К недостаткам можно отнести значительный вес и трудности, связанные с монтажом. Кроме того, при замерзании в такой трубе стоков, она чаще всего лопается

· они не боятся морозов,

· устойчивы к грунтовым водам,

· сравнительно хорошо переносят механические нагрузки.

· небольшой вес, раструбная конструкция с резиновым уплотнением позволяет выполнить такой этап работ, как прокладка наружных сетей канализации, значительно быстрее и проще.

Применение труб из других материалов будет менее эффективно или слишком дорого. Поэтому рекомендуется остановиться именно на таких трубах для наружной канализации.

43.Сыртқы канализация торабындағы имараттар. К наружным сетям относятся элементы системы канализации, начиная от выпуска, выходящего из дома, и заканчивая очистными сооружениями.Схема наружных сетей во многом зависит от того, какой способ очистки стоков будет выбран.

Рассмотри более детально весь процесс по строительству канализационной системы, что входит в систему канализации, а также какую именно вариант лучше всего использовать на участке.

Если на месте строительства не имеется центрального канализационного коллектора, то выбирать придется из следующих вариантов:

Герметичные накопители канализационных стоков

· Герметичный накопитель для стоков. В этом случае, все бытовые стоки, поступающие из дома, будут накапливаться в емкости, которую нужно будет периодически очищать, вызвать ассенизаторскую машину. К плюсам такого выбора можно отнести относительную дешевизну при установке. Но отрицательных моментов у данного варианта больше. И самым существенным является необходимость регулярно пользоваться услугами ассенизаторов, что обходится недешево.

· Септик. Это установка для механической и биохимической очистки стоков. Ранее септики строили самостоятельно, сегодня же есть возможность приобрести готовую установку, которую достаточно просто поставить на место и подключить к наружной сети. Недостатком этого очистного сооружения является обязательное устройство полей фильтрации либо фильтрационных колодцев для доочистки вод. При глинистом грунте на участке или высоком залегании грунтовых вод сооружение полей фильтрации крайне проблематично.

· Станции биоочистки. Современные установки, позволяющие очистить сточные воды до такой степени, что их разрешается сбрасывать в водоемы или канавы. Этот вариант очистки удобен тем, что может быть установлен на участке с любым типом грунта, при его работе отсутствует неприятный запах, а очищенные воды вполне можно применять для полива посадок. К недостаткам этого варианта можно отнести высокую стоимость оборудования и его энергозависимость.

·

44. Жылумен жабдықтаудың сыртқы жүйелері мен тораптары. Теплоизоляция для труб - это теплоизоляционные материалы,которые предназначены для изоляции трубопроводов. Теплоизоляция для труб производится в виде трубных и листовых теплоизоляционных материалов.Теплоизоляция для труб выпускается в виде гибких трубок различного диаметра в отрезках или бухтах, листовых рулонов различной длины и ширины,плоских листах различных размеров. Так же трубная теплоизоляция производится в виде теплоизоляционных цилиндров, еще их называют скорлупы. Теплоизоляция для труб производится различной толщины и различных диаметров. Вид теплоизоляции для труб выбирается с учетом рабочих характеристик и размеров трубопровода. Как правило теплоизоляция для труб поставляется вместе с аксессуарами для монтажа. Теплоизоляция для труб применяется при монтаже трубопроводов в инженерных системах горячего и холодного водоснабжения, системах отопления и канализации, в системах вентиляции и кондиционирования воздуха. Так же теплоизоляция для труб применяется в морозильных и холодильных системах, в котельном оборудовании. На сегодняшний день теплоизоляция труб широко применяется при прокладке газопроводов и нефтепроводов, в химической и пищевой промышленности.

Теплоизоляция для труб может использоваться при подземном и надземном монтаже трубопровода, в зависимости от прохождения трубопровода применяются разные типы теплоизоляции труб. Теплоизоляция для труб применяется как внутри помещений,так и на открытом воздухе. Теплоизоляция для труб может применяться для изоляции не только прямолинейных частей трубопровода, но трубопроводов различной конфигурации и сложности. Так же теплоизоляция для труб применяется для изоляции фитингов и запорной арматуры трубопровода. Теплоизоляция для труб может использоваться в широком диапазоне температур. Теплоизоляция труб значительно уменьшает потери тепловой энергии в инженерных системах трубопроводов. Теплоизоляция труб защищает трубопроводы от воздействия агрессивных и химических сред, обладает стойкостью к микроорганизмам и плесени.Так же теплоизоляция труб защищает трубопровод от внешних атмосферных и механических воздействий. Теплоизоляция труб обеспечивает защиту трубопроводов от образования конденсата и возникновения коррозии труб и оборудования под изоляцией. Все теплоизоляционные материалы,которые используются для теплоизоляции труб являются не горючими и пожаробезопасными, а так же не токсичными и экологически безопасными.

