2015-03-08
1241
________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
6. Перад вамі выказванні вядомых беларускіх дзеячаў. Назавіце імёны гістарычных асоб. Адказ запішыце ў дужках.
А) «Вялікае княства Літоўскае – вялізнейшая і багацейшая краіна з рыбнымі сажалкамі і азёрамі, вялікімі і славутымі рэкамі… У гэтай краіне шмат лясоў, якія даюць добрую здабычу ў паляванні, зборы мёду, будаўнічы матэрыял і попел…». (…………………..)
Б) «Не чужой якой мовай, але сваёю ўласнай правы пісаныя маем…». (…………………..)
В) «…люди и где зродилися и ускормлены суть по Бозе, к тому месту великую ласку имають». (…………………..)
Г) «Я…даручаю майму сябру Томасу Джэферсану цалкам выкарыстаць гэту маёмасць на выкуп неграў… на дараванне ім свабоды ад майго імя…». (…………………..)
|
|
|
Д) «Для каго селянін халопам, для мяне ж вяльможным, яснавяльможным. Бо калі сялян мець не буду, тады і сам яснавяльможным панам не буду». (…………………..)
Е) «Польска квітнет лаціною, Літва квітнет русчызною; без той в Полще не пребудзеш, без сей в Літве блазном будзеш». (…………………..)
Ж) «… Мы Айчыну нашу, якую сваёй крывёю і жыццямі захавалі, абаранялі тут столькі, колькі маглі. Але тое, што мы не здолелі давершыць гэтай абароны, дык няхай будзе гэта прыпісана перашкодам, лёсу і часу». (…………………..)
З) «Бог жалеза стварыў не для таго, каб з яго рабіць мячы і дзіды, я для таго, каб выкоўваць косы, сякеры ды лемяхі». (…………………..)
І) «Розум – цудоўна дар боскі, дзякуючы якому мы адрозніваемся ад жывёлін». (…………………..)
К) «Так, у панцырах, шлемах фанабэрлівыя тэўтоны
Падалі стрэламі бітыя з тугіх калчанаў татарскіх.
Далей, нібы волаты, крочылі ў бой беларусы,
З імі – літоўцы з коп’ямі, настойлівыя і без страху…»
(…………………..)
Л) «Чалавек – тварэц бога, а бог – стварэнне чалавека. Такім чынам – людзі – тварцы і стваральнікі бога і бог з’яўляецца не сапраўднай сутнасцю, а (тварэннем) розуму і да таго ж хімерычным; таму бог і хiмера – адно і тое ж».
(…………………..)
Перед вами отрывки из исторических документов XVIII в. Все документы отражают суть определенных проблем, которые стали причинами кризиса Речи Посполитой. Изучите документы, назовите причину кризиса, о которой идет речь в отрывке. Назовите другие причины кризиса Речи Посполитой, дайте подробный анализ каждой причины.
А) В Пинску и в Бресте несносныя чинятся озлобления от студентов, у езуите учавшихся, и от униятов духовных и мирским греко-российской веры, которые разбивают в крестных ходах людей и священников, при повседневных клеветах ломают хоругви и кресты отнимают… (Записки русских послов в Речи Посполитой К. В. Долгорукова и С. Г. Долгорукова от 27 ноября 1724 г. польскому королю).
|
|
|
_________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Б) Мы бедные люди из села Новый Двор… жалуемся кровавыми слезами на… е.м. Стохорского настоятеля Новодворского монастыря, который точно саранча отобрал у нас хлеб, оставив нас без всего. А сейчас е.м. настоятель начал новые поборы с нас, бедных людей, взимать, которые прежде никогда не было… Требует панщины в неделю пять дней и чинит другие несправедливости и бесчинства. (Из жалобы крестьян села Новый Двор Пинского повета).
_________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
В) Кароль Радзівіл растрачваў вялізныя сумы на сваё разгульнае жыццё і ўтрыманне шматлікай зграі дармаедаў, што складала яго пастаянную світу. З гэтай прычыны Шыдлоўскі, кашталян з Жарнова, заўважыў:
- Калі так пойдзе далей, то Пане Каханку страціць можа ўвесь маётнак.
- А ты, пане Каханку, не страціш нічога, бо нічога не маеш! – разгневаўся Радзівіл.
Шыдлоўскі, прапусціўшы гэтую рэпліку міма вушэй, працягваў сваё:
- Князю, жывеш па-каралеўску, а кароль, між тым, на ўсім эканоміць.
- Я жыву па-радзівілаўску, а кароль, ягамосць, так, як можа. (Гістарычны анекдот пра марнатраўства магната караля Станіслава Радзівіла, вядомага па мянушцы Пане Каханку).
_________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Г) …Наша Рэч Паспалітая ўзрушана і аслаблена пастаяннымі бескаралеўямі і лёгка ўзнімаючімі з прыватнага пачыну беспарадкамі. Не забяспечана прыняцце рашэнняў соймамі, таму няма ні ўнутранай, ні знешняй бяспекі. Няма сілы, якая б забяспечыла выкананне законаў. (З наказу Гродзенскага павятовага сойміка ад 22 сакавіка 1773 г. паслам на Варшаўскі сойм).
_________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Д) … пан Хжаноўскі… цераз досыць вялікі і высокі насып у Берасцейскім замку, як апантаны, галавою ўніз у мухавец скочыў. Тут шляхта таксамі схапілася за шаблі, на пана падкаморыя і паноў Садоўскіх так наваліліся, што хоць стары Садоўскі і кульгавы быў, але наперадзе сыноў скочыў на мост і далей з панам падкаморыем… так беглі, што не кожны іх дагнаў бы… (З апісання бойкі паміж прыхільнікамі Сапегаў і іх праціўнікамі на павятовым сойміку 1697 г. у Берасцейскім замку).
_________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Е) Бачу мільёны стварэнняў, адны з якіх ходзяць напаўголыя, другія прыкрываюцца шкурамі або сярмягамі; усе яны высахлыя, збяднелыя, аброслыя валасамі, закураныя… Ежа іх – хлеб з непрасеянай мукі, а на працягу года – адна мякіна… Жыллё іх – яма або зямлянка, якая крыху ўзвышаецца над зямлей. У гэтым смуродным і дымным логаве госпадар, стомлены ад дзённай працы, адпачывае на гнілой саломе. (Польскі публіцыст і вучоны Станіслаў Сташыц ад становішчы сялян Рэчы Паспалітай у XVIII ст.).
|
|
|
_________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Рассмотрите картину. Назовите автора, название картины и год написания. Определите главных персонажей картины, обозначенных номерами. Какую роль сыграли эти исторические личности в судьбе Речи Посполитой?
_________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
