитое его произ-е «Диариум».

Казимир Лыщинский мыслитель атеист и педагог. Написал труд на латыне «О несуществовании бога» первый употребил термин атеист.

Георгий Конисский –архиепископ философ и писатель, написал около 80 произ-ий.

Бел.лит-ра 16-18 в. становится все более светской и демократии.Самые известные произведение того периода – политические сатиры. 1.«Речь Мелешки»авторство и время написания неизвестно.Автор высмеивает Бел. шляхту, кот-я перинимает обычаи, гонится за всем неземным.2. «Письмо к Обуховичу» появление было вызвано Смоленско-русским командованием. Смолениским горнизоном командовал Казимир Обухович, ходили слухи что он был подкуплен русскими эта сатира высмеивает продажность и взяточничество Обуховича. В 16-18 в. Произошли изменения в поэзии, произошло зарождение светской лирики, особенно любовной. Наиболее известный представитель поэзии Семион Полоцкий –бел. и руск. писатель и просветитель, церковный деятель. Напечатал 2 сборника стихов «Ветроград многоцветный и Рифмологион

Произошли изменения в школьном деле. На бел. открывались православные братсие школы. Они являлись как центрами образования так и центрами книгопечатания. Одной из отличительных особенностей этого периода то что образование было в руках монашеских орденов наибольшее кол-во школ принадлежали ордену изуитов. Первое такое заведение открылось в Вильне далее оно было переименовано в изуитскую академию. Во второй пол. 18в. Известный деятель образования Польши С. Катарский начал школьное дало (реформа Катарского: в 1773 году создана образовательная комиссия, которая осуществляла общее руководство реформой, вводились новые предметы и мн. др.) По этой реформе Ягелонский университет в Кракове и главная школа ВКЛ- высшая ступень новой системы образования. Среднюю ступень образования сост. окружные школы, они имели светское направление, изложение религии в них запрещалось. В кач. низшей системы образования по реформе предусматривалась открытие проф.училищ, что осталось лишь на бумаге.

вопрос 21. Этапы і змест палітыкі расійскага ўрада на тэрыторыі Беларусі ў канцы XVIII – першай палове XIX стст

У выніку 3-ех падзелаў РП. да Расіі былі присоеденены Бел. землі. На працягу большаго перыяду часу царызм ажыццявіў тут шэраг мер У 1796г. Была праведзеная террит.-адміністрацыйная рэформа котор. Прадугледжвала дзяленне на Губегрни і паветы, у выніку былі адукаваныя 3 губерни: Беларуская губерня з Віцебскам, Менская з Менскам, Літоўская з Літвой. Указам ад 23 кастрычніка 1772г. Насельніцтва прыводзілася да прысягі, людзі котор. Адмаўляліся павінны былі пакінуць цёр. Росаў. Імперыі ім довалось 3 месяца для продажу для продажу сваёй нерухомасці. Большасць дваранінаў каб не страціць уладанні прысягаліся Кацярыне. На далучаных белы. землях была ліквідаваная ўлада буйных феадалаў. Яны былі пазбаўленыя правы мець свае войскі і крэпасці. Былі выдадзеныя ўказы аб парадкаванні жыцця еврейсеого народа на наш. цёр. Ім забаранялася жыць у сельск. местн. І займацца з\х..

У 1801г. Была праведзеная яшчэ адна адмін.- цёр. Рэформа. У выніку на Белы. выяў. 6 губернь: Магілёўская, Віцебская, Смаленская, Віленская, Менская і Гарадзенская.З мэтай стварэння апоры для сваёй улады на нашай терр.царызмам уводзілі ў нас рускае землекарыстанне.Стан белы.крыж.пасля далучэння пагоршылася.Яны былі перакладзеныя на агульны тып падаткаабкладання кот. істот. па ўсёй имп.ерии, але грашовая рэнта і дзярж-ые падаткі на белы. да 1811г. збіраліся срэбнай манетай.