Выбор теплоизоляции для труб очень важный этап при прокладке любого труборовода,так как от того какой будет использоваться теплоизоляционный материал зависит нормальное функционирование и срок службы трубопровода. От того какой вид теплоизоляции для труб будет выбран,зависят сроки выполнения работ по монтажу систем трубопроводов и затраты на их проведение. Наши специалисты подберут наиболее оптимальный вид теплоизоляции для труб для вашего проекта. Теплоизоляция для труб которую предлагает наша компания соответствует всем российским требованиями ГОСТ и СНИП и международному стандарту качества ISO. Вся теплоизоляция для труб, которую поставляет компания "СтройКомСнаб" имеет Техническое Свидетельство Госстроя РФ, сертификаты соответсвия Госстандарта России, пожарной безопасности и санитарно-эпидемиологическое заключение Госсанэпидслужбы России.

45.Орталықтандырылған жылумен жабдықтау жүйенің артықшылығы және кемшілігі.

Отынды тиімді пайдаланудың негізгі бағыты бір орталықтан жылумен қамтамасыз етуді одан әры дамыту. Сондықтан бұл негізде жылу электр орталығы (ЖЭО), кейбір үлкен қалаларда атом жылу станциясы (АЖС) пайдаланады. Казіргі кезде кіші-гірім қазандар мен пештер көптеп пайдалануда, бұл қоршаған ортаны ластауға әкеліп соғуда. Сондықтан еліміздегі энергетикалық бағдарлама бойынша кіші-гірім станциялардың орнына үлкен станциялар салынуда, ал олардың пайдалы әсер коэффициенті арттырылуда. Мұның өзі отынды тиімді пайдалануға және оны аз мөлшерде өндіруге әсерін тигізеді.

48.Жылумен жабдықтау – тұрғын үйлерді, қоғамдық және өндірістік ғимараттар мен құрылыстарды, сондай-ақ, тұтынушыларды жылу тасығыштар (ыстық су немесе бу) арқылы жылумен қамтамасыз ету; тұрғын, қоғамдық және өнеркәсіптік үймереттер мен технологиялық тұтынушыларға жылыту, ауа алмастыру, ыстық сумен жабдықтау жүйелерін жылу тасығыштың (ыстық су не бу) көмегімен жылумен жабдықтау.^[1]

жылумен жабдықтаудың (ыстық сумен жабдықтаудың) ашық жүйесі – жылу желісінен ыстық суды бұру арқылы жылумен жабдықтауға және ыстық сумен жабдықтауға арналған инженерлік құрылыстардың технологиялық байланысқан кешені;
жылумен жабдықтау жүйесі – жылу көздерінің, жылу желілерінің және жылу тұтыну қондырғыларының жиынтығы;

Ыстық сумен қамту системасының жылумен қамту системасына қосылу тәсілі бойынша: Жабық ыстық сумен қамтуға керекті су суөткізгіш құбырдан· алынады және жылуалмастырғышта жүйе суымен қыздырылады). Ашық (ыстық сумен қамтуға керекті су жылу жүйесінен тікелей· алынады)

Екі құбырлы ашық және жабық жылу тарату жүйесінде жылу тарату сапалы жүргізілген жағдайда жүйе суының жалпы есептік шығынын мына формуламен есептеуге болады.

G = Gh max + G hm (1.8)

Жүйелік және қосымша насостардың өнімділігін:

а) ашық жылу тарату жүйесі үшін насостар(17) формула бойынша анықталатын су шығыны есебінің қосындысы бойынша анықталады. 24

б) жылу беру маусымында ашық жылу тарату жүйесі үшін беру құбырларында (20) формула бойынша k4 =1,4 болғанда су шығыны есебінің қосындысы бойынша анықталады; Қайту құбырларындағы қосымша айдау насостары үшін k3 =0,6 жағдайында (17) формула арқылы анықталады.

в) ашық және жабық жылу тарату жүйелерінде жылу бермеу маусымында –ыстық суды шығынының максималды мәнімен (19) формула арқылы. Ескерту. Ашық жылу тарату жүйесіндегі жүйе насостарының өнімділігін анықтағанда вакуум дэараторларына қажетті су мөлшерінің қосымша шығынын есепке алынуын тексеру қажет.

Жабық жылу тарату жүйесіндегі қосымша айдау жұмыс насостарының өнімділігін жылу жүйесінен ағып кететін суды толтыру шығынына есептелген су мөлшеріне тең етіп алу керек(23* қосымша), ал ашық жүйелерде ыстық судың максимальды су шығыны (формула(12)) және ағып кететін судың орнын толтыруға кететін шығын (қосымша23*) қосындыларына тең деп алынады.

