double arrow

Сирингомиелия: этиология, патогенез, клиника, диагностика.

4

Сифилистік менингит- сифилис ауруының барлық кезеңдерінде байқалуы мүмкін, екіншілік және үшіншілік ауру. Ауру созылыңқы бастталады, жалпы милық пен менингеальдық ссимптомдар айқын білінбегендіктен, аурудың басталғаны бірнеше апта бойы байқалмайды. Патологиялық үрдіс ми табанындағы бас сүйек ми-нервтерін қамтиды-көз қозғалтқыш, бет, есту, көру, үшкіл нервтерде өзгерістер байқалады. Кейде көз қарашығы сфинктерінің сыртқы және ішкі еттерінің оқшауланған салдануы немесе парезі білінееді. Тұтас офтальмоплегия да болады. Симптомдары: бас ауруы, бас айналу, аяқтағы ауырсынулар, аяқтағы сезімталдықтың бұзылысы болады. Ликворда лимфоцитарлық плеоцитоз бен белоктың көбеюі байқалады. Диагностикасында: қан мен жұлын-ми сұйықтығында Вассерман реакциясының айқындығы, ликвордың 3-4 пробиркаларда қызыл-күлгін түске дейін өзгеруі дәлелдейді.

Созылмалы ми ишемиясы -дисциркуляторлы энцефалопатия қан айналысының үдемелі бұзылуы ретінде қарастырылады. Ол ми тінінде ұсақ ошақты некроздар туғызатын қан айналысының үдемелі жеткіліксіздігімен білінеді. Этиологиясы: артериялықгипертония, қант диабеті, атеросклероз, қан аурулары, темекі, ішімдік. Патогенезі: ангиоспазм, бас пен мидың магистральдық қан тамырларының бітеліп қалуы, қайталана беретін микротромбоздар мен тромбоэмболиялар, қан құйылған ұсақ ошақтар, бас сүйек қуысы мен омыртқа өзегінен вена қан ағысының қиындауы жатады. Қан айналысы жеткіліксіздігі және оған байланысты үдемелі гипоксия уақыт өте глиялық элементтердің қосымша реакциясы және ұсақ кисталар мен глиялық тыртықтардың қалыптасуы, нерв клеткаларының ишемиялық атрофиясы пайда болады. Клиникасында: 1-кезеңде: бас ауру, бас айналу, есте сақтау қабілеті бұзылу, тепе-теңдік бұзылу, бет пен сіңір рефлекстерінің ассиметриясы. 2-кезең: тез шаршап қалу, есте сақтауы төмендей береді, ашуланшақ, интелекттік өзгерістер. 3-кезең: жоғарыда айтылғандар үдейді, алжасу айқын білінеді, бульбарлық синдромдар. Диагностика: көз түбін тексеру, электро және реэнцефалограмма, ЭКГ, доплерография, КТ, МРТ.

Сонымен қатар басқа витаминдер жиынтығымен де емдеу курсын (поливит, ундевит,дуовит, триовит, гексавит) жүргізуге болады. 5) Эрозиялы-жаралы ошақтардың жазылуын жеделдететін белокты анаболизаторлар (метилурацил, метацил, пентоксил), биогендік ынталандырушылар да (апилак, алой, женьшень-мыңжылдық тұнбалары) тағайындауға болады.

Сөйлеу және оның бұзылысы

Сөйлеу тiлi – адамның ми қыртысының өте манызды қызметтерiнiң бiрi. Оны iске асыру ми қыртысының және жалпы жүйке жүйесiнiң әртүрлi бөлiмдерiнiң жұмысын қажет етеді. Балалық шақ кезiнде сөйлеу тiлi бұзылыстарын олардың себептерiне қарай бөлуге болады:

Сөйлеу әрекетінің бұзылуы мидың белгілі алабының зақымдауына байланысты, осындай зақымдану салдарынан адам сөзінің жүйесі және бірізділігі жойылып, афазиялық жағдайға ұшырайды. Афазиялар үлкен ми жарты шарларының белгілі бір алаптары жарақаттанып, ісік пайда болғанда, не түрлі ауруларға ұшырағанда пайда болады. Афазия түрлері: моторлы.сенсорлы,амнестикалық,семантикалық.Моторлы афазия – өздігімен сөйлей алмайды. Науқас өзінің есінде қалған жеке сөздермен буындарды қайталайды. Моторлы афазия сол жақ маңдай иірімінің артқы төменгі бөліктерінің (Брок зонасы) зақымдалу кезінде дамиды.Сенсорлы афазия – науқас өзінің және басқалардың да сөйлегенін түсінбейді.

Сөйлеу-адамдардың қатынас құралы ретінде қалыптасты. Ол еңбектену нәтижесінде адамдар бірімен-бірі түсінісу үшін қажет болды. Тіл сөз арқылы ақпарат қабылдау,өңдеу және жеткізу түрінде сипатталады. Сөйлеудің бұзылуы-әртүрлі себептерден болатын тілдің дағдыларының бұзылуы.Сенсорлық афазия-сырқат өзіне қойылған сұрақтарға естісе де дұрыс жауап бере алмайды. Ол мидың қарақұс,самай және желке бөлімдерінің сол жағынан зақымдануы.Моторлық афазия-естіген сөздерін ұқса да жауабын сөзбен жеткізе алмайды.Төменгі маңдай ирелеңінің артқы бөлігі сол жағынан зақымдануы.

Стероидты емес қабынуға қарсы – жаңа буындағы циклооксигеназа (ЦОГ) селективті ингибиторларына көңіл бөлінеді, лорноксикам 8 ден 16 мг/тəулігіне дейін, мелоксикам 7,5 тен 15 мг/тəулігіне дейін.

Су асты сүңгу жұмыстары кезінде бнлгілі бір тереңдікте тоқталынатын баспалдақты декомпрессия қолданылады. Тоқтау уақыты водолаздың грунтта болу ұзақтығына және тереңдікке түсу уақытына байланысты.Кессонды аурулардың профилактикасы үшін жұмыс істейтін камераға берілетін ауаның сапасы мен мөлшерінің маңызы зор. Қауіпсіздік шараларының ережелеріне кессондағы ауаның мөлшері 25 м3/с аспау керек, оның құрамындағы оттегі 20 %, көмір қышқыл газы 0,1 % және зиянды әсерлері бар РБК аспау керек. Жұмысшыларды жылы ылғалды өткізбейтін киімдер мен аяқ киімдермен қамтамасыз етудің алдын алу шараларында маңызы зор.Жоғары қысымды жұмыс істейтін адамдардың барлығы жұмысқа қабылданар алдында міндетті түрде медициналық тексерілуден өтеді.Барлық кезкелген тірек қимыл аппаратының, жүрек тамыр жүйесінің, тыныс жүйесінің, психикалық аурулар, құлақ және вестибулярлы аппараттардың аурулары, көз, асқазан ішек жолдарының, несеп шығару жүйесінің, жүйке жүйесінің және т.б аурулар жұмысқа қабылдаудың қарсы көрсеткіші болып табылады.Терапевт, невропатолог, отолоринголог және офтальмологтың қатысуларымен 12 айда 1 рет кезеңді түрде медициналық қараулар жүргізіледі.

