Один и тот ЖЕ (одна и та ЖЕ, одно и ТО ЖЕ, одни и те ЖЕ)

[ad'in i totjı (adnâ i tajı, adnö i tojı, adn'i i t'ejı], в знач. местоим. Aynı, aynı şey, yine aynı (тот же самый, та же сама, то же самое, те же самые).
Песня у неё была одна и та же, про море, она её очень любила. Şarkısı yine aynıydı; deniz üzre. Onu çok seviyordu.
Он рассказывал друзьям одно и то же несколько раз. Arkadaşlarına birçok kez aynı şeyi anlattı.
• Оба думали об одном и том же, но никто не решался первым высказаться. İkisi de aynı şeyi düşünüyordu ama hiç biri ilk önce söylemeye kalkışmadı.

ОДИН РАЗ [ad'in ras], в знач. наречия (разг.)

В i' s e f er i nd e, b i' ke r es i n de, bi'defasında (однажды, как-то раз, когда-то раньше).
• Идём мы с ним один раз по улице и встречаем Петю. Onun-la bi'keresinde yolda gidiyoruz ve Petya'yla karşılaşıyoruz.
• Один раз я был дома, вдруг - звонок. Bi'defasında evdeydim. Birden, zil...

ОДНИМ СЛОВОМ [adn'im slovam], в знач. вводного слова

1. Kısacası, sözün kısası, uzun lafın kısası (в общем, короче говоря, словом). Yazıda virgülle ayrılır.
• В школе проводятся лекции, собрания, работают кружки - одним словом, дело поставлено хорошо. Okulda dersler, toplantılar yapılıyor; kumbaralar çalışıyor. Sözün kısası, her şey iyi ayarlanmış.
• Дрова, приготовленные в печку, были сложены в уголку; со стола стёрто; чайник вычищен; одним слово, Елена хозяйничала. Soba için hazırlanan odunlar bir köşeye toplanmıştı, masa silinmişti, çaydanlık temizlenmişti; kısacası, Elena ev işi yapmıştı.

ОДНО И ТО ЖЕ [adnö i tojı], см. один и тот же.

ОТ ДУШИ [at duşi], в знач. наречия.

Candan, gönülden (искренне, сердечно).
От души поздравлю вас с праздником. Bayramınızı gönülden kutlarım.
От души благодарю за помощь. Yardımınız için candan teşekkür ederim.
Он от души радовался успехам товарищей. Dostlarının başarısına gönülden sevindi.
Учитель от души похвалил ребят за хорошую работу. Öğ-retmen, güzel çalışmanın karşılığında çocukları gönülden takdir etti.

ОТ ИМЕНИ [atım'in'i], кого, чего, в знач. Предлога

Adına, -i temsilen (по поручению кого-либо; представляя кого-что-либо).
• От имени всего коллектива директор выразил благодарность за награду. Bütün çalışanlar adına müdür, ödül için minnettarlığını ifade etti.
Я говорю от имени 5 А класса. Ben, 5-A sınıfı adına konuşuyorum.
От имени ректора поздравлю вас с успехом. Rektör adına başarılarınızı kutluyorum

ОТКУДА БЫ НИ [atkudabı n'i], в знач. союзного слова.

Nereden -irse -irsin (из любого места, отовсюду). Geçmiş zaman kipinde çekilmiş fiillerle birlikte kullanılır. Yüklemin önünde yer almaz.
Откуда бы ни получил Пётр письмо, он сразу отвечал на него. Nereden mektup alırsa alsın, Petro, hemen cevap yazardı.
Откуда бы он ни приехал, он всегда привозит подарки
Nereden gelirse gelsin, her zaman hediyeler getirir

ОТ ПРИРОДЫ [atpr'irodı], в знач. наречия.

Doğuştan, doğuştan beri; küçüklüğünden beri (от рождения; с раннего возраста).
• У неё волосы вьются от природы. Küçüklüğünden beri saçları dökülür.
• Он был от природы очень музыкальным. Doğuştan müzi ğe yatkındır (Küçüklüğünden beri müziğe istida dı var).
• Она от природы общительна девочка. Küçüklüğünden beri munis bir kız.
UYARI: от edatıyla birlikte kullanılan природа adıyla karıştırmayınız: Мы не можем ждать милостей от природы; взять их у неё - наша задача. Doğadan iyilik bekleyemeyiz, onu ondan almak bizim görevimiz.

ОТ РУКИ [atruk'i], в знач. наречия.

Elle (рукой, карандашом).
• Я пишу от руки быстрее, чем на машинке. Elle, makinedekinden daha hızlı yazıyorum.
• Протокол был написан от руки. Protokol elle yazıl mıştı.

ОТ СЕБЯ [ats'ib'ya], в знач. наречия.

1. İleri doğru; dışarı doğru, itilerek (в направлении от действующего лица). Zıtanlamlısı: к себе, на себя.
• Он потянул рукоятку от себя. Kolu ileri doğru itti.
• Дверь открывается от себя. Kapı dışarı doğru açılır.

2. Kendi adına; kendisinden (от своего имени). Говорить, сказать gibi fiillerle birlikte kullanılır.
Я говорю от себя, а не от всего класса. Kendi adıma söylüyorum, bütün sınıflar adına değil.
От себя скажу, что так делать не годиться. Kendi adıma söylüyorum, böyle yapmak işe yaramaz.
• Конец рассказа добавил от себя. Hikâyenin sonunu kendimden ekledim.

ОТ СИЛЫ [ats'ilı], в знач. наречия (разг.).

Taş çatlasa, en fazla (самое большее, не больше чем). Somut sayılarla birlikte kullanılır.
До города осталось от силы пять километров. Şehre, taş çatlasa beş kilometre kaldı.
Здесь от силы два килограмма, не больше. Bu, taş çatlasa iki kilodur, fazla değil.
Он спал в эту ночь от силы два часа. Bu gece, taş çatlasa iki saat uyudu.
Работы оставалось от силы на три дня. Taş çatlasa üç günlük iş kaldı.
Мальчику было пять, от силы шесть лет. Çocuk beş, taş çatlasa altı yaşında.

ОТТОГО ЧТО (ОТТОГО, ЧТО) [attavo ştö (atta-vo, stö] союз причинный

-diği için, -diğinden (потому что). Yan cümleyi, ana cümleye bağlar. Yan cümleyle ana cümle arasındaki dolaysız sebep--sorgu ilişkisini ifade eder. Yan cümle ana cümleden önce de, sonra da yer alabilir.
Он очень волновался оттого, что снова был в родном доме. - Yeniden, doğduğu evde olduğu için çok heyecanlandı.
Девочка невольно обращала на себе внимание, оттого что держалась с большим достоинством. Küçük kız, çok ağırbaşlı olduğundan istemediği zaman dikkat çekmiyordu.
• Я проснулся оттого, что кто-то открыл дверь. Birisi kapıyı açtığı için uyandım.
/ Отчего? sorusuna cevap verirken kullanılır.
• - Отчего ему можно ехать, а мне нельзя? - Оттого, что он большой, а ты маленький. - Niçin onun gitmesi mümkün de, benim değil? - O büyük, sen küçük olduğun için.
• - Отчего мне так скучно? - Оттого что ты ничем не занят. -Niçin bu kadar sıkılıyorum? Hiçbir şeyle meşgul olmadığın için

ПЕРЕД ЛИЦОМ [p'ir'id l'itsom], кого, чего, в зиач. предлога (высок.).

