2015-06-24
1178
Кіріспе
1. Гигиена – бұл ғылым, ал санитария-бұл:
1.Гигиенаның тәжірибе жүзінде қолданылуы
2.Гигиеналық қалыптар мен ережелердің, алдын алу шараларының сақталуы бойынша бақылау жүйесі
3. Гигиеналық нормативтерді тағайындау
4. Адам денсаулығына әсер ететін табиғи және антропогенді факторларды зерттеу
5. Ауруды емдеу
2. Гигиенаның міндеттері болып табылады:
1.Демографиялық жағдайды және оның болжамдауын зерттеу
2. Тұрғындардың жалпы аурушаңдылығын зерттеу
3. Денсаулық сақтау және ауыл шаруашылығына нормативтерді, ережелер мен алдын алу шараларын енгізу және оның тиімділігін бағалау
4. Тұрғындар аурушаңдылығының құрылымын бағалау мен болжамдау.
5. Болашаққа санитарлық жағдайды болжамдау
3. Адам денсаулығының күтіміне мына жолдар арқылы қол жеткізеді:
1.Алдын алу шаралары арқылы
2. Қалпына келтіру арқылы
|
|
|
3. Аурушаңдылық көрсеткіштерін ретроспективті зерттеу жолдары арқылы
4. Тұрғындардың туушылдығын зерттеу жолы арқылы
5. Қоршаған ортаның негізгі нысандарының сапасын бағалау жолы арқылы
4. Антропогендіге қоршаған ортаның қандай факторлары жатады:
1. Космостық сәулелену
2. Күн радиациясы
3. Топырақта радиоактивті калийдің болуы
4. Қоршаған орта нысандарында CS137 болуы
5. Ауада күкіртті газдың болуы
5. Гигиенаның негізгі әдістері:
1.Санитарлық тексеру
2. Анкеталық сауалнама
3. Эпидемиологиялық
4. Радиометриялық
5. Математикалық талдау
6. Күнделікті санитарлық бақылауға жататын алдын алу шаралары:
1. Қоғамдық тамақтану мекмелерінің жағдайына бақылау жүргізу
2. Су құбырлы бекеттерінде су сапасына бақылау жүргізу
3. Елді мекендердің жобасы мен құрылысын жоспарлау және қарастыру
4. Құрылысқа жер учаскесі алынған кезде радиациялық фонын зерттеу
5.Ғимараттың құрылысына берілген жер учаскесінде грунттық судың деңгейін бағалау
7. Тұрғындардың денсаулық жағдайын мыналар бойынша бағалайды:
1. Қоршаған ортаның жағдайы бойынша
2. Физикалық даму
3. Тұрғындарды медициналық көмекпен қамтамасыздау
4. Әлеуметтік қолайлылық
5. Мүгедектік
8. Биологиялық жауап түрлеріне жатады:
1. Өлімшілдік
2. Ағзада заттардың жиналуы
3. Бейімделу
4. Қарсылығы
5. Биологиялық белсенділігі
|
|
|
9. Жедел эксперименттің мақсаты:
1. ШРЕК орнату
2. Токсикометрия параметрлерін анықтау
3. Тиімділікті болжамдау
4. Жедел эксперимент клиникасын зерттеу
5. Заттың канцерогенділігін зерттеу
10. Нормалау принциптеріне жатады:
1. Медициналық көрсеткіштің біріншілік принципі
2. Табалдырықсыз принципі
3. Қоршаған ортаның нысандарын бөлу принципі
4. Санитарлық жағдайды болжамдау принципі
5. Заттың қауіпсіздік принципі
11. Төменде аталған пәндердің қайсысы алдын алуға жатады:
1. Терапия
2. Хирургия
3. Гинекология
4. Гигиена.
5. Отоларингология
12. Гигиенаның мақсаты:
1. Аурулардың белгілерін зерттеу
2. Аурудың диагнозын қою
3. Ауруды емдеу
4. Адам денсаулығын нығайту және сақтау
5. Науқастарды реабилитациялау
13.Гигиенаның мақсаты:
1. Науқастарды реабилитациялау
2. Аурудың клиникалық ағымын зерттеу
3. Ауруды емдеу
4. Әйелдердің репродуктивті жүйелерінің функционалдық жағдайларын зерттеу
5. Адам денсаулығына әсер ететін табиғи және антропогенді факторларды зерттеу
14.Гигиенаның зерттеу нысаны:
1. Мүшелер мен тіндердің құрылымы
2. Микроб жасушасының құрылымы
3. Адам денсаулығы
4. Қоршаған орта
5. Медициналық техника
15. Тұрғындар денсаулығының жағдайын эпидемиологиялық зерттеу түрлері:
1. Тұрғындардың денсаулық жағдайын санитарлық-статистикалық зерттеу
2. Тұрғындарды тереңдетілген медициналық тексеру
3. Ретроспективті зерттеулер
4. Проспективті зерттеулер
5. Көлденеңінен қию
16. Caнитария - бұл:
1. Гигиеналық нормативтерді тағайындау
2. Адам денсаулығына әсер ететін табиғи және антропогенді факторларды зерттеу
3.Гигиеналық нормалар, ережелер және алдын алу шараларының сақталуына бақылау жүйесі
4. Ауруды емдеу
5. Токсикалық заттардың әсер ету механизімін зерттеу
17.Гигиенаның зерттеу нысаны:
1. Адамның мүшесі мен тінінің құрылымы
2. Медициналық техника
3. Микроб клеткасының құрылымы
4. Адам денсаулығы мен оның қоршаған ортасы
5. Дәрілік заттар
18. Қоршаған ортаның химиялық факторлары:
1. Ауаның ылғалдылығы
2. Температура
3. Бактериялар
4. Ауыр металлдар
5. Судағы мұнай өнімдері
19. Антропогенді физикалық факторлар:
1. Күн радиациясы
2. Жердің табиғи радиациялық фоны
3. Атмосфералық қысым
4. Транспорт шуы
5. Балғамен жұмыс істеу кезіндегі пайда болған діріл
20. Қоршаған ортаның биологиялық факторлары:
1. Микроағзалар
2. Микроэлементтер
3. Майлар
4. Көмірсулар
5. Мұнай өнімдерінен синтезделген белоктар
21. Гигиеналық зерттеудің санитарлық-физикалық әдісі:
1. Судың химиялық құрамын анықтау
2. Судың бактериалдық құрамын зерттеу
3. Тағам өнімдерінің гельминтологиялық ластануын зерттеу
4. Топырақтың органикалық ластануын зерттеу
5. Ауаның шаңдануын зерттеу
22. Гигиеналық зерттеудің санитарлық-биологиялық әдісі:
1. Тіндердің су өткізгіштігін және су сыйымдылығын зерттеу