49,50) Трассировка тепловых сетей - выбор и обоснование трасс (направлений) прокладки теплопроводов. Принцип, направление трасс тепломагистралей выбирают при разработке генеральной схемы теплоснабжения города, соединяя ими, по возможности кратчайшим путем, источники теплота системы теплоснабжения с основными районами и узлами теплопотребления. Трассы устанавливают по топографическим картам и картам тепловых нагрузок с учетом существующих и намечаемых к строительству подземных сооружений и коммуникаций, гидрогеологических характеристик грунта. Гидрогеологические условия трасс в основном определяют способы и конструкции прокладки тепловых сетей. Обоснование трасс тепломагистралей на стадии разработки схемы теплоснабжения позволяет увязать их строительство со строительством других городских инженерных сооружений. Основные условия выбора трасс — надежность теплоснабжения, возможность быстрой ликвидации аварий и отказов тепловых сетей, безопасность работы обслуживающего персонала, экономичность прокладки теплопроводов. Детальная трассировка тепломагистралей производится при разработке проектов тепловых сетей и рабочих чертежей. Выбранную в плане трассу привязывают к существующим постоянным точкам, красным линиям, капитальным зданиям и сооружениям. Минимальное расстояния в плане от конструкции тепловых сетей до других инженерных сетей и сооружений выбирают согласно действующим нормативам. В городах трассу тепловых сетей располагают в отведельных для инженерных сетей, полосах. При необходимости их прокладывают под проезжей частью улиц, дорог, а также в зеленых зонах под газонами. Возможен выбор трассы по проездам территорий кварталов и микрорайонов. По условиям безопасности их диаметр не должен превышать 500 мм, а трасса не должна пересекать места возможного скопления населения (спортплощадки, скверы). Распределительные сети диаметром до 360 мм прокладывают также в технических коридорах и подвалах (с высотой не менее 1,6 м) жилых и общественных зданий. На промышленных предприятиях трассы прокладки тепловых сетей намечают по специально отведенным техническим полосам совместно с технологическими трубопроводами. На вновь застраиваемых территориях города трассы тепловых сетей размещают с учетом планировки и проектов трасс других подземных коммуникаций во взаимной увязке. По плану трассы тепловой сети составлмюг продольный профиль по данным геодезической съемки с указанием всех пересекаемых сооружений.
Использование при трассировке тепловых сетей надземной прокладки ограничено. Ее предусматривают при прохождении оврагов, небольших водотоков, при высоком уровне грунтовых вод, в илистых, просадочных, вечномерзлых грунтах. Целесообразна надземная прокладка при возможности выбора трассы вдоль автомобильных и железных дорог, по просекам лесных насаждений.

51-53.Ғимараттарды жылыту жүйелерінің жіктелуі және қысқаша сипаттамасы. Ғимараттарды жылыту жүйелеріне қойылатын талаптар. Ғимараттарды жылыту жүйелерінің негізгі элементтері және олардың міндеттері.

2 Дәріс. Жылыту жүйелерінің сипаттамалары

Жылыту – ғимараттар мен имереттердің бөлмелерінің ішкі ауасына және ондағы қоршау беттеріне температура беріп, оны қажетті деңгейде ұстап тұруға арналған инженерлік жүйелердің бірі. Жылыту қондырғыларымен жылдың суық кезінде бөлмеде жасанды микроклимат қамтамасыз етіледі.

Бөлмелердің ішкі ауасының температурасын тек жылыту жүйесінің жұмысына ғана байланысты емес, сонымен қатар, ол желдету жүйесінің жұмысына да байланысты болуы мүмкін. Бұл жүйелер бірлесе отырып, бөлме ауасының қажетті температурасын, ылғалдылығын, оның қозғалыс жылдамдығын, құрамын және тазалығын қамтамасыз етіп отырады.

Жылыту жүйесі – бұл өз ара байланыстары бар конструктивтік элементтердің қосындысы, олар жылытатын бөлмеге қажетті жылу шығынын өнімдеп, таратып беру үшін арналған. Жылыту жүйесінің принципиальді сүлбесі сурет 2.1 келтірілген.

Негізгі элементері - жылу қөзі, жылу құбырлары, жылыту аспаптары. Жылыту жүйелерінде жылутасмалдағыш қазан немесе жылуалмастырғышта қыздырылады, содан кейін құбырлармен жылыту аспаптарына келіп түседі. Жылутасмалдағыштың жылуы жылыту аспаптар арқылы бөлмеге беріледі.

Сурет 2.1. Жылытудың принципиальді сүлбесі 1-қазан немесе жылуалмастырғыш; 2-беретін құбыр; 3-жылыту аспабы; 4- қайтатын құбыр.

Жылыту жүйесінің жүктемесін анықтағанда бөлмелердің жылулық тәсілдері мен тәртіптерін ескеру қажет. Тұрғын үйлер және қоғамдық ғимараттарда (аураханалар, санаториалар ауежай вокзалдары т.б.) салқын мерзімде тәулік бойы жылу шығыны тұрақты деп есептеледі. Өндірістік және ауыл шаруашылық ғимаратарында тәулік бойы жылу шығыны тұрақты емес, ол технологиалық процестарға байланысты. Жұмыс уақытында бөлмеде артық жылу болуы мүмкін.

Бөлмелердің жылулық тәртібі өзгерісті болса, оларда жылубөлініуі тәулік бойы өзгеріп тұрады, мысалы өндірістік ғимараттар бір-екі сменмен жұмыс істеп және демалыс күндері болса, сондықтан жылу жүктемесін анықтағанда екі мерзім қарастырылады – жұмыстық және жұмыстықсыз. Жұмыстық уақыт кезінде бөлмелерде артық жылу немесе жылу кемшілігі болуы мүмкін. Сондықтан, егер ΔQ>0 жылыту қажет емес, ал ΔQ<0 жылыту қажет мөлшері Q_жет.