Субарахноидалды қан құйылу, емі, профилактика. Субарахноидальды қан құйылулардың емі Гемостатикалық мақсатпен – дицинон және эпсилон-аминокапрон қышқылы Гипотензивті терапия айқын артериальды гипертензия (200/110 мм с.б. жоғары) кезінде, 160-170/130-140 мм с.б. дейін төмендету. Уақытынан бұрын ишемияның алдын алу – нимодипин Жедел гидроцефалияны емдеу Қайталама қан құйылу рецидивтерінің алдын алу – минимум 3 апта бойы қатаң төсектік тәртіп

Субарахноидальды инсульттің анықтамасы және этиологиясына сипаттама беріңіз Субарахноидальды қан құйылу-субарахноидалды кеңістікте қан құйылу нәтижесінде дамиды.Субарахноидалды қан құйылулардың қауіп-қатер факторлары:- субарахноидалды кеңістікте орналасқан артериялардың инфекционды - токсикалық, паранеопластикалық жəне саңырауқұлақтармен зақымдалуы;- əртүрлі этиологиядағы артерииттер;- қанның аурулары; - ми веналары мен синустарының тромбозы;- жыныс қатынасы кезінде, эмоционалды күштемеде, қатты жөтелгенде, дефекацияда, аяқ- астынан ауыр көтергенде артериялық қысымның тым жоғары жəне күрт көтерілуі;- түнгі ұйқыда венозды қан айдаудың нашарлауы, ми қан тамырларының тез арада атеросклерозды бұзылыстары;- субарахноидалды кеңістікке беткей орналасқан ми ішілік геморрагиялық үзілулер;- ауыр алкоголды уланулар.Субарахноидалды қан құйылулардың диагностикалық критерийлері:- аяқ-астынан бастың ауруы, кейде омыртқаға ауырсынудың берілуі, басты бір нəрсемен ұрған сияқты ауырсыну («баста бірнəрсенің жарылуы»);- психомоторлы қозу, бастың айналуы, көздің қарауытуы, құлағының шуылдауы;- есінің тежелуі, кейде комаға дейін; Көбінесе есі қалпына келеді, бірақ есеңгіреу күйінде болады;- қайталамалы құсу;- генерализацияланған немесе фокальді қояншық ұстамалары;- тыныс алу ритмнің бұзылуы немесе оның патологиялық түрлері;- артериялық қысымның жоғарылауы;- жүрек соғысының өзгеруі (жиі брадикардия);- гипергликемия. Цистицеркоз – шошқа таспа құрты дернәсілдерінің адамның орталық жүйке жүйесінде инвазиялық ауру туғызуы. Асқазанның сілемейлі қабығы арқылы ағзаға енетін паразиттің (онкосфера) таралуы қақпалық веналық жүйенің қантамыр жүйелері және үлкен қанайналымында орын алады. Цистицерк (финнозы) - қабырғасының құрылымы үшқабаттан және іші мөлдір сұйықтықтан тұратын көпіршік. Көпіршік айналасында мида реактивті капсула, қашықтау жерлерінде – уытты васкулиттердің басымдығымен диффузиялық қабыну қалыптасады. Жекелеген және тармақты (жүзімдік) цистицерктер болып бөлінеді. Көбіне мидың жұмсақ қабығы мен қабықтың сыртқы қабатында жиі орналасады. Ми қарыншаларының цистицеркозы сирек кездеседі.
Белгілері
Мидың паразиттік ауруларының клиникалық сипаты ісік клинкасының сипатына ұқсас. Цистицеркоз кезінде бастың ұстамалы аурулары, жүрек айну, құсу, эпилепсиялық ұстамалар болуы мүмкін. Кейбір кезде өздігінен пайда болатын және кенеттен қоятын елесті жағдайлар түрінде психиканың бұзылуы орын алады. Ми қарыншаларының цистицеркозында бассүйекішілік қысым жоғары болады. Диагностика

Таң уақытында 1-2сағат таза ауада серуендеу

Тениаринхозды табу жолындағы принциптер қолданылады. Ананльдіқ тесік айналасынан алынған жағындыны және науқастың нәжісін микроскопта зерттеу қолданылады (теринаринхозға диагноз қоюды қараңыз). Серологиялық диагноз қою үшін ЖГАР, ЖИФР, ИФТ пайдаланады, оларды қойғанда қан сары суымен қатар жұлын сұйығын да тексерген дұрыс. Аспаптың әдістерден офтальмоскопия, соңғы кезендерінде – УДЗ (УЗИ), компьютерлік томография, көзбен мидағы петрификаттарды табу үшін рентгенография қолданылады.

терең (проприоцептивті) – бұлшықет-буын сезімі, вибрациалық сезім, қысым сезімі, салмақ сезімі

ТИА жиі жағдайда жедел, сирек пролонгирленген жағдайда дамиды. Өткінші ишемиялық ұстамалар- көбінесе атеросклероз,артериялық гипертония немесе олардың қабаттасуы кезінде байқалады.Патологиялық –анатомиялық өзгерістер магистралдық қан тамырларының атеросклерозы мен ми тканіндегі аздаған ишемиялық инфарктер, кейде микроэмболиялар арқылы білінеді. Клиникалық сипатында –қан тамырларында қан ағымының кемуіне байланысты ошақтық неврологиялық симптомдар басым болады.Ішкі ұйқы артериясы қанмен қамтитын аймақта болатын өткінші немесе аяқтағы тұрақсыз парездер мен сезімдіктің бұзылғандығы арқылы білінеді.Вертебралды-базиллярлық жүйе арқылы қанмен қамтамасыз етілетін субтенториялық кеңістік пен жарты шарлардың артқы бөліктеріне орналасқан құрылымдарда болатын өткінші ишемиялық ұстамаларға синкопалдық жағдай бас айналу,тепе-теңдік бұзылу,атаксия,нистагм,кейде диплопия,гомонимдік гемиапсия тән.Ми қан айналысының өткінші бұзылымдары көбінесе омыртқа мен негізгі артериялар жүйесінде,сирегірек ұйқы артериялары жүйесінде байқалады.Ұстамалар өту мерзіміне қарай ми қан айналысы бұзылымдарының ауырлық дәрежесі үшке бөлінеді:-10 минуттан кейін қалпына келетін жеңіл бұзылымдар -10 минуттан бастап,кейде бірнеше сағатқа созылатын,бірақ 24 сағат ішінде тегіс қалпына келетін орташа бұзылымдар.

Тиреотоксикоз құбылыстары бар қалқан без ауруларыңда невроз тәрізді синдром жиі, эпилепсиялық ұстамалар, діріл және хореялық гиперкинездер сирегірек байқалады. Сіңірлік рефлекстер әдетте көтеріңкі, кейде экзофтальм мен экзофтальмоплегия арқылы білінетін офтальмопатия пайда болады. Көбінесе бұлшық ет әлсіздігі мен оның көлемінін кішіреюі түрінде тиреотоксикалық миопатия синдромы дамиды.

