Mugallym: R. Mahmatkulowa

Mugallym: R. Mahmatkulowa

Okuw işleri boýunça orunbasar:      ________________

 

Senesi:               7 “A” ____________            7 “ B” ____________                                      

Sapagyň temasy: Tegelek agyzlylar.

Sapagyň maksady:

a) Tegelek agyzlylar barada düşünje bermek.

b)Okuwçylarda haýwanat dünýäsine söýgi döretmek 

Sapagyň esbaby:  Suratlar, soragnamalar.

Sapagyň görnüşi: Garyşyk.

                                                    Sapagyň gidişi:

1.Guramaçylyk döwri:

                                    a) Synpy sapaga taýýarlamak.

                                    b) Synpyň gatnaşygyny almak.

                                    ç) Syýasy wakalar billen tanyşmak.

2. Öý işini soramak.

a) Geçilen temany soramak;

b) Geçilen tema boýunça sorag-jogap alyşmak;

                                                         7 “A”

1.Lansetnik nähili köpelýär?

2.Lansetnik nämelere degişli?

                                                         7 “B”

1.Lansetnigiň nähili gurluşy bar?

2.Lansetnikleriň bölüp çykaryşy barada gürrüň beriň.

 

1.Lansetnikleriň nähili iýmitleniş ulgamy bar?

2.Olaryň nerw ulgamy nähili?

3.Öý işini berkitmek: Lansetnikler  barada geçilen temany jemlemek.

4. Täze tema:

Tegelek agyzlylar minogalar we meksinler degişlidir. Olaryň hereketli äňleri düýbünden bolmaýar. Derýa minogasynyň ugor balygyňky ýaly uzalan bedeniniň äňsiz öň ujunyň aşak tarapynda  açyk wagytly tegelek, ýapyk halynda bolsa kese ýarçyk şekilli agyz guýjugy ýerleşen. Guýjugyň gyrasy owunjak deri seçekleri bilen örtülen. Guýjugyň iç dübünde iki sany agyz plastinkasyň ýokary tarapynda, olaryň he biriniň ujunda bir, aşakysynda bolsa birnäçe boýunuzlaşan işjagazlar ýerleşýär. Minoga dişleri bilen balygyň ýa-da beýlki haýwanlaryň bedeninde berkleşýär.

                 

5. Geçilen temany berkitmek:

a) tema degişli sorag –jogap alyşmak:

                                                         7 “A”

1. Tegelek agyzlylar haýsy tipe degişli?

2.Minoganyň lansetniklerden nähili tapawudy bar?

                                                         7 “B”

1.Minoganyň lansetnikler bilen meňzeş alamatlary haýsylar?

2.Minoganyň iýmitlenişi barada gürrüň beriň.

                                                           

1.Tegelek agyzlylar balyk hojalygyna nähili zyýan ýetirýär?

2.Minogalar haýsy döwürde köpelýär?

b) suratlar boýunça işlemek;

6. Öý işini tabşyrmak:

&:     sahypa:                    surat:

7.Sapagy jemlemek:

a) geçilen tema boýunça okuwçylaryň düşünmedik ýerleriniň öwezini doldurmak;

b) okuwçylary bahalandyrmak;

Mugallym: R. Mahmatkulowa

Okuw işleri boýunça orunbasar:      ________________

 

Senesi:           7”A” ___________            7”B”- __________                  

Sapagyň temasy:Balyklar. Kepiriň skleti, myşsalary, ýüzüş haltasy.

Sapagyň maksady:

a) Balyklar. Kepiriň skleti, myşsalary, ýüzüş haltasy barada düşünje bermek.

b)Okuwçylarda haýwanat dünýäsine söýgi döretmek 

Sapagyň esbaby:  Suratlar, soragnamalar.

Sapagyň görnüşi: Garyşyk.

                                                    Sapagyň gidişi:

1.Guramaçylyk döwri:

                                    a) Synpy sapaga taýýarlamak.

                                    b) Synpyň gatnaşygyny almak.

                                    ç) Syýasy wakalar billen tanyşmak.

2. Öý işini soramak.

a) Geçilen temany soramak;

b) Geçilen tema boýunça sorag-jogap alyşmak;

                                                         7 “A”

1. Tegelek agyzlylar haýsy tipe degişli?

2.Minoganyň lansetniklerden nähili tapawudy bar?

                                                         7 “B”

1.Minoganyň lansetnikler bilen meňzeş alamatlary haýsylar?

2.Minoganyň iýmitlenişi barada gürrüň beriň.

 

1.Tegelek agyzlylar balyk hojalygyna nähili zyýan ýetirýär?

2.Minogalar haýsy döwürde köpelýär?

3.Öý işini berkitmek: Tegelek agyzlylar barada geçilen temany jemlemek.

4. Täze tema:

Balyklar suwda ýaşamaga uýgunlaşandyr. Olaryň kitirdewük ýa-da az-owlak süňkleşen we gaty süňk skeleti bolýar. Balyklaryň gurluş aýratynlyklaryna we ýaşaýyş işjeňligine kepir balygynyň mysalynda seredip bolar. Kepir süýji suwly howdanlarda, haýal akýan derýalarda we köllerde ýaşaýar. Kepir balygynyň iki gapdalyndan gysylan çowly şekili bar. Bu bolsa oňa suwda çalt hereket etmäge ýardam edýär. Kepiriň kellesi göwrä, göwresi bolsa gýruga endigan birleşen. Kellesiniň öň ujunda giň açylyp bilýän hereketli äňi we agzy ýerleşýär. Kellesiniň ýokary bölegindeys alyş synalaryna barýan kiçiräk iki jübütli burun deşigi bolýar. Onuň her gapdalynda bolsa bir sany ullakan gözi ýerleşýär.

