Надзей папов унук

Как [521] не в каким чарстви, не в каким государстви, как жив [522] поп, поп удов [523], и как была у евтаго папа доц яго радная. Ета, братиц ты, как ён бярёг яе, и как ён ни ездить куды у приход, ён завсягды́ вязець ей гастинцыки: що евта прихожани знаюць, що ёсь у нашаго папа доц и надабиць ей как-нибудь гастинцыка паслаць. И паехав ён у приход – верст за двенадцать дзеревня, ну, ета ён з прицастям паехав, и там ён прицастив цалавека; ну, ладна, и прибярягли [524] яго воцинна [525] харашо. Ну, ён и забыв, щобы гастинца доцки дали, ну, ён и сев з евтим и паехав дамов.

И едзиць ён па дароги, и гариць цалавеццая галава на дароги, и уся [526] згарела, только попил [527] ядин астае́тцы. Ён было праехав, патом и уздумав: «Ще ж я праехав? Видзь цалвеццая галава гариць, дай я вазьму, у карман евтат папялок улажу́, связу дамов и пагрябу». Ну, узял ён у карман яго и усыпав, сев на́ лошадзь апяць и паехав дамов. Ну, прияжджаиць к двару, и сувстрикаиць [528] яго до́цка, з лошадзи знимаиць яго; у яго забалела галава, ви́дна з ветру, и яна спаць яго палажила на пярину. Ну, патом яна уздумала ета: «Ах, бацюшка ж мой нябось гастинца привёз!» Яна и цап [529] у карман; евтат жи папялок абаратився ларцыкам. Ну, ета яна выхвацила етат ларцык и кажиць: [530] «Ну, ларцык! Харашо; а ня знаю, как яго атлажиць» [531]. Ну, вот яна выхвацила и лизнула яго и забяреминила. Хто носиць па нядзелям, а яна па цасам; дайшло да таго уремя [532], що радзиць, и радзи́ла; ну, сийцас патом яго и ахрисцили, нарекли имя Надзей, папов унук.

Патом став росць етат маладзениц [533]; хто расцець па гадам, а ён па цасам; шесць [534] нядзель концылась – на вуличу к рябятам шулугу [535] ганяць пайшов. Вдариць ён па шулуге, шулуга ляциць, тольки звижжить; каму вдариць у нагу – нага проц, каму вдариць у руку – так рука проц, каму у галаву – галава проц. Ета атцы евтих дзяцей и приходзяць к свящельнику етаму, и приходзяць к свящельнику з прозьбай: «Бацюшка! Ни пущайце свайго унука на вуличу гуляць к ребятам, больна [536] много ён шкоды [537] дзелаець». Каторый гаво́риць – майму галаву́ адарвав, друге́й гаво́риць – майму руку адарвав; ни пущайце, гаво́рюць, бацюшка, как можна.

Ну харашо, мог ён вуздержаць яго до самаго лета; ён вырас парядашнай, и гаво́риць ён: «Ну, дзедушка любезнай, що ж мы будзим дзелаць-рабатаць?» Дрянно [538] дзед яго узрадовався и гаво́риць: «Доц мая любезная! Слава табе госпадзи! – гаво́риць. – Дав бог наследницка како́га; бог паслав! И каке́й хлапатнэй! [539] Що я буду з ним дзелаць? Ну, станим рабатаць. По́йдзим, – гаво́риць, – унуцык мой, ляда [540] вывалим». – «По́йдзим, дзедушка!»

И зайшли яны у бало́та, и выбрали яны места такоя припадобная [541]. Дзед став нацынаць ель валиць, ён (внук) гаво́риць: «Дзедушка, ты ня поцынай, меня бласлави». – «Ну, – гаво́риць дзедушка, – унуцык, бог цябе блаславиць!» Ён сийцас как на́цав, как по́цав да как став валиць, адна лес трящиць; так сякане́ць з яднаго́ бока тапаром, с друго́го дзерива паляцела. Да двенадцатага цасу ён вывалив палтары дясацины ляда. Дзед кажиць: «Ну́жна сечь ме́льця [542] да жечь». А ён гаво́риць: «Дзедушка, мы и так груддё [543] складзём».

У три дня ета ляда паспела сеяць. Узя́ли яны з дзедам и пасеяли, да врадзився ж авёс, так етакай авёс нисказа́нной. Ну, павадзився в евтат авёс мядзведзь. Пасматрев поп, схадимши, ляда – много зъедзина авса. Приходзиць ён дамов, спрашиваиць унук: «Що, дзедушка, ти какаво наша ляда?» – «Дрянно́, унуцык, харашо, тольки ж повадзилась какая-то дзикая лошадзь, дрянно́ ись [544] и многа зъяну здзелала». – «Как так, дзедушка, скольки трудився я, а яна, евтакая шельма, скольки зъяну надзелала!