Тиреотоксикозға тез шаршағыштық, апатия, назардың төмендеуі, сұрақ-жауап берерде іркілгіштік тән, Кейде жиі өліммен аяқталатын гапотиреоидтык. кома пайда болады. Кейбір жағдайларда дами бастаған гипотиреоидтық миопатия салмақ түскенде және бұлшык; ет ширыққанда (крампи) ауырсыыумен, креатинфосфокипаза мөлшерінің көбеюімен білінеді. Мұндайда, міндетгі түрде, сіңірлік рефлекстерді тексерген.сәтте бұлшық еттер босансуы баяулайды. Құрыспалы ұстамалар мен ұйқы кезінде абструктивтік апноэ болуы мүмкін.Көздерін алартады, бет-аузын қисайтады, "көпірде" тұрғандай, т.б. әрекеттер жасайды.

Тіл жұтқыншақ нервінің зақымдану белгілері: IX бас ми жұп жүйкесінің зақымдану -маңқаланып сөйлеу (назолалия)-дыбысы шықпай қалуы (афония) немесе оның бәсеңдеуі (гипофония)-жұтынудың қиындауы – дисфагия, (сұйықты жұта алмайды, егер жұтпақшы болса шашалып қалады, сұйық мұрнынан қайта шығады)-жұтыну рефлексінің төмендеуі IX жұп бассүйек нервтерінің зақымдалу симптомдарын атап шығыңыз. Маңқалап сөйлеу – назолалия. Дыбысы шықпай қалу – афония н/е гипофония. Жұтынудың қиындауы – дисфагия. Таңдайдың салбырап кетуі, оның қимылының шектелуі. Тіл түбірінде дәм сезу баяулайды – гипогейзия н/е агейия. Зақымдаған жақа сәйкес тілдің бөлігі әлсіреп н/е қимылдамай қалады глоссоплегия. Сөйлеуқабілетіқиындайды дизартрия. -таңдайдың салбырап қалуы, оның қимылының шектелуі немесе жоғалуы-тіл түбірінде дәм сезу баяулайды (гипогейзия) немесе мүлде сезілмейді (агейзия)Тіл жұтқыншақ және кезбе нервінің орталық неврондарының бір жағынан зақымдануы, олардың қызметіне әсер етпейді. Ядролар үстіндегі байланыстар екі жағынан бірдей зақымданса, псевдобульбар (жалған сопақша ми) синдромы пайда болады.

Тіл жұтқыншақ,кезбе және тіласты жүйенің зақымдануы.Сопақша мидағы тіл жұтқыншақ,кезбе және тіласты жүйке ядросының зақымдануынан түзіледі. Бұл шеткі алолотрофиялық склерозынан,сопақша ми аймағының қан айналуының бұзылуынан т.б салдарынан пайда болады.Бұл синдромда:таңдай салбырап кетеді,қимылы шектеледі немесе жоғалады;маңқаланып сөйлейді,сөйлеуі анық емес,жқтыну қабілетінің қиындауы;сұйық тамақ мұрынан шығады,шашалып қалады.

Тіл-жұтқыншақ нерві (IX) Үшінші желбезек доғасы нерві даму үрдісінде нервтердің X жұбынан бөлінген. Онда үш текті талшықтар болады.

Тілжұтқыншақт нервінің невралгиясы: емі профилактикасы. Этиологиясы мен патогенезі осы күнге дейін толық анықталмаған. Аурудың пайда болуына инфекциялар және уыттанулар әсер етеді. Емі. Жиі қайталана беретін ауырсынулар ұстамаларын тоқтату үшін аңқа мен тілдің түбіне кокаинның 5 процетін ерітіндісін жағып, ұстамаларды 6-7 сағат бойы болдырмауға болады. Аналгетиктер, финлепсин, дифенин, седативтік және транквилизациялық әсері бар психотроптық препараттар, көп мөлшерде В12 вит тағайындалады.

Токсоплазмоз: емі,профилактика. Токсоплазмоз- токсоплазма гондий паразиті арқылы шақырылатын нерв жүйесімен қоса көптеген органдар мен тіндерді зақымдайтын ауру.Емі. Токсоплазмозды хлоридин мен сульаниламидпен емдейді. Хлоридиннің тәуліктік дозасы 0,05 г күніне 2-3 рет ішке қабылдауға сульфадимизинмен 0,5 г күніне 3 рет 10 күнге ішке қабылдауға береді. Токсоплазмоз өткерген адамдар диспансерлік бақылауда болуы қажет. Көрсеткіштер болса емді қайталау курстары жүргізіледі. Өйткені цистті формасынан пролиферативті формасына өту кезінде рецидивтер болуы мүмкін.Профилактикасы ретінде жүкті әиелдерге жүктілігі кезінде нәрестеде тума токсаплазмоз дамымауы үшін 2-3 кур ем алу қажет.

Транзиторлы ишемиялық шабуылдың анықтамасы және этиологиясына сипаттама беріңіз Өткінші бұзылыстар - ошақты симптоматиканың 24 сағат ішінде толық регрессияға айналу жағдайы:

Транквилизаторлар немесе түнге ұйықтататын препараттар (диазепам, зопиклон).