          

5. Geçilen temany berkitmek:

a) tema degişli sorag –jogap alyşmak:

                                                         7 “A”

1. Balyklaryň nähili gurluşy bolýar?

2.Balyk hereket edende onuň dürli ýüzgüçleri nähili wezipäni ýerine ýetirýär?

                                                         7 “B”

1.Balygyň bedeniniň üst ýüzi näme bilen örtülen?

2. Örtügiň suwdaky ýaşaýşy üçin nähili ähmiýeti bar?

 

1.Kepiriň bedeniniň reňkiniň nähili ähmiýeti bar?

2.Balygyň akwariumda ýüzüşinde nähili aýratynlyk bar?

b) suratlar boýunça işlemek;

6. Öý işini tabşyrmak:

&:     sahypa:                    surat:

7.Sapagy jemlemek:

a) geçilen tema boýunça okuwçylaryň düşünmedik ýerleriniň öwezini doldurmak;

b) okuwçylary bahalandyrmak;

Mugallym: R. Mahmatkulowa                                                                                    Okuw işleri boýunça orunbasar: M. Möwlamowa

 

 

Senesi: 7 “A”  __________                      7 “B” ______________                                          

Sapagyň temasy: Kepir balygynyň içki gurluşy, nerw ulgamy, synalary we özüni alyp baryşlary.

Sapagyň maksady:

a) Kepir balygynyň içki gurluşy, nerw ulgamy, synalary we özüni alyp baryşlary barada düşünje bermek.

b)Okuwçylarda haýwanat dünýäsine söýgi döretmek 

Sapagyň esbaby:  Suratlar, soragnamalar.

Sapagyň görnüşi: Garyşyk.

                                                    Sapagyň gidişi:

1.Guramaçylyk döwri:

                                    a) Synpy sapaga taýýarlamak.

                                    b) Synpyň gatnaşygyny almak.

                                    ç) Syýasy wakalar billen tanyşmak.

2. Öý işini soramak.

a) Geçilen temany soramak;

b) Geçilen tema boýunça sorag-jogap alyşmak;

                                                         7 “A”

1. Balyklaryň nähili gurluşy bolýar?

2.Balyk hereket edende onuň dürli ýüzgüçleri nähili wezipäni ýerine ýetirýär?

                                                         7 “B”

1.Balygyň bedeniniň üst ýüzi näme bilen örtülen?

2. Örtügiň suwdaky ýaşaýşy üçin nähili ähmiýeti bar?

                                                           

1.Kepiriň bedeniniň reňkiniň nähili ähmiýeti bar?

2.Balygyň akwariumda ýüzüşinde nähili aýratynlyk bar?

3.Öý işini berkitmek: Balyklar. Kepiriň skleti, myşsalary, ýüzüş haltasy barada geçilen temany jemlemek.

4. Täze tema:

Balyklaryň merkezi nerw ulgamy bolup, onuň yzky bölümi oňurgalaryň içinde ýerleşýär.Oňurgalaryň her jübütiniň arasyndan sag we çep taraplara nerw uzalyp gidýärler. Olar myşsalaryň, ýüzgüçleriň we beden boşlugynda ýerleşýän synalaryň işleýşini dolandyrýarlar. Balyklaryň bedenindäki duýujy öýjüklerden nerwler boýunça oňurga ýiligine gyjynma habarlary geçýär. Balyklaryň we beýleki oňurgaly aýwanlaryň nerw ulgamynyň öňki böümi kelle beýnisine öwrülipdir. Kelle beýnisinde öňki beýni aralyk beýni, ortaky beýni, beýnijik we süýri beýni bolýar.

     

    

5. Geçilen temany berkitmek:

a) tema degişli sorag –jogap alyşmak:

                                                         7 “A”

1.Kepir balygynyň we lansetnigiň merkezi nerw ulgamlarynyň nähili aýratynlygy bar?

2.Balyklarda duýuş synalarynyň haýsysy oňat ösen?

                                                         7 “B”

1.Şertli refleks näme?

2.Şertli reflekse mysallary getiriň.

                                                           

1.Şertli refleks şertsiz refleksden näme bilen tapawutlanýar?

2.Kepir balygynyň duýuş synalary haýsylar?

b) suratlar boýunça işlemek;

6. Öý işini tabşyrmak:

&:     sahypa:                    surat:

7.Sapagy jemlemek:

a) geçilen tema boýunça okuwçylaryň düşünmedik ýerleriniň öwezini doldurmak;

b) okuwçylary bahalandyrmak;

Mugallym: R. Mahmatkulowa

Okuw işleri boýunça orunbasar:      ________________

 

Senesi: 25.09.2017ý  7 “A”. “B”  Biologiýa                                    

Sapagyň temasy: Balyklaryň köpelişi we ösüşi.

Sapagyň maksady:

a) Balyklaryň köpelişi we ösüşi barada düşünje bermek.

b)Okuwçylarda haýwanat dünýäsine söýgi döretmek. 

Sapagyň görkezme esbaby:  Suratlar, soragnamalar.

Sapagyň görnüşi: Gatyşyk.

                                                    Sapagyň gidişi:

1.Guramaçylyk döwri:

                                    a) Synpy sapaga taýýarlamak.

                                    b) Synpyň gatnaşygyny almak.

                                    ç) Syýasy wakalar billen tanyşmak.

2. Öý işini soramak.

a) Geçilen temany soramak;

b) Geçilen tema boýunça sorag-jogap alyşmak;

                                                          7 “A”

1. Balyklaryň nähili gurluşy bolýar?

2.Balyk hereket edende onuň dürli ýüzgüçleri nähili wezipäni ýerine ýetirýär?

                                                         7 “B”

1.Balygyň bedeniniň üst ýüzi näme bilen örtülen?

