2015-10-16
1535
Ертеде дін қызметкерлері өздеріне тән діндарлар киімін арнайы тіккізіп киген. Мұндай киімдер киіп жүруге ыңғайлы әрі пішіні мен сыртқы көрінісі жағынан өзгеше болды, сондықтан мұндай киім кигендерді халық бірден дін қызметкерлері деп таныған. Діндарлар киіміне лапас, мүлле, женде, кемер, ихрам, дастар, сәлде т.б. жатады.
Орта Азия Діндарларының киімі туралы зерттеген Р.Я. Рассудова ХІХ ғасырдың ІІ жартысынан бастап Д.-лар арасында киімнің бірегей үлгісінің кең таралғандығын және ортодоксальды Д.-лардың басында міндетті түрде бас шошақ келген бас киім, етегі күлбіреген жейде, жағасыз шапан болғандығын жазады.
Д.-лар шашадан сан алуан өрнек кестеленген, астары біз, жиегіне қара шаша тігілген кемер камар деп аталатын белбеу буынған. Ертеде диуаналар шошақ бөрік, жыртық-жамау шапан киіп, кемер белбеу буынып, қолына асатаяқ пен дорба алып ел кезген.
Ихрам (сөзбесөз мағынасы «тыйым»)– қажылар киетін айрықша киім. Ерте заманнан бері ихрам қажылықтың айрықша белгісіне айналған. қажылық ғибадатқа кірер алдында адамдар киімдерін ауыстырып ихрам киеді. Ихрам киген адамның бәрі бірдей саналып, кем-кетікті елемей, дүниенің келеңсіз жағдайларынан алыстап, тек ғибадатқа ана көңіл бөледі.
|
|
|
Дастар – арнайы істелген сәлде тектес бас киім. Жанда, мелде, сәлделер басқа мәдениеттің артефактілері болғандықтан, қазақтың дәстүрлі ұлттық киімдері санатына қосылмайды.
· Әдеб: Валиханов Ч.Ч. О мусульманстве в степи. Собрание сочинений. Т.4. Алма-Ата: КСЭ., 1985;
·
2-тапсырма. Сөйлемдерді мәтінге қарап аяқтаңыз.
Діни мейрамдардың ішкі мазмұны мен аталып өтілуі....
... Ораза айт, Құрбан айт, Қажылық және т.б. жатады.
Құрбан айт мейрамы....
Құрбан айтта таңертеңгі намаздан басталады,
.... құрбандық етінен дәм татады
.... ауқатты адамдар қажылыққа барған.
Ертеде дін қызметкерлері өздеріне тән....
Орта Азия Д.-ларыны? киімі туралы зерттеген Р.Я. Рассудова ХІХ?.-ды? ІІ жартысынан бастап Д.-лар арасында киімнің бірегей үлгісінің кең таралғандығын және ортодоксальды Д.-ларды? басында міндетті түрде.... Ихрам (сөзбесөз мағынасы «тыйым»)– қажылар киетін айрықша киім. Ерте заманнан бері ихрам қажылықты....
... ғибадатқа кірер алдында адамдар киімдерін ауыстырып ихрам киеді.
... сәлде тектес бас киім.
|
|
|
3-тапсырма. Мәтінді пайдаланып, өтініш, тілек мәнді сөйлемдер құрыңыз.
Үлгі: Ауқатты адамдардың қажылыққа бар+ ғы +сы келеді.
1.....................................................................................................................
2..
3..
4..
5..
6..
7..
| Өтініш, тілек мәнді сөйлем қалау райлы етістіктің ғы, -гі, -қы, -кі тәуелденіп, оған кел етістігінің тіркесуі арқылы жасалады. |
| Жекеше | Көпше | |
| І | Менің ашық айт+қы+м келеді | Біздің ашықайт+қы+мыз келді |
| ІІ | Сенің ашық айт+қы+ң келіп тұр. Сіздің ашық айт+қы+ңыз келген | Сендердің ашықайт+қы+лар+ың келер Сіздердің ашық айт+қы+лар+ыңыз келіпті |
| ІІІ | Оның ашық айт+қы+сы келетін | Олардың ашық айт+қы+сы келеді |
Есіңізде сақтаңыз!
Ерлік пен батырлық
Ерлік – жан дүниенің ұлы қасиеті.
Н.М.Карамзин
Ерлік – аяулы қасиет, онымен адамдар қауіп-қатер үстінде тамаша істер істейді.
Аристотель
Ерлік – үрейді жирене жек көру.
Сенека
Ерлік – елдің қасиеті, жүректілік – жігіттің қасиеті.
Б.Момышұлы
Ерлік – қауіп-қатерді батылдықпен жеңуден емес, оны қаймықпай қарсы алудан тұрады. Ж.Поль
5-тапсырма. Мәтінді қазақшаға аударыңыз. Әңгімелеп айтыңыз.
