2017-11-30
810
себеміз. Енді аквариум өсімдіктерін отырғызуға болады. Саусағымызбен
үңгір қазып алып, оған өсімдіктің тамырын бекітеміз. Топырақпен
нығыздаймыз. Тастар мен өсімдіктерді орнатып болған соң, қабығын
жапқанда судың үстіңгі беті көрініп тұрмайтындай етіп, су құямыз.
Балықтарға ыңғайлы мекен қалыптасу үшін, аквариумға балықтарды əлі
жібермей қоя тұрамыз. Кем дегенде 2-3 күн күтіп, ыңғайлы кезде балықтарды
аквариумға саламыз. Бұл тіпті оңай. Үйге балықтарды қай суға салып
əкелсеңіз, сол суымен қоса құясыз.
«Теңіз» музыкасы.
Күн сайынғы күтім. Күн сайын аквариумға назар салып, жарық бергіш,
жылытқыш құралдардың жұмысын қадағалап отыру қажет. Сау балықтар
теңселмей, бірқалыпты жүзеді, денесінде ешбір дақ болмайды. Тамақты
|
|
|
таңертең жəне кешке берген дұрыс.
Кезеңдік күтім. Аквариумдағы өсімдіктерді күтіп, суды ауыстырып отыру
кезеңдік күтімге жатады. Аквариумның əйнегін көтеріп, құралдарды
сөндіреді, қораптың түбін тазалап, су құяды.
Музыкалық сүйемелдеу
Мерзімдік күтім. Көктем мен күзде жасалады. Көктемде жарық бергіш
құрал мен жылытқыш құралдың күшін төмендетеді, құралдарды жуып-
тазалап, ескі өсімдіктерді жояды. Ал күзде аквариумды қысқы тəртіпке
ауыстырады. Яғни жарық бергіш құрал мен жылытқыш құралдардың
жұмысын күшейтеді.
Балықтардың көбеюі: Балықтар уылдырық арқылы көбейеді (уылдырық
көрсету) Уылдырықты көп шашатын балықтар- сазан, шортан, көксерке.
Балықтарды тағам ретінде пайдалану жолдары:
Əліппе-дəптер, түрлі түсті
Балықтың пайдасы өте көп. Одан көптеген тамақ түрлерін жасауға болады.
қарындаштар.
Қуырып жеуге, балық сорпасын пісіруге, салаттар жасауға болады. Кейбір
Океанариум мен аквариумның
балықтарды консерві түрінде де шығарады.Бұл консервіленген балықтар көп суреті.
уақыт сақталады.
«Кім епті?»
(Ұ)Сергіту сəті.
Əуенмен «Балықтар» биін билейді.
Мəлімет: Балықтар осыдан көп жыл бұрын мұхиттарда пайда болған. Ол
кезде балықта қанат, жақ сүйек, қабыршақтары болмапты. Олар бірте-бірте
|
|
|
пайда болыпты. Осы балықтардың ішіндегі ең үлкен балық кит деп аталады.
Оның салмағы өте ауыр екен, ал аузын ашқанда аузының үлкендігі осы біз
отырған бөлменің үлкендігіндей болады екен. Ал ең кішкентай балық –
итбалық деп аталады. Балықтарға қарап тұрсақ балықтардың пішіндері де
əртүрлі. Осы пішіндеріне қарап та балықтың қандай екенін, атын атауға
болады екен. Мысалы: жалпақбалық, табанбалық, жыланбалық.
Мынадай қызықты білесің бе?
Металмен қапталған кемені тұмсығымен тесіп өтетін балық:семсер балық.
Аңшы иттер ажырата алмаған иісті ажырататын балық:жыланбалық.
(Ө) Əліппе-дəптермен жұмыс.
1.Балықтың күтіміне қажетті заттарды ата. (Аквариум, су, сүзгі, балдырлар,
жылытқыш, компрессор)
2. Сурет бойынша балыққа жүзуге көмектесетін дене мүшелерін белгілету.
3. Аквариум мен теңіз балықтарын топтастыр.
4.Океанариумдағы балықтар мен аквариумдағы балықтардың ерекшелігі
қандай?
(Ұ) Педагог қорытынды жасайды, сұрақтарға жауап беруді ұсынады.
Əліппен-дəптер, түрлі түсті
IV. ҰОҚ
Рефлексивті бағалау.
қарындаштар.
қорытындысы.
