Колканыц iui бел1гшщ кабыргалык тармацтары

A. phrenica inferior - теменп кекетартериясы, кекеттщ pars lum- lalis-iH канмен жабдьщтайды. Ол буйрекуст1 безше баратын юшкене тармакша - a. suprarenalis superior-fli бередь

Аа. lumbales - бел артериялары, едетте әр жагынан тертеуден болады, к суде бел1мшщ сегменгпк кабыргааралык артерияларына сейкес келедк Сэйкест1 омырткаларды, жулынды, бел мен im аймагындагы булшыкеттерд1 жене TepiHi канмен камтамасыз етедь

A. sacralis mediana - ортащы сепзкез артериясы, так, колканьщ ез дамуында кенжелеп калган жалгасы (куйрык колкасы) болып табылады.

A. iliaca communis - жалпы мыкын артериясы

Он жак жене сол жак артериялар IV бел омыртка децгешнде орталык сызыктан шамалы солга таман колка белтетш eKi соигы тармактар болып табылады, сондыктан он жак мьщын артериясы сол жактагьп а Караганда 6-7 см узындау. Колканыц eKire белшетш жершен (bifurcation aortae) аа. iliacae communes сушр бурыш жасай болiffiп, томен жене латералды журш, сепзкез-мьщын буынына келш, сол жердщ дещейшде еркайсысы eKi совды тармакка болшедк a. iliaca interna жамбас астауыньщ кабыргалары мен мушелер1 yutin жене a. iliaca externa непзшен аяктар ymiH. Шыгу Teri жагынан аа. iliaca communes урыктьщ кшдш артерияларыньщ бастапкы oejiiKicpi болып табылады; калган жолдьщ барлыгында дерлж урьщтык аа. lumbales ересек адамда кабысып-б1телш, ligg. umbilicalia mediales-Ke айналады.

 

+++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++

**Қолтык артериясы

Буганаасты артерия- сыныц тжелей жалгасы колтык артериясы, a. ax­illaris,болып табылады, ол ез кезегшде иьщ арте- риясына айнала созылады. Колтык арте- риясынын проксималдышекарасы - I кабырганьщ сырткы жиеп, дисталды шекарасы - m. teres major-дын, теменп жиегі. қолтык артериясы cavitas axillaris-те иьщ буыны мен токпак жинктен медиалды жатады; алдынан жене одан медиалдылау - v. axillaries жене уш жагынан иьщ ор1мнщ нерв сабаулары орналасады; бул тамыр-нерв будасы теменнен TepiMeH, шандырмен жэне лимфа тушндер1 бар шел майымен жабылган.axillaris журетш жолы бойында уш бeлiмдi ажыратады: 1) буганадан т. pectoralis minor-дыц жогаргы жиеглне fleftin (trigonum clavi- pectorale); 2) осы булшыкет артындагы бел1м - m. pectoralis major-дьщ (trigonum subpectorale) теменп жиепне дейінTrigonum clavipectoralc-деп a. axillarisTiH тармактары:A. thoracica superior -жогаргы кеуде артериясы, m. subclavius- те, eKi кеуде булшыкеттершде, m. serratus anterior-дэ, ец жакын кабыргааралык булшыкеттерде тармакталады.A. thoracica thoracoacromialis - ксуде-акромиои артериясы, иык буынын, m. deltoideus-Ti жене eid кеуде булшьщеттерш канмен камтамасыз етуге катысады.A. thoracica lateralis - латералды кеуде артериясы, кеуде торыныц бушр кабыргасымен темен тусш, сут 6e3i мен езшщ айналасындагы булшыкеттерге тармактар шыгарады.Trigonum subpectorale-дс:A. subscapularis - жауырынасты артериясы, колтык артериясынын ipi тармагы, m. subscapularis-Tin теменп жиепне жакын жерден басталып, осы булшыкет бойымен темен тусе отырып, оган тармактар беред^ коп узамай eKi сабауга белшедк a) a. circumflexia scapulae, ол foramen trilaterum аркылы жауырынныц дорсалды бетше келш, сол жерде а. suprascapularis-пен жалгасады; э) a. thoracodorsalis - жауырынньщ латералды жиеп бойымен журетш жауырынасты артериясынын жалгасы болып табылады.A. circumflexia humeri posterior-токпан жхиктщ арткы айиалма артериясы, кешн foramen quadrilaterum аркылы oTin, арткы жагынан токпан жшктщ хирургиялык мойнын айналып етедц 03i тармактар берет1н дельтатор1зд1 булшыкетпен буркелген.A. circumflexia humeri anterior - токпан жьгиктщ арткы айиалма алдыцгы артериясы, алдьщгы айтылган артериямен 6ip денгейде басталып, латералды багытта журш, иыктьщ хирургиялык мойнын алдынан орап OTin, иьщты коршайтын арткы артериямен жалгасып, булшыкеттер мен иык буынына тармакшалар бередг

