A секциясы

1 2 3 4 5 6 7

Биология

Тәуелсіз емтиханның өткізілу уақыты: 2 сағат

Сұрақтар саны: 10

Тәуелсіз емтиханның ең жоғары балы: 100

Барлық сұрақтар ашық түрде беріледі.

Биология пәні бойынша тәуелсіз емтихан тапсырмаларының үлгісі:

1 сұрақ

1.1 кесте азотты негiздердiң салыстырмалы санын көрсетедi: әр түрлi ағзалардың ДНК-сындағы Аденин, Тимин, Гуанин және Цитозин.

Источник	Аденин	Тимин	Гуанин	Цитозин
Бактерия Жүгері Дрозофила Балапан Адам	23.8 26.8 30.7 28.0 29.3	23.1 27.2 29.5 28.4 30.0	26.8 22.8 19.6 22.0 20.7	26.3 23.2 20.2 21.6 20.0

Кесте

(a) ДНК құрылымындағы азоттық негiздердiң сәйкестiгiнiң А-Т, Г-Ц маңыздылығын түсiндiрiңiз.




	[3]

(b) Төменде ДНК молекуласының бөлiгiнің суретін салып, толық таңбалаңыз.

[4]

ДНК вирус бактериофаг Φ X-174 бір тізбекті ДНК төрт азоттық негiздерiмен келесі мөлшерде берілген.

Аденин	Тимин	Гуанин	Цитозин
24.0	31.2	23.3	21.5

c) Вирустағы А-Т, Г-Ц қатынасы неге тірі ағзалардағы қатынасқа сәйкес келмейтінін ұсыныңыз.


	[1]

[Барлығы: 8]

Сұрақ 1	Жауап	Балл
(a)	1:1 / тең дәрежеде А және Т, Г және Ц; Сәйкестігі / негізінде А - Т, Г - Ц; Молекулада орталық орынды алады; сілтеме: тізбектің көшірілуі / репликациялар; сілтеме: сутекті байланыс ерекше байланысты қолдайды/ екі тізбекті бірге байланыстырады; сілтеме: байланыс ажыраған кезде мутация байқалады;	3 макс
(b)	нуклеотидтер; } дезоксирибозлар; } -1 егер бір бағыт көрсетілсе фосфаттар; } фосфодиэфирді байланыс; сілтеме: қарсы парралелді жіпшелерге/диаграммада  / және осындай белгілермен көрсетіңіз/ 3', 5' және 5', 3'; негіздерінің арасында сутектік байланыс орналасады. сілтеме: негіздерінің арасындағы сутектік байланыстың дұрыс нұсқасы A = T және Г=Ц	4 макс
(c)	сілтеме: байланыс үшін азоттық негіздер жоқ;
			[Барлығы: 8]

2 сұрақ

2.1 суретте адамның инсулин гені плазмид ДНК-сына қандай жолмен қосылып, бактерияға енгізілгені көрсетілген.

2.1 сурет.

Клондау

Бактерия жасушасы

Бактерия ДНК-сы

ДНК ендірмесі

Рекомбинантты ДНК

Адамның инсулин гені

Адамның ДНК - сы

Плазмида

(a) Плазмиданың ДНҚ-сы қалай кесіліп алынатынын жазыңыз.




	[3]

(b) Адамның инсулин генінің і плазмида ДНҚ-сымен қалай байланысқанын түсіндіріңіз.


	[3]

(c) Диабет ауруымен ауыратын адамдарды гендік инженерия жолымен алынған адамның инсулинімен емдеудің екі артықшылығын атаңыз.

1.
2.	[2]

[Всего: 8]

Сұрақ 2	Жауап	Балл
(a)	Эндонуклеазаның рестрикциясы; Спецификалық сайт / азоттық негіздердің реттілігі; палиндром; фосфодиэфирлі байланыстың гидролизі; жабысқақ шеттері;	3 макс
(b)	ДНК-лигазалар; жабысқақ шеттері; азоттық негіздердің комплементарлығы; фосфодиэфирлі байланыс түзілген кездегі конденсат;	3 макс
(c)	Сенімдірек / үзіліссіз жабдықтау; Жұғу қаупі төменірек;
			[Барлығы: 8]

3 сұрақ

3.1 суретте ферментті катализдеуші реакцияда пайда болатын температура, өнім саны және уақыт арасындағы қатынасты көрсетеді.

Эксперимент кезінде өнімді 1, 2 және 5 сағат әр түрлі температуда инкубациялады.