2. Örtügiň suwdaky ýaşaýşy üçin nähili ähmiýeti bar?

                                                                    

1.Kepiriň bedeniniň reňkiniň nähili ähmiýeti bar?

2.Balygyň akwariumda ýüzüşinde nähili aýratynlyk bar?

3.Geçilen temany jemlemek: Kepir balygynyň içki gurluşy, nerw ulgamy, synalary we özüni alyp baryşlary barada geçilen temany jemlemek.

4. Täze  temany düşindirmek:

Kepir balygy beýleki balyklar ýaly aýry jynslydyr. Urkaçy kepiriň beden boşlugynda uly ýumurtgalyk bolýar, onda ýumurtga öýjükleri ösýärler. Erkeginde bir jübüt bilen dolýar. Onda millionlarça spermatozoidler bolýar. Jyns önümleri bedeniň garyn tarapyndan jyns deşigi arkaly daşaryk çykarylýar. Jyns öýjükleri ýetişen mahalynda balyklarda köpelm instinkti döreýär. Şol döwürde olar nesilleriň ösüp ýetişmegi üçin amatly ýerlere geçýärler. Balyklaryň käbir görnüşleri deňizden derýa başga birleri bolsa tersine derýadan deňze geçýärler.

5. Geçilen temany berkitmek:

a) tema degişli sorag –jogap alyşmak:

                                                            7 “A”

1.Haýsy balyklara geçiji balyklar diýilýär?

2.Köp işbil taşlamaklygyň nähili ähmiýei bar?

                                                            7 “B”

3.Balyklarda nesil barada alada nähili bolýar?

4. Kepir balygynyň nähili gurluşy bolýar?

                                                        

1.Urkaçy kepir balygy näçä golaý işbil taşlaýar?

2.Balyklar nirlerde köpelýärler?

b) suratlar boýunça işlemek;

6. Öý işini tabşyrmak:

&:     sahypa:                    surat:

7.Sapagy jemlemek umumylaşdyrmak we bahalandyrmak:

a) geçilen tema boýunça okuwçylaryň düşünmedik ýerleriniň öwezini doldurmak;

b) okuwçylary bahalandyrmak;

Mugallym: B.Gaimow

Okuw işleri boýunça orunbasar:      ________________

 

        

        Senesi:                  7”A”- ___________               7”B”- __________

Sapagyň temasy: Kekirdewükli balyklar klasy.                       

Sapagyň maksady:

a) Kekirdewükli balyklar klasy barada düşünje bermek.                   .

b)Okuwçylarda tebigata söýgi döretmek 

Sapagyň esbaby:  Suratlar, soragnamalar.

Sapagyň görnüşi: Garyşyk.

                                                    Sapagyň gidişi:

1.Guramaçylyk döwri:

                                    a) Synpy sapaga taýýarlamak.

                                    b) Synpyň gatnaşygyny almak.

                                    ç) Syýasy wakalar billen tanyşmak.

2. Öý işini soramak.

a) Geçilen temany soramak;

b) Geçilen tema boýunça sorag-jogap alyşmak;

                                                           7 “A”

1.Haýsy balyklara geçiji balyklar diýilýär?

2.Köp işbil taşlamaklygyň nähili ähmiýei bar?

                                                            7 “B”

3.Balyklarda nesil barada alada nähili bolýar?

4. Kepir balygynyň nähili gurluşy bolýar?

                                                        

1.Urkaçy kepir balygy näçä golaý işbil taşlaýar?

2.Balyklar nirlerde köpelýärler?

3.Öý işini berkitmek: Balyklaryň köpelişi we ösüşi barada geçilen temany jemlemek.

4. Täze tema:

Balyklar gurluşlary we häsiýetleri boýunça örän köpdürlüdir, bu olaryň ýaşaýyş şertlerine iýmitiň düzümine, bäsdeşlige, dürli duşmanlara baglydy. Suw gatlaklarynda we onuň ýüzünde ýaşaýan balyklaryň bedeniniň daşky şekili çowly bolup, olaryň guýruk ýüzgüçleri güýçli ösendir. Bu bolsa olaryň guýruk ýüzgüçleri güçýli ösendir. Bu bolsa olara tiz ösmäge awuny kowup tutmaga duşmanlaryndan gaçyp gutulmaga mümkinçilik berýär.

 

5. Geçilen temany berkitmek:

a) tema degişli sorag –jogap alyşmak:

                                                         7 “A”

1. Balyklaryň suwda we onuň düýbünde ýaşamaklyga uýgunlaşmalary näme bilen düşündirilýär?

2.Haýsy balyklar akulalylar otrýadyna degişli?

                                                         7 “B”

1.Akulalylar otrýadyna degişli balyklar çalasyn ýüzmeklige we ýyrtyjylyga nähili uýgunlaşypdyrlar?

2.Kekirdewükli balyklaryň nesilliligi näme sebäpli pes derejeli bolýar?

 

1.Akulalaryň we skatlaryň tapawutlary nämelerden ybarat?

2.Akulalaryň we skatlaryň meňzeşlikleri nämelerden ybarat?

b) suratlar boýunça işlemek;

6. Öý işini tabşyrmak:

&:     sahypa:                      surat:

7.Sapagy jemlemek:

a) geçilen tema boýunça okuwçylaryň düşünmedik ýerleriniň öwezini doldurmak;

b) okuwçylary bahalandyrmak;

Mugallym:Mahmatkulowa.R                                                                                 Okuw işleri boýunça orunbasar: ______________

 

Senesi:             7”A”- __________               7”B”- _____________                                   

Sapagyň temasy: Süňkli balyklar klasy.                                 

Sapagyň maksady:

a) Süňkli balyklar klasy barada düşünje bermek.

b)Okuwçylarda haýwanat dünýäsine söýgi döretmek 

Sapagyň esbaby:  Suratlar, soragnamalar.