Туберкулезді менингит Туберкулезді менингит — туберкулез микобактерияларын жұқтыру нәтижесінде бас миының жұмсақ қабатының арнайы қабынуы. Барлық уақытта кеш анықталумен емдеуі қиын. Өкпеден тыс туберкулезден науқастар арасында 1,1-1,1% жиілікте. Туберкулезбен орталық жүйке жүйесінің зақымдануы тіркеледі. Туберкулезді менингит ерте жастағы балалар арасында біріншілік кезінде дамуы мүмкін. Бірақ жиі екіншілік туберкулезге өтетін ауру. Ол негізінен біріншілік тіуберкулез кеуде ішілік лимфа түйіндерінінң туберкулезі. Сонымен қатар жедел диссеминерленген туберкулездің асқынған турінде дамыйды. Туберкулезді менингит көктем және күз маусымдарында жиі кездеседі. Туберкулезді менингиттің өту кезендері Төртінші апта – продромальды жасырын кезең. Бесінші апта – серозды менингит; Алтыншы апта – базилярлы форма; Жетінші апта – менингоэнцефалит; Сегізінші апта – цереброспинальды лептопахоменингит Туберкулезді менингиттің патогенезі: Мидың жұмсақ қабатына ТМБ гематогенді жол арқылы түседі. Сонымен қатар ми қабатының зақымдалуы 2 кезеңнен өтеді: ТМБ гематоэнцефалды барьерден өтіп, мидың жұмсақ қабығының қан тамырлар өрімін зақымдайды.Тамырлар қабырғасының некрозы дамиды,өткізгіштігі жоғарлайды Қан тамырлар өрімі арқылы ТМБ ликворға түседі. Миыдың негізінің жұмсақ қабатының спецификалық қабынуын шақырады. ТМБ ағзада көбеюі әсерінен мидың тіні мен минингиальды қабығында микроскопиялық туберкулалар түзіледі,туберкулалар бас сүйегінде және омыртқада да түзілуі мүмкін Туберкулалар мынадай үрдістердің себебі бола алады: менингиальды қабықшалардың қабынуы мидың негізінде сұр желетәрізді масса түзілуі Миға баратын артериялардың қабынуы мен олардың өзігінің кішіреуі әсерінен жергілікті милық зақымдалу Клиникалық көрінісі Жасырын кезең біртіндеп басталады. Тұрақсыз субфебрильді температура, жиі бас ауру, құсу байқалады. Улану белгілері біртіндеп күшейеді. Баланың тәбеті едәуір төмендейді. Паталогиялық ұйқышылдық симптомы пайда болады. Ол күндіз бала ұйқышыл, ойнаудан, сабақтан бас тартады. Түнімен мазасызданып жылайды. Ай сонында дене температурасы жоғарылайды, басы ауырып, құсуы жиілейді. Баланың дене қызуы 39-40 С, толқын тәрізді. Бала басын шалқайтып, басын жан-жаққа шайқап жылайды. Құсуы жиі фонтан тәрізді, тамақпен байланыссыз. Менингиалды симптомдар – оң. Денесінде Туссо дақтары пайда болады. Есінің бұзылуы одан әрі өршейді. Бірінші симптом – ступор. Науқас есінде, бірақ берген жауапты кешіктіріп, жәй береді.Осыларға қосымша бас-ми нервтерінің зақымдануы болады. Ең жиі VII, бет нерві, VI жұп нерві зақымдалады. III жұп нервісінің зақымдануының белгілері: Көздің қимылдануы, қарашықтың кеңейуі, екі еселеніп көрінуі, Нистагм акромигалияның бұзылуы. VI жұп нервісінің зақымдану белгілері: Қитарлық. VII жұп нервісінің зақымдану белгілері: Беттің ассиметриясы. Зақымдалған көз қабығының ауыз ұшының салбырап кетуі. Мұрын ерін үшбұрышының тегістелуі. Екіншілік кезеңі – сопор. Бала есінде бірақ дұрыс жауабын бере алмайды. Ауры есінен танып құрысу-тырысулар байқалады. Науқастың көру есту қабылеті нашарлай бастайды. Диагностикалық критерилер Шағымдары мен анамнез: Туберкулезды интоксикация симптомдары: бас ауру (бас ауырсынуы өте қатты және желке тұсында болып, омыртқаның мойындық бөліміне беріледі), дене температурасының жоғарылауы, әлсіздік, тәбеттің төмендеуі, жүрек айну, құсу, құсу тамақ қабылдаумен байланысты емес, орын ауыстырумен байланысты болады). Менингеальды симптомдардың болуы, ОЖЖ зақымдалуы, естің бұзылысы, бас сүйек нервтерінің зақымдалуы, патологиялық рефлекстердің болуы. Менингеальды синдром құрамына жалпы милық симптомдар кіреді, кеуде бұлшықеттерінің және аяқ — қолдың бұлшықетінің тоникалық тарылуымен бірге. Фебрильды және гектикалық температура фонында менингиальды симптомокомплекстің туындауы Физикалық тексеру. Туберкулезді мениниті бар науқасты сыртқы қарау және жатқан қалпында қарау арқылы жүргізіледі. Науқас бір бүйіріне жатады, аяқтары ішіне қарай тартылған, тізе буынында бүгілген (арқасында – басы жастыққа кірген), кеш диагностикалау кезінде – децеребрационды ригидтілік позасында: арқасында жатады, экстензорлы ригидтілік қалпында аяқтары жазылған, қолдары – флексорлы ригидтілік, іші тартылған, құрсақ бұлшықеттері қатайған. Науқасты сұрастыру писхикасының зақымдалу дәрежесін көрсетеді. Егер науқаста есі болса, ол тежелген, қарауға негативті болады. Неврологиялық тексеру бет нервтерін тексеруден басталады (VII жұп – симметриялық, төменгі бет бұлшықетінің әлсіздігі) және 12 жұп бас – ми нервтерін тексеру. Көз торлары мен қарашықты тексеру (III, IV, VI жұп – қалпы, жарыққа реакциясы, аккомодация және конвергенция, нистагм). Менингеальды қалыпты тексеру, құрсақ рефлекстері, патологиялық рефлекстерді (пирамидалық жолдардың бұзылысы), тері сезімталдығы, дермографизм, аяқ – қол бұлшықет күшін тексеру, табан клонусы. Диагнозды анықтау: өз уақытында – тітіркену басталғанан соң 10 күн аралығы; кеш – 15 күннен соң Келесі диагностикалық өзгерістердің болуы туберкулезды менингиттің болуын көрсетеді: Продрома. Интоксикация синдромы. Жамбас қуысы мүшелерінің функционалды бұзылыстары (іш қату, зәрдің тоқтауы). Ладья тәрізді іш. Бас — ми симптоматикасы. Жұлын сұйықтығының спецификалық өзгерістері. Сәйкес клиникалық динамика. Туберкулезды инфекция әртүрлі мүшелерде орналасуына байланысты науқасты қараған кезде мән беру қажет: лимфа түйіндерінің туберкулезі; милиарлы өкпе туберкулезінің рентгенологиялық өзгерістері; бауыр мен көкбауыр үлкеюі; көз түбін қараған кезде анықталатын хориоидальды туберкулез. Туберкулинді тест теріс болуы мүмкін, әсіресе аурудың кеш, асқынған сатыларында (теріс анергия). Туберкулезді менингиттің жұлын сұйықтығын анықтаған кездегі өзгерістері: Жұлын каналында қысым жоғарылаған 300 ден 500 мм сулы.бағ., ал кейде одан да жоғары (нормада 100-200 мм сулы.бағ.), сұйықтық жиі және тамшымен ағады. Жұлын сұйықтығының көрінісі: бастапқыда мөлдір, кейін (24 сағаттан кейін) фибрин сеткасы түзіледі. Жұлын сұйықтығының блокадасы кезінде сары түстес болады. Клеткалық құрамы: 200-800 мм3 (норма 3-5). Ақуыз жоғарылаған (0,8-1,5-2,0 г/л), норма 0,15- 0,45 г/л. Қант: 90% төмендеген, бірақ аурудың ерте сатысында және ЖИТС кезінде қалыпты болады. Бұл көрсеткіш вирусты менингитпен диагностика жасаған кезде маңызды, ол кезде жұлын сұйықтығында қант мөлшері қалыпты болады. Жұлын сұйықтығын бактериологиялық тексеру: МБТ 10% науқастарда анықталады, егер жұлын сұйықтығы көлемі қалыпты болса (10-12 мл). 30 минут бойы центрифугалау арқылы флотация кезінде МБТ 90% жағдайда анықталады. Жалпы қан анализіндегі көрініс: ЭТЖ жоғарылауы 30-50 мм/сағ дейін, лимфопения, моноцитоз, лейкоцитарлы формуланың нейтрофильды солға жылжуы, анемия. Жалпы зәр анализі: аздаған протеинурия, жекелік лейкоцит және эритроциттер. Ақуыз – клеткалық диссоциация синдромы – қабыну процесіне қарағанда тоқырау көріністері бірінші орынға шығады. Ол жұлын сұйықтығында жоғары дәрежелі ақуыз құрамының болуымен, төменгі цитоз арқылы көрініс береді.