Karşısında; huzurunda (в присутствии кого-либо, при ком-либо; при наличии чего-либо).
Перед лицом товарищей пионеры дают торжественное обещание. Piyonerler, arkadaşlarının huzurunda merasimle and içiyorlar.
Перед лицом фактов ему пришлось признаться в своей ошибке. Gerçekler karşısında hatasını kabul etmek zorunda kaldı.
UYARI: перед edatıyla birlikte kullanılan лицо adıyla karıştırmayınız. Перед лицом девочки пролетела бабочка. Küçük kızın gözünün önünden uçarak bir kelebek geçti.

ПЕРЕД ТЕМ КАК (ПЕРЕД ТЕМ, KAK) [p'ir'it t'em kak], союз временной

-meden, -meden önce, -mezden önce (прежде чем). Daha çok mastar halindeki fiillerle birlikte kullanılır. Yan cümleyi bağlar. Ana cümlenin eylemi, yan cümlenin eyleminden önce gelir. Yan cümle, ana
Перед тем как уйти из дома, проверьте, закрыто ли окно. Evden çıkmadan önce pencerenin kapalı olup olmadığını kontrol edin.
Перед тем как позавтракать, он решил искупаться. Kahvaltı yapmadan önce yıkanmaya karar verdi.
Я пообедал, перед тем как прийти к вам. Size gelmeden önce öğle yemeği yemiştim.
• Он успел внести свои вещи в вагон как раз перед тем, как поезд тронулся. Tren kalkmadan önce eşyalarını vagona taşımayı başardı.

ПО АДРЕСУ [paadr'isu], кого, чего, в знач. предлога (книжн.)

-le ilgili (в отношении кого-чего-либо).
• Ректор сказал несколько комплиментов по адресу студентов, занимающихся научной работой. Rektör, bilimsel çalışmalarla uğraşan öğrencilerle ilgili övgü dolu sözler söyledi. □Раздались негодующие возгласы по адресу Подтёлкова. Padtyolkov'la ilgili hiddet dolu haykırışlar duyuldu.

ПО ВЕЧЕРАМ [pav'iç'iram], в знач. наречия.

Akşamları, her akşam (каждый раз вечером). Bitimsiz fiillerle birlikte kullanılır. Eylemin devamlılığını gösterir.
• По вечерам мы собирались у нашей учительницы и читали.
Akşamları öğretmenimizde toplanır, kitap okurduk.
У реки всегда прохладно по вечерам. Nehir, akşamlan hep serin olur.
Они часто по вечерам сидели на балконе. Akşamları sıkça balkonda otururlardı

ПО ВИДУ [pav'idu], в знач. наречия.

Görünümlü (по внешности, по наружности; внешне). В комнату вошла девушка, по виду студентка. Odaya, öğrenci görünümlü bir kız girdi. □В просторной избе пасечника по виду было довольно чисто, пол выметен, стол, лавки промыты. Arıcının geniş ve ferah evi, oldukça temiz görünümlüydü. Yerler silinmiş, masa ve sıralar temizlenmişti.

ПО ВКУСУ, [pafkusu]

I. в знач. наречия. 1. -nin tadı (по ощущению на языке, во рту; на вкус, вкусом).
• Мясо по вкусу было похоже на куриное. Etin tadı tavuğunkine benziyor.

2. Kafasına göre, zevkine göre (в соответствии со своим вкусом, желанием)
• Он не может найти себе занятие по вкусу. Kafasına göre bir ders bulamıyor.
II. кому, в знач. наречия. Zevkini okşuyor, hoşuna gidiyor (соответствует вкусу, желанию; нравится). •Этот цвет мне по вкусу. Bu renk hoşuma gidiyor.

ПО ВОЗМОЖНОСТИ [pavazmojnast'i], в знач. наречия.

Mümkün olduğunca (по мере сил, насколько возможно).
Сделайте эту работу по возможности скорее. Bu işi, mümkün olduğunca çabuk bitirin.
Он старался по возможности не вмешиваться в её дела. Mümkün olduğunca onun işlerine karışmamaya çalışıyordu

ПО ВРЕМЕНАМ [pavr'im'inam], в знач. наречия.

Zaman zaman, ara sıra (время от времени, иногда). Genellikle bitimsiz fiillerle birlikte kullanılır. Eylemin sürekliliğinin altını çizer.
• По временам она вставала и выходила. Zaman zaman kalkar ve dışarı çıkardı.
• Он внимательно слушал и по временам одобрительно улыбался. Dikkatle dinliyor ve zaman zaman da tas-vipkâr bir edayla gülümsüyordu

ПО ВСЕЙ ВЕРОЯТНОСТИ [pafs'ey' v'irayatnas-t'i], в знач. вводного слова.

Büyük ihtimalle, herhalde, öyle görünüyor ki (по видимому, вероятно). Yazıda virgülle ayrılır.
Я, по всей вероятности, завтра не приду. Büyük ihtimalle, yarın gelmeyeceğim.
Вы, по всей вероятности, очень устали. Herhalde çok yoruldunuz.

ПО ВЫБОРУ [pavıbaru], в знач. наречия.

(Выбирая по своему усмотрению; давая возможность).
Книги читал по выбору. Okuduğum kitapları seçme imkânım vardı.
Ему предлагали работу по выбору - в школе или в библиотеке. Ona, çalışacağı yeri seçme imkânı verdiler; okulda ya da kütüphanede.

ПОД ВЕЧЕР (ПОД ВЕЧЕР) [padv'eç'ir (podv'i-ç'ir)], наречие.

Akşam üzeri, akşama doğru (близко к вечеру; перед наступлением вечера).
Мы встретились под вечер. Akşam üzeri buluştuk.
Она вернулась домой под вечер, когда стемнело. Eve akşam üzeri, hava karardığında döndü.
• Под вечер начался дождь, и шёл всю ночь. Akşam üzeri yağmur başladı ve bütün gece yağdı.

ПОД ВИДОМ [padv'idam], кого, чего в знач. предлога.

1. Kılığında; kendine... süsü vererek (выдавая себя за кого-либо).
• Он пришёл в зал под видом журналиста. Salona, gazeteci kılığında girdi.

2. Bahanesiyle. Uydurma bir bahaneyi gösterme durumunda kullanılır.
• Под видом болезни она не пошла на занятия. Hastalık bahanesiyle derse gitmedi. □Плюшкин заглянул в кухню, где под видом того, чтобы попробовать, хорошо ли едят люди, наелся препорядочно щей с кашею. Pluşkin, insanların iyi beslenip beslenmediğini kontrol etmek bahanesiyle mutfağa bir göz attı ve lahana çorbası ve lapayla bir güzel karnını doyurdu

ПОД ЗНАКОМ [padznakam], чего, в знач. предлога.

Havasında; yönünde, içinde (в определённом направлении, подчиняясь какой-либо идее; характеризуясь чем-либо, обнаруживая собою что-либо). Genellikle проходить, идти fiilleriyle birlikte kullanılır.
Митинг прошёл под знаком борьбы за мир. Miting, barış için savaş havasında geçti.
Фестиваль проходил под знаком единства и сплочённости. Festival, birlik ve beraberlik havasında geçiyordu. □Вся моя сознательная жизнь проходит под знаком комсомольской и партийной'работы. Bütün bilinçli yaşamım, komsomol ve parti çalışmaları içinde geçti.

ПОД КОНЕЦ [patkan'yets], в знач. наречия, (разг.)

Sonunda (при окончании, в конце; наконец).
• Весь день папа расчищал дорожки, под конец он совсем устал. Babam bütün gün yolları temizledi, sonunda büsbütün yoruldu.
• Он целый вечер сидел дома и под конец не выдержал, пошёл гулять. Bütün akşam evde oturdu ve sonunda dayanamayıp dolaşmaya çıktı.

ПОД МЫШКОЙ [padmışkay'], (мн. ПОД МЫШКАМИ), наречие.