Sapagyň görnüşi: Garyşyk.

                                                    Sapagyň gidişi:

1.Guramaçylyk döwri:

                                    a) Synpy sapaga taýýarlamak.

                                    b) Synpyň gatnaşygyny almak.

                                    ç) Syýasy wakalar billen tanyşmak.

2. Öý işini soramak.

a) Geçilen temany soramak;

b) Geçilen tema boýunça sorag-jogap alyşmak;

                                                         7 “A”

1. Balyklaryň suwda we onuň düýbünde ýaşamaklyga uýgunlaşmalary näme bilen düşündirilýär?

2.Haýsy balyklar akulalylar otrýadyna degişli?

                                                         7 “B”

1.Akulalylar otrýadyna degişli balyklar çalasyn ýüzmeklige we ýyrtyjylyga nähili uýgunlaşypdyrlar?

2.Kekirdewükli balyklaryň nesilliligi näme sebäpli pes derejeli bolýar?

                                                           

1.Akulalaryň we skatlaryň tapawutlary nämelerden ybarat?

2.Akulalaryň we skatlaryň meňzeşlikleri nämelerden ybarat?

3.Öý işini berkitmek: Kekirdewükli balyklar klasy barada geçilen temany jemlemek.

4. Täze tema:

Süňkli balyklaryň süňkleşen ýa-da süňk skeleti bolup olar süýji suwlarda we deňizlerde ýaşaýarlar. Adaty ýüzgüç haltasy bar.Ýöne ol käbirlerinde ösmändir. Žabra ýarçyklary süňkden gapak bilen örtülen. Balyklaryň 19000-den gowrak görnüşi bolup, olaryň köpüsi süňkli balyklar klasyna degişlidir. Wekilleriň skletiniň köp bölegi kekrdewük bolup olarň diňe kellesinde süňk bolýar. Bekre şekillileri bedenleriniň özboluşly şekili we teňňeleriniň erleşişi boýunça beýleki balyklardan tapawtlandyryp bolýar.

5. Geçilen temany berkitmek:

a) tema degişli sorag –jogap alyşmak:

                                                         7 “A”

1.Bekreşekilliler beýleki balyklardan näme bilen tapawutlanýarlar?

2.Karpşekilliler otrýady haýsy alamatlary esasynda bölünýärler?

                                                         7 “B”

1.Treskaşekilliler beýleki balyklardan näme bilen tapawutlanýarlar?

2.Siz haýsy balyklary bilýärsiňiz?

                                                           

1.Balyklaryň we beýleki suwda ýaşaýan haýwanlaryň iýmit baglanyşyklaryna mysal getiriň.

2.Süňkli balyklar nirde ýaşaýarlar?

b) suratlar boýunça işlemek;

6. Öý işini tabşyrmak:

&:     sahypa:                    surat:

7.Sapagy jemlemek:

a) geçilen tema boýunça okuwçylaryň düşünmedik ýerleriniň öwezini doldurmak;

b) okuwçylary bahalandyrmak;                           

Mugallym:Mahmatkulowa.R                                                                                  Okuw işleri boýunça orunbasar: _______________

 

 

Senesi:             7”A”- ____________               7”B”- ____________  

Sapagyň temasy: Süňkli-kekirdewükli ýa-da gyzyl balyklar klasy.

Sapagyň maksady:

a) Süňkli-kekirdewükli ýa-da gyzyl balyklar klasy barada düşünje bermek.

b)Okuwçylarda haýwanat dünýäsine söýgi döretmek 

Sapagyň esbaby:  Suratlar, soragnamalar.

Sapagyň görnüşi: Garyşyk.

                                                    Sapagyň gidişi:

1.Guramaçylyk döwri:

                                    a) Synpy sapaga taýýarlamak.

                                    b) Synpyň gatnaşygyny almak.

                                    ç) Syýasy wakalar billen tanyşmak.

2. Öý işini soramak.

a) Geçilen temany soramak;

b) Geçilen tema boýunça sorag-jogap alyşmak;                                                                                                                                          7 “A”

1.Bekreşekilliler beýleki balyklardan näme bilen tapawutlanýarlar?

2.Karpşekilliler otrýady haýsy alamatlary esasynda bölünýärler?

                                                         7 “B”

1.Treskaşekilliler beýleki balyklardan näme bilen tapawutlanýarlar?

2.Siz haýsy balyklary bilýärsiňiz?

                                                           

1.Balyklaryň we beýleki suwda ýaşaýan haýwanlaryň iýmit baglanyşyklaryna mysal getiriň.

2.Süňkli balyklar nirde ýaşaýarlar?

3.Öý işini berkitmek: Süňkli balyklar klasy barada geçilen temany jemlemek.

4. Täze tema:

Balyklar gurluşlary we häsiýetleri boýunça örän köpdürlüdir, bu olaryň ýaşaýyş şertlerine iýmitiň düzümine, bäsdeşlige, dürli duşmanlara baglydy. Suw gatlaklarynda we onuň ýüzünde ýaşaýan balyklaryň bedeniniň daşky şekili çowly bolup, olaryň guýruk ýüzgüçleri güýçli ösendir. Bu bolsa olaryň guýruk ýüzgüçleri güçýli ösendir. Bu bolsa olara tiz ösmäge awuny kowup tutmaga duşmanlaryndan gaçyp gutulmaga mümkinçilik berýär. Süňkli balyklaryň süňkleşen ýa-da süňk skeleti bolup olar süýji suwlarda we deňizlerde ýaşaýarlar. Adaty ýüzgüç haltasy bar.Ýöne ol käbirlerinde ösmändir. Žabra ýarçyklary süňkden gapak bilen örtülen. Balyklaryň 19000-den gowrak görnüşi bolup, olaryň köpüsi süňkli balyklar klasyna degişlidir. Wekilleriň skletiniň köp bölegi kekrdewük bolup olarň diňe kellesinde süňk bolýar. Bekre şekillileri bedenleriniň özboluşly şekili we teňňeleriniň erleşişi boýunça beýleki balyklardan tapawtlandyryp bolýar.