 

++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++

**Иык артериясы

Иык артериясы - a. brachialis - колтык артериясыньщ ткелей жалгасы болып табылады. Ол m. teres major-дьщ теменп жиепнен басталып, sulcus bicipitalis-те шынтак бегшсше дешн созылып, сол жерде Kepi жипк мойны децгешнде сонгы тармактарына - Kepi жшк жене шынтак артерияларына

A. profunda brachii - терец иыктьщ артериясы, a. brachialis-тен, оныц басталган жершен кешн ше- шала шыгады, ipi тармак - n. radia- lis-пен 6ipre canalis humeromuscu- laris-ке етедь жолында токпан жшктс коректенд1ретш артерия шыгарыи, m. tri­ceps кабатына ететш жэне a. interos- sea reccusens-neH анастомоз курайтын a. col- lateralis media-ra жэне a. collateralis radialis-ке ыдырайды;A. collateralis ulnaris superi­or шынтактьщ жогаргы жанама артериясы, иьщтьщ орта тусында иык иртериясынан шыгып, epicondylus medialis-тщ артындагы жулгеге lycin, сол жерде a. reccurens ulnaris posterior-мен (а. ulnaris-тщ тармагы) жилгасады.

Л. collateralis ulnaris inferior

шынтактыцтеменпжанама

артериясы, иыкартериясынаншамамсноныцаякталаржершен 5 I'M жогарылаужерденшыгып, epi- londylus medialis-теналгакарайа. I a ali ens ulnaris anterior-мен(a. ul- naiis тармагы) жалгасады.

 

+++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++

**Шынтак; артериясы

Шынтак артериясы, a. ulnaris,иык артериясыньщ eKi соцгы тармактарыньщ (ip^cy) 6ipi болып табылады Ол шынтак шункырында (Kepi жiлiк мойнына карсы) басталган жержен m. prona­tor teres астына келп, білекте ортангы уштен 6ipiHe дешн шынтак жагына кисая кигаш журедь Теменгі уштен eKi белжте ол алдымен т. flexor digitorum superficialis жэне т. flexor carpi ulnaris аралыгында шынтак жшжке параллель журш, ал теменп уштен 6ip белшнде булшыкеттердш ащрлерге ауысуына байланысты бшектщ сырткы 6eTiHe жакындай тусе/и (sulcus ulnaris). Буршактер1зд1 суйектщ Kepi жийктш жагында шынтак артериясы canalis carpi ulnaris-ке (spatium interapo- neuroticum) eTin, алаканга ауысып, arcus palmaris superficialis курамына енед1

**Шынтак артериясыныц тармактары

A. reccurens ulnaris - шынтактыц кайырылма артериясы, ею тармак - rami anterior et posterior -бередЦ олар медиалды айдаршыктьщ алды жэне артынан oTin, аа. collaterals ulnares superior et posterior-мен жалгасады. Осы жене жогарыда аталган жaлFacyлapдьщ аркасында а. profunda brachii мен a. radialis тармактары арасында шынтак буыны шецбершде артерияльщ топ - rete articulare cubiti - пайда болады.

A. interossea comminus - жалпы суйекаралык артерия суйекаралык жаргакка карай ЖYpiп, оныц проксималды жиегшде ею тармакка болтедк a. interossea anterior - суйекаралык жаргактыц алгы бепмен т. pronator quadratus-ка жетт, жаргакты Tecin ©Tin, сырткы жагына шыгып, сол жерде rete carpi dorsale-де аякталады. A. interossea anterior - ез жолыньщ бас кезшде а. mediana-ны беред1 (n. medianus-neH 6ipre алаканга багыт алады), бшек суйектерте - a. diaphyseos radii ulnae жэне коршаган булшыкеттерге - rami musculares-Tepfli беред1; a. interossea posterior - суйекаралык жаргактыц жогаргы Teciri аркылы сырткы жагына eTin, a. interossea reccurens-Ti 6epin, жазгыш б ул ш ы кеттер д i ц беткей жене терен кабаттары арасында жайгасып, бшезк аймагында a. interossea ап- terior-мен анастомоз курайды.

