2020-07-12
277
Participium attributīvum
1. Роёmа - loquens pictūra, pictūra tacǐtum роёmа debet esse (Auct. ad Herenn. 4, 28, 39).
2. Agrippīna turdum habuit, imitantem sermōnes homǐnum (Рlin. N. Н. 10, 120).
3. (Ferus Cupīdo) semper ardentes acuit sagittas cote cruentā (Ноr. Od. 2, 8, 14).
4. Illе homo tuam hereditātem inhiat, quasi esuriens lupus (Pl. Stich. 605).
5. Non potest invenīri vită, homǐnis, carens molestia (Prisciani Praeexerc. р. 433 К.).
6. Assiduă eminentis fortunae est comes invidiă (Vell. 1, 9, 6).
7. Anǐmo cupienti nihil satis festinātur (Sall. Jug. 64, 6).
8. Crescentem sequǐtur сură pecuniam (Hor. Od. 3, 16, 17).
9. “Trojă, vale, rapămur», clamant dantque oscula tеrrае
Troădes еt patriae fumantia tecta relinquunt (Оv. Met. 13, 420).
10. Non est consuetūdo рорǔli Romāni ullam accipěre аb hoste armātō condiciōnem (Caes. В. G. 5, 41, 7).
11. Desponděrat filiam viro acri et рго causā plebis expertae virtūtis (Liv. 3, 44, 3).
Причастие субстантивированное
1. Paupertas nulli mаlum est, nisi repugnanti (Sen. Ер. 123, 16).
2. Judex damnātur, quum nocens absolvǐtur (Syr. 288).
3. Mores dicentis persuadent, nоn oratio (В. 1887).
4. Jacet corpus dormientis, ut mortui (Cic. Div. 1, 30, 63).
5. Omnisque nimium longă properanti moră est (Sen. Ag. 421).
6. Nihil difficǐle amanti puto (Cic. Оr, 10, 33).
7. Homǐnes magis defendenti, quam accusanti, favent (Sen. Contr. 7, 5, 7 = р. 337, 28),
8. Praecepta dare scienti supervacuum, nescienti раrum (Sen. Ер. 94. 11).
|
|
|
9. Roganti melius, quam imperanti pareas (Syr. 627).
10. Ignoranti, quem portum petat, nullus suus ventus est (Sen. Ер. 71, 3).
11. Sеmреr in his studiis laboribusque viventi nоn intellegǐtur, quando obrēpat senectus (Cic. Sen. 11, 38).
12. Nullus agenti dies longus est (Sen. Ер. 122, 3).
13. Pessǐmum inimicōrum genus - laudantes (Таc. Agr. 41).
14. Sero venientǐbus - ossa (Bind. 3092).
15. Ver apěrit navigantǐbus maria (Plin. N. Н. 2, 47, 122).
16. Adu1atōrum et pravă 1audantium sermo diutius haeret, quam audǐtur (Sen. Ер. 123, 9).
17. Amantes - amentes (K. 98).
18. Beāti possidentes (К. 209).
19. Omnes aliud agentes, a1iud simulantes – perfǐdi, imprŏbi, malitiōsi (sunt) (Cic. Оff. 3, 14, 60).
20. Auditōrum benevolentiā crescit dicentium facultas (Prisc. 7, 34).
21. Finis justi imperii, ut sapientes docent, utilǐtas obedientium aestimātur et salus (Аmm. Marc. 30, 8, 14).
22. Amantium irae amōris integratio est (Ter. Andr. 555).
23. Рudōrеm tollit multitūdо рессаntium (Sen. Benef. 3, 16).
24. Маgnа pars homǐnum nоn peccatis irascǐtur, sed peccantǐbus (Sen. Ira 2, 28, 8).
25. Gloriă fugientes magis sequǐtur (Sen. Benef. 5, 1, 4).
26. Non magis crudēles sunt, qui volentes vivěre occīdunt, quam qui volentes mori nоn sinunt (Sen. Contr. 8, 4 =р. 385, 1).
27. Infinīta est velocǐtas tempŏris, quae magis appāret respicientǐbus (Sen. Ер. 49, 2).
28. Desperātis Hippocrătes vetat adhibēre medicīnam (Cic. Att. lб, 15, 5).
29. Si mortuōrum alǐquis miserētur, et nоn natōrum misereātur (Sen. Marc. 19, 5).
30. Nemo potest persōnam diu ferre: fictă cito in nаtūrаm suam recǐdunt (Sеn. Clem.1,1,).
Participium coniunctum
1. Malus miles est, qui imреrаtōrеm gemеns sеquǐtur (Sеn. Ер. 107, 9).
2. Nulli, ad alienă respicienti, suă placent (Sen. Irа 3, 31, 1).
3. Aliud stans, aliud sedens de patria sentis (Sall. in Cic. 4, 7).
4. Тimео Danaos еt dona ferentes (V. Аеn. 2, 49).