5. Geçilen temany berkitmek:

a) tema degişli sorag –jogap alyşmak:

                                                         7 “A”

1.Gyzyl balyklar klasyna haýsy balyklar degişli?

2.Kekirdewükli balyklara haýsylar degişli?

                                                         7 “B”

1.Bekreşekilliler beýleki balyklardan näme bilen tapawutlanýarlar?

2.Karpşekilliler otrýady haýsy alamatlary esasynda bölünýärler?

1.Balyklaryň we beýleki suwda ýaşaýan haýwanlaryň iýmit baglanyşyklaryna mysal getiriň.

2.Süňkli balyklar nirde ýaşaýarlar?

b) suratlar boýunça işlemek;

6. Öý işini tabşyrmak:

&:     sahypa:                    surat:

7.Sapagy jemlemek:

a) geçilen tema boýunça okuwçylaryň düşünmedik ýerleriniň öwezini doldurmak;

b) okuwçylary bahalandyrmak;

Mugallym:Mahmatkulowa.R                                                                                  Okuw işleri boýunça orunbasar:    _________________

 

 

Senesi:             7”A”- _____________               7”B”- ______________  

Sapagyň temasy: Balyklaryň hojalyk ähmiýeti we balyk hojalyklaryny gorap saklamak.      

Sapagyň maksady:

a) Balyklaryň hojalyk ähmiýeti we balyk hojalyklaryny gorap saklamak barada düşünje bermek.

b)Okuwçylarda haýwanat dünýäsine söýgi döretmek 

Sapagyň esbaby:  Suratlar, soragnamalar.

Sapagyň görnüşi: Garyşyk.

                                                    Sapagyň gidişi:

1.Guramaçylyk döwri:

                                    a) Synpy sapaga taýýarlamak.

                                    b) Synpyň gatnaşygyny almak.

                                    ç) Syýasy wakalar billen tanyşmak.

2. Öý işini soramak.

a) Geçilen temany soramak;

b) Geçilen tema boýunça sorag-jogap alyşmak;

                                                         7 “A”

1.Gyzyl balyklar klasyna haýsy balyklar degişli?

2.Kekirdewükli balyklara haýsylar degişli?

                                                         7 “B”

1.Bekreşekilliler beýleki balyklardan näme bilen tapawutlanýarlar?

2.Karpşekilliler otrýady haýsy alamatlary esasynda bölünýärler?

                                                         

1.Balyklaryň we beýleki suwda ýaşaýan haýwanlaryň iýmit baglanyşyklaryna mysal getiriň.

2.Süňkli balyklar nirde ýaşaýarlar?

3.Öý işini berkitmek: Süňkli-kekirdewükli ýa-da gyzyl balyklar klasy barada geçilen temany jemlemek.

4. Täze tema:

Balyklaryň adamyň ýaşaýşyndaky ähmiýeti örän uludyr. Dünýä boýunça her ýylda tutulýan balyklaryň umumy möçberi, tkmynan, 50 mln. Tonna barabardyr. Balyklaryň şunça mukdary 650 mln. Baş gara mala barabardyr.Tutulýan balyklaryň köp bölegi iýmit üçin peýdalanylýar. Balygyň iýmit ýokumlylygynda esasy gymmaty onuň belogydyr. Ondan başga-da balyklardan ýag, witaminler alýarlar, şeýle-de mallara iýmitlikler taýýarlaýarlar. Balyk önümlerini taýýarlaýan senagatda balyklaryň galyndylaryndan dökün taýýarlaýarlar.

5. Geçilen temany berkitmek:

a) tema degişli sorag –jogap alyşmak:

                                                             7 “A”

1.Höwesjeň balyk tutmak nähili amala aşyrylýar?

2.Balyk baýlygyny gorap saklamak üçin kanunda haýsy çäreler göz öňünde tutulýar?

                                                             7 “B”

3.Balyklary emeli ýol bilen köpeltmegiň maksady näme?

4. Balyklar nähili köpeldilýär?

1.Balyk önümlerinden nämeleri taýynlaýarlar?

2.Balygyň iýmit ýokumlylygy nämede?

b) suratlar boýunça işlemek;

6. Öý işini tabşyrmak:

&:     sahypa:                    surat:

7.Sapagy jemlemek:

a) geçilen tema boýunça okuwçylaryň düşünmedik ýerleriniň öwezini doldurmak;                                       b) okuwçylary bahalandyrmak;

Mugallym:Mahmatkulowa.R                                                                                  Okuw işleri boýunça orunbasar: ______________

 

 

Senesi:             7”A”- _____________              7”B”- ____________  

Sapagyň temasy: Türkmenistanyň Gyzyl kitabyna girizilen balyklar.

Sapagyň maksady:

a) Türkmenistanyň Gyzyk kitabyna girizilen balyklar barada düşünje bermek.

b)Okuwçylarda haýwanat dünýäsine söýgi döretmek 

Sapagyň esbaby:  Suratlar, soragnamalar.

Sapagyň görnüşi: Garyşyk.

                                      Sapagyň gidişi:

1.Guramaçylyk döwri:

                                    a) Synpy sapaga taýýarlamak.

                                    b) Synpyň gatnaşygyny almak.

                                    ç) Syýasy wakalar billen tanyşmak.