2. Шу мен діріл деңгейін зерттеу
3. Жобаларды сараптау
4. Бактериологиялық және гельминтологиялық ластануын зерттеу
5. Судың, топырақтың және ауаның химиялық құрамын зерттеу
23. Гигиенада қолданылатын санитарлық-статистикалық зерттеулер:
1. Бөлмедегі жарықтануды аспаппен зерттеу
2. Тұрғындар аурушаңдылығының құрылымын зерттеу
|
|
|
3. Су сапасын органолептикалық зерттеу
4. Жедел және созылмалы зертханалық сараптама
5. Судағы коли-индекс пен микроб санын анықтау
24. Қоршаған ортаны санитарлық-биологиялық зерттеу әдістері:
1. Микроклиматты аспаптық зерттеу
2. Нысанды санитарлық бейнелеу
3. Органолептикалық зерттеу
4. Тұрғындар аурушаңдылығын санитарлық-статистикалық зерттеу
5. Топырақта гельминттердің титрін анықтау
25. Қандай көрсеткіштерді санитарлық-физикалық әдістер арқылы анықтауға болады:
1. Табиғи және жасанды жарықтану деңгейін, шаңдануын анықтау
2. Ауаның, судың бактериалдық құрамын анықтау
3. Топырақ, тағамдық өнімдердің гельминтологиялық ластану деңгейін анықтау
4. Атмосфералық ауада so2, no2 құрамы
5. Су мен топырақтың органикалық ластануы
26.Тұрғындардың денсаулық жағдайын санитарлық-статистикалық зерттеу үшін қолданылады:
1.Қоршаған ортаның жағдайы жөніндегі СЭҚ мәліметтері
2.Госкомгидромет мәліметтері
3. Қоршаған ортаны қорғау бойынша ведомствалық зертханалардың есебі
4. Денсаулық сақтау органдарының есепті медициналық құжаты
5. Нысанды санитарлық бейнелеу
27.Тұрғындардың денсаулық жағдайын санитарлық-статистикалық зерттеу негізінде орнатылады:
1. Химиялық заттардың ШРЕК орнатылады
2. Қоршаған ортаның физикалық факторлары орнатылады
3.Тұрғындар арасында аурушаңдылық құрылымы мен патология жиілігі есептеледі
4. Зерттелінетін нысанның санитарлық паспорты құрастырылады
5. Токсикометрия көрсеткіштері орнатылады
28.Бақылауға тұрғындардың қайсы тобы жатады:
1.Қоршаған ортаның зерттелінетін факторының әсеріне ұшыраған балалар тобы
2.Қоршаған ортаның зерттелінетін факторының әсеріне ұшыраған барлық ересек тұрғындар тобы
|
|
|
3.Зерттелінетін фактор әсер етпейтін тұрғындар тобы
4.Зерттелінетін фактордың әсеріне ұшырайтын барлық әйелдер тобы
5.Зерттелінетін фактордың әсеріне ұшыраған ерлер тобы
29.Бақылау аймағы (елді мекен) мынаған қажет:
1.Алдын ала санитарлық бақылау
2.Зерттелінетін фактордың әсер ету деңгейін гигиеналық бағалау
3.Күнделікті санитарлық бақылау
4. Елді мекендерді жоспарлау және салу жобасын санитарлық сараптау
5.Эксплуатация үрдісінде нысанды санитарлық сараптау
30.Бақылау тобы мынаны жүргізу үшін қажет:
1.Осы және басқа да факторлардың әсеріне ұшыраған топтарды медициналық бақылау
2.Алдын ала санитарлық бақылау
3.Күнделікті санитарлық бақылау
4.Елді мекендерді жоспарлау және салу жобасын санитарлық сараптау
5.Эксплуатация үрдісінде нысанды санитарлық сараптау
31.Жануарлардың бақылау тобы қажет:
1.Химиялық заттардың ШРЕК орнату
2.Сақтық санитарлық бақылау
3.Күнделікті санитарлық бақылау
4.Елді мекендерді жоспарлау және салу жобасын санитарлық сараптау
5.Эксплуатация үрдісінде нысанды санитарлық сараптау
32. Бақылау тобына жүргізу қажет:
1.Жобаға санитарлық сараптау жүргізу кезінде
2.Химиялық заттарға ШРЕК орнату
3.Тұрғындар денсаулығының жағдайын санитарлық-статистикалық зерттеу кезінде
4.Зерттелінетін фактордың әсеріне ұшыраған тұрғындарды медициналық тексеру кезінде
5.Зерттелінетін нысанды санитарлық бейнелеу кезінде
33. Ретроспективті зерттеулерге жатады:
1.Ұзақ уақыттық динамикалық бақылау
2.Берілген уақытқа сұрақ жағдайын бір уақыттық зерттеу
3.Алдыңғы жылдарға статистикалық материалды жинау
4.Жобаларды санитарлық сараптау
5.ШРЕК, ШРЕД орнату
34. Көлденеңінен қиюға жатады:
1.Берілген уақытқа сұрақ жағдайын бір уақыттық зерттеу
2.Ұзақ уақыттық динамикалық бақылау
3.Алдыңғы жылдарға статистикалық материалды жинау
4.Жобаны санитарлық сараптау
5.ШРЕК, ШРЕД орнату
35. Төменде аталған пунктердің қайсысы проспективті зерттеулерге жатады:
1.Ұзақ уақыттық динамикалық бақылау
2.Алдыңғы жылдарға аурушаңдылық бойынша статистикалық материалды жинастыру
3.Алдыңғы жылдарға қоршаған орта бойынша мәліметтерді жинастыру
4.Химиялық агенттерге гигиеналық нормативтерді орнату
5.Берілген уақытқа сұрақ жа берілген уақытқа сұрақ жағдайын бір уақыттық зерттеу
36. Гигиеналық эксперимент әдісі мынаған негізделеді:
1.Нысанды санитарлық бейнелеу
2.Зерттелінетін нысанды санитарлық сараптау
3.Тұрғындар денсаулығын зерттеу
4.Гигиеналық норматив орнату
5.Тереңдетілген санитарлық зерттеу жүргізу
37. Санитарлық сараптаманың мәні неде:
1.Санитарлық бейнелеп жазу
2.Тереңдетілген санитарлық тексеру жүргізу
3.Тұрғындар денсаулығын санитарлық-статистикалық зерттеу жүргізу
4.Санитарлық қалыптар мен ережелерді сақтау сұрақтарын шешу
5.Гигиеналық нормативтерді орнату
38. Санитарлық сараптама мына кезде жүргізіледі:
1.Санитарлық-токсикологиялық сараптаманы жүргізу
2.Медициналық тексерулер жүргізу
