2013-12-28
694
НА ТЭРЫТОРЫІ БЕЛАРУСІ ў IX – пач. ХІІІ стст.
1. Рассяленне славян. Супольнасці крывічоў, дрыгавічоў, радзімічаў. Праблема старажытнарускай народнасці.
2. Сацыяльна-эканамічнае развіццё беларускіх земляў.
3. Палітычная гісторыя Полацкага княства ў ІХ – ХІІ стст. Барацьба супраць крыжакоў ў пач. ХІІІ ст.
4. Палітычная гісторыя Тураўскага княства ў Х – ХІІ стст.
Практычныя заданні:
· Выпісаць з “Аповесці мінулых часоў” і “Слова пра паход Ігаравы” звесткі пра гісторыю Полацкага княства. Параўнаць вобраз Усяслава Брачыславіча ў летапісе і “Слове”.
· Скласці або раздрукаваць з кнігі Э. Загарульскага (Заходняя Русь…) або В. Насевіча (Пачаткі ВКЛ…) радавод полацкіх князёў.
· Скласці табліцу пра дзейнасць полацкіх князёў па наступнай схеме: князь – гады княжання – дзейнасць.
Крыніцы
1. Повесть временных лет // Повести Древней Руси. – Л., 1983.
2. Слова пра паход Ігаравы (любое выд.)
Літаратура асноўная
3. Беларусь на мяжы тысячагоддзяў. – Мн., 2000.
4. Загарульскі Э.М. Заходняя Русь: ІХ – ХІІІ стст.: Вучэб. дапам. – Мн., 1998.
|
|
|
5. Эканамічная гісторыя Беларусі / Пад рэд. В.І. Галубовіча. – Мн., 1999.
Літаратура дадатковая
6. Арлоў У. Таямніцы Полацкай гісторыі. – Мн., 2008.
7. Гісторыя Беларусі: У 2-х ч. Ч. 1: Са старажытных часоў да канца ХVІІІ ст: Курс лекцый / І.П. Крэнь, І.І. Коўкель, С.В. Марозава і інш. – Мн., 2000.
8. Ермаловіч М.І. Старажытная Беларусь: Полацкі і Новагародскі перыяды. – 2-е выд. – Мн., 2001.
9. Тарасаў С. Чарадзей сёмага веку Траяна: Усяслаў Полацкі. – Мн., 1991.
10. Филист Г.М. История “преступлений” Святополка Окаянного. – Мн., 1990.
11. Чаропка В. Імя ў летапісе. – Мн., 1994.
3. РЭЛІГІЯ І КУЛЬТУРА БЕЛАРУСКІХ ЗЕМЛЯЎ У ІХ – ХІІІ стст.
1. Язычніцтва. Прыняцце і распаўсюджанне хрысціянства.
2. Пісьменства і літаратура. Рэлігійна-асветніцкія дзеячы.
3. Архітэктура.
4. Жывапіс.
Практычнае заданне:
· Прачытаць Жыціе Еўфрасінні Полацкай, зрабіць выпіскі! Паспрабаваць вызначыць у творы сапраўдныя біяграфічныя звесткі (дапаможа артыкул А. Мельнікава “Жыціе” і жыццё Еўфрасінні, ігуменні Полацкай // Адраджэнне: гістарычны альманах. Вып. 1. – Мінск, 1995. – С. 9 – 22).
Крыніцы
1. Дэкаратыўна-прыкладное мастацтва Беларусі ХІІ – ХVІІІ стст. / Аўтар тэксту і склад. Н.Ф. Высоцкая. – Мн., 1984.
2. Жыціе Еўфрасінні Полацкай // Кніга жыцій і хаджэнняў. – Мн., 1994.
3. Пластыка Беларусі ХІІ – ХVІІІ стст. / Аўтар тэксту і склад. Н.Ф. Высоцкая. – Мн., 1983.
Літаратура асноўная
4. Гісторыя Беларусі: У 2-х ч. Ч. 1: Са старажытных часоў да канца ХVІІІ ст: Курс лекцый / І.П. Крэнь, І.І. Коўкель, С.В. Марозава і інш. – Мн., 2000.
5. Загарульскі Э.М. Заходняя Русь: ІХ – ХІІІ стст.: Вучэб. дапам. – Мн., 1998.
|
|
|
6. Лазука Б.А. Гісторыя беларускага мастацтва: У 2 т. Т. 1. Першабытны лад – XVII ст. – Мн., 2007.