Бөлмелердің жылулық тәртібі тұрақты болса, оларға технологиалық процестері үзілмейтін өндірістік ғимараттар, ауыл шаруашылық бөлмелері және қоғамдық ғимараттар – ауруханалар, санаториалар, кітәпқоймалары, әуежайвокзалдары және т.б. қарайды, сондықтан жылу жүктемесі Q_жет есептеу үшін, бөлменің жылулық балансы анықталады.

Жылыту жүйелері жұмыс басталу алдында ауаның нормативтік көрсеткіштерін қамтамасыз етуі қажет. Жұмыстықсыз кезде жылыту қажет, себебі жылубөлініуі жоқ немесе өте аз. Барлық жағдайларда жылыту жүйелерінің қуатын есептеу кезінде минимальды сағат жылубөлініуін ескеру керек. Жұмыстықсыз кезге есептелген жылыту кезекті жылыту деп аталады. Кезекті жылытуда бөлмелердегі ауаның температурасы +5°С қабылданады, егер технологиалық және пайдалану шарттар бойынша жоғары температура қажет болмаса.

Жылытудың гигиеналық негіздері. Адам организмінің жылулық балансы оның өзі өндіретін жылудан, қоршаған ортадан алынатын жылудан және қоршаған ортаға жоғалатын жылудан тұрады. Адам организмі өндіретін жылу оның жасына, жасаған жұмысына және т.б. факторларға байланысты.

Жылыту жүйелеріне келесі талаптар қойылады:

Санитарлы-гигиеналық – бөлмедегі ауаның температурасы уақыт бойынша бір келкі жағдайда барлық бағытта, қоршаулардың ішкі бетіндегі және жылыту аспаптарының бетіндегі температураларын белгілі мөлшерде ұстап тұру, нормативтік деңгейге сәйкес;

Э кономикалық - тұрғызу мен пайдалану кезіндегі келтірілген қаржы шығыны күрделі; металл шығыны аз, еңбек шығыныны төмен және жылу энергиясының шығыны тиімді;

Құрылыстық – бөлме интерьеріне сәйкес, жинақы және құрылыс конструкцияларына үйлесімді болуы шарт; ғимараттың салыну мерзімімен келісілуі;

Монтаждық - түйіндер мен бөлшектердің саны мейлінше аз болуы керек, оларды дайындауды механикаландыру; монтаждау кезінде қол еңбек жұмысы аз болуы;

Пайдаланулық – техникалық жетілген жүйенің сенімділігі барлық пайдалану уақытында мүлтіксіз, қауыпсыз және шусыз жұмыс істеу, реттеу атқаруын қолдану арқылы тиімді, зиянды заттар шығындары төмен болуы керек.

Жылыту жүйелерінің классификациасы. Жылыту жүйелері негізгі екі топқа бөлінеді – жергілікті, орталықтан:

Ж ергілікті жылыту жүйелерінде жылу көзі, жылу құбырлары және жылыту аспаптары бір қондырғыға біріктіріледі. Жергілікті жылыту жүйесі ретінде пешті қарастыруға болады. Пештің жылу көзі қызметін ошақ атқаратын болса, жану өнімдерін әкетуге арналған түтін жолы жылу құбырларын алмастырады, ал жылу бөлмеге пеш қабырғалары арқылы беріледі. Пешпен бір немесе жапсарлас салынған екі-үш бөлмені, кей жағдайда бірінің үстіне бірі орналасқан бірнеше бөлмелерді жылытуға болады.

Орталықтан жылыту жүйелерінің жабдықтау аймағы жергіліктіге қарағанда әлде қайда кең. Орталықтандырылған жүйелерде бір жылу орталығынан (қазандық, ЖЭО) бір ғана емес, бірнеше ғимарат топтамаларын жылытуға мүмкіндігі бар.

Жылыту жүйесінің тасмалдағыштың жылуы жылыту аспаптар арқылы бөлмеге беріледі. Кең қолданатын жылутасмалдағыштың түрлері - су, бу, ауа оларды көп қайтала пайдалануға болады және қоршаған ортаны ластамайды.

Су – қысылмайтын сүйық зат тығыздығы мен жылу сиымдылығы өте мол. Судың тығыздығы, көлемі температурасына байланысты өзгереді, ал қайнайтын температурасы қысымға байланысты.

Бу – тезжылжитын зат тығыздығы өте аз. Будың температурасы мен тығыздығы қысымға байланысты.

Ауа - тезжылжитын зат тығыздығы өте аз және жылу сиымдылығы өте аз, ал тығыздығы мен көлемі температураға байланысты өзгереді.

Қолданатын тасмалдағыштың түріне байланысты жылыту жүйелері - сумен, бумен, ауамен, газбен жабдықтауға бөлінеді. Санитарлы-гигиеналық талаптары тұрғысынан су тасмалдағыш бөлме ішінде біркелкі температура қалыптастыруға мүмкіндік береді, бірақ әр уақытта тиісті шамадан 1-2⁰С ауытқып тұруы мүмкін, себебі құбырлардың және құрылғылардың жылулық инерциясы әсер етеді.