2. Öý işini soramak.

a) Geçilen temany soramak;

b) Geçilen tema boýunça sorag-jogap alyşmak;

                                                             7 “A”

1.Höwesjeň balyk tutmak nähili amala aşyrylýar?

2.Balyk baýlygyny gorap saklamak üçin kanunda haýsy çäreler göz öňünde tutulýar?

                                                             7 “B”

3.Balyklary emeli ýol bilen köpeltmegiň maksady näme?

4. Balyklar nähili köpeldilýär?

5.Balyk önümlerinden nämeleri taýynlaýarlar?

6.Balygyň iýmit ýokumlylygy nämede?

3.Öý işini berkitmek: Balyklaryň hojalyk ähmiýeti we balyk hojalyklaryny gorap saklamak barada geçilen temany jemlemek.

4. Täze tema:

Balyklar klasynyň Türkmenistanyň Gyzyl kitabyna sany azalan we seýrek duş gelýän 15 görnüşi girizildi. Balyk baýlyklaryny gorap saklamak maksady bilen:

Hazar ýylansypat balygy- seýrek görnüş bolup, Türkmenistanyň gyzyl kitabyna (1999, 2011) girizildi. Ol Hazar döwlet goraghanasynda goralýar.

Bekre balygy- düýbünden ýitip barýan görnüş bolup, Türkmenistanyň Gyzyl kitabyna (1999, 2011) girizilen. Hazar we Amyderýa döwlet goraghanalarynda goralýar. Tutmak gadagan edilen ýeke-täk görnüş.

     

5. Geçilen temany berkitmek:

a) tema degişli sorag –jogap alyşmak:

                                                         7 “A”

1.Türkmenistanyň Gyzyl kitabyna balyklaryň näçe görnüşi girizilen?

2.Haýsy balygy tutmak gadagan edilen?

                                                         7 “B”

1.Kiçi Amyderýa pilburny haýsy döwlet goraghanasynda goralýar?

2.Haýsy balyklar ýitmek howpy abanýan görnüşleridir?

 

1. Ak azatmahy haýsy Döwlet goraghanasynda goralýar?

2.Amyderýa Döwlet goraghanasynda haýsy balyklar goralyp saklanylýar?

b) suratlar boýunça işlemek;

ç) sistematika boýunça işlemek;

d)adalgalar boýunça işlemek;

6. Öý işini tabşyrmak:

&11    Sahypa:30             Surat:16

7.Sapagy jemlemek:

a) geçilen tema boýunça okuwçylaryň düşünmedik ýerleriniň öwezini doldurmak;

b) okuwçylary bahalandyrmak;

  Mugallym:Mahmatkulowa.R                                                                                  Okuw işleri boýunça orunbasar: ____________

Senesi:           7”A” _____________           7”B”- ____________                  

Sapagyň temasy: Gurbaganyň ýaşaýyş gurşawy, daşky gurluşy.

Sapagyň maksady:

a) Gurbaganyň ýaşaýyş gurşawy, daşky gurluşy barada düşünje bermek.

b)Okuwçylarda haýwanat dünýäsine söýgi döretmek 

Sapagyň esbaby:  Suratlar, soragnamalar.

Sapagyň görnüşi: Garyşyk.

                                                    Sapagyň gidişi:

1.Guramaçylyk döwri:

                                    a) Synpy sapaga taýýarlamak.

                                    b) Synpyň gatnaşygyny almak.

                                    ç) Syýasy wakalar billen tanyşmak.

2. Öý işini soramak.

a) Geçilen temany soramak;

b) Geçilen tema boýunça sorag-jogap alyşmak;

                                                        7 “A”

1.Türkmenistanyň Gyzyl kitabyna balyklaryň näçe görnüşi girizilen?

2.Haýsy balygy tutmak gadagan edilen?

                                                         7 “B”

1.Kiçi Amyderýa pilburny haýsy döwlet goraghanasynda goralýar?

2.Haýsy balyklar ýitmek howpy abanýan görnüşleridir?

                                                           

1. Ak azatmahy haýsy Döwlet goraghanasynda goralýar?

2.Amyderýa Döwlet goraghanasynda haýsy balyklar goralyp saklanylýar?

b) suratlar boýunça işlemek;

3.Öý işini berkitmek: Türkmenistanyň Gyzyk kitabyna girizilen balyklar barada geçilen temany jemlemek.

4. Täze tema:

Gurbaganyň bedeni ýaplaşyk gysga bolup, onuň ullakan ýasy kellesi hiç bir araçäksiz göwrä birleşýär.Balyklardan tapawutlylykda gurbaganyň boýun oňurgasy bollýar.Ol kelleçanak bilen hereketli birleşen aýaklary üç bölümden durýar.Öňki aýaklar iki sany karakoýut bukawlyk, pilçe süňklerden ybarat. Gurbagalar demini žabralary bölünýär, öýkenleri bilen alýar. Gurbagalar sowuk sibreň Çet demirgazygyndan beýik daglyklardan beýleki ähli ýerlerde diýen ýaly ýaşaýarlar.Olar çyg ýerlerde batgalyklarda çygly tokaýlarda suwlarda ýaşaýarlar.Olaryň häsiýetleri ýeriň çyg bilen kesgitlendi.

                                  

5. Geçilen temany berkitmek:

a) tema degişli sorag –jogap alyşmak:

                                                         7 “A”

1.Ýerde suwda ýaşaýanlaryň umumy häsiýeti nähili?

2.Gurbagalaryň daşky gurluşy nähili?

                                                            7 “B”

3. Gurbagalaryň ýaşaýyş sredasy nähili?

4.Gurbagalaryň aýaklary näçe bölünýär?

 

1.Gurbagalar nädip demini alýarlar?