Koltuğunun altında, koltu-kaltında (под внутренней частью плечевого сгиба).
Под мышкой он держал большой свёрток. Koltuğunun altında büyük bir paket tutuyordu.
Автор пришёл в редакцию с портфелем под мышкой. Ya-zar, yazı işlerine, koltuğunun altında bir portföyle geldi.
• У ребят под мышками были книги. Çocukların koltukaltlarında kitaplar vardı.
/ Koltukaltı (на соответствующем месте одежды).
• Платье порвалось под мышкой. Elbisenin koltukaltı yırtıldı.

ПОД МЫШКУ [padmışku], (мн. ПОД МЫШКИ), наречие.

Koltuğunun altına, koltukaltına (под внутреннюю часть плечевого сгиба).
• Ему поставили градусник под мышку и уложили в постель.
Koltuğunun altına derece yerleştirdiler ve onu yatağa yatırdılar.
Девочка взяла портфель под мышку. Küçük kız, portföyü koltuğunun altına aldı.
Он взял ребёнка под мышки и поднял. Çocuğu, kollu-, ğunun altına aldı ve kaldırdı.

ПОДОБНОГО РОДА [padobnava roda], в знач. местоим. (книжн.)

Bu tür, böylesi (подобный, такой).
• Создание машин подобного рода принесёт большую выгоду промышленности. Bu tür makinelerin yaratılması, sanayiye büyük fayda getirecek.
• Подобного рода поступки тебя не красят. Bu tür çıkışlar sana yakışmıyor.

ПОДОБНО ТОМУ КАК (ПОДОБНО ТОМУ, КАК) [ра-dobna tamu kak], союз сравнительный

Gibi, tıpkı... gibi, aynen... gibi (так же как и). İçeriği, ana cümlede bahsi geçen şeyle karşılaştırılan yan cümleyi bağlar. Yan cümle, ana cümleden önce de yer alabilir, sonra da...
• Голос тёти Паи, конечно, долетел до рыболовов, но они так привыкли к нему, что уже не слышали его, подобно тому как береговой житель перестаёт замечать шум прибоя. Paya teyzenin sesi, elbette balıkçılara kadar ulaştı; ama onlar buna alışık oldukları için onu duymadılar, tıpkı bir kıyı sakininin dalgaların çarpma sesine dikkat etmesi gibi

ПОД ПРЕДЛОГОМ [patpr'idlogam], чего, в знач. предлога.

Bahane ederek (сославшись на какую-либо причину).
Она ушла под предлогом головной боли. Baş ağrısını bahane ederek ayrıldı.
Он не пошёл в театр под предлогом отъезда. Ayrılışını bahane ederek tiyatroya gitmedi

ПОД РУКОЙ [padrukoy'], в знач. наречия.

El altında, elinin altında, her an yanında (близко, рядом; там, где в любую минуту можно взять).

• Словарь у него всегда был под рукой. Sözlük, her zaman elinin altındaydı. □ У меня, как в мастерской, всё, что нужно, под рукой. Bende, lazım olan her şey, atölyedeki gibi, elimin altında.

ПОД СИЛУ [pats'ilu], кому, в знач. сказ

-e gücü yeter, -nin üstesinden gelir (соответствует чьим-либо возможностям, вполне выполнимо для кого-либо). Zıtanlamlısı: не под силу.
• Эта работа ей под силу. Onun, bu işe gücü yeter.
• Мы были молоды, нам было всё под силу. Gençtik, her şeye gücümüz yeterdi.
• Управлять современным оборудованием под силу только грамотным, квалифицированным рабочим. Modern bir donanımı yönetmeye sadece eğitimli, kalifiye bir işçinin gücü yeter

ПОД УТРО [padutra], наречие.

Sabaha doğru, şafak sökerken, tan ağarırken (перед наступлением утра; перед рассветом).
Она долго читает и ложиться спать только под утро. Çok okuyor ve ancak sabaha doğru yatağa uzanıyor.
Он возвратился под утро. Sabaha doğru döndü. Под утро кто-то постучал в дверь. Sabaha doğru biri kapıyı çaldı

ПОЖАЛУЙ ЧТО [pajaluy' şto], в знач. вводного слова (разг.).

Galiba, öyle görünüyor ki (вероятно, по-видимому). Yazıda virgülle ayrılır. İmkân, izin bildirir. •Пожалуй что, ты прав. Galiba sen haklısın.
Он, пожалуй что, сегодня не придёт. Galiba bugün gelmeyecek.
Она была, пожалуй что, лучшей ученицей в школе. О, galiba okulun en iyi öğrencisiydi

ПОКА ЧТО [paka sto], в знач. наречия, (разг.).

Şimdilik, henüz (по настоящее время, на данный момент).
Он пока что не сделал больших успехов в изучении языка.
Henüz dil öğreniminde büyük başarılar gösteremedi.
• Она была очень взволнована, и мы решили пока что ни о чём её не расспрашивать. Çok heyecanlıydı ve şimdilik ona hiçbir şey sormamaya karar verdik.
• Учитель пока что доволен своими учениками. Öğretmen, şimdilik öğrencilerinden memnun

ПО КРАЙНЕЙ МЕРЕ, [pakray'n'iy' m'er'i]

I. в знач. частицы. Hiç olmazsa, en azından (хоть, хотя бы). Sözcüğü sınırlayıcı bir şekilde ayırmak için kullanılır. Сидел бы лучше дома: тепло по крайней мере. Evde otursaydım daha iyiydi; en azından ev sıcaktır. Приди ко мне завтра или по крайней мере послезавтра. Bana yarın, hiç olmazsa öbür gün gel. □ Он неутомимо искал этих встреч, а она по крайней мере их не избегала. Erkek, bıkıp usanmadan bu buluşmaları arıyordu; o ise, en azından bundan kaçmıyordu.
II.в знач. вводного слова. En azından, hiç değilse (во всяком случае, безусловно). Yazıda virgülle ayrılır. Söylemin güvenilirliğinden emin olunduğunu ifade eder.
• По крайней мере, об этом ещё никто не знает. En azından bunu kimse bilmiyor.
III.в знач. наречия. En az (не меньше чем, самое меньшее). Somut sayılarla birlikte kullanılır.
Приглашения должны быть разосланы по крайней мере за месяц до конференции. Davetler, konferansa kadar en az bir aya yayılmak.
В нашу спортивную команду нужно по крайней мере десять человек. Spor takımımıza en az on adam lazım.

ПО ЛИНИИ, [pal'in'iyi], предлог с род. п. (книжн.).

1. Yönünde (в области чего-либо, в чём-либо). Fiilden isimlerle birlikte kullanılır. Ortaya çıkışı şu veya bu alanla sınırlanan eylemin yönünü göstermede kullanılır.
Дальнейшее развитие энергетики пойдёт по линии сооружения крупных электростанций. Enerjibilimin gelecekteki gelişimi, büyük elektrik santrallerinin kurulması yönünde olacaktır.
Отношения между государствами развиваются по линии укрепления торговых и культурных связей. Devletlerarası ilişkiler, ticaret ve kültür bağlarının güçlendirilmesi yönünde gelişmektedir.
2. Kanalıyla (по инициативе кого-либо, со стимулированием кого-либо). Eylemi yönlendiren kurum ya da örgütü göstermede kullanılır.
• По линии министерства была создана авторитетнакомиссия. Bakanlık kanalıyla, yetkin bir komisyon kurulmuştu.

ПО МЕНЬШЕЙ МЕРЕ [pam'en'şıy' m'er'i], в знач. наречия.