Сумен жылыту жүйелері судың температурасына байланысты - төменгі температуралы (су температурасы <105°С) және жоғарғы температуралы (су температурасы > 105°С (150°С–ке дейін)) болады. Қазіргі уақытта сумен жылыту жүйелері кеңінен таралған.

Бумен жылытқан кезде әр бөлмедегі температура әртүрлі болады, себебі сыртқы ауаның температурасы өзгерген кезде берілетін бу мөлшерін де өзгерту қажет, ал бұл үшін будағы қысымды өзгерту шарт. Қысым өзгерген кезде будың температурасы шамалы өзгеріске ұшырайды. Осының барлығы жүйедегі бу қысымын өзгертудің қажетсіздігін көрсетеді. Яғни бөлмелерде біркелкі температура туғызуға бу онша қолайлы емес.

Санитарлы-гигиеналық талаптарының тағы бірі-ол құрылғының ауа қыздыратын бетіндегі температурасын шектеу. Бұған себеп – ауа мен құрылғы бетіндегі органикалық шаң –тозаңның қызған кезде ыдырауы және бірден буға айналып зиянды заттар шығаратыны. Мысалы, көміртегінің тотығы (СО) шаң мен бірге 65-70⁰С ыдырай бастайды да құрылғылар бетінің температурасы 80⁰С жеткенде бұл процесс өте қарқынды жүреді.

Буды пайдаланған кезде жылытқыш құрылғының сыртқы бетіндегі температура 100⁰С –дан кем болмайды, яғни гигиеналық шектен жоғары. Мұның себебі бу конденсатқа айналған кезде температурасын азайтып отыруға болады.

Санитарлы-гигиеналық талаптары тұрғысынан ауа ыңғайлы жылутасымалдағыш болып саналады, себебі бөлме температурасын барлық жерде біркелкі ысытуға және салқындатуға өте қолайлы. Ауамен жылыту жүйесінде жылытылған ауа бөлмелерге тікелей тарату каналдармен немесе бөлмеде орналасқан жылулық агрегаттар арқылы беріледі. Жеке бөлмелерге беретін ауа температурасын да реттеп отыру оңай, әрі жылыту мен бірге желдету мәселелерін шешуге болады.

Магистральды құбырларды тарту орнына қарай жүйелер былай жіктеледі:

жоғарыдан тартылған, яғни беретін құбыры жылыту аспаптарынан жоғары, ал қайтатын құбыры жылыту аспабынан төмен тартылған жағдайда (сурет 2.2а);

төменнен тартылған, яғни беретін және қайтатын құбырлары жылыту аспаптарынан төмен тартылған жағдайда (сурет 2.2б);

а) б)

.

Сурет 2.2. Тік қосқұбырлы сумен жылыту жүйесінің сүлбелері: а) жоғарыдан тартылған; б) төменнен тартылған. 1, 2 - беретін (Т1) және қайтатын (Т2) құбырлары; 3, 4 - беретін және қайтатын тік құбырлары; 5- жылыту аспаптары; 6- термостатикалық клапан; 7- беретін бас тік құбыры; 8 –кеңіткі ыдыс; 9 - ауалық құбыр; 10 – ауалық крандар; 11- кеңіткі ыдыс қосылатын құбыр;12 – айналымды сорғыш; 13 - жылуалмастырғыш.

Беретін және қайтатын магистральды құбырлардағы су ағынының бағытына қарай жылыту жүйелері – қарама қарсы немесе тік ағылатын деп бөлінеді.

Құбырларды жылыту аспатарына қосуына байланысты бірқұбырлы және қосқұбырлы болады. Сурет 2.3 жылыту жүйесінің принципиальді сүлбелері келтірілген.

Сурет 2.3. Көлденең бірқұбырлы сумен жылыту жүйесінің сүлбелері: I – ағымды әр қабатта орналасқан аспаптарға; II - ағымды бифилярды; III - байланыс участкелермен; 1- жылыту аспаптары; 2 - ауалық құбыр; 3 - ауалық крандар; 4 - беретін тік желі; 5- қайтатын тік желі; 6 – жапқы-реттеугіш арматура; 7- кеңіткі ыдыс; 8- екі қатарлы конвекторлар; 9- КРП типті крандар; 10- осьтік тұйық учаскесі; 11- қайтатын магистраль; 12- айналымды сорғыш; 13- жылуалмастырғыш.

Жылумен жабдықтау жүйелерінде жылутасмалдағышт ЖЭО немесе күрделі аудандық қазандықтарда өндіріледі, сондықтан тұрғын, қоғамдық және өндірістік ғимараттарда орталықтандырылған сумен жылыту жұйелері қолданады. Ғимараттың жылыту жүйесінде тасмалдағыштың жылжу қозғалуы - айналымы табиғи немесе жасанды түрлі болады. Айналымы табиғи жылыту жүйелері кіші-ғұрым ғимараттарда қолданады. Өндірістік ғимараттарында айналымы жасанды сумен жылыту жүйелері және ауелік жылыту қолданады. Кейбір жағдайларда бумен жылыту жүйелері қолданады. Жылыту жүйесінің түрі техника-экономикалық есептеу негізінде таңдалады.