(Ұ, Ө) Аквариумді бояйды.
Рефлексия.
1-деңгей – ештеңе түсінбедім – қоңыр.
2-деңгей – түсіндім, бірақ түсіндіре алмаймын – көк.
28-30 мин.
3-деңгей – бəрін түсіндім, басқаларға да түсіндіріп бере аламын – жасыл.
ТАҚЫРЫБЫ:
Мектеп/ МҰ:
Қазақстанның қорықтары
Педагогтің аты-жөні:
Сынып/ топ:
Қатысқандар саны:
Болмағандар:
ҰОҚ оқытылу мақсаты
0.1.2.2.Қазақстанның қорықтарын атау
Болжамды нəтиже
Барлық балалар біледі:
Табиғатты қорғау не үшін қажет екенін түсіндіреді;
Қорықтардың не үшін қажет екенін түсінеді.
Көпшілік балалар біледі:
Қорықтың ерекше қорғалатын аймақ екендігін;
Кейбір балалар біледі:
Жаңа ақпаратты білу үшін сұрақтарды дұрыс қоя біледі;
Тəжірибелерді өз бетімен жүргізеді.
Тілдік мақсат
Дағдыларды дамыту.
Мəселені көре білуді дамыту, сұрақтар қою, болжамдар ұсыну, ұғымдарға анықтама беру,
топтастыру, бақылау, зертханалық жұмыстар жүргізу, қорытындылар мен ойша тұжырым жасау,
материал құрастыру, мəтінмен жұмыс, өз идеяларын дəлелдеу жəне оларды қорғау.
Əлеуметтік дағдыларды қалыптастыру жəне дамыту.
Көптілділік:
қорық – заповедник– reservation
Негізгі терминдер мен сөз тіркестері: қорықтар, өсімдікті қорғау, жануарларды қорғау, экология
ғылымы, ерекше қорғалатын аймақ.
Ұйымдастырылған оқу қызметінде диалог/хат үшін қолданылатын тіл:
Талқылауға арналған сұрақтар.
Қорық дегеніміз не?
Ол бізге не үшін қажет?
Өсімдіктерді сақтап қалу үшін не істеу керек?
Қандай өсімдіктер қорғалуға мұқтаж?
Жануарларды сақтап қалу үшін не істеу керек?
Қандай жануарлар қорғалуға мұқтаж?
Қазақстанда өсімдіктер мен жануарларды қорғау үшін не істелінуде?
Өткен ҰОҚ-дан алған
Қорық туралы түсінік қалыптастыру жəне ұғымын ашу.Қорықтың маңыздылығын түсіндіру.
Білім
Жоспар
Жоспарланған уақыт
|
|
|
Жоспарланған іс-əрекет
Ресурстар
I. Дұрыс əсерлі көңіл
(Ұ) Педагог қорық туралы мəтін оқиды.
күй орнату.
Қорық – өсімдіктер мен жануарлар ерекше қорғалатын аймақ. Қорық
аймағындағы жануарлар мен өсімдіктерді жоюға, зиян келтіруге тыйым салынады.
Қызыл кітап.
0–3 мин.
Өйткені бұл аймақтағы өсімдіктер мен жануарлар жойылып кету қаупінде. Сондықтан
қорық – ерекше қорғалатын аймақ.
Қорықтар
Қазақстанда көптеген қорықтар бар. Қазақстанда: Ақсу-Жабағылы мемлекеттiк табиғи туралы суреттер
қорығы, Алматы мемлекеттiк табиғи қорығы, Наурызым мемлекеттiк табиғи қорығы, менесе слайдтар
Барсакелмес мемлекеттiк табиғи қорығы, Қорғалжың мемлекеттiк табиғи қорығы,
Марқакөл мемлекеттiк табиғи қорығы, Үстірт мемлекеттiк табиғи қорығы бар.
(Ұ) Балалар қорық ұғымына айрықша көңіл бөліп, мына сұрақтарға жауап береді:
Қорық туралы естігендеріңіз бар ма? Неге оны біз оқып, білуіміз керек? Қорықтарды
білудің маңыздылығы неде? т.б.
II. Өмірлік
Мектепте (балабақшада) бар жануарлар мен өсімдіктерді атап, олардың
тəжірибені маңыздандыру. айырмашылығын атау, ерекше қорғауды қажет ететіндерін атау.
Мақсатты болжам.
4-6 мин.