Туберкулезды менингит:емі,профилактика.Туберкулезды менингит -өзге ағзадағы туберкулез ошағының асқынуы ретінде пайда болатын екіншілік серозды менингит болып табылады.Алғашқы ошақтан гематогенді жолмен таралған қоздырғыштар ми қабығын зақымдап,серозды қабыну тудырады.Туберкулезды менингит ересектерге қарағанда балалар мен жасөспірімдерде жиі кездеседі.

Уақытылы тамақтану

Уақытылы тынығу

Уланған жағдайда дезинтоксикациялық ем жүргіземізтиосульфат.натрий, гемодез,глюкоза, физ.ерітінді енгіземіз. В,С тобының витаминдері, кальций препараттары, аминқышқылдары тағайындалады. Профилактика: Тамақтану тәртібін сақтау, вирусты инфекцияны, анемияны, семіздікті, жарақаттанудың алдын-алу;· мінез-құлықты тәуекел факторын модификациялау (физикалық белсенділікті үдету).

Үлкен және кіші шығыр нервінің невропатисы:емі,профилактикасы.(Cұрақ қате аударылған!Шығыр н-n.trochlearis!Үлкен,кіші шығыр нерві деген жоқ! Большеберцовая кость-асықты жілік, малоберцовая кость-шыбық сүйек!)Асықты жілік және шыбық сүйек нервтерінің невропатиясы(невропатия малоберцового,большеберцевого нерва):емі,профилактикасы.Асықты жілік нервінің(невропатия большеберцевого нерва)невропатиясында: табан және саусақтардың бүгілуі,табанды ішке қарай бұру қызметі,саусақтарды созу және бүгу қабілеті бұзылады.Балтырдың артқы бетінде,табанда,дистальды фалангалардың сыртқы бетінде сезімталдық бұзылады,буын-бұлшық еттік сезім әдетте сақталған болады.Табан және балтырдың артқы бұлшық еттерінің атрофиясы.Науқас жүруге қиналады.Өкше,табан рефлекстері болмайды.Сондай-ақ табан мен саусақтарда жүру кезінде пайда болып,жамбас аймағына дейін таралатын ауырсыну,парестезия және ұю сезімдері болады.

Үшкіл нерв невралгиясы - ең жиі кездесетін неврлгияның бірі. Үш тармағы болады: бір тармақ көзге, үстіңгі қабаққа, маңдай терісіне сезімталдық береді; екінші тармақ қабақ, жақ, мұрын танауларының, жоғарғы еріннің, жоғары қызыл иектің сезімталдығын қамтамасыз етеді; үшінші тармақ төменгі жақ, астыңғы ерін, қызыл иек, кей шайнау бұлшықеттерінің сезімталдығын қамтамасыз етеді. Этиологиясы: инфекциялар, бет айналасындағы созылмалы қабыну үрдістеріне байланысты. Сүйек өзектерінің туа біткен тарлығы мен интоксикацияның да маңызы бар. Кей жағдайларда атеросклероз немесе гипертониялық ауру зардабынан нервтің жұлындық ядросында қан ағысы бұзылуы аталмыш невралгияға себеп болады. Тағы бір себебі-одонтогендік инфекция. Ми қан тамырларының аневризмасы нервтің сезгіш түбіршегін қысуынан үшкіл нервтің бірінші және екінші тармақтары тарайтын тұстарында ауырсыну пароксизмі пайда болады. Үшкіл нерв невралгиясының пайда болуына нерв шығатын сүйек саңылауларының тарлығы да өзіндік ықпалын тигізеді. Оған невралгия көбінесе оң жақта болатындығынан, себебі сүйек саңылаулары мұнда сол жағына қарағанда тарырақ. Нерв тармақтары өтетін сүйек саңылауларындағы периостит не сүйектің қатты жарақаттануына байланысты тығызданған тыртықтармен олардың қысылуы әсерінен пайда болуы мүмкін. Клиникасында: таралатын аймақтарда шұғыл пайда болатын дуылдатып күйдірген тәрізді ауырсыну, ұстама 5-10 секундтан бірнеше минутқа созылады, ауыру беттің төменгі бөлігінде және жақ аумағында орналасады, кейде мұрын мен көз үсті айналасында болады, вегетативтік бұзылыстар. Тітіркенуден де ұстама пайда болады. Тағам қабылдау, әңгімелесу, сақал алу-осының бәрі ұстамаға әкеліп соғады. МРТ, УДЗ, ЭКГ, лабораторлы зерттеулер.

