2015-03-27
318
Афіцыйна аб пераходзе да беларусізацыі аб’явіла другая сесія ЦВК БССР (ліпень 1924г.).
У шырокім сэнсе пад беларусізацыяй разумелася развіццё бел.й культуры, вылученне беларусаў на партыйую, савецкую, прафсаюзную і грамадскую працу, перавод справаводства дзяржаўнага, партыйнага,прафесійнага і каператыўнага апаратаў на беларускую мову.
Центральнае месца ў мерапрыемствах у беларусізацыі адводзілася праблеме мовы, бо ў рэспубліцы мова выконвала вельмі мізерны аб’ем сац. функцый. Пераважала руская мова. Пры гэтым афіцыйна было заяўлена, што на тэрыторыі БССР прызнаюцца раўнапраўнымі мовы беларуская, руская, яўрэйская і польская. Але бел. мова выбіраецца як мова пераважная для зносін паміж дзяржаўнымі, прафесійнымі і грамадскімі ўстановамі і арганізацыямі. Найбольш паспяхова прыходзіла беларусізацыя навучальных устаноў. Большасць школ было пераведзена на беларускую мову навучання. Высокую актыўнасць у правядзенні беларусізацыі праяўлялі члены літаратурна – вытворчых аб’яднанняў (“Маладняк”, “Узвышша”, “Полымя”). Маладые пісьменнікі У.Дубоўка, М.Чарот, П.Галавач, К.Чорны, М.Лынькоў і іншыя разам з народнымі пісьменнікамі Я.Купалам (“Безназоунае”) і Я.Коласам (“Новая зямля”)уносілі вялікі ўклад у рэалізацыю праграмы беларусізацыі, у развіццё беларускай літаратурнай мовы.
Беларуская литаратура. У чэрвени 1934 адбыуся першы з’езд письменникау Беларуси. З’езд аформиу стварэнне саюза письменникау Беларуси.
Тэатр, музычнае мастацтва, кино. Прафесиянальны беларуски тэатр у 20 ст. бярэ пачатак ад першай бел. труппы, якой у 1907-13 гг киравау Буйницки. Менавита таленавитыя пастанойуки творау Янки Купалы «Паулинка», «Раскиданае гняздо» абумовили папулярнацсць тэатра на многия дзесяцигоддзи. У 1926 годзе пачау працаваць БелДзярж Тэатр у Вицебску.
Шырокия магчымасци для развицця атрымала музычная культура,были створаны невяликия симфаничныя аркестры.
Беларускае мастацтва пачынае выходзиць на еурапейскую арэну. Значными падзеями у развицци музчнага мастацтва з’явилася адкрыцце у 1932 Беларускай Дзяржаунай кансерваторыи. У 1933—Тэатр Оперы и Балета. У 1937 у Минску пачала працаваць Беларуская Дзяржауная Филармония, у складзе якой были симфаничны аркестр, аркестр народных инструментау, ансамболь народнай песни и танца, харавая капэла.
Пэуныя поспехи у 1930 гг набыла беларуская кинематаграфия. Сярод яе здабыткау варта назваць фильмы Корж-Саблина «Першы узвод» и «Залатыя агни».