54.Ғимараттарды сумен жылыту жүйелерінің сипаттамасы және сұлбалары.

Су – қысылмайтын сүйық зат тығыздығы мен жылу сиымдылығы өте мол. Судың тығыздығы, көлемі температурасына байланысты өзгереді, ал қайнайтын температурасы қысымға байланысты.

Қолданатын тасмалдағыштың түріне байланысты жылыту жүйелері - сумен, бумен, ауамен, газбен жабдықтауға бөлінеді. Санитарлы-гигиеналық талаптары тұрғысынан су тасмалдағыш бөлме ішінде біркелкі температура қалыптастыруға мүмкіндік береді, бірақ әр уақытта тиісті шамадан 1-2⁰С ауытқып тұруы мүмкін, себебі құбырлардың және құрылғылардың жылулық инерциясы әсер етеді.

Сумен жылыту жүйелері судың температурасына байланысты - төменгі температуралы (су температурасы <105°С) және жоғарғы температуралы (су температурасы > 105°С (150°С–ке дейін)) болады. Қазіргі уақытта сумен жылыту жүйелері кеңінен таралған.

55.Жылытқыш аспаптары, түрлері, орнату орындары.

Сумен және бумен жылыту жүйелерінің негізгі элементтерінің бірі – жылыту аспаптары, олар жылутасымалдағыш жылуын бөлме ауасына беруге арналған. Жылыту аспаптарына жылутехникалық талап қойылады: аспап қабырғасының бірлік ауданы арқылы бөлмеге жылутасымалдағыштан неғұрлым көп мөлшерде жылу ағынын алып беруі қажет. Сонымен қатар, аспаптар механикалық төзімді, тасымалдауға ыңғайлы, су және бу өтпейтін болуы керек.

а) б) в) г)

Сурет6.1

а, б– шойын радиаторы; в –алюминдік радиатор; г – болаттық радиатор

Орнату орны.Жылыту жүйелерінің жылыту аспаптары әдетте, сыртқы қабырға тұсына, көбінесе терезе астына орнатылады, себебі, терезеден келетін суық ауа ағындарына тосқауыл болады (сурет 5.2).

Сурет 5.2

t_n, t_о – жылыту жүйесінің беретін және қайтатын құбырларындағы судың температурасы;

t_р – бөлмедегі ішкі ауаның есепті температурасы;

Q_тр – құбырлардың жылу беруі, Вт;

Q_пр – жылыту аспабының жылу жүктемесі, Вт.

Жылыту аспаптарын сыртқы қабырға тұсына, әдетте терезе астына орнатады, себебі терезеден келетін суық ауа ағындарына тосқауыл болады. Жылыту аспаптарын орналастыру кезінде оларды оңай қарайтын, тазартатын және жөндейтін жағдайлар болу керек. Жылыту аспаптары қосылатын құбырлардың орналасуына байланысты тік (сурет 6.8) және көлденеңге (сурет 6.9) бөлінеді.

Сурет 6.8. Жылыту аспаптары құбырға бір жақтан қосылған сүлбелері:

тік бір құбырлы (а, б, в, г, д, е, з, и);қос құбырлы (л) және көлденең (к, л)

56. Жылыту жүйелерінің құбырлары мен арматурасы. Жылыту жүйелерінде негізгі элементінің бірі – құбырлар, олар арқылы жылыту аспаптары жылуөндіргіш қондырғыларымен жалғастырылады. Жергілікті жылыту жүйелерінде жылутасмалдағыш қазан немесе жылуалмастырғышта қыздырылады, содан кейін құбырлармен жылыту аспаптарына келіп түседі. Орталықтандырылған жылыту жүйелерінде құбырлар жылутасымалдағыштың есепті мөлшерін жылыту аспаптарына жеткізуге және суыған жылутасымалдағышты одан қайтаруға арналады.

Сумен жылыту жүйелерінде беретін және қайтатын магистральды құбырлар, бумен жылыту жүйелерінде бу және конденсат (шық) құбырлары, сонымен қатар тік немесе көлдең желілері және аспаптарға жылу жеткізуші құбырлар болып бөлінеді. Жылыту желілері сыртқы қабырға тұсында тік тартылады. Бұрыштағы бөлмелерде оларды бұрыштан жүргізген дұрыс.

Жауып-реттегіш арматуралар - жылыту жүйесін толығымен немесе жеке бөліктерін, желілерді, жылыту аспаптарын жылудан ажыратуға және сонымен бірге реттеуге арналады. Жылыту жүйелерінің жауып-реттегіш арматуралары муфталық (d_у≤40; 50 мм) және фланецті (d_у≥ 50 мм) болып бөлінеді.

Сурет 5.3. Төменгі таратудағы ауа шығару тәсілдері:

а, б, в, г, д, - радиаторлардың жоғарғы пробкаларында орналастырған крандармен; е, ж, з, и- болаттық панельдердің кіретін құбыларындағы крандармен; л – ауалық крандармен.

1- ауалық кран, 2- радиатор,3 – конвектор, 4- болаттық панель, 5 – ауалық желі;

6-ауалық магистраль.