Фенобарбитал (люминал). Бұл препараттың құрысуға қарсы әсерімен бірге, седативтік және ұйықтататын қасиеті бар. Ұстамалар жиілігіне сөйкес 0,05-0,1 г-нан тәулігіне 1-ден 3 ретке дейін тағайындалады.Гексамидин 0,125 және 0,25 г-нан тәулігіне 1-3 рет эпилеспиялық ұстамалардың жиі болатын абсанстардан басқа барлық түрінде қолданылады.Бензонал 0,1-0,3 г-нан тәулігіне 2-3 рет фокальдық және клоникалық ұстамаларда тағайындалады. Сирек болатын ұстамаларда (жылына бірнеше реттен айына 3-4 ретке дейін) бензоналдың тәуліктік мөлшерін (0,1-0,8 г, бір ретте 0,1 -0,2 г) пайдаланып, оларды тоқтатуға болады.Дифенин 0,05-0,1 г-нан абсанстар мен миоклониялық ұстамалардан басқа ұстамалардың бәрінде тәулігіне 2-3 рет қолданылады.Триметин 0,1-0,3 г-нан абсанстарда тәулігіне 2-3 рет қолданылады.Метиндион 10 мг-нан (таблетка түрінде) дүркінді ұстамаларда жиі (айына 4 реттен артық) қолданылады, ал аралас ұстамаларда құрамы күрделі дәрілер (Воробьев пен Серейский қоспалары) тағайындау керек.Емдеу тиімді нәтиже бермеген жағдайда аталмыш қоспаларға қосымша карбамазепин тағайындалады. Дисфориялар немесе өзіндік өрескел өзгерістер байқалғанда, оқтын-оқтын фенотаазин туындысы -левопропсизинді (тизерцинді) күніне 1—3 рет 0,025—0,05 г-нан немесе аминазинді 0,025—0,05 г-нан 1—7 күн және одан да ұзақ мерзімде күніне 3 рет пайдалануға болады.Құрысуға қарсы емдік шаралар ұзақ (бірнеше жыл бойы) жүргізіледі. Эпилепсияға қарсы емдік дәрі-дәрмектердің мөлшерін азайту мәселесі соңғы ұстамадан кейін (ЭЭГ-лік бақылаумен) 3 жыл өткенше шешілмейді. Емдік шаралар ұстамалы эпилепсияға тән электроэнцефалографиялық белгілер жойылғанда ғана тоқтатылады.Күрделі абсанстарды емдеу үшін тікелей әсер ететін қосымша дәрі ретіңде карбамазепин (тегретол, финлепсин, стазепин) таблетка түрінде (бір реттік мөлшері 0,2 г, тәуліктік мөлшері 1,2 г-ға дейін) ұсынылады. Жабайы абсанстарды емдеуде этасуксимед (суксилеп, пикнолепсин, бір реттік мөлшері 0,125 г, тәуліктік мөлшері 1,5 г) және пуфемид (бір реттік мөлшері 0,125 г) әлдеқайда тиімді.Миоклониялық құрыспалары бар кіші ұстамаларды емдеуде Воробьевтың № 1 қоспасы тиімді, ал № 2 қоспаны нитразепам (эуноктин, радедорм, бір реттік мөлшері 0,01 г) және диазепаммен (седуксен, реланиум, бір реттік мөлшері 0,005 г) қоса сирегірек пайдаланады. Олар ми түпкірі құрылымдарындағы патологиялық импульсацияны тежеуге ықпал жасайды.Эпилепсиялық жағдайды емдеу дереу ауру басталған жерде іске асырыла бастайды. Алғашқы шаралар асфиксияның алдын алуға (тілді ұстау, ауыз қуысына қасық салу), жүрек қызметін реттейтін дәрі-дәрмекгер қолдануға бағытталған, мүмкіндік болған жағдайда 0,5 %-дық 2—4 мл седуксен ерітіндісі 40 %-дық 20 мл глюкоза ерітіндісімен бірге венаға баяу жіберілді.Жедел жәрдем машинасында дем алу мен жүрек қызметін реттейтін шаралар жалғаса береді. Қажет болған жағдайда интубация жасалады және алғашқы инъекция нәтиже бермегенде седуксенді қайта 0олданады. Седуксен немесе реланиум болмағаңда тиопентал натрийдің 1 %-дық 10 мл ерітіндісі немесе гексанал тағайындалады.Реанимация бөлімінде венаға тамшымен диазепам (100 мг - 100 мл глюкозаның 5% ерітіндісіне қосып сағатына 40 мл) жіберіледі, құрыспалы синдромды мүлде тоқтатуға, комалык жағдайдан шығаруға және гомеостазды қалыптастыруға бағытталған шаралар қолданылады.Эпилепсиялық жағдайдан шыққаннан кейін тамақтану мәселесін реттеу қажет. Сүт, жеміс-жидектер қолайлы, көмірсутегілер, тұздар, сүйық, ащы тағамдар шектеледі.Құрысуға қарсы дәрі-дәрмектердің мөлшері ұстамалар тоқтағаннан кейін 6 ай өткенде ғана біршама азайтылып, соңғы ұстамадан 5 жыл. өткенде электроэнцефалограммада эпилепсияға бейімділік байқалмаған жағдайда толық тоқтатылады.Хирургиялық ем қолдану мүмкіндігі (стереотаксис әдісімен ошақты декортикациялау) полиморфты ұстамалар мен эпилепсиялық ұстамалардың парциалдық (фокальдық) түрлерімен зардаптанған науқастарда резистенттік қалыптасқан жағдайда қарастырылады.Профилактика, Бас сүйек-ми жарақаттарынан кейін бір жыл бойы эпилепсияның алдын алу үшін аз мөлшерде эпилепсияға қарсы дәрілер қолдануға және инфекциялардан сақтану үшін арнайын иммунизация мен вакцинацияны уақытында жасауды, психикалық күйзелістерден сақтану, биіктікте, қозғалғыш механизмдер маңында, химиялық өндірісте жұмыс істеуді шектеу ұсынылады.

Хирургиялық ем – қан айналыстан аневризманы жою

Хирургиялық емнің жасалуы абсцесстің көлеміне сатысына және орналасқан орнына байланысты жасалады.

Хирургиялық әдістер (абсцесс қаптамасын жарып босату немесе оны түгелдей алып тастау) қолданылады.

Холинергиялык криз кезиндеги алгашкы комек жане профилактикасы. Холинергиялык криз кезинде антихолиноэстеразалык препараттардын жогарылауына байланысты кобиннесе булл миастениялык кризден кейин журеди 1 жедел госпитализация2 Оксигенотерапия интубация на ИБЛ \оттегимен камтамсыз ету\ 3 атропин 0,1%- 1,0в\в4 преднизалон 100 мл ввПрофилактикасы. Антихолиноэстеразалык препаратты дурыс дозамен пайдалану.Салауатты омир салтын устану жане зиянды адеттерден аулак болу.

Холинергиялық криз: этиология, патогенез, клиника, диагностика. Холинергиялық криз қауіптілігі жоғарырақ.Ол көбінесе антихолинэстеразды препараттарды ұзақ уақыт қабылдаған науқастарда кездеседі. Патогенезі: Аутоантиденелер Ацетилхолин рецепторымен байланысуы Мембрананың бұзылуы + деградация Синаптикалық саңылаудың кеңеюі Өткізгіштік бұзылады Клиникалық көрінісі Локализациясына байланысты: Көздік форма: птоз, Симтпомдар динамикалығы, Мимикалық және шайнау бұлшықет әлсіздігі; Бульбарлы форма: Жұмсақ таңдай және жұтқыншақ функция бұзылысы, «Мұрынмен» сөйлеу, Сөйлеу көзінде шаршау; Генерализденген форма: Процесстің жайылуы, Тыныс бұлшықеттерінің әлсіздігі, Аяқ қол және дене бұлшықеттерінің шаршауы; Патологиялық бұлщықет әлсіздігінің феномені: -птоз -Офтальмо-парез -Шайнаудың қиындауы, қақалу -Сөйлеу кезінде«дауыстың өшуі» -Физ. Жүктеме кезінде дамитын прогрессир-леуші әлсіздік -Көз және ауыз дөңгелек бұлшықеттер әлсіздігі Диагностикасы: Клиникалық қарап тексеру және ауру тарихын зерттеу. Патологиялық бұлшық еттік қажу синдромын анықтау үшін функционалды сынама.Электромиографиялық зерттеу декремент-тест Прозеринді сынама Прозеринге реакцияны анықтау үшін қайталамалы декремент-тест Прозерин фонында миастениялық өзгерістердің қайтымдылығын анықтау үшін клиникалық қарап тексеру Ацетилхолинді рецепторларға антиденелерге қан анализі Алдыңғы көкірекаралық ағзаларының компьютерлі томографиясы (айырша без, синоним: тимус).