3.Тұрғындар денсаулығын санитарлық-статистикалық зерттеу жүргізу
4.Алдын ала санитарлық бақылау жүргізу
5.Гигиеналық норматив орнату
39. Санитарлық сараптамаға жатады:
1.Тұрғындар аурушаңдылығына санитарлық –статистикалық зерттеу жүргізу
2.Су қоймаларының жалпы санитарлық тәртібіне ауыр металлдардың әсерін зерттеу
3.Елді мекендерді жоспарлау және құрылысын қарастыру
4.Ауыз су сапасына темірдің әсерін зерттеу
5.Гигиеналық нормативті орнату
40. Санитарлық сараптамаға жатады:
1.Ыдыстар, тара, жабдықтардың жаңа түріне сараптама жүргізу
2.Тұрғындар аурушаңдылығына санитарлық-статистикалық зерттеу жүргізу
3.Су қоймаларының жалпы санитарлық тәртібіне ауыр металлдардың әсерін зерттеу
4.Ауыз су сапасына темірдің әсерін зерттеу
5.Гигиеналық норматив орнату
41. Санитарлық сараптаудың мәні неде:
1.ШРЕК орнату
2.Зерттелінетін нысанның санитарлық паспортын құрастыру
3.Санитарлық нұсқаунаманы дайындау
4.Аурушаңдылықтың статистикалық көрсеткіштерін есептеу
5.Жер учаскесін таңдау барысында негізделген қорытындыны дайындау
42. Санитарлық дәрігердің жұмысының негізгі жетекші құжаты болып табылады:
1.Әдістемелік нұсқау
2.Гигиеналық нормативтер
3.Санитарлық нұсқаунама
4.Зерттелінетін нысандағы аурушаңдылық құрылымы
5.Мемлекеттік санитарлық бақылау жөніндегі ереже
43. Санитарлық бақылауды жүргізу барысында санитарлық дәрігер пайдаланады:
1.Зерттелінетін нысандағы аурушаңдылық құрылымы
2.Аурушаңдылықтың санитарлық-статистикалық көрсеткіші
3.Өндірістің экономикалық көрсеткіштері
4.Санитарлық заңдылық
5. Зерттелінетін аймақтағы тұрғындардың жастық-жыныстық құрамы
44. Санитарлық заңдылықтың мәні неде:
1.Зияндылықтың органолептикалық белгілері бойынша табалдырықтық концентрациясы
2.Зерттелінетін нысандағы аурушаңдылық құрылымы
3.Нысанды санитарлық бейнелеу
4.Санитарлық нұсқаунама
5.Табалдырықтың органолептикалық қасиеттері бойынша белгілері
45. Санэпид қызметтің жетекші органы болып табылады:
1.Қалалық денсаулық сақтау басқармасы
2.Халыққа білім берудің қалалық бөлімшесі
3.Мемлекеттік тергеу комитеті
4.Мемлекеттік салық полициясы
5.ҚР денсаулық министрлігінің мемлекеттік сан эпид қадағалау комитеті
46. Алдын алу шаралары жүйесіндегі негізгі жетекші рөл атқарады:
1.Санитарлық бейнелеу
2.Тереңдетілген санитарлық тексеру
3.Санитарлық паспорт
4.Санитарлық нұсқаунама
5.Гигиеналық нормалау
47. ШРЕК жоғарылауы мынаған әсер етеді:
1.Шығарылатын өнімінің санына
2.Өсімдіктердің өсуі мен дамуына
3.Адам денсаулығы мен оның болашақ ұрпағы
4.Технологиялық үрдіс
5.Санитарлық-токсикологиялық зерттеулер
Нормалау
48. Химиялық фактордың әсеріне ағзаның жауап беру деңгейі мынаған байланысты:
1. Қоршаған ортадағы заттардың тұрақтылығы
2. Заттың биологиялық белсенділігі
3. Қоршаған ортада нормаланған факторлардың таралуы
4. Қоршаған ортада заттардың тасымалдануы
5. Фактор жөніндегі ақпараттың болуы
49. Химиялық фактор әсеріне ағзаның жауап реакциясы байланысты:
1. Заттың мөлшері
2. Қоршаған ортада заттардың тұрақтылығы
3. Қоршаған ортада нормаланатын факторлардың таралуы
4. Қоршаған ортада заттардың тасымалдануы
5. Фактор жөніндегі ақпараттың болуы
50. Орнатылған гигиеналық норматив неге кепілдеме береді:
1. Концентрацияның төмендеуі бойынша жасалынған шаралардың тиімділігі
2.Заманауи ғылымның соңғы жетістіктерін ескерудегі адамның абсолюттік қауіпсіздігі
3. Қоршаған ортаға шығарындылар мен тастамаларды тазартудың тиімді әдістері
4. Қоршаған ортада заттардың тұрақтылығы
5. Қоршаған ортада заттардың тасымалдануы
51 Ағзаның биологиялық жауабының ең үлкен күшіне сәйкес келеді:
1. Аурушаңдылық
2. Ағзада заттардың жиналуы
3. Өлімшілдік
4. Аурудың физиологиялық белгілері
5. Табиғаты белгісіз ағзадағы жылжулар
52. Ағзаның биологиялық жауабының ең аз күшіне сәйкес келеді:
1. Аурушаңдылық
2. Ағзадағы заттардың жиналуы
3. Өлімшілдік
4. Аурудың физиологиялық белгілері
5. Ағзадағы табиғаты белгісіз жылжулар
53. Норматив тұрғындардың келесі топтарын ескеру қажет:
1. Спортсмендер үшін
2. Әскерлер үшін
3. Балалар мен қарт адамдар үшін
4. Студенттер үшін
5. Үй шаруасындағы
54. Қоршаған ортаның биологиялық факторлары:
1. Микроағзалар
2. Микробиологиялық синтез өнімдері
3. Майлар
4. Көмірсулар
5. Мұнай өнімдерінен синтезделген белоктар
55. Бақылау аймақтары немесе жануарлардың бақылау топтары қажет:
1. Алдын ала және күнделікті санитарлық бақылауды өткізу кезінде
2.Тұрғылықты мекеннің жобасы, жоспары және құрылысына санитарлық сараптама жүргізу
3. Нысандарды эксплуатациялау үрдісінде санитарлық сараптама жүргізу кезінде
4. Су көздеріндегі су сапасына қоршаған орта факторларының деңгейін бағалау кезінде
5. Тұрғындар денсаулығын санитарлық-статистикалық зерттеу кезінде
56. Гигиеналық эксперимент әдісі мына үшін жүргізіледі:
1. Тұрғындар денсаулығының жағдайын санитарлық-статистикалық зерттеу
2. Елді мекендер жоспарларының жобасы мен құрылысын бағалау.
