2015-03-27
317
Беларусь у складзе ВКЛ уяуляла сабой рэгиен, адкрыты для знешняга культурнага уздзеяння. Беларусы личыли, што культура Заходняй Еуропы выдатны прыклад для пераймання. Найбольш яскравами прыкладами культурных кантактау стала абавязковая адпраука дзяцей на вучобу у Еуропу. Менавита гэта спрыяла хуткаму распасюджванню магдэбургскага права, цэхавай систэмы, мястэчкау, фальваркау. Заходния майстры аднавили мураванае дойлидства. З уликам раманскага и гатычнага стыляу были узведзены магутныя замки и Гродне, Навагрудку, Лидзе, Миры и г.д. Усе большую папулярнасць стали атрымливаць гуманистычныя идэи итальянскага Рэнесансу. Першай праявай гэтага стала книгадрукаванне на роднай мове. У Беларуси гэтую справу распачау Ф. Скарына (1490-1551), яки атрымау адукацыю у Кракауским и Падуанским универсицетах. Ен выдавау книги и Празе, Вильне. На гэты ж час выпадае дзейнасць и миколы Гусоускага (1470-1533) яки з’яуляецца пачынальникам свецкай литаратуры у ВКЛ. У Кракаве выдау паэму «Песня пра зубра». У гэты час набывае силу пратэстански рух, кальвинизм. Будуюцца цэрквы, храмы. Пратэстанты актывизавали книгадрукаванне на Беларуси. Была выдадзена Библия на беларускай мове. Вядомым рэфарматарским дзеячам з’яуляецца С. Будны («Катэхизис»), В. Цяпински («Евангелле»)
Свецкая литаратура. Радзивил Сиротка пиша мемуары, у яких расказвае аб сваих вандраваннях у замежныя краины, створана «Прамова Мялешки», дзе расказваецца пра шляхту, Яна крытыкуецца, асуджаецца знишчэнне народных традыцый.
Адукацыя. Хутка развивалася адукацыйная справа на Беларуси. Найбольш высоки узровень мели калвинисцкия школы, адна з их была заснавана князем Радзивилам и карысталася значнай папулярнасцю. Другия канфесии таксама спрабавали не адставаць, адчынялися праваслауныя брацкия школы, пачали працаваць унияцкия семинарыи.
Архитэктура. Згодна з канцэпцыяй «идэальнага горада» усе будынки у горадзе павинны уяуляць цэльны ансамбль. Побач са старыми кварталами пачали узникаць «новыя гарады». У минску у гэты час з’явилися Ракаускае и троицкае прадмесце, пачау будавацца Верхни горад. Амаль поунасцю итальянскими майстрами быу перабудаваны Нясвиж. Магнацкия рэзидэнцыи, пабудаваны я у гэты час мели рэпрэзентыуны характар,: шырокия вокны, вытанчаныя вжы, арыгинальна дэкарыраваныя унутраныя интэр’еры. Так были перабудаваны Гродзенски и Мирски замки.
Мастацтва. Значныя змены з’явилися и у мастацтве. З’явилася имкненне рпазнаць чалавека, раскрыць яго унутраны свет. Мужчыны малявалися у рыцарских даспехах (партрэт Радзивила), жанчыны у багатых адзеннях (партрэты Слуцкай, Алелька-Радзивил)