2.Gurbagalar nirlerde ýaşaýarlar?

b) suratlar boýunça işlemek;

6. Öý işini tabşyrmak:

&:     sahypa:                    surat:

7.Sapagy jemlemek:

a) geçilen tema boýunça okuwçylaryň düşünmedik ýerleriniň öwezini doldurmak;

Mugallym:Mahmatkulowa.R                                                                                  Okuw işleri boýunça orunbasar: ________________

Senesi:                7”A” ___________           7”B”- ____________                  

Sapagyň temasy: Ýerde-suwda ýaşaýanlaryň içki gurluşy we organlar sistemasy.

Sapagyň maksady:

a) Ýerde-suwda ýaşaýanlaryň içki gurluşy we organlar sistemasy barada düşünje bermek.

b)Okuwçylarda haýwanat dünýäsine söýgi döretmek 

Sapagyň esbaby:  Suratlar, soragnamalar.

Sapagyň görnüşi: Garyşyk.

                                                    Sapagyň gidişi:

1.Guramaçylyk döwri:

                                    a) Synpy sapaga taýýarlamak.

                                    b) Synpyň gatnaşygyny almak.

                                    ç) Syýasy wakalar billen tanyşmak.

2. Öý işini soramak.

a) Geçilen temany soramak;

b) Geçilen tema boýunça sorag-jogap alyşmak;

                                                        7 “A”

1.Ýerde suwda ýaşaýanlaryň umumy häsiýeti nähili?

2.Gurbagalaryň daşky gurluşy nähili?

                                                         7 “B”

3. Gurbagalaryň ýaşaýyş sredasy nähili?

4.Gurbagalaryň aýaklary näçe bölünýär?

                                                           

1.Gurbagalar nädip demini alýarlar?

2.Gurbagalar nirlerde ýaşaýarlar?

3.Öý işini berkitmek: Gurbaganyň ýaşaýyş gurşawy, daşky gurluşy barada geçilen temany jemlemek.

4. Täze tema:

Gurbaganyň myşsalarynyň gurluşy balygyňka garanda has çylşyrymlydyr. Sebäbi, ol diňe bir suwda ýüzmek bilen çäklenmän, gury ýerde hem hereket edip bilýär. aýry-aýry myşsalaryň ýa-da myşsa toparlarynyň ýygrylmagy we ýazylmagy bilen gurbaga çylşyrymly hereket edip bilýär. aýratyn hem onuň aýaklarynyň myşsalary oňat ösendir. Iýmitleniş ulgamy balyklaryňka meňzeşräk. Balyklardan tapawutlylykda, gurbagalaryň yzyky içegesi göni daşyna açylman, yzky içegäniň kloaka diýlip atlandyrylýan ýörite giňelen ýerine açylýar.

 

5. Geçilen temany berkitmek:

a) tema degişli sorag –jogap alyşmak:

                                                         7 “A”

1.Gurbaganyň işjeň ýaşaýjylygy gurşawyň haýsy şertlerine bagly?

2.Gurbagany gury ýerde ýaşamaga uýgunlaşmagy onuň daşky gurluşynda näme bilen häsiýetlendirilýär?

                                                         7 “B”                     

1.Gurbagalaryň nähili iýmitleniş ulgamy bar?

2.Ýerde-suwda ýaşaýanlaryň dem alyş ulgamy nähili?

                                                           

1.Gurbagalaryň içki gurluşy nähili?

2.Ýerde suwda ýaşaýanlaryň gan aýlanyş ulgamy barada gürrüň beriň.

b) suratlar boýunça işlemek;

6. Öý işini tabşyrmak:

&:     sahypa:                    surat:

7.Sapagy jemlemek:

a) geçilen tema boýunça okuwçylaryň düşünmedik ýerleriniň öwezini doldurmak;

b) okuwçylary bahalandyrmak;

Mugallym:Mahmatkulowa.R                                                                                                          Okuw işleri boýunça orunbasar: _______________

Senesi:                     7”A” ____________                    7”B”- ___________                  

Sapagyň temasy: Ýerde-suwda ýaşaýanlary köpelişi we ösüşi.

Sapagyň maksady:

a) Ýerde-suwda ýaşaýanlary köpelişi we ösüşi barada düşünje bermek.

b)Okuwçylarda haýwanat dünýäsine söýgi döretmek 

Sapagyň esbaby:  Suratlar, soragnamalar.

Sapagyň görnüşi: Garyşyk.

                                                    Sapagyň gidişi:

1.Guramaçylyk döwri:

                                    a) Synpy sapaga taýýarlamak.

                                    b) Synpyň gatnaşygyny almak.

                                    ç) Syýasy wakalar billen tanyşmak.

2. Öý işini soramak.

a) Geçilen temany soramak;

b) Geçilen tema boýunça sorag-jogap alyşmak;

7 “A”

1.Gurbaganyň işjeň ýaşaýjylygy gurşawyň haýsy şertlerine bagly?

2.Gurbagany gury ýerde ýaşamaga uýgunlaşmagy onuň daşky gurluşynda näme bilen häsiýetlendirilýär?

7 “B”

1.Gurbagalaryň nähili iýmitleniş ulgamy bar?

2.Ýerde-suwda ýaşaýanlaryň dem alyş ulgamy nähili?

 

3.Öý işini berkitmek: Ýerde-suwda ýaşaýanlaryň içki gurluşy we organlar sistemasy barada geçilen temany jemlemek.