3. Зерттелінетін нысанды санитарлық бейнелеу
4. ШРЕК негіздеу
5. ШРЕД негіздеу
57. Санитарлық сараптамаға жатады:
1. Гигиеналық нормативтерді орнату
2. Тұрғындар денсаулығын санитарлық-статистикалық зерттеу
3. Су қоймаларындағы судың жалпы санитарлық тәртібіне металлдардың әсерін зерттеу
4.Тұрғылықты мекендердің жоспарының жобасы мен құрылысын қарастыру
5. Сумен қамтамасыздау және канализация жобасын бағалау
58. Қоршаған орта түсінігі:
1.Ағзаның ішкі ортасы
2. Космостық кеңістік
3. Өндірістік күштер мен өндірістік қарым-қатынастардың қоғамы
4. Мұхиттар мен теңіздердің тереңдігі
5. Жер қойнауы
59. Химиялық факторлар:
1. Күн радиациясы, ылғалдылығы, температурасы
2. Шу, діріл
3. Электромагниттік өрістер
4. Ауыз судағы микроэлементтер
5. Ауыз судағы бактериялар, вирустар
60. Химиялық антропогенді факторларға жатады:
1. Өндірістік шу, діріл
2. Жасанды қоректендіргіш белоктар
3. Тағам өнімдеріндегі көмірсулар, белоктар, майлар
4. Автокөліктерден шыққан шығарындылар мен ауыр металлдардың қоршаған ортаға тасталуы
5. Атмосфералық қысым
61. Химиялық табиғи факторлар:
1. Тағамдық азықтардағы көмірсулар, майлар, белоктар
2. Өндірістік шу, діріл
3. Пестицидтер, гербицидтер
4. Иондағыш сәулеленулер
5. Бактериялар, вирустар, гельминттер
62. Физикалық факторларға төменде аталғандардың қайсысы жатады:
1. Атмосфералық ауадағы оттегі, азот
2. Судағы микроэлементтер
3. Көмірсулар, майлар, белоктар
4. Өндірістік шу, діріл
5. Топырақтағы бактериялар, вирустар
63. Антропогенді физикалық факторларға төменде аталғандардың қайсысы жатады:
1. Өндірістегі шу, діріл
2. Күн радиациясы
3. Атмосфералық қысым
4. Бактериялар, вирустар
5. Көмірсулар, майлар белоктар
64. Табиғи физикалық фаторларға төменде аталғандардың қайсысы жатады:
1. Көше шуы, діріл
2. Ядролық жарылыс кезіндегі иондағыш сәулеленулер
3. Телемұнаралардағы электромагниттік толқындар
4. Атмосфералық қысым
5. Өндірістік цехтардағы микроклиматтық факторлар
65. Биологиялық антропогенді факторларға жатады:
1. Бактериялар
2. Вирустар
3. Саңырауқұлақтар
4. Қоректік белоктар
5. Өсімдіктер
66. Норматив ағзаның биологиялық жауаптарының қандай түрлерін шығарып тастау қажет:
1. Өлімшілдік, аурушаңдылық
2. Ағдағы заттардың жиналуы
3. Табиғаты белгісіз ағзадағы жылжулар
4. Ағзаға зиянды химиялық заттардың түсуі
5. Тұрғындар арасында кездесетін биологиялық жауаптың ең аз күші
67. Нормативтерді орнату кезінде тұрғындардың ең сезімтал контигенттері:
1.Әйелдер
2. Ер адамдар
3. Балалар
4. Қарт адамдар
5. Науқастар
68. Қандай да бір ортада заттың түріне орнатылған норматив төменде аталғандарға әсер етуін ескеру қажет:
1. Адам ағзасы
2. Нысанның өзі
3. Өндіріс ортасы
4. Экономикалық көрсеткіштер
5. Ауруды емдеу
69. Уақытша норматив мынаның негізінде орнатылады:
1. Қоршаған ортаның факторлармен аурушаңдылықтың өзара қарым қатынасын зерттеу
2. Нысанды тереңдетілген санитарлық тексеру
3.Есептеу әдісімен болжамдау
4.Қысқа мерзімді эксперимент
5. Созылмалы эксперимент
70. Гигиеналық нормалау принциптерін көрсетіңіз:
1. Ағзаның биологиялық жауабын ескеру
2. Табалдырықтық
3.Қоршаған ортадағы заттардың тасымалдануы
4. Қозғалыс белсенділігін қамтамасыздау
5. Энергошығынды жабу
71. Нормативтердің қандай түрі уақытша болып табылады:
1. ШРЕК
2. ШРЕД
3. ЗШАҚД
4. ЖШ
5. ШРК
72. Табиғи биологиялық факторларға жатады:
1. Бактериялар, вирустар, саңырауқұлақтар
2. Қоректік белоктар
3. Жасанды дәрумендер
4. Вакцина
5. Жасанды токсиндер
73. Психогенді факторларға аталғандардың қайсысы жатады:
1. Топырақтағы пестицидтер, гербицидтер
2. Тағамдық азықтардағы көмірсулар, белоктар
3. Сөз, әңгіме, баспа өнімі
4. Өндірістік шу, діріл
5. Бактериялар, вирустар, гельминттер
74. Гигиеналық зерттеулердің негізгі әдістердің қайсысы жатады:
1. Санитарлық тексеру
2. Биохимиялық талдау
3. Клиникалық тексеру
4. Микробиологиялық
5. Морфологиялық
75. Гигиеналық зерттеулерге негізгі әдістердің қайсысы жатады:
1. Санитарлық тексеру
2. Биохимиялық талдау
3. Клиникалық тексеру
4. Микробиологиялық
5. Морфологиялық
76. Санитарлық тексеру әдісімен не зерттелінеді:
1. Қоршаған ортаның жекелеген факторларының әсер ету механизмі
2. Қоршаған ортаның химиялық факторлармен улану клиникасы
3. Аурулардың құрылымы мен таралымы
4. Адамның тіршілік ортасы мен оның тіршілігіне әсер ететін орта факторлары
5. Адамның тіршілігіне әсер ететін орта факторлары
77. Санитарлық тексеру әдісіне жатады:
1. Санитарлық-статистикалық зерттеулер
2. Санитарлық-токсикологиялық сараптамалар
3. Тұрғындарды медициналық тексеру
4. Жалпы санитарлық тәртіпке орта факторларының әсері
5. Санитарлық бейнелеу
78. Санитарлық тексеру әдісіне жатады:
1. Санитарлық-статистикалық зерттеу
2. Санитарлық-токсикологиялық сараптамалар
3. Тұрғындарды медициналық тексеру
4. Жалпы санитарлық тәртіпке орта факторларының әсерін зерттеу
5. Қоршаған орта факторларын тереңдетілген санитарлық тексеру
79. Тереңдетілген санитарлық тексеру әдісінің артықшылығы неден тұрады:
1. Жасушалық және субжасушалық деңгейде зерттеулерді жүргізу
2. Тұрғындар денсаулығын бағалау
3.Санитарлық бейнелеу әдісін қабылдау барысында обьективті аналитикалық мәліметтерді қосымша енгізу
4.Гигиеналық нормативтерді орнатуда
5. Санитарлық-токсикологиялық сараптамалар
80. Тереңдетілген санитарлық тексеру негізінде:
1. Гигиеналық норматив орнатылады
2. Зерттелінетін нысанның санитарлық төлқұжаты құрастырылады
3.Тұрғындар арасында сол немесе басқа патологияның жиілігі есептеледі
4. Сыртқы белгілері бойынша нысанға баға беріледі
5. Анықталған санитарлық шаралар және оларды жою бойынша шаралар
81. Зерттелінетін нысанның санитарлық төлқұжатында жүргізіледі:
1.Қоршаған ортаның химиялық факторларының табалдырықтық концентрациясы
2. Қоршаған ортаның физикалық факторларының табалдырық деңгейі
3. Тұрғындар арасында сол немесе басқа патологияның жиілігі есептеледі
4. Анықталған санитарлық шаралар және оларды жою бойынша шаралар
5. Зерттелінетін химиялық фактордың әсері кезіндегі уланудың клиникасы
82. Зерттелінетін нысанның санитарлық төлқұжатында жүргізіледі:
1.Қоршаған ортаның химиялық факторларының табалдырықтық концентрациясы
2. Қоршаған ортаның физикалық факторларының табалдырық деңгейі
3. Тұрғындар арасында сол немесе басқа патологияның жиілігі есептеледі
4. Анықталған санитарлық шаралар және оларды жою бойынша шаралар
5. Зерттелінетін химиялық фактордың әсері кезіндегі уланудың клиникасы
83. Эпидемиологиялық әдістің мәні неде:
1.Жануарларға жасалатын экспериментте жүйелер мен органдарға орта факторларының әсерін зерттеу
2. Адамның тіршілік ортасына орта факторларының әсерін зерттеу
3. Ауру ағымына орта факторларының әсерін зерттеу
4. Зерттелінетін аймақта қаралуы бойынша аурушаңдылықты зерттеу
5. Химиялық агенттердің улылық параметрлерін орнату
84. Тұрғындар денсаулығын эпидемиологиялық зерттеу әдісі
1. Нәрестелер өлімін зерттеу
2.Жануарларға эксперимент кезінде мүшелер мен жүйелерге орта факторларының әсерін зерттеу
3. Адамның өмір сүру жағдайына орта факторларының зерттеу
4. Ауру ағымына орта факторларын зерттеу
5. Химиялық агенттерінің улылық параметрлерін орнату
85. Заттың биологиялық белсенділігі жөніндегі толық ақпарат береді:
1. Жедел эксперимент
2. Зияндылықтың органолептикалық белгілеріне әсерін зерттеу
3. Созылмалы эксперимент
4. Заттың кумулятивтігін анықтау бойынша эксперимент
5. Жеделдеу эксперимент
86. Ерікті адамдарға нормалау бойынша эксперименттер жүргізіледі:
1. Орташа өлім туғызатын мөлшерін анықтау үшін
2. Кумулятивтігін орнату үшін
3. Атмосфералық ластану иісінің табалдырығын орнату
4. Созылмалы әсер ету табалдырығын орнату
5. Эмбриотоксикалық әсер бойынша табалдырығын анықтау
87. Орташа өлім туғызатын концентрация болып табылады:
1. LD 50
2. CL 50
3. Созылмалы әсер ету табалдырығы
4. Жиналу коэффициенті
5. ШРЕК
88. Заттың жиналуы –бұл:
1. Орташа өлім туғызатын концентрация
2. Улану клиникасы
3. Ағзада жүйелер мен мүшелерде заттардың жиналуы
4. Жедел әсер ету табалдырығы
5. Созылмалы әсер ету табалдырығы
89. Жобаны гигиеналық сараптау кезінде мынадай әдіс қолданылады:
1. Лабораториялық эксперимент
2. Формула бойынша есептеу
3. Аспаппен тексеру
4. Бейнелеу
5. Биохимиялық тексеру
90. Сурет. 