III. ҰОҚ тақырыбы
(Т) Педагог суреттердің көмегімен «Адам өміріндегі өсімдіктер мен жануарлардың
бойынша жұмыс
мəні» кестесін түсіндіріп беруді сұрайды.
Кесте,
7-27 мин.
жануарлардың
Балаларға жануарлардың дыбысы бар жазбаны қосып, қандай жануар екенін табуға
дауыстары жазылған
тапсырма беру. Тапсырма барысында мынадай сұрақтар қою: Аталған жануарлар
аудиотаспа.
туралы не білесіңдер? Қандай жерлерді мекендейді?
|
|
|
Ерекше қорғалатын аймақтарда мекендейтін жануарларды атау.
(Ұ, Т) Өзекті мəселелер.
Ой-толғаныс: «Адамның табиғатсыз күні жоқ,
Табиғаттың оны айтар тілі жоқ», – деп ақын жырлағандай, адам да –
табиғаттың баласы.
– Табиғат деген сөзді қалай түсінесіңдер?
– Адам нелермен үнемі байланысты болады?
(Адам айналадағы ортамен, яғни, жермен, өзен-көлдермен, барлық тірі организммен
үнемі байланысқа түседі.) (Кейбір жан-жануарлар мен өсімдіктер дүниесін алғашқы
табиғи тіршілігін сақтап қалу үшін қорықтар қажет.)
– Қорық дегеніміз не?
– Қорықтар неге керек?
– Олар қандай кітапқа енді?
Қорықтар жайлы
– Оның мақсаты қандай?
слайдтар немесе
(Оның басты мақсаты – саны сиреп, құрып бара жатқан аң, құстарды, өсімдіктерді
бейнефильмдер.
қамқорлыққа алады.)
Педагог қойылған сұрақтарға қандай болжамдары барын балалардан сұрайды
(Ұ, Т) Əліппе-дəптермен жұмыс.
1. Сұрақ-жауап арқылы қорық туралы білімдері пысықталады, толықтырылады.
Сұрақтармен тапсырмалар: Қорық не үшін қажет? Қазақстанның қорықтарын ата.
Сурет бойынша əңгімеле. Өзің тұратын өлкеңде қорық бар ма?
2. Сурет бойынша жұмыс. Қорықта тыйым салынатын іс-əрекеттерді тауып
Əліппе-дəптер.
белгілейді.
3. Сурет бойынша қорықта болмайтын жануарларды тапқызу. Олар: мысық пен түйе.
Мысық пен түйе – үй жануарлары. Оларды адам күтіп-баптайды.
(Ұ) Өзекті мəселе.
Қазақстанда өсімдіктер мен жануарларды қорғау үшін қандай жұмыс түрлері
атқарылуда?
Қоршаған ортаны қорғау жөніндегі заң.
Ерекше қорғалатын аймақ – қорықтар ұйымдастырылуда.
IV. ҰОҚ
(Ұ, Ө) Педагог балаларды қорытынды жасауға əкеледі.
Əліппе-дəптер
қорытындысы. Рефлексия. Балаларға ҰОҚ-да өз жұмыстарын өздері бағалауды ұсыну: барысты əртүрлі түспен
бояйды.
28-30 мин.
1-деңгей – ештеңе түсінбедім – қоңыр.
2-деңгей – түсіндім, бірақ түсіндіре алмаймын – көк.
3-деңгей – бəрін түсіндім, басқаларға да түсіндіріп бере аламын – сұр.
ТАҚЫРЫБЫ: Орман-
Мектеп/ МҰ
тоғайды қорғайық
Педагогтің аты-жөні:
Сынып/ топ
Қатысушылардың саны
Болмағандар
ҰОҚ оқытылу
0.1.2.2 Қазақстанның қорықтарын атау
мақсаты
Болжамды
Барлық балалар:
нəтиже
орман-тоғайларды қорғау керектігін түсінеді;
ормандағыөсімдікке қажетті жағдайларды атап бере алады;
ұйымдастырылған қызметін зерттеу тақырыбын анықтай алады;
Көпшілік балалар:
ормандағы қауіпсіздік шараларын біледі
ормандағы тіршілік үшін өсімдіктерге мен жануарларға не қажет екенін анықтай алады;
табиғатқа пайдалы іс-əрекеттерді атауды
Кейбір балалар:
табиғатты қорғау, орман-тоғайды қорғау не үшін керек екенін айтып бере алады;
орман-тоғайлардың адамдарға берер пайдасын айтып береді.