Ramus carpeus palmaris - бшезктщ алакандьщ тармагы Kepi жшк артериясыныц аттас тармагына карсы журш, онымен жалгаеады.

Ramus carpeus dorsales- бшезистщ сырткы тармагы, буршыкгорпд! суйектщ жанына шыгып, m. flexor carpi ulnaris-тщ астымен сырткы жагына карай журш, a. radialis-тщ аттас тармагына карсы журедь

Ramus palmaris profundus - терен алакандык тармак, алаканньщ cimpnepi мен HepBTepi астына OTin, а. radials-пен 6ipre терен алакан догасын тузуге катысады.

Кол ушы догалары мен артериялары. Бшезк аймагында eKiтоп бар: 6ipeyiалакан торы - retecarpipalmare, eKiiiuiiciкол сырты торы - retecaфi dorsale.

Retecarpipalmare -Kepiжшк жене шынтак артерияларыньщ алакан- бшезш артерияларыньщ алакан-бшезж тармактары мен алгы суйекаралык артерияларынан туз!ледг Бшезистщ алакандык торы оньщ букюш булшьщеттердщ ciHipflepiастында орналасады; оньщ тармакшалары байламдар мен articulationmediocarpalesetradiocarpea- ны коректенд1ред1.

Retecarpidorsale -Kepiжшк жене шынтак артерияларыньщ сырткы бшезк тармактары мен суйекаралык артерия тармакшаларынан кура- лады; жазгыш булшыкеттер cinipjiepiастында орналаскан жене мынадай тармактар бередк а) ен жакын буындарга (rr. articulares); е) eKimi, ушшпп жене тертшип суйекаралыктарга (a. metacarpeadorsales), олардьщ еркайсысы саусактарга баратын тармактарга (a. digitalesdorsales) белшедь

Алаканда eKi- беткей жене терен догалар бар.

 

++++++++++++++++++++++++++++++++

**Kәpi жш1к артериясы

Kәрі жілік артериясы багыты жагынан иык артериясыньщ жалгасы болып таблады. Ол алгашкы кезде оны жауып туратын m. Brachio radialis-тен медиалды оTin, одан sulcus radialis-ке барады білек

булшыкеттернпц cinipre ауысатын теменгч уштен б1ршде Kepi жілік артериясы бет жагынан тек шандыр жене тері мен гана жабылган,сондыктан оцай білінетіндікте тамырдыд согуын аньщтау ушш пайдаланады.

Kepi жілк артериясы алаканда - а. ulnaris-тщ терен тармагымен 6ipre - arcus palmaris profundus - терен алакан догасын тузедк

Kepi жЫк артериясынын тармактары

[1]A. reccurens radialis -Kepi жшктщ кайырылма артериясы, шынтак шункырында басталып, латералды айдаршыктьщ алдьщты бетше проксималды багытта журш, сол жерде жогарыда керсетшгендей a. col­lateralis radialis-пен (a. profunda brachii-ден) жалкасады.

[1]Rami musculares - айнала коршаган булшьщеттерге барады.

[1]Rami carpeus palmaris- алакан-бьлезгк тарматы, бшектщ теменп белтнде басталып, а. ulnaris-тен шыгатын сондай?армакка карсы шынтак суйек жакка карай журедь Ramus carpeus palmaris а. ulnaris- пен жалгасудан бшезжтщ алакан бепнде rete palmare тузшедь

[1]Ramus palmaris superficialis -беткей алакан тармагы, thenar устшен erefli немесе оньщ беткей кабаттарын Tecin, шынтак артериясы ушымен косылып, arcus palmaris superficialis-Ke енедк

[1]Ramus carpeus dorsalis -сырткы білезк тармагы, шакша аймагына

шыгып, a. ulnaris-Tin аттас тармагымен 6ipre білезк сыртында

суйекаралыкартерияларданда (аа. interossea anterior et posterior)

тармакшаларкабылдайтынтор - rete carpi dorsale – тузеді

A. metacarpae dorsalis prima -алакан суйектершщ 6ipiншi сырткы артериясы, кол ушыньщ сыртында сук саусактьщ алакан жагына жене бас бармактыц ем жагына карай барады.