7. Парашкоў С.А. Гісторыя культуры Беларусі. – Мн., 2003.
Літаратура дадатковая
8. Арлоў У. Еўфрасіння Полацкая. – Мн., 1992.
9. Мельнікаў А.А. Кірыл, епіскап Тураўскі. – Мн., 1997.
10. Ненадавец А.М. Святло таямнічага вогнішча. – Мн., 1993.
11. Селицкий А.А. Живопись Полоцкой земли ХІ – ХІІ вв. – Мн., 1992.
12. Тарасаў К. Памяць пра легенды. – Мн., 1994.
13. Трусаў А.А. Старонкі мураванай кнігі: Манументальная архітэктура эпохі феадалізму і капіталізму. – Мн., 1990.
4. УТВАРЭННЕ І РАЗВІЦЦЁ ВКЛ у сярэдзіне XIII – 70-я гг. XIV ст.
1. Пытанне аб “летапіснай” Літве. Перадумовы стварэння ВКЛ. Канцэпцыі ўтварэння дзяржавы.
2. Дзейнасць Міндоўга, Войшалка, Трайдзена.
3. Складванне і ўмацаванне ВКЛ і Рускага ў часы Віценя і Гедыміна.
4. Развіццё ВКЛ у перыяд княжання Альгерда.
Практычныя заданні:
· Прачытаць і заканспектаваць звесткі пра утварэнне ВКЛ з Галіцка-Валынскага летапісу (гл. ніжэй).
· Скласці або раздрукаваць з кнігі В. Насевіча радавод вялікіх князёў літоўскіх, а таксама табліцу па наступнай схеме: князь – гады княжання – дзейнасць (ад Міндоўга да Альгерда).
· Скласціў сшытку табліцу “Фарміраванне тэрыторыі ВКЛ”.
Крыніцы
1. Аповесць пра князёў Міндоўга, Войшалка і Тройдзеня [З Галіцка- Валынскага летапісу] // Беларускія летапісы і хронікі. – Мн., 1997. – С. 37 – 46. Або: Спадчына. 1990. – № 3. – С. 50 – 53; № 4. – С. 73 – 75.
Літаратура асноўная
2. Гісторыя Беларусі: У 2-х ч. Ч. 1: Са старажытных часоў да канца ХVІІІ ст: Курс лекцый / І.П. Крэнь, І.І. Коўкель, С.В. Марозава і інш. – Мн., 2000.
Літаратура дадатковая
3. Ермаловіч М.І. Па слядах аднаго міфа. – Мн., 1989.
4. Ермаловіч М.І. Беларуская дзяржава Вялікае княства Літоўскае. – Мн., 2000.
5. Насевіч В.Л. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: Падзеі і асобы. – Мн., 1993.
6. Тарасаў К. Памяць пра легенды. – Мн., 1994.
7. Чаропка В. Імя ў летапісе. – Мн., 1994.
5. ВКЛ у канцы XIV ст. – першай палове ХVІ ст.
1. Дынастычная барацьба 70 – 90-х гг. XIV ст. Крэўская унія 1385 г. Княжанне Вітаўта.
2. Феадальная вайна 30-х гг. XV ст. Унутрыпалітычнае развіццё і знешняя палітыка ВКЛ ў 40-я гг. XV – п.п. XVІ ст.
3. Палітычны лад ВКЛ.
4. Сацыяльна-эканамічнае развіццё.
Практычныя заданні:
· Працягнуць складанне табліцы пра дзейнасць вялікіх князёў літоўскіх (ад Ягайлы да Жыгімонта Аўгуста).
· Скласці схему “Органы ўлады і кіравання ВКЛ”.
· Скласці табліцу “Асноўныя этапы заканадаўчага афармлення прыгоннага права ў ВКЛ”.
Крыніцы
1. Летапіс вялікіх князёў літоўскіх // Беларускія летапісы і хронікі. – Мн., 1997. – С. 47 – 68.
2. Акт Ягайлы і яго братоў аб саюзе Літвы з Польшчай. 1385 г. // История Беларуси в документах и материалах. – Мн., 2000. – С. 45 – 46.
Літаратура асноўная
3. Гісторыя Беларусі: У 2-х ч. Ч. 1: Са старажытных часоў да канца ХVІІІ ст: Курс лекцый / І.П. Крэнь, І.І. Коўкель, С.В. Марозава і інш. – Мн., 2000.