En az; en hafif manâsıyla (не меньше чем, самое меньшее; не раньше чем).
• Всё, что тут происходит, ему по меньшей мере небезразлично. Burada olup biten her şeyi en az umursayan o.
• Я знаю, что он вернётся домой не скоро, по меньшей мере часов в восемь. Eve erken değil, en az sekiz saat sonra döneceğini biliyorum.; Обещать, не зная что, по меньшей мере глупо. Ne olduğunu bilmeden vaatte bulunmak en hafif manâsıyla aptalca
ПО МЕРЕ [pam'er'i], предлог с род. п. (книжн.). 1. -dikçe. Fiilden isimlerle birlikte kullanılır. Eylemin tedrici gelişimini gösterir.
По мере приближения к городу лес становился реже. Şehre yaklaştıkça orman seyrekleşti.
По мере удаления от дороги шум машин становился тише. Yoldan uzaklaştıkça arabaların gürültüsü azaldı.
• По мере чтения письма выражение его лица менялось. Mektubu okudukça yüz ifadesi değişiyordu.
2. Ölçüsünde, dahilinde; üzerine (в соответствии с чем-либо).
Я выполню вашу просьбу по мере возможности. İmkânlar ölçüsünde dileğinizi yerine getireceğim.
Заседания комиссии созывались по мере необходимости. Komisyon oturumu, görülen lüzum üzerine toplandı.
Пионеры старались по мере своих сил участвовать в уборке урожая. Piyon eri с г, güçleri ölçüsünde hasada kalılmaya çalışıyorlardı.

ПО МЕРЕ ТОГО КАК (ПО МЕРЕ ТОГО, КАК) [рат'-cr'i tavo kak], союз сопоставительный

-dikçe (в соответствии с тем как). Yan cümleyi bağlar. Yan cümlenin eylemi, ana cümlenin eylemiyle aynı zamanda vuku bulur ve onu şarta bağlar. Yan cümle, ana cümleden önce de gelebilir, sonr
По мере того как они поднимались в горы, становилось холоднее. Onlar dağa tırmandıkça havasoğudu.
По мере того как он её слушал, он становился серьёзнее. Onu dinledikçe ciddileşti. □ По мере того как наступала темнота, комната моя становилась как будто просторнее, как будто она всё более и более расширялась. Hava karardıkça odam sanki genişledi, sanki daha da enginleşti.

ПО МНЕНИЮ [pamn'en'iyu], кого, чего, в составе вводного сочетания

-e göre, -nin düşüncesine göre (как думает кто-либо; в соответствии с чьим-либо мнением). Yazıda virgülle ayrılan giriş ifadesinin içinde kullanılır.
• По мнению моих друзей, я хорошо выгляжу после отпуска.
Arkadaşlarıma göre, tatilden sonra iyi görünüyormuşum.
По мнению его мамы, у него большие способности к музыке. Annesine göre, onun müziğe büyük bir yatkınlığı var.
Спектакль по мнению газеты, очень хорошо поставлен. Temsil, gazeteye göre, iyi sahnelenmiş

ПО НАПРАВЛЕНИЮ К (КО) [panapravl'en'iyu k (ka)]

предлог с дат. п. İstikametinde, yönünde (в направлении к кому-чему-либо, в сторону кого-чего-либо). Genellikle hareket fiilleriyle birlikte kullanılır. Eylemin kime ya da neye doğru yapıldığını gösterme durumunda kullanılır.
• Самолёт летел по направлению к Северному полюсу. Uçak, Kuzey Kutbu istikametinde uçuyordu.
• Не спеша он шёл по направлению к школе. Ağır ağır, okul istikametinde gidiyordu

ПО ОТНОШЕНИЮ К (КО) [paatnaşen'iyu k (ka)]

предлог с дат. п. -e karşı, -e (в отношении кому-чему-либо). Eylemin kime ya da neye karşı yapıldığını gösterme durumunda kullanılır.
• Он был справедливым по отношению к своим товарищам. Arkadaşlarına karşı adildi.
• Доброта её по отношению к детям была безграничной. Çocuklara karşı iyiliği sınırsızdı.
• Она поступила по отношению ко мне очень нехорошо. Bana iyi davranmadı.

ПО ОЧЕРЕДИ [paoç'ir'id'i], в знач наречия.

1. Sırayla, sırasıyla; art arda (в последовательном порядке; друг за другом).
Ученики по очереди подходили к учителю и брали свои работы. Öğrenciler, sırayla öğretmene yaklaştılar ve ondan çalışmalarını aldılar.
Доктор принимал больных по очереди. Doktor, hastaları sırayla içeri aldı.
• Он пожал руку всем по очереди. Sırayla herkesin elini sıktı.

2. Sırayla; nöbetleşe (попеременно; чередуясь). Она смотрела по очереди на меня и на Сашу. Sırayla bir bana, bir Saşa'ya baktı.
Дежурные спали по очереди. Nöbetçiler sırayla uyudular.
Мы по очереди убирали квартиру, готовили обед, мыли посуду. Sırayla odayı topladık, yemek yaptık, bulaşık yıkadık.

ПО ПЛЕЧУ [papPiç'u], кому, в знач. сказ

-nin harcı, altından kalkar (соответствует чьим-либо возможностям, доступно кому-либо). Zıtanlamlısı: не по плечу.
Только двум спортсменам оказалось по плечу бороться за призовые места. Sadece iki sporcunun kupa için mücadele edebileceği anlaşıldı.
Наша молодёжь растёт умелой, сознательной, ей по плечу большие дела. Gençliğimiz bilinçli ve becerikli yetişiyor; büyük işlerin altından kalkabilir.
Задача была трудной, но нам она была по плечу. Görev zordu ama altından kalkabilirdik.

ПО ПОВОДУ [papovadu], предлог с род. п.

1. -den dolayı,, ile ilgili, -den kaynaklanan (относительно кого-чего-либо). Konuşma, düşünme ve durum fiilleriyle birlikte kullanılır.
• Дети выразили восторг по поводу приезда в школу лётчика-космонавта. Çocuklar, bir pilot-kozmonotun okullarına gelişinden dolayı sevinçlerini ifade ettiler.
По поводу его выступления были высказаны разные мнения. Onun konuşmasıyla ilgili farklı görüşler ortaya atıldı.
Разгорелись споры по поводу стихов молодого автора. Genç şairin şiirleriyle ilgili tartışmalar kızıştı.

2. -den dolayı (по причине чего-либо; в связи с чем-либо).
Он недавно перенёс операцию по поводу аппендицита. Ge-çenlerde, apandisitinden dolayı bir ameliyat geçirdi.
В городе Москва были торжества по поводу 850-летия со дня его основания. Moskova'da, şehrin kuruluşunun 850. yıldönümü dolayısıyla törenler yapılıyordu
ПО ПОРЯДКУ [papar'yatku], в знач. наречия. Sırayla, sırasıyla, sırasına göre (в определённой последовательности, постепенно).
• Расскажи всё по порядку! Her şeyi sırasıyla anlat!
• Она делала всё по порядку: убирала постель, завтракала, готовила уроки. Her şeyi sırasına göre yaptı: Yata ğını topladı, kahvaltı etti, derslerini hazır ladı.

ПО ПРАВУ, [papravu]

I. в знач. наречия. Haklı olarak (законно, обоснованно).
• Передовики производства по праву заняли место в первых рядах праздничной демонстрации. Öncü işçiler, bayram gösterilerinde haklı olarak ön sıralarda yer aldılar.
Она умеет работать и по праву гордиться этим. Çalışabiliyor ve bununla da haklı olarak gurur duyuyor.
Русский балет по праву считается лучшим в мире. Rus balesi, haklı olarak dünyanın en iyisi sayılıyor.
Турецкая команда показательных полётов по праву считается лучшей в мире не только из-за её превосходной степени авиаторской способности, а и из-за того, что она единственная команда, использующая сверхзвуковые самолёты в таких полётах. Türk gösteri uçuşu ekibi, sadece üstün havacılık kabiliyetinden ve yedi uçak kullanmasından dolayı değil, aynı zamanda bu tür gösterilerde süpersonik uçak kullanan tek ekip olma özelliğinden dolayı da haklı olarak dünyanın en iyisi sayılıyor.
Колхоз "Украина" по праву называют школой передового опыта. "Ukrayna" kolhozunu, haklı olarak öncü işçiliğin okulu olarak anarlar.