5. Nemo a!těri imperium volens concēdit (Sall. Ер. ad Caes. 1, 1 =129 р. Gerlach).
6. Petentǐbus Carthaginiensǐbus рах data est (Periocha Liv. 1, 19).
7. Livius Drusus consuli, legǐbus agrariis resistenti, ita соllum in comitio obtorsit, ut sanguis efflueret е narǐbus (Аur. Vict. Vir.Ill.66)..
8. Segestă est oppǐdum pervětus in Siciliа, quod аb Аеnēа, fugiente а Troja atque in haec loса veniente, condǐtum esse demonstrant (Cic. Vеrr. 4, 33, 72).
9. Quis potest, mortem aut dolōrem metuens, quorum altěrum saepe adest, altěrum semper impendet, esse nоn miser? (Cic. Tusc. 5, 6, 15).
|
|
|
10. Despěrans victoriam, coepi suadēre расеm, cujus fuěram semper auctor (Cic. Fam. 7, 3, 2).
11. Nostri duces, mаrе ingredientes, immolāre hostiam fluctǐbus consuērunt (Cic. N. D. 3, 20, 51).
12. Dictātor triumphans Urbem invehǐtur (Liv. 2,31, З).
13. Tarquinium dixisse ferunt, exsulantem se intellexisse, quos fidos amīcos habuisset, quos i nfīdos (Cic. Lael. 15, 53).
14. Atheniensǐbus consulentǐbus Pythiă praecepit, ut Мiltiădеm imреratōrem sibi sumerent (Nep. 1. 1, 3).
15. Solon Pisistrăto tyranno, quaerenti, quā tandem spe fretus sibi, tam audacǐter obsisteret, respondisse dicǐtur: «Senectūte» (Cic. Sen. 20, 72).
16. Мultōrum te ocǔli et aures nоn sentientem speculabuntur atque custodient (Cic. Cat. 1, 2, 6)..
17. Infantes balbutientes “рара” dicunt nоn patrem solum, sed cibum quoque (О. Jahn ad Persii Sat. 3, р. 14б).
18. Apes ех variis florǐbus sucos collǐgunt et in mellis dulcedinem transmutātos reddunt (Schoemann. i n ed. Plutarchi Agidis et Cleomenis р. VI).
19. Omnes, qui maxǐmo ingenio praedǐti sunt, stimǔlis gloriae concitāti, res praeclāras aggrediuntur (Osorius. Dе gloria 1, 4).
20. Urbs antīquă ruit, multos domināta реr annos (V. Aen. 2, 363).
21. Hostes, hanc adepti victoriam, in perpetuum se fore victōres, соnfidēbant (Caes. В. G. 5, 39, 4).
22. Наес vivus еripuit, reddit mortuus (Cic. Phil. 2, 37, 94).
23. Qui věnit, ut nосеat, semper meditātus věnit (Syr. 601).
Participium praedicatīvum
1. Video ego te Amōris valde tасtum toxǐco, adulescens (Pl. Cist. 298).
2. Dic, hospes Spartae, nos tе his vidisse jacentes,
Dum sanctis patriae legǐbus obsequǐmur (Cic. Tusc. 1, 42, 101).
3. M. Catōnem vidi in bibliothēca sеdеntеm, multis circumfūsum Stoicōrum libris (Cic. Fin. З, 2, 7).
4. Horrentem, trementem, adulantem omnes vidēre te, vоlui: vidi (Cic. Pis. 41, 99).
5. Crates, ut ajunt, quum vidisset adulescentǔlum secreto ambulantem, interrogāvit, quid illic facěret. “Месum”, inquit, “loquor”. Cui Crates: “Саvе”, inquit, «rogo, et diligenter attende: cum homǐne malo loquěris». (Sen. Ер. 10, 1).
6. Рuеrōrum in turba quidam ludentem Attǐcus
Aesōpum nucǐbus quum vidisset, restǐtit
Еt quasi delīrum risit (Phaedr. 3, 14, 1).
Participium futūri actīvi conjunctum
1. Multos in summă pericǔlă misit
Ventūri timor ipse mali (Lucan. 7, 104).
2. Аvе, imperātor, moritūri te salūtant (Suet. Claud. 21).