На Белы. была ўведзеная рэкруцкая павіннасць. Рэкрутамі былі мужчыны ад 19 да 35 гадоў. У 1812г.бралі па 8 рэкрутаў. На бел. спыняліся дзеянні Магдебурского права. Асноўнай задачай царызму на белы. землях была палітыка Русіфікаванні. Пасля прыгнечанне паўстанне 1820-1821 гг. быў зачынены Віленскі универс., а ў 1863 -1864 - зачынены гора- горецский сельскохоз. Інстытут. У 1840 г. была отмененено дзеянне статуту і забароненае ўжыванне ў афіцыйным дакуменце назоў Літва і Беларусь, замест іх- поўнача-зап. Бок. Правадырамі руссификац. Палітыкі білі рускія настаўніка: святары і службоўцы Вялікай воед белы-ой нацыі нанесла палітыка нац-го падзелу белы ў адпаведнасці з верай: калі праваслаўны- рускі, каталік- паляк

Вопрос 22. Грамадска-палітычны рух на Беларусі ў канцы 18 - першай палове 19 стст. Паўстанні 1794 і 1830-1831 гг.

Ліквідацыя дзярж-венности РП і ВКЛ, падзеі вайны аказалі вялікі ўплыў на развіццё общ думкі Б. 18-19в- перыяд зараджэння белы.-нац. освоб. рухі - гэтая грамадская плынь за вызваленне белы нрода з-пад каланіяльнага прыгнёту за нац. возраждение Б.

У гісторыі беларускага нац. рухі можна вылучыць два этапу:

1. 1794 -1863 рух здзяйснялася ў асноўных рамках польскага нац. освоб. працэсу.

2. 1863 -1918 г. рух у гэты перыяд усведамляла белы. інтарэсы і возраждение белы. дзярж-ти соц-ой базай нац. освоб. рухі была дробная шляхта духавенство.

Яны марылі аб незалежнасці ад Польшчы, ВКЛ.У 1817г. па ініцыятыве студэнтаў Віленскага универс. Адама Міцкевіча, Яна Чачоты было арганізаванае "таварыства филаматов" (аматары навук).Пазней ад гэтага таварыства аддзялілася таварыства філарэтаў (аматары дабрачыннасці). Праіснавалі нядоўга і былі расчыненыя.

У ноячбре 1830 г. вваршаве пачынаецца шляхецкое паўстанне(штуршок - жаданне Нік 1 задушыць Бельгійскую рэвалюцыю), кот ахапіла ўсю Польшчу. Сущ два лагеры кансерватыўны і дэмакратычны.На Белы. і Літве паўстанне не мела вялікага размаху Ў Вільні быў створаны цэнтр.камітэт.кот. у наступстве апынуўся малодействительным.Паўстанне на Бы і Літве пачалося ў сакавіку 1831, у кот былі ўцягнутыя шляхта, мяшчане, сяляне і духавенства.Пікам паўстання стала бітва за Вільню 19 ліпеня 1831.Паўстанцы патрывалі паразу і адступілі. Да канца жніўня паўстанне на Белы.было амаль цалкам падушанае.8 верасня 1831 рускае войска ўступіла ў Варшаву і аўтаномія Польшчы скасаваная. У кастрычніку 1831 царскім урадам быў праведзены разбор шляхтыэкто не меў гэтых дакументаў перакладаліся ў однодворцев. Для ўмацавання русск элемента ў боку перасяляліся выхадцы з Расіі. Параза паўстання рэпрэсіі аказалі вялікі ўплыў на далейшы ход общ.-крысоў.рух на Белы. Рух усё больш рэвалюцыянізавалася. Значыць ролю ў руху прыналежыць дэмакратычнаму тов-ву. Такім чынам 1-ая крысоў.19в. з'явілася перыядам белы.нац.-освобод.рухі.Дзейнасць чальцоў нац.-освобод. Рухі была накіраваная супраць асіміляцыі белы. народа як у колонизацииэтак і русіфікаванні. Пасля паўстання 1830 на Белы. зарадзілася революц демократич рух- сочитание асветніцтва і революц барацьбы.