II. кого, чего, в знач. предлога. Olarak, -sine dayanarak (в качестве кого-либо; на основании чего-либо).
• По праву дружбы, он разговаривал с ним очень откровенно. Arkadaşlığına dayanarak, onunla çok açık konuştu.
По праву авторов, физики назвали сто первый элемент менделевием. Yazarlıklarına dayanarak, fizikçiler yüz birinci elementin adını Mendelevyum koydular.
Он сел первым по праву старшего. Yaşlılığına dayanarak, ilk o oturdu.

ПО ПРЕИМУЩЕСТВУ [papr'iyimuş'ç'istvu], в знач. наречия.

Bilhassa,, çoğunlukla, en çok, daha çok (главным образом, в основном, преимущественно).
В зале была по преимуществу молодёжь. Salonda daha çok gençler vardı.
Ехали мы долго и по преимуществу лесом. Uzun süre yolculuk ettik, çoğunlukla da ormanda.

ПО ПРИВЫЧКЕ [papr'ivıç'k'i], в знач. наречия.

Alışkanlıkla, mihanikio (в соответствии со своей привычкой; машинально).
По привычке он заглянул в почтовый ящик: нет ли писем. Alışkanlıkla, posta kutusuna mektup var mı diye bir göz attı.
Фотоаппарат был не нужен, он взял его по привычке. Fo-toğraf makinesi lazım değildi ama alışkanlıkla aldı.

ПО ПРИРОДЕ [papr'irod'i], в знач. наречия.

bir tabiatı var / bir mizacı var (по характеру, по натуре).
Она по природе была робкой девочкой. Çekingen mizaçlı bir kızdı.
По природе Миша был добрым мальчиком. Mişa'nın iyi bir mizacı vardı.

ПО ПРИЧИНЕ [papr'iç'in'i], предлог с род п. (книжн.). (из-за чего-либо).

Bir şeyin doğrudan sebebini gösterme durumunda kullanılır.
• Кругом по причине светомаскировки было темно, но всюду чувствовалось оживление. Her taraf, maskelemeden dolayı karardı; fakat her yanda bir canlılık seziliyordu (tiyatroda

ПО ПУТИ, [paput'i]

I. в знач. сказ. 1. Yolu bir, yolu aynı (по дороге). Birilerinin yollarının uyuşmasıyla ilgili olarak kullanılır. Zıtan-lamlısı: не по пути.
• Пойдёмте вместе, нам с вами по пути. Sizinle yolumuz aynı, birlikte gidelim. Нам по пути, я вас провожу. Yolumuz bir, sizi geçireyim.

2. Görüşlerin uyuşmasıyla ilgili olarak kullanılır. Zıtanlamlısı: не по пути.
• Всем борцам за мир по пути. Bütün savaşçıların yolu barış yoludur.

II. в знач. наречия. Yol üzerinde, -e giderken / dönerken, -den geçerken (мимоходом, попутно)
• По пути они зашли к своему приятелю. Yol üzerinde dostlarına uğradılar.
• Делегация по пути на родину сделала остановку в Москве. Delegasyon, yurda dönerken, Moskova'da mola verdi.

III. чего, в знач. предлога (книжн.). Yolunda. Somut isimlerle birlikte kullanılır. Eylemin ya da sürecin yönünü gösterir.
Развитие страны по пути демократии и социального прогресса можно обеспечить лишь на базе единства действий всех национально-патриотических сил. Ülkenin, demokratik ve sosyal gelişim yolunda ilerlemesini sağlamak, ancak tüm ulusal vatansever güçlerin elbirliğiyle mümkündür.
Создаются благоприятные условия для успешного продвижения независимости. Сделан крупный шаг по пути расширения международного сотрудничества. Uluslararası işbirliği yolunda büyük bir adım atılmıştır

ПО СВЕДЕНИЯМ [pasv'ed'in'iyam], кого, чего, в составе вводного сочетания

-nin bildirdiğine göre, -nin verilerine göre (как свидетельствует кто-что-либо; по чьим-либо данным). Yazıda virgülle ayrılan giriş ifadesinin içinde kullanılır.
• По сведениям корреспондентов, на встрече глав правительств обсуждались вопросы экономического сотрудничество. Muhabirlerin bildirdiğine göre, hükümet başkanları, görüşmede ekonomik işbirliği sorunlarını görüştüler. □ По сведениям штаба, до передовых частей противника было не менее семидесяти километров. Karargâhın bildirdiğine göre, öncü düşman birliklerine en az yetnuş kilometre mesafedeyiz.

ПО СЕЙ ДЕНЬ [pas'ey' den], в знач. наречия.

Hâlâ; gün gibi; bugüne dek, şimdiye dek (по настоящее время, до сих пор).
• Я по сей день не знаю, чем мне нужно заниматься. Hâlâ neyle uğraşmam gerektiğini bilmiyorum.
Эти его слова помню по сей день. Onun bu sözlerini gün gibi hatırlıyorum.
Он по сей день работает на том же самом заводе. Hâlâ aynı fabrikada çalışıyor.

ПО СИЛАМ [pas'ilam], кому, в знач. сказ.

Gücü yeter, güç yetirir (соответствует возможностям, вполне выполнимо для кого-либо). Zıtanlamlısı: не по силам.
• Это задание мне по силам,я его быстро сделаю. Bu göreve gücüm yeter, hemen bitiririm. □ Дышу воздухом здоровым. Любой по силам мне урок. Sağlıklı havayı teneffüs ederim. Her vazifeye gücüm yeter.
/ Mastar halindeki fiillerle birlikte kullanılır.
Внести заметный личный вклад в развитие науки по силам только крупным учёным. Bilimin gelişmesinde gözle görülür kişisel bir katkıya, ancak büyük bir bilim adamının gücü yeter.
Последние матчи "Спартака" дают основание надеться, что в следующем сезоне ему по силам сыграть лучше. Spartak-'ın son maçları, gelecek sezonda daha iyi oynamaya güç yetireceğini ümit etmek için güvence veriyor
ПОСЛЕ ТОГО КАК (ПОСЛЕ ТОГО, КАК) [pös'l'i-tavo kak], союз временной, -den sonra. Yan cümleyi bağlar. Ana cümlenin eylemi, yan cümleninkinden sonra gerçekleşir. Yan cümle, ana cümleden önce de yer alabilir, sonra da...
После того как больной принял лекарство, он почувствовал себя лучше. Hasta, ilacını aldıktan sonra kendini daha iyi hissetti.
После того как обед был закончен, детям дали мороженое. Yemek bittikten sonra çocuklara dondurma verdiler.
• Собрание закончилось после того, как провели голосование. Toplantı, oylama bittikten sonra sona erdi.

ПО СЛУХАМ [pasluham] в знач. вводного слова.

Duyduğuma göre, duydum ki, dediklerine göre, söylediklerine göre, deniliyor ki (как можно услышать; говорят). Yazıda virgülle ayrılır.
По слухам, ты занял первое место в соревновании. Duyduğuma göre, yarışmada birinci olmuşsun.
По слухам, он хорошо отдыхает на юге. Duyduğuma göre, güneyde iyi dinleniyormuş.
По слухам, здесь собираются строить завод. Duyduğuma göre, burada fabrika inşa etmek için toplanıyor-larmış.