4. Эканамічная гісторыя Беларусі / Пад рэд. В.І. Галубовіча. – Мн., 1999.
5. Юхо Я. Кароткі нарыс гісторыі дзяржавы і права Беларусі. – Мн., 1992.
Літаратура дадатковая
6. Греков И.Б., Шахмогонов Ф.Ф. Русские земли в XIII – XV вв. – М., 1986.
7. Ермаловіч М.І. Беларуская дзяржава Вялікае княства Літоўскае. – Мн., 2000.
8. Насевіч В.Л. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: Падзеі і асобы. – Мн., 1993.
9. Тарасаў К. Памяць пра легенды. – Мн., 1994.
10. Чаропка В. Імя ў летапісе. – Мн., 1994.
6–7. ВКЛ У ПАЛІТЫЧНАЙ СІСТЭМЕ РЭЧЫ ПАСПАЛІТАЙ
(4 гадзіны)
1. Люблінская унія 1569 г. Барацьба ВКЛ за самастойнасць. Статут 1588 г.
2. Органы дзяржаўнай улады і кіравання. Месца і роля ВКЛ у палітычнай сістэме Рэчы Паспалітай.
3. Войны сярэдзіны XVII – пачатку XVIII стст.
4. Сацыяльна-эканамічнае развіццё ВКЛ у другой палове XVI – XVIII стст.
5. Палітычны крызіс. Спробы рэформ. Падзелы Рэчы Паспалітай. Паўстанне 1794 г.
|
|
|
Практычныя заданні:
· Абдумаць пытанні: “Ці былі альтэрнатывы ў Люблінскай уніі?”; “Якое значэнне Люблінскай уніі ў гістарычным лёсе беларусаў?”; “Ці магла Рэч Паспалітая пазбегнуць падзелаў? Пры якіх умовах? Якім мог быць яе далейшы лёс?”. Думкі запісаць!
· Скласці схему “ВКЛ у палітычнай сістэме Рэчы Паспалітай”.
· Працягнуць складанне табліцы пра дзейнасць вялікіх князёў літоўскіх (ад Стэфана Баторыя да Станіслава Аўгуста Панятоўскага).
· Скласці табліцу (ці некалькі) або канспект па пытанні “ВКЛ у войнах другой паловы XVІ – XVIII стст.”па наступнай прыкладнай схеме: прычыны вайны – ход, асноўныя бітвы – [палітыка захопнікаў на беларускіх землях і рух супраціву] – умовы міру – вынікі і гістарычнае значэнне.
Крыніцы
- Постановление Люблинского сейма об унии ВКЛ с Короной Польской – о государственном устройстве Речи Посполитой // История Беларуси в документах и материалах. – Мн., 2000. – С. 60 – 64.
- Конституция Речи Посполитой 3 мая 1791 г. // История Беларуси в документах и материалах. – Мн., 2000. – С. 103 – 108.
Літаратура асноўная
- Гісторыя Беларусі: У 2-х ч. Ч. 1: Са старажытных часоў да канца ХVІІІ ст: Курс лекцый / І.П. Крэнь, І.І. Коўкель, С.В. Марозава і інш. – Мн., 2000.
- Сагановіч Г. Нарыс гісторыі Беларусі ад старажытнасці да канца ХVІІІ стагоддзя. – Мн., 2001.
- Эканамічная гісторыя Беларусі / Пад рэд. В.І. Галубовіча. – Мн., 1999.
- Юхо Я. Кароткі нарыс гісторыі дзяржавы і права Беларусі. – Мн., 1992.
Літаратура дадатковая
- Грыцкевіч А. Паўстанне 1794 г.: перадумовы, ход і вынікі // Беларускі гістарычны часопіс. – 1994. – № 1. – С. 39 – 47.
8. Емяльянчык У.П. Паланез для касінераў. З падзей паўстання 1794 г. пад кіраўніцтвам Касцюшкі ў Беларусі. – Мн., 1994.
- Ермаловіч М.І. Беларуская дзяржава Вялікае княства Літоўскае. – Мн., 2000.
- Лойка П.А. Незалежнасць пасля Любліна, або Магнацка-шляхецкая “беларусізацыя”// Спадчына. – 1991. – № 5. – С. 11 – 16.
- Пашкевіч У. ВКЛ у Паўночнай вайне (1700 – 1721 гг.) // Беларускі гістарычны часопіс. – 1995. – № 3. – С. 163 – 171.
- Чаропка В. Уладары Вялікага княства. – Мн., 2002.