Орман мен тоғайдың айырмашылығын айтып бере алады
Тілдік мақсат
Дағдыларды дамыту.
Өзінің жинақтаған білімінің нəтижесінде балалар осы ұйымдастырылған оқу қызметінің тақырыбын, танымдық іс-əрекетінің мақсатын анықтай білуін дамыту. Талқылау кезінде «Неге?», «Бұл немен
байланысты?», «Егер..., не болады?»» деген сұрақтарды пайдалану.
Сыни тұрғысынан ойлауды дамыту.
Көптілділік: лес – орман– forest.
Негізгі терминдер мен сөз тіркестері: зерттеу тақырыбы, сұрақтар, орман-тоғайларды қорғайық, өрт
қауіпсіздігі, табиғатты аялайық
ҰОҚ диалог/хат үшін қолданылатын тіл:
Талқылауға арналған сұрақтар:
Орманда қандай өсімдіктер,ағаштар өседі?
Тоғайда қандай ағаштың түрлері өседі?
Орман-тоғайлардың бізге тигізер пайдасы қандай?
Орманнан қандай заттар алынады?
Өткен ҰОҚ-дан
Табиғат туралы қарапайым түсініктер; орман-тоғайларды қорғау жəне табиғатты сақтап қалу, пайдалы іс-
алған білім
əрекеттерге біршама тəуелділігі.
Жоспар
Жоспарланған
Жоспарланған іс-əрекет
Ресурстар
уақыт
II. Дұрыс əсерлі
(Ұ) Шаттық шеңбері.
көңіл күй орнату.
Ұға білсең мені сен,
0–1мин.
Бақытыммен бөлісем.
Жүрек сөзін жалғаймын,
Бəрін саған арнаймын!
(Ұ) Педагог балаларға табиғат туралы өлең жолдарын оқып береді:
Табиғат – біздің анамыз,
II. Өмірлік
Жер-ана – біздің панамыз.
тəжірибені
Таза болса табиғат,
Табиғат туралы өлең.
маңыздандыру.
Біз де аман боламыз.
Мақсатты болжам.
(Ұ) Орманда қандай өсімдіктер,ағаштар өседі?Орманды қорғау жолдары қандай?
2–5 минут
Орманның адам өміріндегі маңызы қандай? Тоғайдың орманнан қандай
айырмашылығы бар?
Орман – құрамында бір-біріне жақын өскен ағаштың бір немесе бірнеше түрлері бар
табиғи кешен. Ол үлкен алқапты алып жатады. Орманда ағаш, бұта, шөптесін
өсімдіктер, мүк, қына т.б. өседі.
Тоғай – жайылма сулы өзен алаптарында өсетін кішірек орман. Тоғайда негізінен
жиде, тал, шырғанақ, терек, шаған сияқты ағаш түрлері, бұталар жəне шөптесін
өсімдіктер өседі.
Бұл өлең жолдарынан бəрінің мағынасы неде деп ойлайсыңдар? (Бəрі де табиғатты
аялау жайында.)
Орман-тоғайларды қорғау үшін қандай жұмыстар жүргізіледі?
Педагог балаларға өздерінің болжамдарын дəлелдеп беруге ұсыныс жасайды.
Талдап қорыту: орман-тоғайларды дұрыс мақсатта пайдалану, ағаштарды
сындырмау,өсімдіктерді бейберекет жұлмау,ормандағы ағаштарды өрттен сақтау.
Орман тіршілік үшін аса қажет, ауаны да тазартып тұрады. Орманды ұрлап кесетін
баукеспелерден, зиянды жəндіктерден, өрттен қорғау керек. Адамдар орман ішін
Орманның,табиғаттың
ағаштардың шірігінен, қураған ағаштардан тазартады. Ағашы кесілген жерлерге жас суреттері
көшеттер отырғызылады
(флипчартқа шығаруға
болады)
III. ҰОҚ
(Ұ)Өзекті мəселелер.
тақырыбы бойынша
Сұрақ-жауап арқылы орман туралы пікірлері тыңдалады.
Табиғаттың суреттері.
жұмыс
– Орман-тоғайлар – тіршілік тірегі. Ормандар өзінің ағаштары мен өсімдіктері
6 – 27 мин.