ПО СЛУЧАЮ, [pasluç'ayu]

I. чего, в знач. предлога. 1. Münasebetiyle, vesilesiyle. Herhangi bir eylemin sebebini ya da kendisine bağlı olarak bazı şeylerin ortaya çıktığı önemli bir olayı gösterme durumunda kullanılır.
• Школьники шли с цветами по случаю начала учебного года. İlkokul öğrencileri, öğretim yılının başlaması münasebetiyle, ellerinde çiçeklerle yürüyorlardı.
Делегации приехали на торжества по случаю провозглашения независимости страны. Heyetler, ülke bağımsızlığının ilanı münasebetiyle yapılan törenlere geldiler.
Правительство устроило приём по случаю пребывания в стране главы дружественного государства. Hükümet, dost devlet başkanının ziyaretleri münasebetiyle bir resepsiyon tertip etti.
П. в знач. наречия, (разг.). Elden düşme, ikinci elden (в результате представившейся возможности, случайно) (alışverişte).
Эти старинные часы она приобрела по случаю. Bu antika saati elden düşme aldı.
Смотрите, какое платье купила по случаю. Bakın, ikinci elden nasıl bir elbise aldım.

ПО СОВЕСТИ, [pasov'ist'i]

I. в знач. наречия. Dürüstçe, iyi niyetle, gönül rahatlığıyla; namusuyla, vicdanıyla (честно,добросовестно).
Он старался делать всё по совести. Her şeyi dürüstçe yapmaya çalışırdı.
Скажу вам по совести: вы эту работу выполнили плохо. Size dürüstçe söyleyeyim; bu işi kötü bilirdiniz.
Разберитесь в этом деле по совести, а не формально. Bu işi sadece resmen değil, gönül rahatlığıyla da bırakın.

II. в знач. вводного слова. Dürüst olmak gerekirse, açıkça söylemek gerekirse, doğrusunu söylemek gerekirse (если говорить честно; говоря откровенно). Yazıda virgülle ayrılır.
• По совести, он мне очень понравился. Açıkça söylemek gerekirse, ondan çok hoşlandım.

ПО СРАВНЕНИЮ С (СО) [pasravn'en'iyu s(sa)]

предлог с твор. п. İle karşılaştırıldığında, ile karşı laştırırsan, -e kıyasla, -e nazaran, -e oranla (сравнительно с кем-чем-либо). Kendisiyle birinin ya da bir şeyin karşılaştırıldığı kimseyi, nesneyi ya da belirtiyi gösterme durumunda kullanılır.
По сравнению с предыдущей пятилеткой производство промышленной продукции в этом районе увеличилось на 50 процентов. Sanayi ürünlerinin üretimi, geçen elli yılla karşılaştırıldığında, bu semtte yüzde elli artmış.
Здесь ничего не изменилось по сравнению с прошлым годом. Burada, geçen yıla nazaran hiçbir şey değişmedi.
По сравнению с товарищами он много читает. Arkadaşlarına kıyasla çok okuyor

ПО СУТИ [pasuı'i], в знач. вводного слова.

Aslın-da, aslına bakılırsa, aslına bakarsan (фактически, в действительности; в сущности). Yazıda virgülle ayrılır.
Эта задача, по сути, решается очень просто. Bu mesele, aslında kolay çözülür.
Девочке стало стыдно перед этой, по сути, мало знакомой женщиной за свои слёзы. Küçük kız, aslında pek de iyi tanımadığı bu kadının karşısında gözyaşı döktüğü için utandı.
По сути, самую сложную часть работы ты взял на себя. Aslına bakarsan, işin en zor kısmını üzerine aldın.

ПО СУТИ ДЕЛА [pasut'i d'yela], в знач. вводного слова.

Aslına bakılırsa, aslına bakarsan, işin aslına bakılırsa, işin aslına bakarsan (фактически, в действительности; в сущности). Yazıda virgülle ayrılır.
Эту работу, по сути дела, могут выполнить все. Bu işi, aslına bakarsan, herkes yapabilir.
Экзамены, по сути дела, напоминали собеседование. Sınavlar, aslına bakarsan, mülakatı andırıyordu

ПО СУЩЕСТВУ, [pasuş'ç'istvu]

I. в знач: наречия. Aslıyla, esasıyla; gerçek, doğru (касаясь самого главного, существенного).
Давай говорить по существу: когда ты приедешь и на сколько. Hadi doğruyu söyle; ne zaman ve ne kadar süre için geleceksin.
Мальчик отвечал точно и по существу. Çocuk, noktası noktasına doğruyu söylüyordu.

II. в знач. вводного слова. Aslına bakarsan (фактически, в действительности). Yazıda virgülle ayrılır.
Он, по существу, ещё не начал заниматься языком. Aslı-na bakarsan, henüz lisanla ilgilenmeye başlamadı.
Она, по существу, целый день проводит в школе. Aslına bakarsan, bütün gününü okulda geçiriyor
ПО СЧАСТЬЮ [paş'ç'ast'yu], в знач вводного слова. Bereket versin ki (к счастью). Yazıda virgülle ayrılır. Memnuniyet ifade eder.
По счастью, дождь быстро кончился, и мы не промокли. Bereket versin ki, yağmur çabuk dindi de ıslanmadık.
По счастью, рядом оказался мой товарищ, который помог мне. Bereket versin ki, bana yardım eden arkadaşım yanımda belirdi.
• По счастью, магазин был ещё открыт. Bereket versin ki, dükkân hâlâ açıktı.

ПОТОМУ ЧТО (ПОТОМУ, ЧТО) [patamu sto], союз причинный.

1. потому что, Çünkü. Ana cümleyi takip eden yan cümleyi, sebep ve sonuç ilişkisini belirterek bağlar.
• Она очень загорела, потому что всё лето была на юге. Çok fazla bronzlaştı; çünkü bütün yaz güneydeydi.
• В доме было тихо, потому что все спали. Ev sessizdi; çünkü herkes uyuyordu. □Книжки густо измазаны цветными карандашами, потому что Серёжа любит раскрашивать картинки. Kitapların pek çok yeri renkli kalemlerle karalanmıştı; çünkü Seryoja, resim yapmayı seviyordu.
/ Почему? sorusuna cevap verirken kullanılır.
• - Почему мы не пойдём в кино? - Потому что на улице очень холодно. - Neden sinemaya gitmiyoruz? - Çünkü dışarısı çok soğuk.
• - Почему он не пришёл в школу? - Потому что заболел. -Okula neden gelmedi? - Çünkü hastalandı.

2. потому, что, -diği için. Yan cümleyi bağlar. Yan cümle, ana cümlenin önünde, arkasında ya da ortasında yer alabilir. Sebep ve sonuç ilişkisini belirtir. Vurgu потому sözcüğünde düşer.
• Он очень волновался, наверное потому, что давно не видал своих друзей. Herhalde, arkadaşlarını uzun süredir görmediği için çok heyecanlanıyordu. □Может быть потому, что это было последняя ночь на пароходе, Петя долго не мог заснуть. Belki de bu, vapurdaki son gecesi olduğu için Petya uzun süre uyu yamadı.

ПО УТРАМ [pautram], в знач. наречия.

Sabahları, her sabah (каждый раз утром). Bitimsiz fiillerle birlikte kullanılır. Eylemin devamlılığını gösterir.
Дочь по утром делает зарядку. Kızım sabahları egzersiz yapar.
Они встречались по утрам, когда шли на работу. Sabahları, işe giderken karşılaşırlardı.
По утрам мальчики бегали на реку умываться. Sabahları çocuklar yıkanmak için nehre koşarlardı

ПОЧТИ ЧТО [paşt'i şto], в знач. частицы (разг.)