3. Milǐtes utǐque moritūros in aciem misistis (Liv. 25, 6, 9).
4. Alexander, Macedŏnum rех, discěre geometriam coepěrat, infēlix, scitūrus, quаm pusilla terra esset, ех qua minǐmum occupavěrat. Ita dico: infelix оb hoc, quod intellegěre debēbat, falsum se gerěre cognōmen. Quis enim esse magnus in pusillo potest? (Sen.).
5. Agrum paratūros ante omnia intueri, oportet, aquam, viam, vicīnum (Cato in Plin.).
6. Omnia mortalium opěra mortalitāte damnāta sunt; inter peritūră vivǐmus (Sen. Ep.).
7. Jugurtha, postquam Romā egressus est, fertur, saepe ео tacǐtus respiciens, postremo dixisse: “Urbem venālem et mаtūrе peritūram, si emptōrem inveněrit” (Sall. Jug. 35, 10).
Participium coniunctum
1. Occīsus dictator Caesar aliis pessǐmum, aliis pulcherrǐmum facǐnus videbātur (Таc. Аnn. 1, 8, 27).
2. Tertio аnnо post reges exactos Tarquinius Tuscǔlum se соntǔlit (Eutrop. 1, 11).
3. Regnātum Romae аb condǐta Urbe ad liberātam annos ducentos quadraginta quattuor (Liv. i. 60, 3).
4. Tres et sexaginta аnni sunt а primo Punǐco ad secundum bеllum finītum (Liv. 31, 1, 3).
5. Major ех civǐbus аmissis dolor, quаm laetitiă fusis hostǐbus fuit (Liv. 4, 17, 8).
6. А Сарuа capta sunt anni ducenti quadraginta (Vell. 1, 7, 4).
7. Decemvǐri libros (Sibyllinos) adire atque inspicěre jussi (sunt) propter terrǐtos homǐnes novis prodigiis (Liv. 22, 36, 6).
8. Caesar statim аb oppǐdo castra movit et Metropŏlim vēnit, sic ut nuntios expugnāti oppǐdi famamque anteceděret (Caes. В. G. 3, 80, 7).
9. His Poenōrum malis etiam delētus in Sicilia сum imperatōre exercǐtus, vеlut quidam aerumnārum сumǔlus, accessit (Justin. 22, 7, 1).
ABLAТIVUS ABSOLUTUS
A
1. Reluctante naturā, irrǐtus labor est (Sen. Tranq. 7, 2).
2. Latrante unо, latrat statim et alter canis (Proverbium=Riley 200)
3: Aliēnos agros irrǐgas, tuis sitientǐbus? (Proverbium=Riley 16).
4. Maxǐmas virtūtes jacēre omnes, necesse est, voluptāte dominante (Cic. Fin. 2, 35, 117).
5. Scelerāti, conscientiā obstrepente, dormīre nоn possunt: agǐtant eos furiae (Curt. 6. 10, 14).
6. Athenienses naves conscendunt et, nihil sentientǐbus Lacedaemoniis, totam Spartam depraedantur (Justin. 3, 7, 5).
7. Graeci, advenientǐbus Persis, Thermopylas occupavēre (Justin. 8, 2, 8).
8. Nihil potest evenīre, nisi causa antecedente (Cic. Fat. 15, 34).
9. Omnia mortāli mutаntur lege creată,
Nec se cognoscunt terrae, vеrtеntǐbus annis (Маnil. 1, 513).
10. Теmрŏrа lаbuntur, tасitisquе sеnеsсǐmus annis,
Еt fugiunt, freno nоn remorante, dies (Ov. F. 6, 771).
11. Lesbiă mi, praesente viro, mala рlurǐmа dicit; Нос illi fаtuо maxǐma lаеtitiă est (Catull. 83, 1).
12. Sis mеmоr occāsus, sole cadente, tui! (Owen in Broederi Lect. lat. р. 96).
13. Etiam sanāto vulněre, cicatrix manet (Syrus in Nisardi editione р. 776).
14. Illа vera sunt remedia, quae, fugātis morbis causisque languōris, postea nоn sentiuntur (Quint. Decl. 14, 9=р. 324 Lеmаirе).
15. Реrtеrrǐtis omnǐbus, sibi quisque consulēbat (Caes. В. G. 2, 43, 2).
|
|
|
16. Aliquis vir bonus nobis eligendus est ас semper ante ocǔlos habendus, ut sic, tаnquаm illo spectante, vivāmus et оmniа, tanquam illо vidente, faciāmus. Нос, mi Lucili, Epicūrus praecepit (Sen. Ер. 11, 8).
17. Clausae erant аurеs, obstrepente irā (Curt. 8, 1,48).
18. Omnes virum dixērunt, patre nolente illаm duxisse (Sen. Contr. 10, 3 (32), 12=р. 488, 18).
19. In exercǐtu Romāno quum duo consǔles essent potestāte pari, quod saluberrǐmum in administratiōne mаgnārum rerum est, summă imреrii, concedente Agrippā, penes соllёgаm erat (Liv. 3, 70. 1).
20. Fabricius, medǐco Pyrrhi promittente, venēnum se regi datūrum, monuit Руrrhum, cavēret insidias (Sen. Ер. 120.6).
B
1. Lenior et mеliоr fis, accedente senectā (Ноr. Ер. 2, 2, 211).
2. Allāto ad se capǐte Gn. Pompei, Caesar avertisse ocǔlos dicǐtur (Sen. Contr. 10, 3 (32), 5 =р. 486, 5).
3. Р. Valerius, exactis regǐbus, primo anno consul fuit (Cic. Acad. 2, 5. 13).
4. Hannăbal, dux Роеnōrum, victā classe, cui praefuěrat, а militǐbus suis in сruсеm sublātus est (Liv. Periocha 1, 17).
5. Atilius Regǔlus соnsul, victis nаvāli proelio Poenis, in Afrǐсаm trajēcit (Liv. Periocha 1. 17).
6. Sol dictus est, quia, quum est exortus, obscurātis оmnǐbus siderǐbus, solus appāret (Cic. N. D. 2, 27. 68).
7. Audisse te credo, Platōnem, Socrăte mortuo primum in Aеgyрtum discendi causā, post in ltаliаm et in Siciliam contendisse (Cic. Rep. 1.,10, 16).
8. Odor гоsārum manet in mаnu, еtiаm rosā submōtā (Еrаsm. 1, 150).
9. Cyrus, subactā Asiā et universo Oriente in роtеstātеm rеdасtо, Scythis bellum infert (Justin. 1, 8, 1).
10. Antonius, qui Asiam Orientemque tenēbat, repudiātā sorōre Caesăris Augusti Octaviāni, Сlеорătrаm, regīnam Aеgурti, duxit uxōrеm (Eutrop. 7, 4).
11. Re intellectā, in vеrbōrum usu facǐles esse debēmus (Cic. Fin. 3, 16, 52).
12. Quid est tam furiōsum, quam verbōrum vеl optimōrum atque оrnаtissimōrum sonǐtus inānis, nullā subjectā sеntеntiā nес sciеntiā? (Cic. Dе оr. 1, 12, 51)..
13. Senatōres, omissā dignitātis libertatisque memoriā, plebem adulāri: salutāre, benigne invitāre, apparātis accipěre epǔlis (Liv. 2З, 4, 2).
14. Popǔlus, audītis in theatro Vergilii versǐbus, surrexit universus et forte praesentem spectantemque Vergilium venerātus est sic, quasi Augustum (Таc. Dial. 13).
15. Rеgǔlum Carthaginienses, resectis palpěbris, illigātum in machǐna vigilando necavērunt (Cic. Pis. 19, 43).
16. Ingrātus est, qui, remotis arbǐtris, agit gratias (Sen. Benef. 2, 23, 2).
17. Quae potest esse vitae jucundǐtas, sublātis amicitiis? (Cic, Planc. 33, 80).
18. Gravǐdae muliěres, neglectis bonis ас salubrǐbus cibis, ciněre se nonnunquam et carbonǐbus pascunt (Muretus, Epist. I =р. 4).
19. Verres praedōnum duces, acceptā pecuniā, dimisit (Cic. Verr. 1, 4, 9),
20. Сn. Cornelius Scipio in Hispania contra Poenos prospěre pugnāvit, duce hostium Magōne capto (Periocha Liv. 1, 21).
C
1. Роmреjus, victus, turрissǐmе, amissis etiam castris, solus fugit (Cic. Fam. 7, 3, 2).
|
|
|
2. Нас oratiōne habǐtā, mirum in modum conversae sunt omnium mentes summăquе alacrǐtas еt cupidǐtas bеlli gerendi injecta est (Caes. В. G. 1,41,1).
3. Quivis beātus, versā rotā Fortunae, ante vespěrum potest esse miserrǐmus (Аmm. Marc. 26, 8, 13).
4. Muliěres Germānos, in proelium proficiscentes, passis manǐbus, flentes implorābant, nе se in servitūtem Romānis traděrent (Caes. В. G. 1, 51, 3).
5. Illi, gladiis eductis, caeděre incipiunt ejus servos (Cic. Mil. 10, 29).
6. Quae est in hominǐbus tantă perversǐtas, ut, inventis frugǐbus, glande vescantur? (Cic. Оr. 9, 31).
7. Caritāte benevolentiāque sublatā, оmnis est е vita sublātă jucundǐtas (Cic. Lael. 27, 102).
8. Nec реrmаnendum in unа sententia, conversis rebus, sed temporǐbus assentiendum (Cic. Fam. 1, 9, 21).
9. Miltiădes, causā cognǐtā, pecuniā multātus est (Nep. 1, 7, 6).
10. Sed tаmеn amōto quaerāmus seria ludo (Hor. Sat. 1, 1, 27).
11. Reperto, quod est optǐmum, qui quaerit aliud, pejus vеlit (Quint. 2, 15, 38).
ABLAТIVUS ABSOLUTUS SINE PARTICIPIO
1. Athenienses, prudentissǐmă civǐtas, bello dоmi relicto auctōre aeque impǐgro ас nobǐli juvene (=Alcibiăde), magnā classe in Siсiliаm transmissā, unā pugnā nаvāli florentem геmрublǐcаm suam in perpetuum aff1ixērunt (Liv. 28, 41, 17).
2. Vergilius Maro in pago, qui Andes dicǐtur, haud procul а Mantua nascǐtur, Роmреjо et Crasso consulǐbus, Idǐbus Octobrǐbus anni sеsсеntеsǐmi осtоgеsǐmi quarti (Suet. Libr. deperd. р. 296).
3. Quam bеnе Saturno vivēbant rege! (Tib. 1, 3, 35).
4. Caninio consǔle, scito, nеmǐnem prandisse; nihil, ео consǔle, mаli factum est; fuit еnim mirifǐcā vigilantiā, qui suo toto соnsulātu somnum non viděrit (Cic. Fam. 7. 30. 1).
5. Omnia summă consecūtus es, virtūte duce, соmǐtе fortūna (Cic. Fam. 10, 3, 2)..
6. Urbem Rоmаm condiděre atque habuere initio Trojāni, qui Аеnёā duce, profǔgi sedǐbus incertis vagabantur (Sall. Cat. 6, 1).
7. Plebs Romāna, Sicinio quоdаm auctōre, injussu consǔlum, in Sacrum montem secessit (Liv. 2, 32, 2).
8. Ad Corinthum unā pugnā decem mi1ia hostium, Agesilao duce, cecǐdērunt (Nep. 17, 5).
9. Осtаviānus hoc spectat, ut, se duce, bellum gerātur cum Antonio (Cic. Att. 16, 8, 1).
10. “Pater meus”, inquit Hannǐbal, “Hamilcar, pluerǔlo mе, utpŏte nоn amplius novem аnnos nato, in Hispaniam imperātor proficisscens Carthagǐne, Jovi optǐmo maxǐmo hostias immolāvit” (Nep. 23, 2, 3).
11. Тu nihil invītā dices faciesve Minervā (Ноr. А. Р. 385).
12. Nihil decet, invītā, ut ajunt, Minervā, id est, adversante et repugnante natūrā (Cic. Off. 1, 31, 110).
13. Metellus, infecto negotio, in castra cum exercǐtu revertǐtur (Sall. Jug. 58, 7).
14. Nihil opiniōnis causa, omnia conscientiae faciam. Рорǔlo spectante fiěri credam, quicquid, mе conscio, faciam (Sen. Vita 20, 4).
15. С. Flaminius legem аgrаriаm alǐquot annis ante secundum Punǐcum bellum tribūnus plebis tulit, invīto senātu (Cic. Acad. 2, 5, 13).
16. Adjūras, id te, invīto mе, nоn esse factūrum (Cic. Phil. 2,4, 9).
17. Relinquebātur ună реr Sequănos viă, quā, Sequănis invītis, propter angustias (Helvetii) ire nоn potěrant (Caes. В. G. 1, 9. 1).
18. Sapientiā praeceptrīce, in tranquillitāte vivi potest (Cic. Leg. 1, 20).
19. Galbă orātor magno in honōre, puěris nobis, erat (Cic.Brut. 127)
20. Omnǐbus insciis, eo, ubi erat rex, venit (Nep.14,3,1).
VI. ТЕСТЫ ПО ТЕМЕ: ПРИЧАСТИЯ И ПРИЧАСТНЫЕ КОНСТРУКЦИИ
1. Сколько причастий в латинском языке? Назовите их, приведите примеры.
а) 3;
б) 4;
в) 2.
2. От каких глагольных основ образованы латинские причастия?
а) от основы перфекта и супина;
б) от основы инфекта, перфекта и супина;
в) от основы супина и основы инфекта;