арқылы ауада ауру тудыратын бактерияларды жояды, ауаны тазартады.
Сонымен бірге жануарлар үшін қорек, баспана. Ал адам тағам, үй, жиһаз, ауырғанда «Орман-тоғайларды
ем ретінде пайдаланады. Сондықтан да біз орман-тоғайларды,табиғатты не істеуіміз
қорғайық»
керек?
бейнетаспасы.
Əр топтың алдына «Қорғау» деп жазылған плакат беріледі. Балалар қалай қорғау
«Орман дауысы»
керек екендігін айтады.
таспасы.
(Ұ) Орман-тоғайларды қорғауға шақыратын бейнетаспа көрсету.
(Ұ)Сергіту сəті.
«Орман дауысы» аудиотаспаны көздерін жұмғызып тыңдату.
Əліппе-дəптер,
түрлі түсті қарындаштар.
Педагогтің əңгімесі: Ағаштардың өсетін арнайы жерлерін бақылауға алу
керектігін, адамдардың ағаштарды ысырапсыз сындырып, балалардың ойыншыққа
айналдыратынынын, ормандардың азайып бара жатқанын бақылау кезінде
балаларға айтып түсіндіру.
(Ө) Əліппе-дəптермен жұмыс.
1. Орманда өсетін ағашттардың біреуінің суретін салғызу.
2. Сурет арқылы орман мен тоғайдың айырмашылықтарын анықтайды. Яғни
екеуін салыстырады.
3. Сурет бойынша жұмыс. Зиянды əрекеттерді айта отырып, орманды қалай
қорғау керектігі көтеріледі.
4. Орман ағаштарынан не жасауға болады? Жауаптар: үй соғады, киіз үй
жасайды, түрлі бұйымдар жасалады. Балалар жеке-жеке атаулары да мүмкін.
(Ұ) Педагог қорытынды жасайды, сұрақтарға жауап беруді ұсынады.
Əліппе-дəптер,
IV. ҰОҚ
Балалар орман-тоғайлардың көркеюі үшін қажетті жағдайларды атап беріңдер? түрлі түсті қарындаштар.
қорытындысы
Ормандағы ағаштар қандай жағдайларда өмір сүре алмайды?
Рефлексия.
Рефлексивті бағалау.
28-30 мин.
Балаларға ҰОҚ-да өз жұмыстарын өздері бағалауды ұсыну: ағашты əртүрлі түспен
бояйды.
1-деңгей – ештеңе түсінбедім – діңін қоңыр түспен бояу.
2-деңгей – түсіндім, бірақ түсіндіре алмаймын – жапырақтарын жасыл түспен бояу.
3-деңгей – бəрін түсіндім, басқаларға да түсіндіріп бере аламын – жапырақтарын
жасыл, діңін қоңыр түспен бояу.
ТАҚЫРЫБЫ: Қызыл кітаптағы жануарлар дүниесі
Мектеп/МҰ
Педагогтің аты-жөні:
Сынып/ топ
Қатысқандар саны:
Болмағандар:
ҰОҚ оқытылу мақсаты
0.1.2.3 Қызыл кітапқа енгізілген жануарларды атау
Болжамды нəтиже
Барлық балалар істей алады:
Қызыл кітап деген ұғымды түсіндіре алады.
Көпшілік балалар істей алады:
Жануарлардың кейбір түрлерін атап бере алады.
Жануарлардың тіршілігіне зиян келтіретін жағдаяттарды.
Кейбір балалар істей алады:
Жануарды қорғау не үшін керек екенін айтып бере алады;
Жануарларға зиян келтіретін іс-əрекеттермен күрес жолдарын айтып береді.
Тілдік мақсат
Дағдыларды дамыту.
Өзінің жинақтаған білімінің нəтижесінде балалар осы ұйымдастырылған оқу
қызметінің тақырыбын, танымдық іс-əрекетінің мақсатын анықтай білуін дамыту.
Талқылау кезінде «Неге?», «Бұл немен байланысты?», «Егер..., не болады?» деген
сұрақтарды пайдалану.
Көптілділік: қорғау – защищать – to protect
Негізгі терминдер мен сөз тіркестері:
Жануарларды қорғау, табиғатты сақтау, пайдалы іс-əрекет, зиянды іс-əрекет.
Ұйымдастырылған оқу қызметінде диалог/хат үшін қолданылатын тіл:
Талқылауға арналған сұрақтар.