4. Täze tema:

Guýruksyz ýerde-suwda ýaşaýanlar otrýadyna, adyndan görnüşi ýaly, ösüp ýetişen ýagdaýynda guýrukdan mahrum bolan, yzky böküji aýaklary emele ge-len, ýerde-suwda ýaşaýanlar degişlidir. Dünýä boýunça olaryň 3500-e golaý görnüşi belli. Olaryň Türkmenistanda diňe 5 görnüşi ýaşaýar. Ülkämizde gurba-galar, gurlawuk ýaşaýar. Bizde ýaşaýan köl gurbagasy gögümtil-ýaşyl reňkde bolýar. Ol ýazyna oýanýar we erkegi güýçli sesi bilen özüniň bardygyny duýdurýar. Ol kenarýakalardan uzaklaşmaýar. Gara tegmilli gurbaga ak amur we tüňňünaňlaý balyklary bilen Uzak Gündogardan getirilip, Garagum derýasyna goýberildi. Tötänlikde getirilen bu gurbaga şu derýanyň başlanýan ýerlerinde köp duş gelýär. Günbatar Köpetdagda, Kiçi Aziýa gurbagasy we däneata gurlawugy duşýar. Kiçi Aziýa gurbagasy Gyzyl kitaba girizilen, ol goralyp, saklanylýar.

5. Geçilen temany berkitmek:

a) tema degişli sorag –jogap alyşmak:

                                                         7 “A”

1.Žabany gurbagadan nähili tapawutlandyrmaly?

2. Olaryň meňzaşligi nämeden ybarat?             

                                                         7 “B”

1.Ýerde-suwda ýaşaýanlaryň suwda we gury ýerde ýaşaýjylyk alamatlaryny aý-dyň.                                                                                    

2.Ýerde-suwda ýaşaýanlaryň tebigatdaky we adamyň ýaşaýşyndaky ähmiýeti nämeden ybarat?

                                                           

b) suratlar boýunça işlemek;

6. Öý işini tabşyrmak:

&:     sahypa:                    surat:

7.Sapagy jemlemek:

a) geçilen tema boýunça okuwçylaryň düşünmedik ýerleriniň öwezini doldurmak;

b) okuwçylary bahalandyrmak;                              

Barlandy:

 

Mugallym:Mahmatkulowa.R                                                                                                          Okuw işleri boýunça orunbasar: _________________

 

Senesi:                   7”A”- ____________                              7”B”- ___________                   

Sapagyň temasy:                Biologiýa dersi. Ýerde-suwda ýaşaýanlaryň köpdürliligi we olary goramak.

Sapagyň maksady:           Okuwçylary ýerde- suwda ýaşaýanlary köpdürlüligi bilen tanyşdyrmak bilen tanyşdyrmak.

1)bilim berijilik maksady:     Okuwçylaryň bilim derejesini ösdürmek.

2)terbiýeçilik maksady:     Okuwçylara biologiýanyň adamzat durmuşyndaky ornuny öwretmek.

Sapakda ulanmaly görkezme esbapalar we goşmaça maglumatlar: Plakatlar,  multimediýa, surat. 

Sapagyň görnüşi:                 Adaty

Sapagyň gidişi:

1. Guramaçylyk döwri:

Okuwçylar bilen salamlaşyp, okuwçylaryň gatnaşygyny hasaba almak we synpyň arassaçylygyna seredip synpy, synp tagtasyny sapaga taýýarlamak. Täze geçiljek temanyň adyny synp žurnalyna ýazyp, öý işi soramaga başlamak.

2. Öý işi soramak: 

3. Geçilenleri jemlemek.

4.Täze temany beýan etmek.

Guýruksyz ýerde-suwda ýaşaýanlar otrýadyna,adyndan görnüşi ýaly, ösüp ýetişen ýagdaýynda guýrukdan mahrum bolan, yzky böküji aýaklary emele gelen, ýerde-suwda ýaşaýanlar degişlidir. Dünýä boýunça olaryň 3500-e golaý görnüşi belli. Olaryň Türkmenistanda diňe 5 görnüşi ýaşaýar. Ülkämiüde gurbagalar, gurlawuk ýaşaýar. Bizde ýaşaýan köl gurbagasy gögümtil-ýaşyl reňkde bolýar. Ol ýazyna oýanýar we erkegi güýçli sesi bilen özüniň bardygyny duýdurýar.Olar çyg ýerlerde: batgalyklarda, kenarlarda ýa-da suwlarda ýaşaýarlar. Olaryň häsiýetleri, köplenç ýeriň çyglylygy bilen kesgitlenýär. Gurbagalaryň käbir görnüşleri gurak howada günden gizlenýär. Haýsydyr bir mör-möjegi ýa-da başga bir ownuk haýwanlary görende, ol ýelmeşegen dilini öňe batly uzadyp awy diline ýelmeşdirýär. Gurbagalar diňe hereketli, diri bedenleri awlaýarlar. Ýerde –suwda ýaşaýanlaryň ähmiýeti. Ýerde-suwda ýaşaýanlaryň tebigatda iýmit zynjyryna girip, uly orun tutýarlar. Olar ösümliklere zyýan beriji mör-möjekeri, gan sorujy çybynlary we başgalary iýýärler. Ýerde-suwda ýaşaýanlary diňe goramk bilen çäklenmän, eýsem peýdalanmak hem gerekdir. Olaryň köpelýän ýeri ownuk suw howdanlary hasaplamak bolmaz.

5. Täze temany berkitmek.

· Ýerde- suwda ýaşaýanlaryň suwda we gury ýerde ýaşaýjylyk alamatlaryny aýdyň?

· Ýerde-suwda ýaşaýanlaryň adamyň durmuşyndaky ähmiýeti?

·  Ýerde-suwda ýaşaýanlary goramak barada edilýän çäreler?

6. Öý işini tabşyrmak we sapagy jemlemek.

Geçilen temany (Ýerde-suwda ýaşaýanlaryň köpdürliligi we olary goramak..)  gowy özleşdirip gelmegi tabşyrmak..Oňat çykyş eden okuwçylary degişli bahalar bilen bahalandyrmak. Jaň kakylandan soňra okuwçylar bilen hoşlaşmak.