Херфиндаль-Хиршман индексі

Херфиндаля-Хиршманның индексi нарықтық құрылымдардың шоғырландыруы көрсеткiш ретiнде ең үлкен мойындаумен пайдаланады. АҚШ әдiлетiнiң департаментi 1982 жылдың маусымында көрсеткiш ресми бұдан бас тарытты және (IHH - ХХИ) Херфиндаля-Хиршманның индексi рынок құрылым деп аталатын бас мiнездеме ретiнде қабылдады.

Херфиндаля-Хиршманның индексi нарықта жұмыс iстейтiн барлық фирмалардың үлесінің квадраттар қосындысы сияқты анықталады:

Мұндағы, HHI - Херфиндаля-Хиршманның индексi; - саланың (өткiзу) шығарылымының көлемiндегi фирманың i-шiсiнiң (сатулар) өндiрiсiнiң еншiсi; N - саладағы фирмаларының саны. у_i мәндер еншiлер немесе пайыздардағы бейнелене алады:

Кiшi мәндер Херфиндаля-Хиршманның индексiн қабылдаған сайын бәсекелестiк сол күштiрек базарға, аз фирмалардың шоғырландыру және әлсiзiрек нарықтық өкiметi.

Херфиндаля-Хиршманның индексiн үш iрi топтарда араласып кетулердi классификация үшiн HHI араласып кетудi мәнге байланысты қолданылады.

1. HHI <1000 аз. Нарық қоюлатпалған, және кедергiсiз рұқсат етiлетiн араласып кету ретiнде бағаланады.

2. 1000 <HHI көбiрек, бiрақ HHI < 1800. Нарық шамалы қойылтылған сияқты қаралады, дегенмен жоғары 1400нiң I H Hнiң деңгейi әдiлеттiң департаментi араласып кетудi орындылықтың қосымша тексеруi жақтан талап ете алады. Мұндай (1400) индекстi деңгей қандай жағыдайда болса да үрейдi шақырады және белгiсiз ескертiлген сигналды сияқты қаралады.

3. Егер HHI>1800 асса, нарығы жоғары қойылтылған болып болып есептеледi. (1800-10000) мәндердiң интервалы бұл араласып кетулердi қатынаста екi нормалар жұмыс iстейдi. Егер араласып кетудiң нәтижесiнде I H H немен аспайтын 50 пунктке үлкейсе, араласып кету әдетте рұқсат етiледi. Егер ол үлкеедi бетер көп