Філалет хрыстафор

(Бранеўскі Марцін: (?—1624)

Беларускі і ўкраінскі царкоўна-рэлігій-ны дзеяч i пісьменнік. Звестак пра час i месца яго нараджэння не захавалася. Быў палемістам вялікай эрудыцыі. У 1597 выдаў у Вільні на польскай мове твор «Апокры-сіс, або Адказ на кніжкі пра сабор Берас-цейскі» (перавыдадзены на старабеларускай мове ў 1598). «Апокрысіс» напісаны ў адказ на кнігі ТІ.Скаргі i І.Пацея i скіраваны суп-раць Брэоцкай уніі 1596. Абапіраючыся на факты, Ф.Х. даказваў, што саюз уніяцкіх епіскапаў з рымска-каталіцкай царквой быў абумоўлены выключна зямнымі інта-рэсамі: жаданнем дамагчыся матэрыльных выгод, высокіх дзяржаўных пасад, рэлігій-ных прывілеяў i палітычных правоў. Бязлі-тасна крытыкаваў ён i пап рымскіх. Добра ведаючы царкоўную i свецкую гісторыю, Ф.Х. у сваім выкрыцці Ватыкана шырока выкарыстоўваў думкі многіх лацінскіх i грэчаскіх аўтараў, аўтарытэты якіх лічыліся агульнапрызнанымі. Ён лічыў, што гвал-тоўнае пашырэнне царкоўнай уніі i абме-жаванне правоў праваслаўнага беларускага насельніцтва могуць падштурхнуць дзяржа-ву ў полымя сялянскай вайны, падкрэслі-ваў, што знявага інтарэсаў праваслаўнай апазіцыі i здзекі над яе сумленнем непаз-бежна прывядуць да класавага антаганізму, у выніку якога рэлігійная барацьба пера-расце ў барацьбу сацыяльную, барацьбу на­родных мае супраць феадалаў незалежна ад ix веравызнання. Каб нейтралізаваць уплы> «Апокрысіса...» на народныя масы i выра-таваць царкоўную унію ад распаду, яе ідэо-лагі скуплівалі гэту кнігу i знішчалі. Kir нік уніяцкага епіскапата Пацей выдаў тыкрысіс», у якім спрабаваў дыскрэлыта ваць антыуніяцкі рух, а Ф.Х. назыь жаўным злачынцам. «Апокрысіс...» Ф.У цікавая i яскравая старонка антыуншяі публіцыстыкі канца 16 ст. Г.і.Мааі