Цервикобрахиалгия- бұлшық ет-тонустық немесе вегетативті-тамырлық не нейродистрофиялық бұзылымдардың белгі беруі. Ауырсыну мойын бөлігінде және екі қолға да берілуі мүмкін. Аурудың даму барысында мойын омыртқа бөлігінде омыртқаарлық дисктің ядросы серпімділігін жоғалтады да біртіндеп бөлек фрагменттерге ыдырайды. Ядросының фрагменті физикалық күш түскенде сезімтал рцепторлары бар фиброзды сақинаға қысым түсіреді. Омыртқааралық дисктің элементтері ішінара жұлынмилық каналға өтеді де, жұлын миға және жұлын мидан шығатын яғни жоғары иық аймағы мен қолға баратын нерв түбіршіктеріне қысым түсіреді. Симптомдары: қадалған тәрізді, пульсті, шаншып, тартып ауырсыну, басын жан-жаққа бұра алмау, басын алға ие алмау, басын жанына бұрғанда параллельді түрде қолда болатын ауырсыну мен әлсіздік. Диагностикасында невропатологтың консультациясы, МРТ, КТ, рентгенография.

Шеткі жүйке жүйесе анатомо-физиологиялық сипаттама.

Шеткі жүйке жүйесі.

Шеткі жүйкелер. Құрылысы жағынан миалинді және миалинсіз болып бөлінеді. Кейбір жүйкелердің құрамында жеке жүйке жасушалар мен оны қоршаған майда глиоциттер де болады. Жүйке бағаналарының көлденең кесіндісінде біліктік цилиндрі мен оны сыртынан қоршаған глиальды қабығы көрінеді. Әрбір жүйке талшықтарының арасындағы борпылдақ талшықты дәнекер тінді қабыршақтары эндоневрий деп аталады. Ал жүйке талшықтарының топтаса орналасқан жігінің сыртын периневрий қоршайды. Периневрийдің құрамында кезектесіп орналасқан жасушалармен жіңішке фибриллалы құрылымдар бар. Фибриллалар жүйке талшықтарын бойлай өтіп жатады. Жалпы жүйке бағаналарының сыртын қоршайтын тығыз талшықты дәнекер тіні фибробластарға, макрофагтарға, май жасушаларына өте бай, мұны эпиневрий дейді. Эпиневрийдегі көптеген қан тамырлары периневрийге, одан эндоневрийге өтіп трофикалық қызмет атқарады.

Шыбық сүйек нервінің невропатиясы(невропатия малоберцового нерва)кезінде: табан және саусақтардың жазылуының,ішке-сыртқа бұрудың шектелуі,"тауық жүрісі",балтырдың алдыңғы-сыртқы бұлшық еттерінің атрофиясы,балтырдың лотералды бетінде және табан сыртында сезімталдықтың бұзылуы.Төменгі туннельдік,алдыңғы тарзальды синдромдар анықталады.

Шынтақ нервінің компрессиялы-ишемиялық невропатиясы (кубитальды туннельдік синдром, кешеуілдеген ульнарлық-кубиталдық жарақаттық салдану) — нервтің шынтақ өсіндісі мен тоқпан жіліктің ішкі айдаршығы арасын керіп тұратын жуанданған (буылтықтанған) үш бұрышты жалғама астындағы шынтақ өзегінде қысылуы. Велосипед тебетіңдерде, машинисткаларда және телефонисткаларда шынтақ буынын жиі бүгіп-жазудан пайда болады. Оның дамуында шынтақ жарақаттары мен тоқпан жіліктің ішкі айдаршығының сынуы маңызды ролъ атқарады. Сынғаннан кейін көп уақыт өткенде тоқпан жіліктің төменгі белігі деформациялануына байланысты нерв кешеуілдеп зақымданады. Айыршық үсті - шынтақ өзегінде (науасында) шынтақ нервінің тітіркенуі мен қысылуы білек пен қол ұшы ішкі жағында және IV, V саусақтарда ауырсыну мен парестезиялар арқылы білінеді. Олар шынтақ буынын бүгіп, созғанда өрши түсіп, суық ауаға шыққанда күшейеді. Сүйекаралық және құрт тәрізді бұлшық еттер, гипотенар және бас бармақты қозғайтын бұлшық ет семіп қалады.

Шынтақ нервінің төменгі бөлігінің компрессиялы-ишемиялық невропатиясы (білезіктің ульнарлық туннельдік синдромы, Гюйон синдромы) - нервтің бұршақ тәрізді сүйек, ілмек тәрізді сүйектің ілмегі және алақандағы карпорадиалдық жалғама арқылы құрастырылған Гюйон арнасында қысылуы. Бұл синдромның қалыптасуына бұрауыштарды, қысқаштарды, тістеуіктерді пайдалану, қайталана беретін батыра қысу, таяқ пен балдақты пайдалану, V метакарпаралдық сүйектің сынуы, бұршақ тәрізді сүйек пен сүйектер арасы өзегіндегі тканьдердің теактивті-қабынып ісінуі, ревматоидтық артриттер немесеқол ұшындағы шынтақты бүгуші бұлшық еттің сүйекке бекитін түсында бұршақ тәрізді падагралық түйіншектер пайда болуы әсер етеді.

Экстрапирамида жүйесі, қимыл әрекеттегі ролі. Экстрапирамида жүйесінің нейрофизиологиялықжәне нейрохимиялық басқару механизмі, негізгі нейротрансмиттер.

Экстрапирамидтік жүйе зақымданғанда акинетиктік-ригидтік синдром-боз шар мен қара зат зақымданғанда пайда болады.Бұл синдромның негізгі белгілері:1.Бұлшық еттердің сіресіп қатайып қалуы-қол мен аяқты ырықсыз бүгіп созғанда осы қимылдарға қатысты бұлшықеттер біркелкі кедергі жасайды.2.Қимыл ыңғайының кідіруі немесе жойылуы-мәнерлі қимыл. Сырқаттың беті құбылмайды,көбіне қайғырып немесе таңданып тұрғандай кейіп білдереді.Сөйлегенде ойын білдіргісі келгенде қол бұлғау бас изеу т.б қосалқы қимылдар жасайды.Басы мен денесі алғға қарай еңкіш,қолдары білегінен жартылай бүгілген,шынтағы денесіне жуық,аяқтары жамбас және тәзе буындарында біріне-бірі тиіп жүреді.3.Сырқатта әдеттен тыс оғаш қимылдар.Күні бойы науқас орындықта отырып қатты ренжісе немесе қуанса орнынан тұра сала жүгіріп кетуі,секіруі,билеуі мүмкін.4.Қимыл-әрекеттің шектелуі немесе баяулауына қарамастан кейбір ырғақты әрекеттерді тоқтата алмай діріл пайда болуы мүмкін.5.Паркинсонизм синдром кезінде бет терісі майланып,сілекейі ағуы және тершең болып кетуі т.б вегетативті ауытқулар кедеседі.

Экстрапирамидтік жүйенің зақымдану синдромы.

Энцефалиттік абсецссте (абсцесс көлемі 3см дейін болса) консервативті ем қолданады.

Эпилепсия - бас ми нейрондарының электрлік белсенділігінің шектен тыс жоғарылауының нәтижәсінде болатын қайталамалы тырыспа ұстамалармен, естен танумен жүретін созылмалы ауру.