ластанудың әсеріне биологиялық жауаптың пирамиданың 1-нші саны неге сәйкес келеді:
1. Өлімшілдік
2. Аурушаңдылық
3. Аурудың физиологиялық белгілері
4. Маңызы белгісіз өзгерістер
5. Ағзада ластағыштардың жиналуы
91. Сурет
Ластанудың әсеріне биологиялық жауаптың пирамиданың 2- нші саны неге сәйкес келеді:
1. Өлімшілдік
2. Аурушаңдылық
3. Аурудың физиологиялық белгілері
4. Маңызы белгісіз өзгерістер
5. Ағзадағы ластағыштардың жиналуы
92. Сурет
Ластанудың әсеріне биологиялық жауаптың пирамиданың 3- нші саны неге сәйкес келеді:
1. Өлімшілдік
2. Аурушаңдылық
3. Аурудың физиологиялық белгілері
4. Маңызы белгісіз өзгерістер
5. Ағзадағы ластағыштардың жиналуы
93. Сурет
Ластанудың әсеріне биологиялық жауаптың пирамиданың 4- нші саны неге сәйкес келеді:
1. Өлімшілдік
2. Аурушаңдылық
3. Аурудың физиологиялық белгілері
4. Маңызы белгісіз өзгерістер
5. Ағзадағы ластағыштардың жиналуы
94. Сурет
Ластанудың әсеріне биологиялық жауаптың пирамиданың 5- нші саны неге сәйкес келеді:
1. Өлімшілдік
2. Аурушаңдылық
3. Аурудың физиологиялық белгілері
4. Маңызы белгісіз өзгерістер
5. Ағзада ластанулардың жиналуы
Ауа гигиенасы
95. Гигрограф мынаны анықтау үшін қажет:
1. Температураны
2. Ылғалдылықты
3. Ауаның қозғалыс жылдамдығы
4. Атмосфералық қысымды
5. Ауаның шаңдануы
96. Ауаны санациялау мыналар үшін жүргізіледі:
1. Ауа температурасының жоғарылауы
2. Ауа температурасының төмендеуі
3. Ауадағы микроағзалардың өлуі
4. Атмосфералық қысымның төмендеуі
5. Ауаның ылғалдылығының төмендеуі
97. Атмосфералық ауаны санитарлық қорғау бойынша жоспарлау шаралары:
1. Санитарлық-қорғаныс аумағын ұйымдастыру
2. Мекемелерде тазарту қондырғыларын орнату
3. Ауадағы зиянды заттардың ШРЕК тағайындау
4. Зиянды заттарды зиянсызға алмастыру
5. Тұйықталған технологиялық циклдерді енгізу
98. Ауаның бактериалды ластану деңгейін анықтау үшін қолданылатын аспап:
1. Психрометр
2. Анемометр
3. Электротермометр
4. Кротов аспабы
5. Кататермотер
99. Кессондық ауру мынаның нәтижесінде пайда болады:
1. Микроклиматтың қолайсыз жағдайларының ағзаға әсері
2. Жарықтанудың қолайсыз жағдайларының ағзаға әсері
3. Жоғары атмосфералық қысымның ағзаға әсері
4. Төменгі атмосфералық қысымның ағзаға әсері
5. Күнде адамның ұзақ уақыт болуы
100. Биіктік ауруының себебі болып табылады:
1. Төменгі атмосфералық қысым
2.Қолайсыз микроклимат
3.УК сәулесінің жеткіліксіздігі
4. Жеткіліксіз жарықтану
5. Балансталмаған тамақтану
101. Ауа ортасының бактриалды ластануының санитарлық көрсеткіші болып табылады:
1. Ауаның қозғалысы
2. УК радиацияның деңгейі
3. Микробтық сан
4. Инфрақызыл радиацияның деңгейі
5. Табиғи жарықтандыру деңгейі
102. Өндірістік фактор- кессон ауруының себебі:
1. Цехтағы шудың жоғарғы деңгейі
2. Жеткіліксіз жарықтандыру
3. Жоғары атмосфералық қысым
4. Қолайсыз микроклимат
5. Төменгі атмосфералық қысым
103. Биіктік ауруының себебі:
1. Қолайсыз микроклимат
2. УК радиацияның жоғарғы деңгейі
3. Қолайсыз жұмыс позасы
4. Ауадағы төменгі парциалдық қысым
5. Жарықтық ашығу
104. Есептеу әдісімен қандай көрсеткішті анықтауға болады:
1. Ауаның қозғалысы
2. Ауа алмасу еселігі
3. Атмосфералық қысым
4. Инсоляция деңгейі
5. Ауа ортасының ионизациясы
105. Адамға жарықтану жағдайының әсерін мына зерттеулер арқылы анықтауға болады:
1. Тері температурасы
2. Микроклимат көрсеткіштері
3. Көру анализаторының қызметі
4. Тер бөліну қызметі
5. Табиғи және жасанды жарықтандыру көрсеткіштері
106. Бөлменің табиғи жарықтандыру деңгейін бағалайтын санитарлық көрсеткіштері:
1. Жарық көзінің түрі мен жарық беретін арматураның сипаты
2. Ватт/м2Жарықтандыру деңгейі
3. Салыстырмалы ылғалдылық және барометрлік қысым
4. ТЖК, ЖК,түсу бұрышы
5. Ауа алмасу еселігі
107. Айқын жалпы белсендендіретін әсері бар:
1. Ультракүлгін сәулелері
2. Иондағыш сәулеленулер
3. Лазерлік сәулеленулер
4. Инфрақызыл сәулелер
5. Көрінетін жарық
108. Адамның жылулық жағдайын бағалайтын субьективтік көрсеткіштер:
1. Дене мен тері температурасы
2. Жылу сезіну
3. Тер бөліну
4. Жылу алмасу
5. Пульс пен тыныс алу жиілігі
109. Люминесцентті шамдардың артықшылықтары:
1. Сәулелену спектрі табиғиға жақын
2. Стробоскоптық эффект
3. Жарықтанудың біркелкі еместігі
4. Жылулық сәулелену
5. Өте жоғары жарқындық
110.Қыздыру шамдарымен салыстырғанда люминесценттік шамдардың артықшылықтары:
1. Шашыранды жарық
2. Көлеңкелер жоқ
3. Стробоскоптық әсер
4. Жылулық сәулелену
5. Сәулелену спектрі күндізгіден айырмашылығы бар
