1. Основные формы этого глагола образуются от разных основ (супплетивные формы).
2. Основа инфекта es-/s- (см. praesens), основа перфекта fu- (perfectum, plusquamperfectum, futurum II).
3. В imperfectum и futurum I основа инфекта es- > er- между гласными.
Таким же образом спрягается глагол esse с приставками:
absum, afui, abesse — отсутствовать; |
adsum, adfui (affui), adesse — присутствовать; |
desum, defui, deesse — недоставать; |
insum, -, inesse — быть присущим (чему-либо); |
intersum, interfui, interesse — быть между, составлять разницу, представлять интерес; |
obsum, obfui, obesse — вредить; |
praesum, praefui, praeesse — быть впереди, присутствовать; |
prosum, profui, prodesse — быть полезным; |
supersum, superfui, superesse — оставаться. |
NB! Participium praesentis имеют только abesse и praeesse:
absens, absentis — отсутствующий;
praesens, praesentis — присутствующий, настоящий
Prosum (древняя форма prodsum) сохраняет согласную d перед последующей гласной. Например:
Praesens ind.: prosum, prodes, prodest — prosumus, prodestis, prosunt.
Imperfectum ind.: proderam и т. д.
Некоторые особенности имеет глагол possum, potui, posse — бытьв состоянии,мочь. Этот сложный глагол (pot + esse) образовался из прилагательного potis — имеющий силу, власть и глагола sum, fui, esse; при спряжении pot- перед s ‑ переходит в pos-.
Indicatīvus | Conjunctīvus | Indicatīvus | Conjunctīvus | Indicatīvus | ||
Praesens | Imperfectum | Futūrum I | ||||
Singulāris | ||||||
1. possum | possim | 1. potĕram | possem | 1. potĕro | ||
2. potes | possis | 2. potĕras | posses | 2. potĕris | ||
3. potest | possit | 3. potĕrat | posset | 3. potĕrit | ||
Plurālis | ||||||
1. possŭmus | possīmus | 1. poterāmus | possēmus | 1. poterĭmus | ||
2. potestis | possītis | 2. poterātis | possētis | 2. poterĭtis | ||
3. possunt | possint | 3. potĕrant | possent | 3. potĕrunt | ||
Perfectum | Plusquamperfectum | Futūrum II | ||||
Singulāris | ||||||
1. potui | potuĕrim | 1. potuĕram | potuissem | 1. potuĕro | ||
2. potuisti | potuĕris | 2. potuĕras | potuisses | 2. potuĕris | ||
3. potuit | potuĕrit | 3. potuĕrat | potuisset | 3. potuĕrit | ||
Plurālis | ||||||
1. potuĭmus | potuerĭmus | 1. potuerāmus | potuissēmus | 1. potuerĭmus | ||
2. potuistis | potuerĭtis | 2. potuerātis | potuissētis | 2. potuerĭtis | ||
3. potuērunt | potuĕrint | 3. potuĕrant | potuissent | 3. potuĕrint | ||
Infinitīvus | ||||||
Praesens: posse | Perfectum: potuisse | |||||
Participium | ||||||
potens, potentis могущий, могущественный | ||||||
II. volo, volui, -, velle хотеть, желать;
nolo, nolui, -, nolle не хотеть, не желать;
malo, malui, -, malle больше хотеть, предпочитать.
Indicatīvus | Conjunctīvus | ||||||
Praesens | |||||||
Singulāris | |||||||
1. volo | nolo | malo | velim | nolim | malim | ||
2. vis | non vis | mavis | velis | nolis | malis | ||
3. vult | non vult | mavult | velit | nolit | malit | ||
Plurālis | |||||||
1. volŭmus | nolŭmus | malŭmus | velīmus | nolīmus | malīmus | ||
2. vultis | non vultis | mavultis | velītis | nolītis | malītis | ||
3. volunt | nolunt | malunt | velint | nolint | malint | ||
Imperfectum | |||||||
Singulāris | |||||||
volēbam | nolēbam | malēbam | vellem | nollem | mallem | ||
volēbas | nolēbas | malēbas | velles | nolles | malles | ||
etc. | |||||||
Futūrum I | Perfectum idicatīvi | ||||||
Singulāris | |||||||
volam | nolam | malam | volui | nolui | malui | ||
voles | noles | males | voluisti | noluisti | maluisti | ||
etc. | |||||||
Imperatīvus | |||||||
Praesens: sing.: noli, nolīto; plur.: nolīte | |||||||
Infinitīvus | |||||||
Praesens: velle, nolle, malle Perfectum: voluisse, noluisse, maluisse | |||||||