Эпилепсия емі, профилактикасы. Эпилепсияны емдеу кешенді (құрама), дербес, үзіліссіз және ұзақ жүргізілуі қажет. Белгілі дәрежеде жалпы және тамақтану режимін сақтау керек. Эпилепсиямен ауырған адам шаршамауы қажет, үйқыға жеткілікті мөлшерде уақыт бөлінуге тиісті, жазда күннің ыстығынан сақтанған жөн. Таңертеңгілік жеңіл жаттығулар жасауға болады. Спирттік ішімдіктерді қолдануға мүлде тыйым салынады. Сұйық тамақты қабылдау шектелуге тиісті. Ащы, тұздалған тағамдарды қабылдауға болмайды.Кешендік емнің негізі дәрі-дәрмектерді қолдану арқылы емдеуге саяды. Ол мынадай бағыттарда жүргізілуге тиісті:1) мидың пароксизмальдық белсенділігіне (құрысуға);2) психикалық бұзылымдарға;3) эпилепсиялық ошақтың белсенділігін сақтайтын (қабынуға қарсы, сіңіре таратушы, ылғалдандыратын ем) этиологиялық және патогенездік ықпалдарға қарсы ем.Эпилепсияға қарсы ем қолдану мынадай кезеңдерді көздейді:1) адекваттық ем таңдау — препараттарды үйлестіре қолдану және мөлшерін лайықтау;2) дәрі-дәрмектер арқылы қол жеткен ремиссияны қолдау;3) эпилепсияға қарсы емді тоқтату;4) инкурабельдік жағдайларда хирургиялық ем қажеттігін анықтау. Негізгі және қосымша эпилепсияға қарсы дәрі-дәрмектер қолдануқажеттігі толық диагноз қойылғаннан кейін шешіледі.Жекелеген жағдайларда, егер ұстамалар сирек және қатты шаршағанда, ұйқыдан ада болғанда, психоэмоционалдық күйзеліске байланысты, т.б. ушықтыратын факторлар әсерінен пайда болса, олардың ықпалын болдырмауға тырысып, эпилепсияға қарсы дәрілер қолданбай, бақылау жүргізу керек.

Эпилепсия негізінде мидағы пайда болған патологиялық белсенді нейрондар ошағы жатыр. Олардан миға тұрақты импульсация беріліп тұрады, егер электрлік автивтілік бүкіл миға берілсе, екі жартышарына да, онда эпил.лық ұстаманың генерализденген түрі, егер тек жарты шарына немесе белгілі бір бөлігіне берілсе парциальды немесе фокальды (ошақты) д.а.

Эпилептикалық (эпилепсиялық) статус — қысқа уақыт аралығындағы бірінен соң бірі кезектесіп келетін эпилепсиялық ұстамалар. Ол эпилептикалық ұстамалар бірінен кейін бірі өте жиі қайталанатын, арасында науқас есін жиып үлгермейтін немесе бір ғана ұстама 30 минутқа созылатын жағдайды айтады. Этиологиясы: Ең жиі себебі — ЭҚЗ (эпилепсияға қарсы заттарды) қабылдауды кенет тоқтату немесе антиэпилепсиялық дарілерді тұрақты қабылдамау, басми жарақаты, ми ісіктері, ми қанайналым жедел бұзылысы, улану, ауыр инфекциялар т.б. Басқа себептері – ми ісігінің бастапқа көрінісі, метаболикалық бұзылыстар, алкогольді абстиненция, инсульт, менингит немесе энцефалит, мидың гипоксиялық зақымдалуы. Ал 25% жағдайда себебін табу қиынға соғады. Кейде эпилептикалық статус эпилепсияның дебюті болып табылады. Эпистатус 100 000 тұрғынның 18-20нда дамиды. Жиі жас балалар мен егде жастағыларда дамиды.Эпилепсиялық жағдайдың басты клиникалық көрінісі - дем алу, циркуляторлық және зат алмасу бұзылыстарына әкелетін құрысу ұстамалары. Аурудың клиникасында мындай белгілер селқостық, сырылдап дем алу, барлық бұлшықеттердің шамадан тыс ширығуы мен толассыз қайталанатын тоникалық құрысулар, үдемелі цианоз, науқасты дірілдетіп шайқалтатын клоникалық құрысулар, еріксіз агония туралы ойлану, көз қарашықтарының кеңеюі, бет-пішінінің сүйірленуі, тамырдың өте әлсіз соғуы, жағымсыз иіс байқалады. Эпистатустың үлкен және кіші ұстамалы түрлері бар. Үлкен эпиұстамалар бірінен соң бірі жалғасып 30 минуттан асады, ұстама арасында науқас есін жинап үлгермейді. Патологиялық жағдай науқас өміріне қауіп төндіреді. Тоникалық- клоникалық тырыспалар жоғарыда айтылғандай гипертермия және ацидозды тудыртады. Кіші ұстамалар абсанс түрінде, тұрақты тырыспалар б/ет қозғалысысыз, бірақ ес жоғалтумен өтеді. Ол бірнеше сағ.қа созылады. Диагностикасы: клиникасы айқын болса да негізгі әдіс ЭЭГ. Ол арқылы эпистатустың тырыспалы немесе тырыспасыз түрін ажыратамыз.ЭЭГ, МРТ, Бұлшықет биоптатын биохимиялық зерттеу.

Эпилептикалық статус емі, профилактикасы

Этиологиясы. Невроздың пайда болуында маңызды роль атқарады: Биологиялық фактор-тұқым қуалайтын, соматикалық аурулар жатады Социальды - психологиялық факторлар - жанұяда қарым-қатынастың нашарлауы. Тұлғалық ерекшеліктері және эмоциональды күйзеліс. Клиникасы: Негізсіз үреймен бірге өзін нашар сезіну, жоғары шаршағыштық, тұрақсыз, көп жағдайда жабырқаулы көңіл-күй. Өзін сезіну және көңіл-күй таңертеңгі уақытта көңіл толарлық, ал кешке нашарлайды. Мұндай өзгерістерді науқас еңбекке қабілетті жағдайда да сезінеді. Олар физикалық және интелектуалды жүктемеден тез шаршайды. Бірақ демалғаннан кейін олар жұмыстарын жалғастыра алады. Барлық науқастарға ұйқы бұзылысы тән. Олар жиі денесіндегі жағымсыз сезімге, ішкі мүшелерінің функцияларының бұзылуына шағымдар айтады. Бұл сезімдер мен ауырсынулар сипаты соматикалық аурулардың белгілеріне ұқсауы мүмкін. Классификациясы: Әртүрлі клиникалық көріністер басым болуына байланысты невроздар бірнеше формаға бөлінеді. - Истерия; -Неврастения; -Жабысқақ жағдай неврозы;

Этиологиясы: Экзогенді: бас миының органикалық зақымдануымен байланысты эпилептикалық белсенділіктің тұрақты ошағы: перинатальді факторлар, бас-ми жарақаттары, нейроинфекция, интоксикация, тамырлар аурулары, жүйке жүйесінің аурулары. Эндогенді: генетикалық негізі – көптеген нейронды разрядтардың пайда болуы үшін тырыспалық дайындық немесе пароксизмальді реактивтілік, эпилептикалық ұстамалардың қайталануына әкеледі.


Понравилась статья? Добавь ее в закладку (CTRL+D) и не забудь поделиться с друзьями:  


4

Сейчас читают про: