Бірнеше гетероатомы бар гетероциклдер

Екі гетероатомы бар бес мүшелі гетероциклдер. Оксозал, тиазол, пиразол және гемидазол. Тиазолдың биологиялық және медицинадағы маңызы (В₁ және В₁₂ витаминдері, пеницилин, носульфазол). Имидазол туындыларының биологиялық маңызы (гистидин, гистамин, нуклейн қышқылдары, Н витамині немесе биотин).

Бірнеше гетероатомдары бар алты мүшелі гетероциклдер. Диазиндер. Пиримидин. Пиримидин негіздері. Пиримидин негіздерінің таутомерлік формалары (лактим- лактамдық таутомерия).Пурин және оның ароматтылығы. Пурин негіздері. Зор қышқылының таутомерлік формалары. Алколоидтар туралы түсінік: кофейн, теобромин, теофиллин.

16. Бензоидты емес ароматты жүйелер (танысу үшін)

Ароматты жүйелердің диамагнитті қасиеттері. Екі π-электрондары бар ароматты жүйелер (циклопропенилий - катион). Алты π-электрондары бар ароматты жүйелер (циклопентадиенил-анион, тропилий-катион). Алтыдан көп электрондары бар ароматты жүйелер: азулен, аннулендер, порфириндер. Антиароматты жүйелер (4п π-элекктрондар). Ароматты қосылыстар химиясының дамуының тенденциясы.

Әдебиеттер тізімі

1. Перекалин В.В., Зонис С.А. Органическая химия. М.: Просвещение, 1982.

2. Терней А. Современная органическая химия. – М., 1979.

3. Петров А.А., Бальян Х.В., Трощенко А.Т. Органическая химия. М., 1974.

4. Нейланд О.Я. Органическая химия. – М., 1990.

5. Несмеянов А.Н., Несмеянев Н.А. Начала органической химии. – М.:1974. – т.1,2.

6. Моррисон Р., Бойд Р. Органическая химия. – м., 1974.

7. Веселовская Т.К. Вопросы и задачи органической химии.- М.; «Высшая школа», 1988г.

8. Ә.Қ. Патсаев., С.Ж. Жайлау «Органикалық химия негіздері» Алматы, 2005 ж

9. Сейтжанов А.Ф. Органикалық химия. – Алматы, 2003.

10. Есқайыров М., Әзербаев Е.Н. Органикалық химия. – Алматы, 2001.

11. Қ.Ә. Дүйсебаев «Органикалық химия» Алматы, 2011ж.

12. П.Ю. Бруис «Органикалық химия негіздері» Алматы, 2013 ж.

Емтихан сұрақтары

1. Электрондардың ығысу теориясы. Индукциялық, мезомерлік эффектілер.

2. Алкендер. Алу әдістері. Химиялық қасиеттері. Электрофилдік және радикалдық қосылу реакцияларының (Ad_E; Ad_R ) механизмдері. Марковников ережесі, Караш эффектісі.

3. А.М. Бутлеровтың химиялық құрылыс теориясы, негізгі қағидалары, теориялық маңызы.

4. Алкандар. Алу әдістері. Химиялық қасиеттері. Радикалды орынбасу реакциясының механизмі (S_R).

5. Алкандардың галогентуындылары. Алу әдістері. Химиялық қасиеттері. S_N1 және S_N2 реакцияларының механизмдері. Корнблюм ережесі.

6. Гибридтелу теориясы. Көміртегі атомының SP³, SP², SP-гибридтелуі.

7. Стереоизомерия. Оптикалық изомерия – энантиомерлер, диастереомерлер, рацематтар.

8. Алкиндер. Алу әдістері. Алкиндердің алкендерге ұқсас химиялық қасиеттері.

Электрофилдік және нуклеофилдік қосылу реакцияларының механизмдері.

9. Қосарланған диендер. Құрылысы. Электрофилдік қосылу реакциясының механизмі,

ерекшеліктері. Каучуктер.

10. Алкандардың галогентуындылары. Элимирлену реакцияларының механизмдері (Е1 және Е2). Зайцев және Гофман ережелері.

11. Спирттер. Алу әдістері. Химиялық қасиеттері. Нуклеофилдік орынбасу реакцияларының механизмдері. (S_N) ерекшеліктері.

13. Карбонилді қосылыстар. Алу әдістері Химиялық қасиеттері. Нуклеофильдік қосылу реакцияларының механизмдері. Қышқылдық және негіздік катализ.

14. Карбонилді қосылыстар. Алдоль – кротон конденсациясының механизмі. Каниццарро реакциясы.

15. Карбон қышқылдары. Алу әдістері. Химиялық қасиеттері. Нуклеофилдік орынбасу

реакциясының механизмі. Этерификация реакциясы.

15. Циклоалкандар. Құрылысы. Байердің “кернеу” теориясы. Конформациялық анализ.

“Банандық байланыс”. Химиялық қасиеттері.

16. Ароматты қосылыстар. Бензолдың құрылысы. Ароматтылық. Хюккель ережесі.

17. Ароматты көмірсутекетер. Алу әдістері. Химиялық қасиеттері. Электрофильді орынбасу реакциясының механизмі (S_E)

18. Бензол сақинасындағы бағытталу ережелері. Бірінші ретті орынбасарлар. Статикалық және динамикалық факторлар. Галогендердің ерекшелігі

19. Ароматты аминдер. Алу әдістері. Зинин реакциясы. Химиялық қасиеттері. Бензол

сақинасының (S_E) реакциялары, ерекшеліктері, амин тобының реакциялары

20. Бензол сақинасындағы бағытталу ережелері. Екінші ретті бағыттауыштар.

Статикалық және динамикалық факторлар. Келісілген және келісілмеген Бағытталу.

21. Арилгалогенидтер. Алу әдістері. Химиялық қасиеттері – бензол сақинасының реакциялары. S_E – механизмі, және бүйір тізбектегі галогеннің химиялық қасиеттері. Дегидробензол, S_N2 ар - механизмдері.

22. Ароматты сульфо қышқылдар. Химиялық қасиеттері – бензол сақинасының (S_E) және сульфотоптың химиялық қасиеттері.

23. Фенолдар. Алу әдістері. Химиялық қасиеттері – бензол сақинасының орынбасу реакциялары (S_E), ерекшеліктері және гидроксил тобының реакциялары.

24. Ароматты қатардағы карбонилді қосылыстар. Алу әдістері. Химиялық қасиеттері – бензол сақинасының (S_E) реакциялары және карбонил тобының реакциялары. Кляйзен, Перкин, бензоин конденсациялары.

25. Диазо және азоқосылыстар. Диазоттау реакциясының механизмі. Диазоний тұздарының химиялық қасиеттері – азот бөлінетін реакциялар, азот бөлінбейтін реакциялар.

26. Диазоний тұздары. Азобірігу реакциясының механизмі. Азобояғыштар.

27. Алты мүшелі гетероциклдер. Пиридин электрондық құрылысы. Ароматтылық. S_E және S_N реакциялары.

28. Бес мүшелі гетероциклдер. Электрондық құрылысы. Ароматтылығы. Химиялық қасиеттері – электрофилдік орынбасу (S_E) реакциялары, ерекшеліктері. Ацидофобтық.

29. Көмірсулар. Моно -, ди -, полисахаридтер. Құрылысы. Химиялық қасиеттері.

Табиғатта таралуы, маңызы.

30. Окси-, амино-, альдегид-, кетоқышқылдар. Алу әдістері. Химиялық қасиеттері.