Кейін алынған өнімдердің саны анықталды.

Сур. 3.1

Инкубация температурасы / ^oC

(a) Өнім санына инкубация кезінде температураның көтерілуі қалай әсер ететінін жазыңыз. 1. 5 сур. сағат арасында көрсетілгендей.

[5]

(b) Егер алынған өнім саны әрбір бес сағатқа қарағанда, бір сағат сайын өлшенсе, оптималді температура неге жоғары болатынын түсіндіріңіз,.

[1]

[Барлығы: 6]

3 сұрақ	Жауап	Балл
(a)	Температураның жоғарылануына байланысты алғашқы өсуі; Өсу әр 10 °С сайын екі еселенеді / 2-ден Q₁₀ _; Кинетикалық энергияның өсуіне байланысты/ қақтығысу; Ферменттер ақуыз болып табылады; оптималдан жоғары 35^oC төмендейді; сілтеме: денатурация; температура жоғарылаған сайын, денатурация жылдамырақ; сондықтан түсуі тузірек;	5 макс
(b)	Ферменттің денатурациясына аз уақыт қажет / ферменттің аз мөлшері денатурацияға ұшырайды.;
			[Барлығы: 6]

4 сұрақ

Қарбызбен байланысқан Колоци́нт (Ci trulluscolocynthis), жартылай құмды жерде өседі.

4.1 сур. ауадағы бір тәуліктегі зақымдалмаған жапырақ (А) және 12.30 да жұлынған жапырақ (B) дағы температура өзгерістерін көрсетеді.

(B)жапырағы жұлынғаннан кейін булануы тоқтатылады.

Егер жапырақ температурасы 46°С тан жоғары болса, жапырақ зақымдалуы мүмкін.

Тәулік уақыты/сағат

Ауаның температурасы

(12.30 жұлынған)

А жапырағының температурасы

В жапырағының температурасы

Сурет. 4.1.

(a) 1 сур. берілген мәліметтерді қолдана отырып, жапырақтағы буланудың суыту дәрежесін және мағынасын түсіндіріңіз.


	[4]

(b) Температура жоғары болған кезде Citrullus(Колоци́нт) өмір сүруіне қолайлы екі жағдайды ұсыныңыз.




	[2]

4 сұрақ	Жауап	Балл
(a)	Ауаның температурасына қарағанда суыту төмендетілді. 5 тен 13°C төмен; Булану болмаған жағдайда жапырықтардың температурасы көтеріледі; Жылудан зақымдалған кезде жапырық солуы мүмкін; 8 ден 10°C дейін ауа температурасынан жоғары / 20°C - тан жоғары жапырық зақымдалмайды.	4 макс
(b)	Буланудың жоғарылауы, буланудың жоғары интенсивтілігі/ буланудың суытуы/ су буын жапырақтың саңылауы арқылы жоғалту; Бұл қарқынын сақтауға жеткілікті судың көлемі; температура шыдамдылығы 35°С-дан жоғары / дейін 45°С;	2 макс
			[Барлығы: 6]

Химия

Тәуелсіз емтиханның өткізілу уақыты: 2 сағат

Сұрақтардың саны: 20

Тәуелсіз емтиханның ең жоғары балл саны: 100

Тәуелсіз емтихан үш секциядан тұрады: «А», «В» және «С»

«А» секциясы 10 бірнеше жауабы бар сұрақтан тұрады. Жалпы балл саны: 10

«B» секциясы 9 ашық сұрақтан тұрады, бөлімде жалпы балл саны: 68

«С» секциясы 1 ашық сұрақтан тұрады, барлығы 22 балл беріледі.

Тапсырмаларды орындау үшiн оқушыларға химиялық элементтердiң периодтық кестесі және басқа керекті заттар берiледi. Калькуляторды қолдануға рұқсат етiлмейдi.

Химия пәні бойынша тәуелсіз емтихан тапсырмаларының үлгісі:

A секциясы

Әрбір сұраққа 4 жауап нұсқасы берілген A, B, C және D. Нұсқалар арасынан бір дұрыс жауапты таңдап белгілеңіз.

Барлық сұрақтар мысал ретінде берілген.

1 сұрақ

Реакция теңдеулерінің қайсысында бром мен метан әрекеттескенде тізбектің өсуі жүреді?

A CH₃• + Br₂® CH₃Br + Br•

B CH₃• + CH₃• ® C₂H₆

C CH₄ + Br• ® CH₃Br + H•

D CH₄ + Br₂® CH₃Br + HBr