Жылжымалы желілер

Өткізгішсіз жылжымалы желілерде телефонды жүйелер мен қоғамдық қызметтер беру ортасы ретінде ықзмет атқарады. Осы кезде пайдаланылады:

- пакетті ажырату;

- ұялы желілер;

- спутник станциялары.

Үнемі жол жүретін жұмыскерлер ос ытехнологияны пайдалана алады, өздерімен бірге тасымалданатын компьютерлер немесе PDA (Personal Digital Assistants) болса, олар электронды поштамен, файлдармен және басқа ақпаратпен алмаса алады.

Мұндай байланыс түрі қолайлы, бірақ ақырын. Беру жылдамдығы – 8 Кбит/с-ден 28,8 Кбит/с –ке дейін. Ал егер қателерді түзеу жүйесі қосылса, жылдамдық одан да азайады.

Тасымалданатын компьютерлерді негізгі желілерге қосу үшін ұялы байланыс технологиясын пайдаланатын өткізгішсіз адаптерлерді қолданады. Тасымалданатын компьютерге орнатылған кішкентай антенналар оларды қоршаған радиорентрансляторлармен байланыстырады.

Пакетті радиоқосумәліметтер келесі ақпрат

Пакетті қосудамәліметтер келесі ақпраттар болатын пакеттерге (желілік пакеттерге ұқсас) бөлінеді:

- ақпарат адресі;

- қабылдау адресі;

- қателерді түзеуге арналған ақпарат.

Пакеттер оларды кең хабарлайтын тәртіпте көрсететін спутникке береді. Сосын тиісті адресі бар құрылғы осы пакеттерді қабылдайды.

Ұялы желілер

Мәліметтердің ұялы санды пакеттері (Cellular Digital Packet Data - CDPD) ұялы телефондар пайдаланатын технологияны пайдаланады. Олар мәліметтерді сөйлесуді беруге арналған желі бойынша осы желіліер бос болған жағдайда береді. Бұл секундтың жартысына ғана бөгелетін байланыстың өте жылдам технологиясы, бұл оны берудің ең қолайлы әдісі қылдырады.

Ұялы желілерде, басқа да өткізгішсіз желілер сияқты жұмыс істеп тұрған желіге қосылуға мүмкіндік беретін тәсілді тауып алу керек. Nortel out of Mississauga (Онтарио, Канада) компаниясы–осы мақсатқа арналған Ethernet (Ethernet Interface Unit – EIU) интерфейстік блокты шығарады.

Микротолқынды жүйелер

Микротолқынды технологиялар кішкентай ғимараттар арасында шағын жүйелерде, мысалы, университет қалашықтарында, әрекеттестікті ұйымдастыруға көмектеседі.

Бүгінгі таңда микротолқынды технология – Құрама Штаттарында мәліметтерді алыс қашықтарға беру әдісінің кең тараған әдісі. Ол тікелей көрінетін мынадай екі нүктенің:

- спутник және жер станциясы;

- екі ғимарат;

- үлкен ашық кеңістікті бөлетін кез келген обьектілердің (мысалы, су үсті немесе шөл) өзара әрекеттестігіне тамаша келеді.

Микротолқынды жүйелер келесі компоненттерден тұрады.

- Екі трансиверлерден. Біреуі сигналдарды генерациялау (беретін станция) үшін, ал басқасы – қабылдау үшін (қабылдау станция).

- Екі бағытталған антенна. Олар трансиверлер беретін сигналдарды қабылдауды іске асыру үшін бір- біріне бағытталған. Бұл антенналар үлкен қашықа жету үшін жоғарыға орналастырылады.

Тапсырма №1:

1. Берілген зертханалық жұмыстағы теориялық материалды мұқият оқыңдар.

2. Жоғарыда суреттелген кабель типтернің салыстырмалы мінездемесін құрастырыңдар.

3. Қорытынды шығарыңдар: қай кабель жақсы, қай кабель нашар, неліктен.

4. Бақылау сұрақтарына жауап беріңдер.

Бақылау сұрақтары

1. Өткізгішсіз желілер.Өткізгішсізортаны пайдалану. Өткізгішсіз желілер типтері.

2. Жергілікті есептеу желілері. Мәліметтерді беруде пайдаланылатын тәсілдер.

3. Жергілікті есептеу желілері. Инфроқызыл сәуле шығару. Инфроқызыл желілер типі. Лазер.

4. Кеңейтілген жергілікті желілер. Өткізгішсіз көпірлер.

5. Жылжымалы желілер (пакетті радиоқосу, ұялы желілер, микротолқынды жүйелер).

Зертханалық жұмыс №7

Тақырыбы: Желілік архитектура типтері. Желілік стандарттар.

Жұмыс мақсаты: Желіні жоспарлау. Бірнеше қабатты ғимараттағы желіні толық есептеу: ғимараттың жобасын, желілік құрылғының топологиясы, желінің принципиалды сұлбасының және құнын анықтау.

Теориялық ақпарат

“ ETHERNET” желілік архитектура

Желілік архитектуралар – бұл желінің жұмыс қабілеттілігін жасауға қажетті стандарттар, топологиялар және хаттамалар комбинациясы.

Бүгінгі күні ең белгілі желілік архитектура –– Ethernet. Берілген архитектура Данная архитектура 10 Мбит/с жылдамдықты тар жолақты беруді, «шина топологиясын, коллизияны анықтайтынкөптеген қатынау әдісін пайдаланады. (CSMA/CD). 100 Мбит/с жылдамдығымен жұмыс істейтін Ethernet желісі, Fast Ethernet деп аталады.

IP и IPX хаттамасын пайдалану кезінде Ethernet (мәліметтер пакеті) кадр форматы келесі:

Пакета өлшемі 46-1500 байттан

1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.

Сурет 1. Мәліметтер пакетінің құрылымы

Кіріспе (кадрдың басын көрсетеді)

Қабылдағыш (Қабылдағыш РС адресі)

Түптек (беретін РС адресі)

Хаттама типі (ІР немесе ІРХ)

Берілетін бағдарламаның идентификаторы (мысалы, ойын, бағдарлама аты, және т.б…)

Мәліметтер

CRC – қатені тексерудің циклдік коды (қабылдау дұрыстығы)

Желілік архитектура Ethernet бірнеше түрі бар (спецификациясы бойынша):

100BaseT (бірінші сан берудің жылдамдығын білдіреді)

10Base2 («Base» -тар жолақты беруді білдіреді)

10Base5

Fast Ethernet 100BaseT стандарты экрандалмаған бұралған жұпты (UTP), мәліметті тар жолақты беру, 100 Мбит/с жылдамдымен беруді және жұлдыз топологиясы немесе шипа жұлдызын концентраттарды (хабтар) пайдаланумен қолданады. 100BaseT желісінде барлығы 1024 PC дейін, соңында RJ-45 айыруы бар UTP өткізгіші компьютер хабына қосылады. Әрбір хаб жұлдыз – шина топологиясын жасау үшін сырқы шинаға қосу BNC бар (10 Мбит/с). Кабельдің максималды ұзындығы 100 м., минималды - 2.5 м.

Сурет 2. «Жұлдыз шина» топологиясы бұралған жұптағы хабтарымен.

10Base2 стандартты берудің 10 МБит/с максимальды жылдамдығымен RJ-58 жіңішке коаксиалды кабельді пайдалануға есептелген. Берілген топологияда BNC-Barrel-Connector, BNC-T-Connector и BNC-Terminator коннекторлары желілік платаның ішкі трансиверы пайдаланылады.

10Base2 стандарт желісі репитерлерді пайдаланған кезде «5-4-3» ережелеріне сай болу керек, 4 репитерлермен қосылған кабельдің 5 сегменттерінен тек 3 ғана жұмыс станциялары қосыла алады, ал 2 басқа сегменттерді желінің жалпы ұзындығын үлкейтуге пайдаланылады.Сегменттердің ұзындығы 2,5 – 185 метр, желінің максималды ұзындығы – 925 м., сегменттегі компьютер саны – 30 жетеді.

РС (30 данаға дейін)

Сегменттер (0,5- ден 185 метрге дейін)