57. Жылыту пунктің құрылғылары мен оларды таңдау

Ғимараттың жылыту жүйесі және орталықтандырылған жылумен қамту жүйесін байланыстыру жекелік немесе жергілікті жылыту пункті (ЖЖП) арқылы болуы мүмкін, бір топ ғимараттар үшін топтылық немесе орталық жылыту пункті (ОЖП) қарастырылады. Жергілікті жылыту пунктінен (ЖЖП) тасымалдағыш магистральдық құбырлар арқылы жылыту жүйесіне тарататылады. Бұл құбырлар жылыту аспаптарына жалғастыру схемасына байланасты – бір құбырлы және қос құбырлы болады. Орталық жылыту пункті (ОЖП): Жекеленген жылыту пунктерінде қарастырылмаған функциялар орындалатын екі немесе одан да көп жылу пайдалану жүйелерінің жалғау торабы. Жеке жылыту пункті (ЖЖП): Жергілікті жылутұтыну жүйелерінің жылыту желісі құбырларына (жылыту, желдету, ыстық сумен қамту) нақты ғимаратты немесе оның бөлігін жалғау торабы. ЖЖП-де жылутасығыштың түрін немесе оның параметрлерін өзгерту, жылутасығыш өнімділігін реттеу оларды жылутұтыншылар арасында тарату, жергілікті жылутұтынушыларды қосып, ажырату, қосымша сумен толтырып отыру жылу ағымын есепке алу жұмыстары атқарылады, жергілікті жүйелерді жылутасығыш параметрлерінің авриялық деңгейге артып кетуінен сақтандырады

58. Ауалық жылыту.

Ауалық жылыту орталықтандырылған жылытудың басқа түрлемен көптеген байланысы бар. Ауалылық жылытуда атмосфералық ауа қолданылады.Орталықтандырылған ауалық жылыту жүйесінде сумен және бумен жылыту жүйелеріндегідей ауаны жылытатын орталық ауа жылытқыш және ауа өтетін каналдар - жылуөткізгіштер орналастырады. Ауалық жылыту жүйесінде жоғарғы температураға дейін жылытылған ауа артық жылуын бөлменің ауасына береді, ол салқындағанн кейін, қайтадан жылытуға жеткізіледі. Бұл процесс екі тәісілмен өтуі мүмкін:1) жылытылған ауа, жылытылатын бөлмеге түскен кезде, қоршаған ортанның ауасы мен араласып, сол ауаның температурасына дейін салқындайды; 2) жылытылған ауа жылытылатын бөлмеге түспейді, бөлмені қоршап өтетін каналдардың қабырғаларын жылытады.Қазіргі кезде көбінесе бірінші тәсіл қолданылады. Ал екінші тәсіл аса кең таралмаған.

59.Панельді - сәулелік жылыту.

Панельді - сәулелі жылыту деп - бөлмені панель арқылы жылыту және оның барлық бөлмеге қараған беттерінің орташа температурасы, ішкі ауа температурасының жоғарлануын айтады. Панельді - сәулелі жылыту екі көрсеткішпен негізделеді. Бірінші көрсеткіш – жылыту жүйесі панельді - жылыту аспаптаррының беттері толық тегіс болуы керек. Екінші көрсеткіш –панельді жылыту бөлмедегі температуралық жағдайды түзеу керек, ал жылыту сәулелі тәсілімен мінезделеді.

60. Желдетудің гигиеналық негіздері. Желдету жүйесінің санитарлы-гигиеналық тағайындалуы бұл өндірістік ғимарат бөлмелерінде санитарлық норма талаптарына сай қажетті ауа жағдайын туғызу және оны лас, әрі құрамында түрлі газдары бар ауаны шығару арқылы жүзеге асыру.

61. Желдету жүйелерінің жіктелуі. Желдету ағындата желдету, сора желдету, ағындата-сора желдету, жалпылай алмастыра желдету және жергілікті желдету болып бөлінеді.

62. Ауаны баптау жүйелері. салқындату циклі, ауа ылғалдылығын бақылау, буландыратын суытқыш

63.Қалалық газ құбырларының бөлінуі.

Газды тұтынушыларға құбырлармен тасымалдайды. 3.1-суретте газдың қалаларға дейінгі тасымалдау шарттары көрсетілген. Газ скважиналардан (СК) іріктеу орындарына (I0) келеді. Сол жерде қатты, сұйық қоспалардан тазартылған газ құбырлармен өндірістік газ тарату станцияларына (ӨГТС) жеткізіледі. Мұнда газды қайта тазартып, иістендіреді және қажетінше қысымын төмендетеді.

СК-скважиналар; І0-іріктеу орындары; ӨҚ-өндірістік құбырлар; ӨГТС-өндірістік газ тарату станциялары; МҚ-магистральды құбырлар; ҚКС-қосалқы компрессорлы станциялар; АТ-ажыратқыш тетіктер; ГТС-газ тарату станциялары; ЖҚ – жер асты қоймалары; ҚТ-қосалқы тұтынушылар.