7. A. principis pollicis - басбармак артериясы, Kepi жшк артериясы 6ipiHini суйекаральщ аркылы алаканға отісімен осы артерияны беред1, ол I алакан суйектщ алакан бетмен журш, бас бармактьщ eKi жагына жене сук саусактьщ Kepi жипктш жагына баратын тармактарга — аа. digitalis palmares - белшедь

 

+++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++

Алақанда беткей ж/е терең доға бар.Беткей алақан доғасы (arcus pal superficialis)-aponeurosuspalmarisастындаорналасқан.Шынтақ артериясының жалғасы болғандықтан,кәрі жілікке карай беткей доғаның көлемі кішірейе береді де,кәрі жілік артериясының беткей алақан тармағымен қосылады.Беткей доғаның дөнес дистальды жағынан төрт aa.dogatalespalmarescommunisшығады.Олардың үшеуі екінші,үшінші,төртінші сүйекаралыққа,ал төртіншісі шынашақтың шынтақ жағына барады.олардың әрқайсысы сайсаутар арасындағы тері қатпарында екі aa.digitalespalmarespropria-ға бөледі:ал олар көрші саусақтардың қарама-қарсы жақтарымен өтеді.

 

 

Терең алақан доғасы (arcus pal profundus)-бүккіш бұлшық-ң сіңірлері астында алақан сүйектерінің түбінде орналасады.бұл кәрі жілік артериясынан түзілетіндіктен,қол ұшының шынтақ жағы бағытында калибрін кішірейтеді.сол жерде шынтақ артериясының терең алақан тармағымен қосылады. Терең доғаның дөнес жағынан дисталды бағытта екіншіден бастап,үш сүйекаралыққа үш aa.metacarpea palmares шыгады.олар саусақ артарияларының ұштарымен қосылады.Доғадан дорсальды бағытта сүйекаралық арқылы үш кішкене тармақ aa.perfirantes шыгады,олар сыртқы жағына ауысып, aa.metacarpea dorsales-пен жалғасады.

**Arcus palmaris superflcialis - беткей алакан догасы, aponeurosus palmaris астында орналаскан. Шынтак артериясыныц жалгасы сиякты болгандьщтан, Kepi жшк жагына карай беткей доганын колеMi кшлрейеде, бepед де кәріi жшк артериясынын беткей алакан тармагымен косылады. Беткей доганьщ денес дисталды жагынан торт аа. dogotales palmares communisшыгады. Олардьщ ymeyi сейкесшше екінші, уцпнпи жене тэртшии суйекаралыкка, TepTiHuiici шынашактын шынтак жагына барады. Олардьщ еркайсысы саусактар арасындагы Tepi катпарында ею аа. digitales palmares propria-raбелшед1; ал олар корші саусактардын карама-карсы жактарымен етедк

**Arcus palmaris profundus - терен алакан догасы, буккіш булшыкеттердщ cinipлеpi астында алакан суйектершщ тубшде, беткей

догадан проксималды орналасады Терен алакан догасы негізінен Kepi жшк артериясынан тузшетшджтен, беткей артериядай емес, кол ушыныц шынтак жагы багытында калибршін кшпрейтедг Сол жерде ол шынтак артерия­сынын б1ршама терен алакан тармагымен косылады. Терен доганын денес жагынан дисталды багытта екінипден бастап, уш суйекаралыкка уш аа. metacarpea palmares шыгады, олар сауса- каралык катпарларда ортак алакан- саусак артерияларыньщ

уштарымен косылады. Догадан дорсалды багытта суйекаралык аркылы (екшил, ушшии жене тертшин) уш кшкене тармак (аа. perfirantes) шыгады, олар сырткы жагына ауысып, аа. metacarpea dor- sales-neH жалгасады.

Беткей жэне терен артерия догалары манызды функционалдьщ бейімделу болып табылады: колдьщ кызмет1не байланысты кол ушыньщ тамырлары жиі кысылады. Беткей алакан догасында кан агымы бузылганда кол ушын канмен жабдьщтау кем1мейд1, ейткеш мундай жагдайларда терен дога артерияларымен кан жетгазшедь Буын торлары да осындай функционалдык бешмделу болып табылады, солардың көмегімен кимыл-козгалыстар кезшде тамырлардьщ кысылып жене созылуына карамастан кан буындарга epKiH келш турады. Кол аймагында жанама кан айналымыньщ дамуына мол мумкшдштер бар. A. brachialis yuiiH а. profunda brachii, a. ulnaris упин a. interossea communis жанама тамыр болып табылады.