111. Люминесцентті жарықтандырудың кемшіліктері:
1. Стробоскоптық әсер
2. Жарықтанудың біркелкілігі
3. Аз жарқындық
4. Жылулық сәулелену
5. Сәулелену спектрі табиғиға жақынырақ
112. Бөлменің жасанды жарықтандыруын бағалайтын санитарлық көрсеткіштер:
1. Эквивалентті температура
2. ЖК, ТЖК
3. Жұмыс орнының жарықтандыру деңгейі, біркелкілігі
4. Ауаның қозғалысы және жылдамдығы
5. Жарық бағыты бойынша бөлмелердің орналасу реті
113. Бактерицидтік әсері бар:
1. Инфрақызыл сәулеленулер
2. Ультра күлгін сәулесі
3. Көрінетін жарық
4. Төменгі жиілікті дыбыс
5. Жоғары жиілікті дыбыс
114. Бөлменің инсоляциялық тәртібінің түрлері:
1. Максималды
2. Жоғарғы
3. Минималды
4. Төменгі
5. Аздаған
115. Жоғарғы атмосфералық қысымның әсеріне ұшырайтын жағдайлар:
1. Әуеде ұшатын аппараттарда ұшу
2. Кессонндық жұмыстар
3. Ұшақта ұшу
4. Тауға шығу
5. Тау жолдарының құрылысы
116. Ауаның қозғалысын анықтайтын аспап:
1. Барограф
2. Гигрограф
3. Флюгер
4. Анемометр
5. Спектрограф
117. Ауаның қозғалыс жылдамдығын анықтайтын аспаптар:
1. Барометр
2. Термометр
3. Анемометр
4. Гигрометр
5. Кататермометр
118. Төменгі атмосфералық қысым кезінде адамда дамитын ауру:
1. Кессонндық ауру
2. Биіктік ауруы
3. Тырысу
4. Діріл ауруы
5. Шу ауруы
119. Жоғарғы және төменгі атмосфералық қысым кезінде дамитын ауруларға жатады:
1. Пневмония
2. Артрит
3. Мезгілдік аурулар
4. Кессонндық ауру
5. Биіктік ауруы
120. Ауаның физикалық қасиеттері:
1. Температура
2. О2 болуы
3. Улы газдардың болуы
4. Микроағзалардың болуы
5. СО2 концентрациясы
121. Желдету қажет:
1.Ауаның ылғалдылығын жоғарылату
2. Атмосфералық қысымды төмендету
3. СО2 концентрациясын төмендету
4. Шу деңгейін төмендету
5. Радиация деңгейін төмендету
122. Ауаның физикалық қасиеттеріне жатады:
1. СО2 мөлшері
2. Микроағзалардың саны
3. Ауаның қозғалысы
4. О2 мөлшері
5. Улы газдардың болуы
123. Ауаның физикалық қасиеттері:
1. Микроағзалардың мөлшері
2. Ауаның электрозарядталуы
3. О2 мөлшері
4. Улы газдардың болуы
5. СО2 мөлшері
124. Табиғи атмосфералық ауаның құрамы:
1. Кальций
2. Натрий
3. Азот
4. Кобальт
5. Қорғасын
125. Табиғи атмосфералық ауа құрамында болады:
1. Натрий
2. Кальций
3. Инертті газдар
4. Со
5. Рв
126. Жел раушаны-бұл:
1. Ауаның қозғалысы кезіндегі ылғалдылығының өзгеруі
2. Шу деңгейінің өзгеруі
3. Жыл бойында жергілікті жерге тән жел раушанының графикалық өзгеруі
4. Атмосфералық қысымның өзгеруі
5. Ауаның температурасының өзгеруі
127. Ауаның салыстырмалы ылғалдылығы қамтамасыздалады:
1. о2 болуы
2. со2 болуы
3. Су буларының мөлшері
4. Тотықтарының болуы
5. Күкірт тотығының мөлшері
128. Жасанды УК сәулелендіру мыналар үшін жүргізіледі:
1. Ауа алмасуын жақсарту
2. Температураны оптимизациялау
3. Мешелдің алдын алу
4. Ауаның ылғалдылығын жоғарылату
5. Ауаның ылғалдылығын азайту
129. Ауаның температурасы өлшенеді:
1. Барометрмен
2. Люксметрмен
3. Анемометрмен
4. Термографпен
5. Кротов аспабы арқылы
130. Сурет
Бұл аспап атмосфералық қысымды анықтау үшін қолданылады.Аталуы қандай:
1. Анемометр
2. Кататермометр
3. Барометр-анероид
4. Сынапты барометр
5. Психрометр
131. Сурет
Осы берілген аспап ауаның қозғалыс жылдамдығын анықтау үшін қолданылады. Атаңыз:
1. Анемометр
2. Кататермометр
3. Психрометр
4. Барометр
5. Люксметр
132. Сурет
Осы аспап ауаның бактериалды ластануын зерттеу үшін қолданылады. Атаңыз:
1. Аспиратор
2. Кротов аппараты
3. Автоклав
4. Термостат
5. Петри табақшасы
133. Сурет 
Бұл аспап бөлменің ылғалдылығын зерттеу үшін қолданылады. Оны атаңыз:
1. Гигрометр
2. Психрометр
3. Анемометр
4. Кататермометр
5. Аспиратор
134. Сурет
Бұл аспап мынаны анықтау үшін қолданылады:
1. Ауаның ылғалдылығы
2. Ауаның қозғалыс жылдамдығы
3. Жарықтандыру
4.Ауаның бактериалды ластануы
5. Ауаның химиялық ластануы
135. Сурет
Бұл аспаптар қалай аталады:
1. Гигрометр
2. Психрометр
3. Анемометр
4. Кататермометр
5. Аспираторлар
136. Сурет
Бұл аспаптар мынаны анықтау үшін қолданылады:
1. Ауаның ылғалдылығы
2. Ауаның қозғалыс жылдамдығы
3. Жарықтандыру
4. Ауаның бактериалды ластануы
5. Ауаның химиялық ластануы
137. Сурет
Берілген аспап ауаның химиялық ластануын анықтау үшін қолданылады. Ол қалай аталады:
1. Анемометр
2. Кротов аппараты
3. Фотокалориметр
4. Аспиратор
5. Кататермометр
138. Сурет
«Жел раушаны» мәліметтері бойынша желдің басым тұратын бағытын көрсетіңіз:
1) Оңтүстік
2) Оңтүстік шығыс
3) Солтүстік шығыс
4) Солтүстік батыс
5) Батыс
139. Жарықтандыру коэффициенті дегеніміз не?