Denebilir ki, diyebilirim ki (почти). Bir şeyin yetersizliğini ifade etme durumunda tespit için kullanılır.
• Она почти что ничего не успела сделать к нашему приходу. Diyebilirim ki, gelişimiz için hiçbir şey yapmaya zamanı olmamış.
• Целый день он почти что ничего не ел. Diyebilirim ki, bütün gün hiçbir şey yemedi

ПРЕЖДЕ ВСЕГО [pr'ejdi fs'ivo], в знач. наречия

İlk önce, ilk başta, her şeyden önce (в первую очередь, вначале).
Прежде всего мы расскажем о нашей поездке. İlk önce yolculuğumuzu anlatalım.
Ему хотелось прежде всего побывать в Эрмитаже. İlk önce Ermitaj'a gitmek istedi.

ПРЕЖДЕ ЧЕМ (ПРЕЖДЕ, ЧЕМ) [pr'ejd'i ç'em], союз временной

-meden, -meden önce (до того как). Yan cümleyi bağlar. Ana cümlenin eylemi, yan cümlenin eylemini takip edebileceği gibi, sonra da gerçekleşebilir. Yan cümle, ana cümleden önce de yer alabilir, sonr
• Ещё прежде чем он сошёл с лестницы, он услышал крик во дворе. Daha merdivenleri inmeden, avludan bir çığlık işitti. □ Прошла целая неделя, прежде чем мать собрала их в дорогу. Anneleri onları yoldan toplamadan önce, bütün bir hafta geçmişti.
/ -meden önce (до того как). Mastar halindeki fiillerle birlikte kullanılır.
Прежде чем приступить к занятиям физкультурной, непременно посоветуйтесь с врачом. Fizik-kültür çalışmalarına başlamadan önce bir doktora danış.
Прежде чем лечь спать,я немного погулял. Yatmadan önce biraz yürüdüm.

ПРИ ВСЁМ (ВСЕЙ, ВСЕХ), [pr'ifs'yom (fs'ey, fs'eh]

Tüm; çok...-e rağmen, çok... olmakla beraber. Soyut isimlerle birlikte kullanılır. Söylemin esasını teşkil eden şeyi öne çıkarmak için kullanılır.
При всём моём уважении к нему должен ему возразить. Ona olan tüm saygıma rağmen ona itiraz etmeliyim.
При всей внешней грубоватости он был удивительно чутким человеком. Tüm kabalığına rağmen şaşılacak derecede hassas bir insandı.
Я при всём желании не смогу завтра приехать к вам. Çok istememe rağmen yarın size gelemeyeceğim.
• У планеты Земля при всех её богатствах ресурсы ограничены. Dünya gezegeninin, bütün zenginliği ne rağmen, kaynakları sınırlıdır

ПРИ ВСЁМ ТОМ [pr'ifs'om tom], в знач. уступительного союза.

Buna rağmen, buna karşın. Önceki söyleme zıt bir söylem içeren başka bir cümleyi bağlar.
• Он молод, работает недавно, при всём том занимает ответственную должность. Genç biri, kısa bir süredir çalışıyor; buna rağmen sorumluluğu büyük bir iş yapıyor.
• Это было очень красивое место. При всём том оно было совершенно пустынное. Çok güzel bir yerdi ama buna karşın çok da tenhaydı.

ПРИ ПОМОЩИ [pr'ipomaş'ç'i], предлог с род. п.

-nin yardımıyla (с помощью, посредством чего-либо).
Açık anlamlı adlarla birlikte kullanılır. Eylem aracı olan şeyi gösterir.
Деталь устанавливалась на место при помощи крана. Aksam, vinç yardımıyla yerine yerleştirildi.
При помощи мышц мы можем ходить, двигать руками, туловищем. Bizler, kaslarımızın yardımıyla yürüyebiliyor; ellerimizi, gövdemizi hareket ettirebiliyoruz.
• Растение питается при помощи корней. Bitkiler, köklerinin yardımıyla beslenirler. UYARI: при edatıyla birlikte kullanılan помощь adıyla karıştırmayınız.
• При помощи внучки дедушка пересел в кресло. Torunlar işe yardım ederken, büyükbaba koltuğa geçip oturdu.

ПРИ СЕБЕ [pr'is'ib'ye], в знач наречия.

1. Yanında, beraberinde (с собой, у себя; в наличии). Быть, иметь, держать ve носить fiilleriyle birlikte kullanılır.
• Все деньги у меня были при себе, в пиджаке. Bütün paramyanımda, ceketimdeydi.
2. Kendine sakla (не высказывая) (söz, düşünce vb. hakkında).
Оставить, держать ve хранить fiilleriyle birlikte kullanılır.
Оставьте ваши возражения при себе. İtirazınızı kendinize saklayın.

ПРИ СЛУЧАЕ [pr'isluçayi], в знач. наречия.

Fırsat buldukça (если представится случай, возможность; иногда).
Он любил при случае похвалиться своими успехами. Fırsat buldukça, başarılarıyla övünmeyi severdi.
Она умела при случае показать свои знания в области литературы. Fırsat buldukça, edebiyat alanındaki bilgisini göstermeyi iyi beceriyordu.
• Смотри не забывай меня, при случае напиши. Bak beni unutma, fırsat buldukça yaz.

ПРИЧЁМ ТУТ (ЗДЕСЬ) [pr'iç'yom tut (zd'es')] кого, чего, в знач. сказ

-nin... bununla ne ilgisi var?, Bunun... ile ne ilgisi var? (какое отношение имеет кто-что-либо к данному событию, явлению). Soru cümlesinde kullanılır.
• При чём тут я? Я даже не слышал об этом. Benim bununla ne ilgim var? Bu konudan haberim bile yok.
• С ним разговаривайте, а при чём здесь я? Onunla konuşun öyleyse, bunun benimle ne ilgisi var? О При чём тут мой сын? Он даже не был сегодня в школе. Oğlumun bununla ne ilgisi var? Bugün okula bile gitmedi.

ПРИ ЭТОМ [pr'i etam], в знач. наречия.

Bununla birlikte, aynı zamanda (одновременно, вместе с тем).
Заметно увеличился выпуск стали, при этом число рабочих на заводе осталось прежним. Çelik üretimi, gözle görülür biçimde arttı, bununla birlikte, fabrikadaki işçi sayısı aynı kaldı.
Началась реконструкция центра Москвы; при этом большое внимание уделено сохранению целых улиц старой Москвы. Moskova merkezinin rekonstrüksiyonu başladı, bununla birlikte, eski Moskova sokaklarının tümünün korunmasına büyük bir ihtimam gösteriliyor.
Главная задача - эффективность и качество, но при этом нельзя забывать и о количественном росте. Asıl görev, verimlilik ve kalitedir, bununla birlikte, nicel büyüme de unutulmamalıdır

ПРО ЗАПАС [prazapas], в знач. наречия.

Yedek olarak, ne olur ne olmaz diye, ihtiyaten (на случай надобности, на будущее, впрок).
• Дети съели конфеты, а печенье оставили про запас. Соcuklar şekerlerin hepsini yiyip bitirdiler; bisküviyi ise zula ettiler.
Он взял про запас несколько карандашей. İhtiyaten birkaç kalem birden aldı.
В чемодане у неё был про запас электрический фонарь.
Valizinde, ne olur ne olmaz diye bir elektrik feneri bulunuyordu.

ПРО СЕБЯ [pras'ib'ya], в знач. наречия.

1. Alçak sesle, kendi kendine (тихо, не вслух). Читать, повторять, сказать, бормотать ve произносить fiilleriyle birlikte kullanılır.
Изредка только бормотал он что-то про себя. Ara sıra, kendi kendine, bir şeyler mırıldanırdı.
Он прочёл письмо про себя и убрал его в стол. Mektubu alçak sesle okudu ve çekmeceye kaldırdı.
Про себя он повторял таблицу умножения. Kendi kendine, çarpım tablosunu tekrarlıyordu.

2. Kendi kendine; düşünerek, zihninden geçirerek, hatırlayarak (мысленно).
Про себя он уже пожалел, что ничего не сказал родителям. Ailesine hiçbir şey söylemediğini hatırlayarak üzüldü.
- Как здесь хорошо! - подумал он про себя. Burası ne kadar güzel, diye geçirdi zihninden.
Про себя он отметил, что говорит длинно и не очень приятно. Uzun uzadığa ve yakışıksız konuştuğuna dikkat etti.
UYARI: про edatıyla birlikte kullanılan себя edatıyla karıştırmayınız. Она ничего не рассказывала про себя, а говорила только о своих друзьях. Kendisinden hiç bahsetmiyor, hep arkadaşlarını anlatıyordu.

РАВНО КАК И [ravna kak i], союз сравнительный (книжн.).

Tıpkı... gibi, aynen... gibi (так же как и). Cümlenin, bir öncekiyle karşılaştırılan eşdeğer ya da denk kısmını, aynı türden öğesini bağlar.
• Легко видеть, как много дадут орбитальные станции для дальнейшего развития космических исследований и всей науки в целом, равно как и для народного хозяйства. Uzay istasyonlarının, uzay araştırmaları ve umumi­ yetle bütün bilimin gelişimine ne çok şey verdi­ ğini görmek kolay, tıpkı milli ekonomiye olduğu gibi...
• На нашем участке фронта, равно как и у соседей, никаких изменений не произошло. Bizim cephede, tıpkı komşu-larımızınki gibi, hiçbir değişme olmadı.

РАДИ ТОГО ЧТОБЫ (РАДИ ТОГО, ЧТОБЫ) [râd'i tavo ştabı], союз целевой.

İçin; uğruna (для того чтобы). Mastar halindeki fiillerle birlikte kul­lanılır. Yan cümle ana cümleden önce de yer alabilir, sonra da...
• Ради того чтобы помочь Сергею, Миша был готов на всё. Mişa, Sergey'e yardım etmek için her şeyi yapma­ ya hazırdı.
• Они пришли сюда ради того, чтобы поговорить с товарищем. Buraya, yoldaşlarıyla konuşmak için geldiler.

РАЗВЕ ТОЛЬКО [raz'v'i tol'ka], в знач. частицы (разг.).

Olsa olsa (может быть, если только). Tahmin ifade eder.
Здесь этих животных нет, в зоопарке разве только. Bu hayvanlardan burada bulunmaz; olsa olsa hayva­nat bahçesinde vardır.
Летом по этим лесам не проедешь, разве только по реке.
Yazın bu ormanlardan geçemezsin; olsa olsa ne­hirden geçersin

РАЗВЕ ЧТО [raz'v'i şto], в знач. частиоы (разг.).

belki (может быть, если только). Tereddüt ifade eder.
Она совсем не изменилась, разве что похудела немного. Hiç değişmemiş, belki biraz zayıflamış.
Сегодня к вам не приду, разве что завтра. Bugün size gelemem, belki yarın...
Она почти никуда не выходит, разве что в магазин. Hemen hiçbir yere çıkmıyor, belki alışverişe...
• Одному мне не дойти, вот разве что вы согласитесь проводить. Tek başıma yetişemem, belki siz götür­ meye razı olursunuz.

РАЗНОГО РОДА [raznava roda], в знач. междом. (книжн.).

Türlü türlü, çeşit çeşit (разные, различные, всякие). Çoğul isimlerle birlikte kul­lanılır.
В магазине было много разного рода сувениров. Dükkânda bir sürü çeşit çeşit hatıralık eşya var.
Поломку до сих пор не устранили, ссылаясь на разного рода обстоятельства. Arızayı, türlü türlü sebepler ile­ri sürerek şimdiye dek gidermediler

РАНО ИЛИ ПОЗДНО [rana il'i pozna], в знач. наречия.

Er ya da geç, önünde sonunda (когда-нибудь в будущем). Mutlaka gerçekleştirilmesi gereken bir eylemi belirtmek için kullanılır.
Рано или поздно ты поймёшь, что был неправ. Er ya da geç haksız olduğunu anlayacaksın.
Рано или поздно тебе придётся это сделать. Önünde so­nunda bunu yapmak zorunda kalacaksın

РЕЧЬ ИДЁТ (ПОЙДЁТ) О [r'eç' id'yot (pay'-d'yot) а], (книжн.).

-in konusu:, -ten bahsedi­liyor (когда-нибудь в будущем). Söylemin başında, bir şeyi nakletmek için kullanılır.
В этой книге речь идёт о путешествии. Bu kitapta seya­hatten bahsediliyor.
В нашей беседе речь пойдёт о дисциплине. Sohbetimizin konusu disiplindir.

САМО СОБОЙ, [samo saboy'], (разг.).

I. в знач. вводного слова. Kendiliğinden; şüphesiz, muhakkak (само собой разумеется; безусловно, конечно). Yazıda virgülle ayrılır.
Ты, само собой, придёшь к нам завтра? Yarın bize muhakkak geliyorsun, değil mi?
Само собой, он сделает всё как нужно. Kendiliğinden, her şeyi gerektiği gibi yapıyor.

II. в знач. частицы. Elbette, kesinlikle (конечно, разумеется). Soruya doğrulayıcı bir yanıt verme durumunda kendinden emin olunduğunu ifade eder.
• - Ты придёшь завтра? - Само собой. - Yarın geliyor musun?-Elbette.
• - Он здешний? - Само собой, вон там живёт. - О buralı mı? - Elbette, işte şurada yakıyor.

САМ (САМА, САМО, САМИ) ПО СЕБЕ [sâm (sama, samo, sam'i) pas'ib'e], в знач. наречия.

1. Kendi başına, yalnız başına (самостоятельно; без чьей-либо поддержки).
Он жил один, сам по себе. Yalnız yaşıyordu; kendi başına.
Его родители целый день заняты, он растёт сам по себе. Ebeveyni bütün gün meşgul, o da kendi başına büyüyor.

2. Kendiliğinden (независимо от чего-либо, непроизвольно).
• Рояль был старый и иногда сам по себе издавал звуки. Kuyruklu piyano eskiydi ve bazen kendiliğinden ses çıkarıyordu.

3. Başlıbaşına; tek başına (безотносительно к чему-либо).
• Это растение само по себе очень интересно. Bu bitki başlıbaşına ilginç bir şey.
• Само по себе ни одно средство ни хорошо, ни плохо, оно оценивается только по достигнутым результатам. Tek başına bir araç ne iyidir, ne kötü; bu sadece erişilebilir neticelerine göre değerlendirilir

САМ (САМА, САМО, САМИ) СОБОЙ (СОБОЮ) [sam (sama, samo, sam'i) saboy' (saboyu)], в знач. наречия.

1. Kendi başına (без участи кого-либо; без чьей-либо помощи; самостоятельно).
• Может быть, кто-нибудь из вас думает, что дома сами собой появятся из-под земли. Belki sizlerden biri, evlerin yerden kendi başına peydah olduğunu düşünebilir.

2. Kendiliğinden, gayri ihtiyari, istemdışı (непроизвольно,невольно).
• Он очень устал, глаза закрывались сами собой. Çok yorulmuştu, gözleri kendiliğinden kapanıyordu.
• Разговор сам соб