3.1-сурет. Газды қалаларға дейінгі тасымалдау

Газдың өз қысымы алғашқыда жеткілікті болғанымен өндіру барысында төмендей бастайды. Сол себептен басты компрессорлы стансалар қолданылады. Қосалқы компрессорлы стансалар әрбір 150 км сайын орнатылады. Жөндеу жұмыстарын жүргізуге қолайлы болу үшін кем дегенде әрбір 25 км сайын ажыратқыш тетіктері орналастырылады. Газды тасымалдау және газбен жабдықтау сенімді болу үшін желілер санын екі немесе онан да көп етіп қабылдайды. Магистральды газ құбыры қалалық немесе ірі өндіріс тораптарынының ГТС-мен шектеледі.

Қаладағы газ құбырлары қысымы мен қолдануына байланысты түрленеді. Қолданылуына қарай газ құбырларын мынадай үш топқа бөлуге болады:

1. Қаладағы барлық тұтынушыларға газ жеткізетін тарату желілері. Төменгі, орташа, жоғары қысымды газ тарату желілері айнала жабық және тұйық болып орындалады;

2. Тарату желілерінен жеке немесе топталған тұтынушыларға газ тасымалдайтын тармақтар;

3. Үй ішіндегі аспаптарға газ жеткізетін үйдегі құбырлар.

Қысымдарына қарай қаладағы газ құбырлары төмендегідей түрленеді:

1. Қысымы 5 кПа-ға дейінгі қысымдағы төменгі газ желілері;

2. 5кПа-дан 0,3 МПа-ға дейінгі орташа қысымдағы газ желілері;

3. 0,3-0,6 МПа аралықтарындағы II-дәрежелі жоғарғы қысымдағы желілер;

0,6 МПа-дан 1,2 МПа-дейінгі I-дәрежелі жоғары қысымдағы табиғи газды тасымалдаушы желілер

64.. Елді мекендерді газбен жабдықтау сұлбалары.

1- магистральды газ құбырлары; 2- газ тарату стансалары; 3- газ реттеу орындары; 4,5,7-жоғарғы, орташа және төменгі қысымдау газ желілері; 6-жер асты қоймалары

3.2-сурет. Қаланы газбен жабдықтау көп сатылы жүйе

65. Жаңғыш газдардың түрлері, құрамы, қасиеті. Газды сварка, пайка, жылу және өзге де операцияларды қалыптастыру үшін жоғары температуралы жалынды алу үшін жанғыш газдарды пайдаланылады. Жалынды газ таза куйінде және оттегімен қоспа ретінде пайдаланылады.

Жалынды газдар 2-ге бөлінеді.1.Тығыздалған- қалыпты жағдайда сақтау кезінде суға айналмайтындар(метан, водород).2. Тығыздалмаған- қалыпты жағдайда суйық болып тұратындар(пропан, бутан)

Жылу өндірімділік жану үшін ауаның қажетті мөлшерде құрғақ отынның толық жануын дамытуға ең үлкен температураны ұсынады.

Жылу өндірімділік, °С,

· метан 2043,

· пропан 2500,

· бутан 2118,

· водород 2235,

· ацетилен 3620.

· МАПП газ 2960

66. Газ құралдары мен имараттары және олардың орналасу орны. Газдың өз қысымы алғашқыда жеткілікті болғанымен өндіру барысында төмендей бастайды. Сол себептен басты компрессорлы стансалар қолданылады. Қосалқы компрессорлы стансалар әрбір 150 км сайын орнатылады. Жөндеу жұмыстарын жүргізуге қолайлы болу үшін кем дегенде әрбір 25 км сайын ажыратқыш тетіктері орналастырылады. Газды тасымалдау және газбен жабдықтау сенімді болу үшін желілер санын екі немесе онан да көп етіп қабылдайды. Магистральды газ құбыры қалалық немесе ірі өндіріс тораптарынының ГТС-мен шектеледі.

67. Газ құбыр торабының түрлері. Қаладағы газ құбырлары қысымы мен қолдануына байланысты түрленеді. Қолданылуына қарай газ құбырларын мынадай үш топқа бөлуге болады:

1. Қаладағы барлық тұтынушыларға газ жеткізетін тарату желілері. Төменгі, орташа, жоғары қысымды газ тарату желілері айнала жабық және тұйық болып орындалады;

2. Тарату желілерінен жеке немесе топталған тұтынушыларға газ тасымалдайтын тармақтар;

3. Үй ішіндегі аспаптарға газ жеткізетін үйдегі құбырлар.

Қысымдарына қарай қаладағы газ құбырлары төмендегідей түрленеді:

1. Қысымы 5 кПа-ға дейінгі қысымдағы төменгі газ желілері;

2. 5кПа-дан 0,3 МПа-ға дейінгі орташа қысымдағы газ желілері;

3. 0,3-0,6 МПа аралықтарындағы II-дәрежелі жоғарғы қысымдағы желілер;

4. 0,6 МПа-дан 1,2 МПа-дейінгі I-дәрежелі жоғары қысымдағы табиғи газды тасымалдаушы желілер. Ал сұйытылған газдағы желілерде қысым 1,6 МПа-ға дейін болуы мүмкін.