Пайду пакаравулю. Пайщи-тка мне кольки ни на ёсь пяноцки» [545]. Сев ён, звив аброць [546], паабедав, в лес пайшов. Приходзиць ён в ляда, и вдивився ён, удал добрай моладзиц: «Ах, бог мой, кольки шкоды здзелала, цирпець нивазможна!» – и сев ён сиред ляда на пни. Ну, и сидзиць: патом сийцас мядзведзь и́дзиць з лесу, и пряма у авёс, и взнявся [547] и паёнс [548] авёс смуниць [549]. Ён, добрай моладзиц, и вдивився: «Що ж евта за дива, я евтаких лашадзей не видывав; що б ета за аказия такая, как яна авёс кастиць» [550].

Ета падходзиць ён – мядзведзь – к няму близка, к самому ка пню. Мядзведзь е́тага и ни внываиць [551], що цалавек стаиць; ён думаиць, що ета пень стаиць, и падходзиць к няму близка. Ён сийцас са пня, и цап яго за ву́ши, и схватив; ета схватив и притиснув к зямли яго. Мядзведзь думаиць: що таке́й, и хацев паправитца; ну вуж по́зна ён яму и папя́сца [552] ня дав, узяв яго етай аброттю забратав [553] и дамо́в повёв. И вёв ён яго дамо́в, мядзвездь какоя дзерива захвациць – з корним вароциць. Ну, и привёв ён яго дамо́в, привязав сиред двара к сталбу и приходзиць у вызбу. «Ну ты, госпадзи, – гаво́риць, – какая лошадзь, дзедушка, разъелась! Как я умарився, тянумши яе дамо́в!» Дзед вышав на двор и вжахнувся [554]. «Пасматри-тка, – гаво́риць, – доц мая любезная, що твой сынок, а мой унуцык здзелав» – и кольки время дзивавилися яны. Ён ‹внук› гаво́риць: «Ни дзивуйцися, а гаво́рьти, що мы над етай лошаддю дзелаць будзим, как яна сильна дужа, и що на ёй рабатаць?» – «Вази, – кажиць дзед, – унуцык, дро́вы».

Взяв ён етага мядзведзя и запрёг яго у цялегу, и панёс ён вазиць дро́вы на мядзведзю, и у три дня усе цыста [555] загрузив, абклав кругом усё сяление. Етим прицетникам ни выйци, ни выихаць; усё загрузив цыста! И приходзяць ети прицетники к етаму свящельнику и гаво́рюць: «Дзе хоцьте дзеньте яго, щоб ён ня быв; що ж ета за аказия, що у три дни усё сяло загрузив, ни выйци, ни выихаць никак нивазможна». – «Ах, доц мая, – гаво́риць дзед, – що мы будзим дзелаць! Жалка табе сына, а мне унука; ну ж по́шлим яго, куды хош ён – туды и ступай!» Ну, призываиць ён к сабе унука и гаво́риць: «Ну, унук мой любезнай, приходзяць прицетники з прозьбай; жалка мне цибе а ступай ты, унуцык, куда ты уздумав, на все цатыри стораны». – «Эх, дзедушка мой любезнай! Вы б давно и сказали мне евта, я и пашов бы, никольки ня медлимши. Матушка мая любезная! Спяки мне каравашицку» [556]. Маць яго спякла яму каравашицку, улажила у хатомацку [557].

Вставав ён ранёшинька, вмывався бялёшинька. Узяв ён евту хатомацку, надзев яе на плецы, блаславився: «Матушка мая любезная и дзедушка мой радзимай, блаславице на пуць, на дарогу». Памалився ён богу и пашов, и вышав ён у цыста поля, и наставив [558] ён ни пуцём, ни дарогай, и наставив ён ляса́м дрямуцым, грязям тапу́цым, и ишов ён семь дён без полдён, рот на апашку и язык наатмашку; вышав ён у тридзевятую землю, у тридзесятая чарства, и выходзиць ён у цыстая поля, у крутые горы, – и гуляиць Гарыня-багатырь и горы капком [559] капаиць. Приходзиць Надзей, папов унук, к няму и гаво́риць: «Бог помаць, Гарыня-багатырь! Куды какая в цибе сила нязметная. Как ты, – гаво́риць, – гарам капаишь, как шулугу?» А ён гаво́риць яму: «Эх, – гаво́риць, – удал моладзиц! Ни вдивляйся ты маей сили. В тридзевятай земли, у тридзесятам чарстви, – гаво́риць, – как ёсь Надзей, папов унук, так у таго ня евтакая сила! Как привёв ён мядзведзя з лесу, да на мядзведзи усё цысто сяло загрузив. Яго, – гаво́риць, – во́ран кастёв ни заносиць, добрай маладой конь ни завозиць!» А ён гаво́риць: «Ах, брат Гарыня-багатырь! Ни во́ран кости заносиць, а сам добрай моладзиц заходзиць». А ён гаво́риць: «Ах, брат, тык евта ты Надзей, папов унук! Вазьми, брат, мяне у мяньшие братья». Ён яго и узяв, и яны многа хадзили, и многа багатырёв пабядзили, и многа гарадов захвацили; патом яны пажанились и багата жили.


Понравилась статья? Добавь ее в закладку (CTRL+D) и не забудь поделиться с друзьями:  



double arrow
Сейчас читают про: