2020-08-05
50КРЫТЭРЫІ
ацэнкі ведаў абітурыентаў па беларускай літаратуры
на ўступных экзаменах 2020 года
Уступны экзамен па беларускай літаратуры праводзіцца ў пісьмовай форме па заданнях, складзеных на падставе праграмы ўступных экзаменаў для паступаючых ва ўстановы, якія забяспечваюць атрыманне вышэйшай адукацыі ў Рэспубліцы Беларусь, на 2020 г. (Праграма зацверджана загадам Міністэрства адукацыі Рэспублікі Беларусь ад 01.11.2019 № 781).
На ўступных іспытахабітурыент павінен в е д а ц ь:
– асноўныя этапы і заканамернасці развіцця беларускай літаратуры (ад старажытных часоў да сучаснасці);
– сутнасць і характэрныя асаблівасці асноўных літаратурных эпох і напрамкаў (барока, класіцызм, асветніцтва, сентыменталізм, рамантызм, рэалізм, мадэрнізм), родаў і жанраў літаратуры;
– найбольш важныя звесткі пра жыццёвы і творчы шлях пісьменнікаў, творчасць якіх вывучаецца манаграфічна;
– змест, праблематыку, сістэму вобразаў, сюжэтна-кампазіцыйныя асаблівасці твораў, якія ў агульнаадукацыйных установах вывучаліся тэкстуальна, іх канкрэтна-гістарычнае нацыянальнае і агульначалавечае значэнне;
|
|
|
– неабходны мінімум звестак па тэорыі літаратуры, патрэбных для аналізу і ацэнкі мастацкіх твораў (змест і форма; сюжэт, кампазіцыя, тэматыка, праблематыка, пафас твора); адметнасці паэзіі і прозы як асноўных відаў (тыпаў) літаратурнай творчасці; асноўныя паняцці вершаскладання (рытм, рыфма, страфа, вершаваны памер).
Абітурыент павінен у м е ц ь:
– даваць ідэйна-эстэтычную ацэнку прачытаным творам і абгрунтоўваць яе;
– выяўляць характэрныя родавыя і жанравыя, стылёвыя асаблівасці вывучаных твораў;
– аналізаваць сюжэтна-кампазіцыйныя асаблівасці вывучаных твораў, характарызаваць герояў эпічных і драматычных твораў, а таксама вызначаць важнейшыя адметнасці лірычных герояў тых твораў, якія вывучаліся тэкстуальна;
– выяўляць асноўныя адметнасці творчай індывідуальнасці і стылю пісьменніка;
– суадносіць канкрэтныя з’явы нацыянальнай літаратуры з асноўнымі эпохамі і напрамкамі сусветнага літаратурнага працэсу;
– перадаваць блізка да тэксту або цытаваць урыўкі з твораў, якія прапанаваны школьнай праграмай для завучвання на памяць.
Пісьмовы экзамен па беларускай літаратуры прадугледжвае выкананне заданняў пяці ўзроўняў.
Заданні 1 – 3 узроўняў выяўляюць ступень разумення мастацкага твора, веданне яго кампазіцыі, сістэмы вобразаў. Шэраг заданняў накіраваны на вывучэнне паэтыкі, жанру і стылю твора. Выкананне заданняў прадугледжвае правільны выбар аднаго ці некалькіх з прапанаваных адказаў або кароткі самастойны адказ.
|
|
|
Заданні 4 – 5 узроўняў вызначаюць здольнасць арыентавацца ў праблемных пытаннях гісторыі літаратуры і выяўляюць самастойнасць пазіцыі экзаменуемага. Такія заданні прадугледжваюць аргументаваныя адказы без указання магчымых варыянтаў.
Напрыклад:
| 1 узро-вень | Вызначце храналагічныя межы жыцця Якуба Коласа. | 1. 4 лістапада 1882 – 13 жніўня 1942 2. 4 лістапада 1876 – 13 жніўня 1956 3. 4 лістапада 1882 – 13 жніўня 1956 4. 4 лістапада 1891 – 13 жніўня 1938 |
| 2 узро-вень | Асноўны пафас творчасці Янкі Купалы – | 1. нацыянальна-адраджэнскі 2. пралетарскі 3. мяшчанскі 4. дробнабуржуазны |
| 3 узро-вень | Устанавіце адпаведнасць твора аўтару. Адказ запішыце ў выглядзе злучэння лічбаў і літар. 1 “Пінская шляхта” А Максім Гарэцкі 2 “Запіскі Самсона Самасуя” Б Міхась Стральцоў 3 “Роднае карэнне” В Янка Купала 4 “Бандароўна” Г Андрэй Мрый 5 “Сена на асфальце” Д Вінцэнт Дунін-Марцінкевіч | |
| 4 уз-ровень | Праблематыка трылогіі Я. Коласа “На ростанях” (частка першая – “У палескай глушы”). | |
| 5 уз-ровень | Ахарактарызуйце верш Максіма Танка “Гравюры Скарыны”. | |
У пісьмовай рабоце прадугледжана выкананне 21 задання:
| узровень | нумары заданняў | колькасць балаў | усяго |
| Першы (рэцэптыўны) | 1 – 5 | 0,3 балы за заданне | 1,5 |
| Другі (рэцэптыўна- рэпрадуктыўны) | 6 – 13 | 0,4 балы за заданне | 3,2 |
| Трэці (рэпрадуктыўна- прадуктыўны) | 14 – 18 | 0,5 бала за заданне | 2,5 |
| Чацвёрты (прадуктыўны) | 19 – 20 | 0,9 бала за заданне | 1,8 |
| Пяты (прадуктыўны, творчы) | 21 | 1 бал за заданне | 1 |
Усяго 10 балаў
Пры наяўнасці памылак у пісьмовым афармленні адзнака можа быць зніжана на 1-2 балы. Нуль балаў выстаўляецца, калі абітурыент не выканаў правільна ніводнага задання. Мінімальная станоўчая адзнака – 3 балы.
На выкананне пісьмовай работы адводзіцца 240 мінут.
Старшыня прадметнай камісіі З.У. Шведава,
к.ф.н. дацэнт
УТВЕРЖДАЮ
Ректор учреждения
образования “Гомельский
государственный университет
имени Франциска Скорины”
С.А. Хахомов
2020
КРИТЕРИИ
Оценки знаний абитуриентов по русской литературе
на вступительных экзаменах 2020 года
Вступительные испытания по русской литературе проводятся в письменной форме по заданиям, составленным в соответствии с программой вступительных испытаний для поступающих в учреждения, обеспечивающие получение высшего образования в Республике Беларусь, на 2020 г. (Программа утверждена приказом Министерства образования Республики Беларусь от 01.11.2019 № 781).
На вступительном испытании по русской литературе абитуриент должен з н а т ь:
- тексты произведений, изучение которых предусмотрено учебной программой по русской литературе для общеобразовательных учреждений, их идейное содержание и художественные особенности;
- художественное, историческое и общественное значение литературного произведения в связи с общественно-политической обстановкой эпохи;
- общие закономерности историко-литературного процесса, роль автора произведения в развитии литературы;
- важнейшие биографические сведения о писателях;
- специфику литературы как искусства слова.
|
|
|
Абитуриент должен у м е т ь анализировать художественное произведение в единстве содержания и художественной формы.
Абитуриент должен обладать следующими знаниями и умениями, связанными с теоретико-литературными понятиями, представленными в учебной программе по русской литературе для общеобразовательных учреждений:
- основные роды художественных произведений (эпос, лирика, драма) и главные их жанры;
- основные литературные направления – классицизм, романтизм, реализм, модернизм (общее понятие);
- тема, идея, композиция, конфликт, сюжет произведения;
- художественный образ, литературный тип, лирический герой;
- сатира, юмор, гротеск;
- эпитет, метафора, сравнение, антитеза, гипербола;
- основные стихотворные размеры (ямб, хорей, дактиль, амфибрафий, анапест);
- силлабо-тоническая и тоническая системы стихосложения.
Письменный экзамен по русской литературе предусматривает выполнение заданий пяти уровней.
Задания 1 – 3 уровней включают вопросы, помогающие определить степень владения историко-литературным материалом, выявить уровень понимания художественного произведения, знание его композиции, системы образов. Ряд заданий направлен на изучение поэтики, жанра и стиля произведения. Выполнение заданий предусматривает правильный выбор одного или нескольких из предложенных ответов либо краткий самостоятельный ответ.
Задания 4 – 5 уровней определяют способность ориентироваться в проблемных вопросах истории литературы и выявляют самостоятельность позиции экзаменуемого. Такие задания предусматривают аргументированные ответы без указания возможных вариантов.
Например:
| 1 уровень | Пословица «Береги честь смолоду» является эпиграфом к произведению: | 1 «Дубровский» 2 «Герой нашего времени» 3 «Капитанская дочка» 4 «Ревизор» | ||
| 2 уровень | Какие образы в рассказе М. Горького «Старуха Изергиль» символизируют идею самопожертвования и гуманизма Данко? | 1 морского берега, волн, пены 2 огня, солнца, горящего сердца, голубых искр 3 высокого неба, облаков, птиц 4 бури, ветра, грозы | ||
| 3 уровень | Кто из русских поэтов является автором следующих слов: «Поэтом можешь ты не быть, а гражданином быть обязан!»
| |||
| 4 уровеь | Почему Л. Н. Толстой полагал, что избранником Наташи должен стать именно Пьер Безухов (Л.Н. Толстой «Война и мир»)? Подтвердите свою точку зрения примерами из произведения. | |||
| 5 уровень | Проанализируйте стихотворение А. Т. Твардовского «Вся суть в одном-единственном завете…». | |||
В письменной работе предусмотрено выполнение 21 задания:
| уровень | номера заданий | количество баллов | всего |
| Первый (рецептивный) | 1 – 5 | 0,3 балла за задание | 1,5 |
| Второй (рецептивно- репродуктивный) | 6 – 13 | 0,4 балла за задание | 3,2 |
| Третий (репродуктивно- продуктивный) | 14 – 18 | 0,5 балла за задание | 2,5 |
| Четвёртый (продуктивный) | 19 – 20 | 0,9 балла за задание | 1,8 |
| Пятый (продуктивный, творческий) | 21 | 1 балл за задание | 1 |
Всего 10 баллов
При наличии ошибок в письменном оформлении работы оценка может быть снижена на 1-2 балла. Ноль баллов выставляется, если абитуриент не выполнил правильно ни одного задания. Минимальная положительная оценка – три балла.
На выполнение письменной работы отводится 240 минут.
Председатель предметной комиссии З.В. Шведова,
к.ф.н. доцент
