Напад СССР на Фінляндыю («Зімовая вайна»)

Тым часам баявыя дзеянні ўспыхнулі на Поўначы Еўропы паміж СССР і Фінляндыяй. Доўгі час паміж двума краінамі вяліся перамовы, у ходзе якіх Савецкі Саюз патрабаваў з фінскай боку саступіць у яго карысць значнымі тэрыторыямі ў раёне Ленінграда (цяпер Санкт-Пецярбург) і узбярэжжам фінскай заліва ў абмен на болотистi і лiсистi тэрыторыіна поўначы, што ніяк не кампенсавала страту Выбарга i стратэгічна важнай абароннай "Лініі Маннергейма" - сыстэмы фінскай абароны, пабудаванай ў1927-1939 гг Урад Фінляндыі не пагадзіўся на гэтую прапанову.

На досвітку 30 лістапада1939 вялікія сілы савецкіх войскаў перайшлі ў наступ на фінскую армію, займала памежныя ўмацаванні.

Наступу савецкіх войскаў папярэднічаў інцыдэнт на граніцы. Натэрыторыі савецкай пагранзаставы разарваўся цяжкі снарад, прыляцеў невядома адкуль. Загінула некалькі пагранічніау. Савецкі бок абвінаваціла ў гэтым фінаў. Аднак фіны сваю датычнасьць адмаўлялі,сцвярджаючы, што ў іх няма на адлегласці стрэлу падобных прылад. Але для савецкага боку гэта ўжо было ўсё роўна. Падстава да вайны было знойдзена.

Групоўка савецкіх войскаў налічвала 240 тыс. чалавек, 1915 гармат розных калібраў, 1131 танк і 967 баявых самалётаў. 140000. Фінская армія мела на сваім ўзбраенні 400 гармат, 60 танкаў i 270 самалётаў.

Здавалася, што лёс Фінляндыі ўжо вырашан. На тэрыторыі СССР нават была створана будучыню ўрад савецкай Фінляндыі - урад А. Куусiнена (так званы"Урад Терiокi"), з якім Сталін заключыў дагавор аб ўзаема дапамогі. Але здарылася непрадказальна. Невялікая фінская армія здолела стрымаць першы магутны ўдар інават нанесла паражэнне некаторым савецкім частках. Сьнежня 30 наступ савецкіх войскаў спыніўся. Сталін ужыў жорсткіх метадаў для навядзення парадку ў войсках. Пачаліся жорсткія бамбардзіроўкі фінскіх гарадоў. Бесперапынным струменемна фронт паступала новае ўзбраенне і рыштунак, войскі.

Маленькая Фінляндыя фактычна апынулася сам-насам з магутным агрэсарам. Англія і Францыя абмяжоўваліся толькі заклікамі працягваць супраціў i абяцаннямі падарваць на поўначы дэсант. Аднак супраць гэтага была Нарвегія. Яе ўрад не хацеў парушаць нейтралітэт i прапускаць праз сваю тэрыторыю войскі саюзнікаў. На дапамогу Фінляндыі узбраеннем i добраахвотнікамі прыйшла Швецыя. Германія выказала гатоўнасць аказаць дапамогу СССР i нават стала на перешкодi Італіі якая хацела накіраваць у Фінляндыі эшалоны са зброяй. ЗША таксама ўхіліліся ад аказання Фінляндыі прамой ваеннай дапамогі

11 Лютага 1940 пачалося другое наступленне савецкіх войск. Яно завяршыўлася прарывам "Лініі Маннергейма". У наступальных дзеяннях прымалі ўдзел 1,5 тыс. танкаў i 3 тыс. самалётаў. Коштам вялікіх страт (234 тыс. чалавек забіта, паранена, абмаражэнняў і ўзята ў палон) савецкія войскі дамагліся перамогі i галоўна камандуючы фінскай арміяй К. Манэргейма змушаны быў даць згоду на пачатак мірных перамоў.

12 сакавіка па пасродка i падціскам нямецкай дыпламатыі СССР i Фінляндыя падпісалі мірны дамова, па якому ахвяра агрэсіі губляла значную частку сваёй тэрыторыі, дзе да вайны пражывала 450тыс. чалавек, г.зн. 1 / 8 насельніцтва краіны. Цяжкімі былі міжнародныя наступствы вайны і для СССР. Ліга нацый выключыла СССР з сваіх членаў, ўскладніліся ягоадносіны практычна з усімі еўрапейскімі краінамі і ЗША. СССР апынуўся ў міжнароднай ізаляцыі. У лістападзе 1940 нейтральная напярэдадні канфлікту Фінляндыя далучылася да агрэсіўнай "восі" Берлін-Рым-Токіо і прыняла ўдзел увайне супраць СССР «вайна працяг», як яе называюць фіны.

Таксама вайна паказала ўсю слабасць і непадрыхтаванасць савецкай арміі да сучаснай вайне. Гэта пасля дало падставуказаць Гітлеру, што СССР - гэта «Калос на гліняных нагах».