III. eo, ii, itum, ire — идти
Indicativus | Conjunctivus | ||
Praesens | sing. eo, is, it plur. imus, itis, eunt | sing. eam, eas, eat plur. eāmus, eātis, eant | |
Imperfectum | sing. ibam, ibas, ibat plur. ibāmus, ibātis, ibant | sing. irem, ires, iret plur. irēmus, irētis, irent | |
Futurum I | sing. ibo, ibis, ibit plur. ibĭmus, ibĭtis, ibunt | — | |
Perfectum | sing. ii, isti, iit plur. iimus, istis, iērunt | sing. iĕrim, iĕris, iĕrit plur. ierĭmus, ierĭtis, iĕrint | |
Plusquamperfectum | sing. iĕram, iĕras etc. | sing. issem, isses etc | |
Futurum II | sing. iĕro, iĕris etc. | — | |
Infinitīvus | Participium | ||
Praesens | ire | iens, euntis | |
Perfectum | isse | ||
Futūrum | itūrus, -a,- um esse | itūrus, -a, -um | |
Gerundium | Supīnum | ||
eundi, eundo etc. | itum | ||
Passīvum (только в 3-м л. sing.): itur — идут | |||
Таким же образом спрягается глагол eo с приставками:
ab-eo, ab-ii, ab-ĭtum, ab-īre — уходить; |
ad-eo, ad-ii, ad-ĭtum, ad-īre — приходить, вступать, обращаться; |
ex-eo, ex-ii, ex-ĭtum, ex-īre — выходить; |
per-eo, per-ii, per-ĭtum, per-īre — погибать; |
red-eo, red-ii, red-ĭtum, red-īre — возвращаться; |
trans-eo, trans-ii, trans-ĭtum, trans-īre — переходить; |
pereo — погибать представляет собой passīvum к глаголу perdo, perdĭdi, perdĭtum, perdĕre — губить, терять.
По типу: perdo — pereo образованы vendo — veneo, а именно:
vendo, vendĕre — продавать;
veneo, venīre — идти в продажу, продаваться.
IV. fero, tuli, latum, ferre — носить, нести
Actīvum | Passīvum | |||
Indicatīvus | ||||
Praesens | fero, fers, fert ferĭmus, fertis, ferunt | feror, ferris, fertur ferĭmur, ferimĭni, feruntur | ||
Imperfectum | ferēbam, ferēbas etc. | ferēbar, ferebāris etc. | ||
Futūrum I | feram, feres etc. | ferar, ferēris etc. | ||
Perfectum | tuli, tulisti etc. | latus, -a,- um sum, es etc. | ||
Plusquamperfectum | tulĕram, tulĕras etc. | latus, -a, -um eram, eras etc. | ||
Futūrum II | tulĕro, tulĕris etc. | latus, -a, -um ero, eris etc. | ||
Conjunctīvus | ||||
Praesens | feram, feras etc. | ferar, ferāris etc. | ||
Imperfectum | ferrem, ferres etc. | ferrer, ferrēris etc. | ||
Perfectum | tulĕrim, tulĕris etc. | latus, a, um sim, sis etc. | ||
Plusquamperfectum | tulissem, tulisses etc. | latus,-a,-um essem, esses etc. | ||
Imperatīvus | ||||
sing.: fer plur.: ferte | — | |||
Infinitīvus | ||||
Praesens | ferre | ferri | ||
Perfectum | tulisse | latus,-a,- um esse | ||
Futūrum | latūrus, -a, -um esse | latum iri | ||
Participium | ||||
Praesens | ferens, ferentis | — | ||
Perfectum | — | latus, -a, -um | ||
Futūrum | latūrus, -a, -um | — | ||
Gerundium | Gerundīvum | |||
ferendi, ferendo etc. | ferendus, -a, -um | |||
Таким же образом спрягается глагол fero с приставками:
aufĕro (= ab+fero) | abstŭli | ablātum | auferre | уносить |
confĕro | contŭli | collātum | conferre | вносить, сопоставлять |
diffĕro | distŭli | dilātum | differre | отсрочивать, различаться |
infĕro | intŭli | illātum | inferre | вносить |
offĕro | obtŭli | oblātum | offerre | предлагать |
praefĕro | praetŭli | praelātum | praeferre | предпочитать |
refĕro | retŭli | relātum | referre | относить назад, докладывать |
transfĕro | transtŭli | translātum | transferre | переносить |
V. fio, factus sum, fiĕri ― становиться, происходить, бывать
Важнейшие формы:
Indicatīvus | Conjunctīvus | |
Praesens | 1. fio 2. fis 3. fit fiunt | 1. fiam fiāmus 2. fias fiātis 3. fiat fiant |
Imperfectum | 1. fiēbam 2. fiēbas 3. fiēbat etc. | 1. fiĕrem 2. fiĕres 3. fiĕret etc. |
Futūrum I | fiam, fies, fiet etc. | Part. perf. pass. factus, -a, -um |
Perfectum | factus sum, es etc. | Gerundīvum: faciendus, -a, -um |
Plusquamperfectum | factus eram, eras etc. |