НАЗВАНИЯ ДАРГИНСКИХ СЁЛ И АДМИНИСТРАЦИЙ СЁЛ
(извлечены из Закона РД от 30.11.2006 «О статусе и границах муниципальных образований РД»)
| Наименование муниципального образования | Название населённого пункта на русском языке | Название населённого пункта на даргинском языке |
| А К У Ш И Н С К И Й Р А Й О Н | ||
| Сельсовет «Акушинский» | Акуша Айникабмахи Бергеинзи Гандарамахи Гумрамахи Инзимахи Карша Кертукмахи Семгамахи Ургубамахи Церхимахи Чанкаламахи | Ахъуша ГӀяйнихъяб БерхӀеинзи Гьандрамахьи Гумрамахьи ГӀинзимахьи Хъарша Кертугмахьи Семгамахьи Ургубамахьи Цергимахьи ЧӀянкӀаламахьи |
| Сельсовет «Алиханмахинский» | Алиханмахи Верхний Камкамахи | ГӀялиханмахьи ЧебяхӀ КамхӀямахьи |
| «Село Аметеркмахи» | Аметеркмахи | Аметеркмахьи |
| Сельсовет «Бургимакмахинский» | Бургимакмахи Ахсакадамахи Верхний Кавкамахи Какмахи Узнимахи Чинимахи Яраймахи | БурхӀимякьмахьи Ахсакъадамахьи ЧебяхӀ Кавкамахьи Кьякьмахьи Узнимахьи ЧӀигӀнимахьи Яраймахьи |
| «СелоБутри» | Бутри | Бутри |
| «Село Верхние Мулебки» | Верхние Мулебки | ЧебяхӀ МулебкӀи |
| «Село Гапшима» | Гапшима | ХӀямшима |
| «Село Геба» | Геба | Гьеба |
| «Село Герхмахи» | Герхмахи | ХӀерхмахьи |
| «Село Гинта» | Гинта | ХӀинтӀа |
| «Село Куркимахи» | Куркимахи | Куркимахьи |
| Сельсовет «Дубримахинский» | Дубримахи Аймалабек Байкатмахи Бургимахи Камкадамахи Хажнимахи Хенклакар Цундимахи Шинкбалакада Шумхримахи | Дубримахи ГӀяймалабекӀ Вайкъатмахьи БурхӀимахьи Къамкъадамахьи ХӀяжнимахьи ХӀенкьлакьар ЦӀундимахьи Шинкьбалакъада Шумхримахьи |
| «Село Кавкамахи» | Кавкамахи | Кавкамахи |
| Сельсовет «Кассагумахинский» | Кассагумахи Бикаламахи Буккамахи Верхний Каршли Нижний Каршли Гуннамахи Каддамахи Карашимахи Урхулакар Верх. Чиамахи Ниж. Чиамахи | Кьассагумахьи БикӀаламахьи Букъамахьи ЧебяхӀ Хъаршли УбяхӀ Хъаршли Гъуннамахьи Къаддамахьи Къарашимахьи Урхьулахъар ЧебяхӀ ЧӀигӀямахьи УбяхӀ ЧӀигӀямахьи |
| «Село Муги» | Муги | МухӀи |
| Сельсовет «Нахкинский» | Нахки Арассамахи Уцулимахи | Нахки ГӀерассамахьи Уцулимахьи |
| Сельсовет «Нацинский» | Наци Гиягарамахи Караямахи Кубримахи Кулиямахи Мурлатинамахи Тузламахи Уржагимахи | Наци Гиягарамахьи Караямахьи Кубримахьи Кулиямахьи Мурлатинамахьи ТӀузламахьи Уржагимахьи |
| «Село Танты» | Танты | ТӀантӀи |
| Сельсовет «Тебекмахинский» | Тебекмахи Гуладтымахи Куркаби | ТӀебекмахьи Гъуладтимахьи Куркаби |
| Сельсовет «Урхучимахинский» | Урхучимахи Куримахи Цунимахи | Урхьучимахьи Куримахьи ЦӀунимахьи |
| Сельсовет «Усишинский» | Усиша Зильмукмахи | Усиша Зилмукьмахьи |
| Сельсовет «Цугнинский» | Цугни Гулебки Ургани | Цугни ГъулебкӀи Ургани |
| Сельсовет «Шуктынский» | Шукты Цуликана | Шукьта ЦӀуликьяна |
| Д А Х А Д А Е В С К И Й Р А Й О Н | ||
| Сельсовет «Аштынский» | Ашты Худуц Дирбакмахи | ГӀяштти ХудуцӀ Дирбагъ |
| Сельсовет «Бускринский» | Бускри Гунакари | Бускри Гьунахъари |
| Сельсовет «Гуладтынский» | Гуладты Мирзита | Гъуладти Мирзитта |
| «Село Дибгалик» | Дибгалик | Дибгалик |
| Сельсовет «Дибгашинский» | Дибгаши Ираки | Дибгаши Иракьи |
| Сельсовет «Дуакарский» | Дуакар Кищамахи Микрасанамахи Мукракари Никабаркмахи Сумия Сур-сурбачи Узралмахи Хулабаркмахи | ДугӀахъар Хъишамахьи Мукрисанамахьи Муркарахъмахьи НикӀабаркмахьи Сумиямахьи Сурсарбачи Узраямахьи Хулабаркмахьи |
| «Село Зильбачи» | Зильбачи | Зильбачи |
| «Село Зубанчи» | Зубанчи | Зубанчи |
| Сельсовет «Ицаринский» | Ицари Санакари Чахрижи | ИцӀари Санахъари ЧяхӀрижи |
| «Село Калкни» | Калкни | Кьялкни |
| Сельсовет «Карбучимахинский» | Карбучимахи Аяцимахи | КьярбачӀимахьи ГӀяяцимахьи |
| Сельсовет «Кищинский» | Кища Шулерчи | КӀиша Шулерчи |
| Сельсовет «Кудагинский» | Кудагу Ираги | Кудагу Ирагъи |
| «Село Кунки» | Кунки | Кьункьи |
| «Село Меусиша» | Меусиша | Меусиша |
| Сельсовет «Сутбукский» | Сутбук Бакни Урцаки Шаласи | СутбукӀ Бакьни Урцаки Шаласи |
| Сельсовет «Трисанчинский» | Трисанчи Джурмачи | Трисанчи/Тилишарчи Журмачи |
| Сельсовет «Урагинский» | Ураги Дзилебки Шари Гузбая Амузги | Урагъи ЗилебкӀи Шири Гъузбая ГӀямузги |
| Сельсовет «Ураринский» | Урари Аяцури Бутулта Каркаци Куркимахи Мусклимахи Туракаримахи Уркутамахи 1-я Уркутамахи 2-я Урхнища | УргӀари ГӀяяцӀуримахьи Бутулттамахьи Къяркъяцимахьи Курккимахьи Мусклимахьи Турахъаримахьи Уркутамахьи 1-ибил Уркутамахьи 2-ибил Урхьниша |
| Сельсовет «Уркарахский» | Уркарах Новый Уркарах | Уркарахъ Сагаси Уркарахъ |
| «Село Харбук» | Харбук | Хъярбук |
| «Село Хуршни» | Хуршни | Хуршни |
| Сельсовет «Цизгаринский» | Цизгари Цураи Шадни | ЦӀизгъари ЦурагӀи Шадни |
| «Село Чишили» | Чишили | ЧӀишили |
| «Село Морское» | Морское | Морское |
| «Посёлок Кубачи» | Кубачи | Кубачи / ГӀярбукӀ |
| К А Й Т А Г С К И Й РА Й О Н | ||
| Сельсовет «Ахмедкентский» | Ахмедкент Сурхачи Чахдикна | ГӀяхӀмадкент / ГӀяхӀмадлаша ЦӀурхачи ЧяхӀдикӀна |
| Сельсовет «Баршамайский» | Баршамай Газия | Баршамай Газия |
| Сельсовет «Варситский» | Варсит Бажлук Сурхавкент | ВарситӀ Бяжлуки ЦӀурхавкент |
| «Село Гулли» | Гулли | ХӀулли |
| Сельсовет «Джавгатский» | Джавгат Рука | Жавгъат Рукьа |
| Сельсовет «Джибахнинский» | Джибахни Кулегу Машаты Хадаги | ЧӀибяхӀни Кьулегу Машатти Хядягъи |
| «Село Джинаби» | Джинаби | Жинаби |
| Сельсовет «Джирабачинский» | Джирабачи Гульды Лища Дакниса Сургия | ЖирабачӀи Гъулди Лища Дяхъниса Сургия |
| Сельсовет «Карацанский» | Карацан Карталай | ГъярацӀан Кьярталай |
| Сельсовет «Киркинский» | Кирки Турага Шиланша | Хъирхъи Турагъа Шиланша |
| Сельсовет «Кирцикский» | Кирцик Пиляки Шурагат | Кирцик Пиляхъи Шурагъат |
| Сельсовет «Маджалисский» | Маджалис Хунгия Родниковый | Маджалис Хунгия Родниковый |
| «Село Санчи» | Санчи | Санчи |
| «Село Чумли» | Чумли | Чумли |
| Сельсовет «Шилягинский» | Шиляги Джигия Дуреги Кулиджа Адага Мижигли | Шилягьи Жигай Дуреги Кьулижа Адагъай Мижгъели |
| Сельсовет «Янгикентский» | Маллакент Новая Барша | Маллакент Сагаси Барша |
| Л Е В А Ш И Н С К И Й Р А Й О Н | ||
| Сельсовет «Аршимахинский» | Верхний Арши Нижний Арши Буртанимахи | ЧебяхӀ ГӀярши УбяхӀ ГӀярши Буртанимахьи |
| Сельсовет «Аялакабский» | Аялакаб Буанзимахи Дамкулакада Зурилаудимахи Пурримахи Чахимахи Шихшака | ГӀяялахъяб/ГӀяяхъяб БургӀянзимахьи Дамкьулакъада Зурилаудимахьи Пуррамахьи ЧяхӀимахьи Шихшакьякь |
| Сельсовет «Верхне-Лабкомахинский» | Верхнее Лабкомахи Нижнее Лабкомахи | ЧебяхӀ Лябхъумахьи УбяхӀ Лябхъумахьи |
| Сельсовет «Верхне-Убекимахинский» | Верхний Убекимахи Айникаб Чагни | ЧебяхӀ Убекимахьи ГӀяйнихъяб Чагни |
| Сельсовет «Джангамахинский» | Джангамахи Элакатмахи | Жангамахьи ГӀелакатмахьи |
| Сельсовет «Какамахинский» | Какамахи Дитуншимахи | Кьакьамахьи ДитӀуншимахьи |
| Сельсовет «Карлабкинский» | Карлабко Сулейбакет | Карлабко Сулайбакент |
| Сельсовет «Куппинский» | Куппа Кундурхе Амалте Иргали Телагу | Куппа Кундурхи ГӀямалтимахьи Иргъалимахьи Тилагумахьи |
| «Село Леваши» | Леваши | Лаваша |
| Сельсовет «Мекегинский» | Мекеги Адукмахи Айсалакак Гекнаумахи Жамсоры Кардмахи Субахтымахи Тарланкак Хебрела-Эла Шинкалабухна | МикӀхӀи Адукмахьи ГӀяйсалакьякь Гекнаумахьи Жамсури Къярдмахьи Субахътимахьи Тарланкьякь ХябрелагӀела ШинкьалабухӀна |
| Сельсовет «Мусультемахинский» | Мусультемахи Аллате Гургумахи Кумамахи | МусултӀемахьи ГӀялалти Гьургьумахьи Куймамахьи |
| «Село Наскент» | Наскент | Няскент |
| «Село Уллуая» | Уллуая | УллугӀяя |
| Сельсовет «Хаджаламахинский» | Хаджалмахи Нижний Убекимахи Ташкапур | Хажаламахьи УбяхӀ Убекимахьи Тяшкапур |
| Сельсовет «Цудахарский» | Цудахар Динго Инкучимахи Карекадани Кулибухна Тарлимахи Хаджалте | ЦӀудахъар Динго Инкъучимахьи Кьаракьядани ХъулибухӀна Тарлимахьи Хажалти |
| «Село Цухта» | Цухта | ЦӀухта |
| Сельсовет «Эбдалаянский» | Эбдалая Сусакент Тагиркент Хасакент | ЭбдалгӀяя Сусакент ТӀагьиркент ХӀясакент |
| С Е Р Г О К А Л И Н С К И Й Р А Й О Н | ||
| Сельсовет «Аймаумахинский» | Аймаумахи Хабкаймахи Чабазимахи | ГӀяймаумахьи ХӀябкьяймахьи Чабазимахьи |
| «Село Аялизимахи» | Аялизимахи | ГӀяялизимахьи |
| Сельсовет «Бурдекинский» | Бурдеки Верхнее Махаргимахи Нижнее Махаргимахи | Бурдеки Хъар МахӀарги Хьар МахӀарги |
| Сельсовет «Ванашимахинский» | Ванашимахи Аямахи | Ванашимахьи ГӀяямахьи |
| Сельсовет «Дегвинский» | Дегва Аймазимахи | Дегва ГӀяймазимахьи |
| «Село Канасираги» | Канасираги | Къянасирагьи |
| Сельсовет «Кичи- Гамринский» | Кичи-Гамри Балтамахи Качкилик | КичихӀямри Балтамахьи Качкилик |
| «Село Мамааул» | Мамааул | Мяммаул |
| Сельсовет «Миглакасимахинский» | Миглакасимахи Кардамахи Кулькибекмахи Ханцкаркамахи | Миглакьасимахьи Кардамахьи ХъулкибекӀмахьи ХьанцӀкъаркъамахьи |
| «Село Мургук» | Мургук | Мургук |
| «Село Мюрего» | Мюрего | Мюрего |
| Сельсовет «Нижнемулебкинский» | Нижнее Мулебки Айнурбимахи Бахмахи Бурхимахи Уллукимахи Цурмахи Арачанамахи | УбяхӀ МулебкӀи ГӀяйнурбимахьи БахӀмахьи БурхӀимахьи Уллукимахьи ЦӀурмахьи Арачанамахьи |
| Сельсовет «Новомугринский» | Новое Мугри Мугри | Сагаси Мугри Мугри |
| Сельсовет «Сергокалинский» | Сергокала Кадиркент | Сергокъала Кьадиркент |
| Сельсовет «Урахинский» | Урахи Краснопартизанск | ХӀурехъи/ХӀурхъи Краснопартизанск |
| А Г У Л Ь С К И Й Р А Й О Н | ||
| Сельсовет «Амухский» | Амух Анклух Шари | ГӀямух ГӀянкӀлух Шари |
| «Село Чираг» | Чираг | Чирагъ |
| Б У Й Н А К С К И Й Р А Й О Н | ||
| «Село Кадар» | Кадар | Къадар |
| Сельсовет «Карамахинский» | Карамахи Ванашимахи Чабанмахи | Кьарамахьи Ванашимахьи Чабанмахьи |
| Сельсовет «Чанкурбинский» | Чанкурбе Качкалык | ЧӀянкӀурбе Качкалик |
| Г У Н И Б С К И Й Р А Й О Н | ||
| «Село Мегеб» | Мегеб | МемухӀи / Мегеб |
| К А Р А Б У Д А Х К Е Н Т С К И Й Р А Й О Н | ||
| «Село Зеленоморск» | Зеленоморск | Зеленоморск |
| Сельсовет «Губденский» | Губден Джанга Сираги | Губден Жанга Сирагьи |
| «Село Гурбуки» | Гурбуки | ГъурбукӀ |
| К А Я К Е Н Т С К И Й Р А Й О Н | ||
| «Село Герга» | Герга | Герга |
| «Село Дружба» | Дружба | Дружба |
| Сельсовет «Нововикринский» | Новое Викри Викри | Сагаси Вихъри Вихъри |
| «Село Первомайское» | Первомайское | Первомайское |
| Сельсовет «Сагаси-Дейбукский» | Сагаси Дейбук Дейбук | Сагаси ДейбукӀ ДейбукӀ |
| Х А С А В Ю Р Т О В С К И Й Р А Й О Н | ||
| «Село Новый Костек» | Новый Костек | Сагаси Костек |
| «Село Сулевкент» | Сулевкент | Сулевкент |
| Кроме того, даргинцы проживают сел. Новокаякент, Инчхе, Папас Каякентского района; сел. Новокаре, Львовский №5, Львовский №8, Львовская №9, Львовский № 10-а, Львовский № 10-б, Львовский №11 Бабаюртовского района; сел. Красное, Кохановка, Грузинское, ИмениКалинина Кизлярского района; сел. Сегелер и пос. Мамедкала Дербентского района; сел. Манаскент, Ленинкент Карабудахкентского района; сел. Арсланбек, Шумли-Олик Ногайского района, а также во всех городах Дагестана, в т.ч. и столице Республики Дагестан в Махачкале и в посёлках Красноармейское, Новый Хушет, Курорт Талги. | ||
Чебат №6
Приложение №6
ВЕЦӀНУКӀИРА ДУСЛА МИЦӀИРАГЛА АВИДЛИЧИЛТИДУСМАЛА УМИ
НАЗВАНИЯ ГОДОВ ДВЕНАДЦАТИЛЕТНЕГОЖИВОТНОГО ЦИКЛА
| Названия годов | Соответствие современному летоисчислению с 1924 по 2019 год
| |||||||
| 1. Вацала дус год мыши | 1924 | 1936 | 1948 | 1960 | 1972 | 1984 | 1996 | 2008 |
| 2. Кья дус год корóвы | 1925 | 1937 | 1949 | 1961 | 1973 | 1985 | 1997 | 2009 |
| 3. Къапланна дус год тигра | 1926 | 1938 | 1950 | 1962 | 1974 | 1986 | 1998 | 2010 |
| 4. ГӀярала дус год зáйца | 1927 | 1939 | 1951 | 1963 | 1975 | 1987 | 1999 | 2011 |
| 5. Бялихъла дус год рыбы | 1928 | 1940 | 1952 | 1964 | 1976 | 1988 | 2000 | 2012 |
| 6. ЧӀичӀа дус год змеи | 1929 | 1941 | 1953 | 1965 | 1977 | 1989 | 2001 | 2013 |
| 7. Урчила дус год лóшади | 1930 | 1942 | 1954 | 1966 | 1978 | 1990 | 2002 | 2014 |
| 8. Мазала дус год овцы | 1931 | 1943 | 1955 | 1967 | 1979 | 1991 | 2003 | 2015 |
| 9. Маймунна дус год обезъяны | 1932 | 1944 | 1956 | 1968 | 1980 | 1992 | 2004 | 2016 |
| 10. Арцанна дус год птицы | 1933 | 1945 | 1957 | 1969 | 1981 | 1993 | 2005 | 2017 |
| 11. Хяла дус год собáки | 1934 | 1946 | 1958 | 1970 | 1982 | 1994 | 2006 | 2018 |
| 12. Цурала дус год свиньи | 1935 | 1947 | 1959 | 1971 | 1983 | 1995 | 2007 | 2019 |
Чебат № 7
Приложение № 7
ДАРГАНТАЛА ЖУМЯГӀЛА БУРХӀНАЛА УМИ
ДАРГИНСКИЕ НАЗВАНИЯ ДНЕЙ НЕДЕЛИ
1. Итни – понедéльник 5. ЖумягӀ – пятница
2. Талат – втóрник 6. Сут – суббóта
3. АрбягӀ – средá 7. АлхӀят – воскрéсенье
4. Хамис – четвéрг 8. ЖумягӀ – неделя
Чебат № 8
Приложение № 8