1. Терезенің әйнектелген бетінің еден ауданына қатынасы
2. Терезенің шетінен арақашықтығының бөлме тереңдігінің еденге дейінгі ара қатынасы
3. Шамның жиынтық қуатының еден ауданына қатынасы
4. Түптеусіз терезе ауданының еден ауданына қатынасы
5. Тіке түскен күн сәулесінің жарықтану ұзақтығының пайызы
140. Сурет
Суретте берілген аспап қалай аталады:
1. Актинометр
2. Люксметр
3. Термометр
4. Барометр
5. Кататермометр
141. Сурет
Суретте берілген аспап не үшін қолданылады:
1.Сүттің тығыздығын өлшеу үшін
2. Ылғалдылығын өлшеу үшін
3. Радиацияны өлшеу
4. Жарықтандыруды өлшеу
5. Атмосфералық қысымды өлшеу
Су гигиенасы
142.Сурет
Берілген сызбада су тұтқыш горизонт 4 санымен белгіленген. Бұл қандай суларға жатады:
1 Пластаралық қысымсыз суларға
2 Пластаралық қысымды суларға (артезианды)
3 Грунт суларына
4 Жер беті суларына
5 Беттік суларға (верховодка)
143.Сурет
Берілген сызбада су тұтқыш горизонт 3 санымен белгіленген. Бұл қандай суларға жатады:
1 Пластаралық қысымсыз суларға
2 Пластаралық қысымды суларға (артезианды)
3 Грунт суларына
4 Жер беті суларына
5 Беттік суларға (верховодка)
144.Сурет
Берілген сызбада су тұтқыш горизонт 2 санымен белгіленген. Бұл қандай суларға жатады:
1Пластаралық қысымсыз суларға
2 Пластаралық қысымды суларға (артезианды)
3 Грунт суларына
4 Жер беті суларына
5 Беттік суларға (верховодка)
145. Өзен суларының жалпы қасиеттерінің бірі болып табылады:
1. Төменгі минералдылығы
2. Ілінген заттардың төменгі мөлшері
3. Аздаған микробтық ластану
4. Еріген оттегінің болмауы
5. Метеожағдайларға байланыссыз су көлемінің тұрақтылығы
146. Беткей су көздерінің өзіне тән ерекшелігі болып табылады:
1. Техногенді ластану мүмкіндігі
2. Жоғары минералдылық
3. Ілінген заттардың аздаған мөлшері
4. Еріген оттегінің болмауы
5. Климаттық жағдайларға байланыссыз су көлемінің тұрақтылығы
147. Су сапасы мен оның тұрақтылығы бойынша соңғы орында болады:
1. Беткей көздер
2. Пласт аралық қысымды сулар
3. Сызатты сулар
4. Грунт сулары
5. Беткей су (верховодка)
148. Су сапасын жақсартудың негізгі әдісі:
1. Тек мөлдірлеу
2. Тек түссіздендіру
3. Тек қана залалсыздандыру
4. Тұщыландыру
5. Мөлдірлеу, түссіздендіру, залалсыздандыру
149. Суды мөлдірлеу әдістерінің бірі болып табылады:
1. Тұндыру
2. Хлорлау
3. Озондау
4. Дефторлау
5. Залалсыздандыру
150. Шаруашылық ауыз су мақсатында ең алдымен қандай көзді пайдаланады:
1. Өзендерді
2. Грунттық суларды
3. Көл
4. Артезиан сулары
5. Су қоймасы
151. Тіс жегісіне әкелетін ауыз суда фтордың мөлшері қанша болуы қажет:
1. 0,7 мг/л төмен
2. 1,0-1,5 мг/л
3. 2,0-3,0 мг/л
4. 3,5-4,0 мг/л
5. 4,5-5,0 мг/л
152. Су құбыр бекеттерінде залалсыздандырудың қандай түрлері қолданылады:
1. Хлорлау
2. Қайнату
3. Перманганаттау
4. Күмістің олигодинамикалық әсері
5. Сүзгілеу
153. Судағы фтордың лимитті санитарлық көрсеткіші:
1. ШРЕД
2.ШРЕК
3. ҚН мен Е
4.Мем стандарт
154. Фтор қандай эндемиялық аурудың себебі болып табылады:
1. Флюороз, тіс жегісі
2. Эндемиялық жемсау
3. Темір тапшылықты анемия
4. Молибдендік подагра
5. Стронцийлі мешел
155. Адам ағзасындағы судың мөлшері:
1. 63-65 %
2. 90-95 %
3. 50-55 %
4. 40-45 %
5. 25-30 %
156. Ауыз суда мөлдірлік немен өлшенеді:
1. Мг/л
2. Г/л
3. Градус
4. Мг-экв/л
5. См
157. Ауыз суда түстілік немен белгіленеді:
1. Градус
2. Мг/л
3. См
4. Мг-экв/л
5. Г/л
158. Судағы органикалық заттардың болуы нені көрсетеді:
1. Көмір қышқыл газының болуы
2. Судың тотыққыштығы, ОБҚ,ОХҚ
3. Ішек таяқшасының құрамы
4. Судың Рh
5. Құрғақ қалдығы бойынша
159. Судың тотыққыштығы не үшін анықталады:
1. Судың органикалық заттармен ластануын бағалау
2. Судың кермектілігін табу
3. Дәмі мен исін анықтау
4. Суда нитриттер мен нитраттарды анықтау
5. Судың Рh анықтау
160. Су қандай физиологиялық үрдістерге қатысады:
1. Дене температурасын реттеу
2. Ағзадан шлактарды шығару
3. Сумен шынығу
4. Сумен емделу
5. Дене тазалығын ұстау
161. Судың органикалық ластану көрсеткіштері:
1. Көмір қышқыл газы
2. Тотыққыштығы
3. Құрғақ қалдық
4. Оттегінің биохимиялық қажеттілігі
5. Рh көрсеткіші
162. Судың органикалық ластану көрсеткіштері:
1. Темір, марганец тұздары
2. Кальций, натрий тұздары
3. Магний тұздары
4. Аммиак, нитриттер, нитраттар
5. Фторлы қосылыстар
163. Метгемоглобинемия ауыз суда ненің артық болуынан пайда болады:
1. Фтор
2. Нитратттардың
3. Сульфаттар
4. Хлоридтер
5. Құрғақ қалдық
164. Суда қандай заттардың мөлшері жоғары болуынан канцерогенді әсер дамиды:
1. Фтор
2. Нитраттар
3. Карбонаттар
4. Хлоридтер
5. Сульфаттар
165. Табиғи сулардың өздігінен тазаруына қатысатын факторлар:
1. Микроорганизмдер
2. Судың температурасының төмендеуі
3. Минералды деңгейінің төмен болуы
4. Судың ағысының болуы
5. Суда көмір қышқыл газының болуы
166. Суды мөлдірлеу әдісіне жатады:
1. Тұндыру
2. Озондау
3. Дефторлау
4. Хлорлау
5. Сүзгілеу
