2020-07-12
407
1683 – одсеч ведненьска под пшэводніцтвэм Яна Тшэцего Собескего. В хісторьеграфіі уважана за едноў з важнейшых бітэв эўропейскіх, гдыж захамовала экспанс’еў Туркув в Эўропе.
41. 11 лістопада 1918 – Юзэф Пілсудскі зостае Начэльнікем Паньства. Польска одзыскуе неподлеглосьць.
42. 1 вжэсьня 1939 – атакем на Вестэрпляттэ розпочына сеў II Война святова.
43. 6 паздзерніка 1978 – Кароль Войтыла зостае выбраны папежэм. Пшыймуе іме Ян Павэл II. Кароль Войтыла уродзіл сеў в Вадовіцах, уконьчыў унівэрсытэт Ягелонскі, быў біскупэм краковскім.
2 кветня 2005 – умера по длугей хоробе
1 мая 2011 – в Жыме одбыла сеў бэатыфікацыя Яна Павла Другего.
44. 10 кветня 2010 – самолёт прэзыдэнцкі розбіл сеў под Смоленскім. Згінэло 96 осуб. Лецелі на обхуд рочніцы збродні Катыньскей.
Лех Качынські – прэзыдэнт
Марья Качыньска – жона прэзыдэнта
Рышард Качаровскі – былы прэзыдэнт.
45. Стычэнь
Люты
Мажэц
Квецень
Май
Чэрвец
Ліпец
Серпень
Вжэсень
Пазьдзернік
Лістопад
Грудзень
1 – едэн (первшы) 11 – едэнасце (едэнасты)
|
|
|
2 -два (другі) 12 - дванасце (двунасты)
3 -тшы (тшэці) 13 – тшынасце (тшынасты)
4 -чтэры (чварты) 14 – чтэрнасце (чтэрнасты)
5 -пеньць (пёнты) 15 – пентнасце (пентнасты)
6 -шэсьць (шусты) 16 – шэснасце (шэснасты)
7 -седэм (сюдмы) 17 - седэмнасце (седэмнасты)
8 -осем (усмы) 18 – осемнасце (осемнасты)
9- дзевеньць (дзевёнты) 19 - дзевентнасце (дзевентнасты)
10 -дзесеньць дзесёнты) 20 - двадзесьця (двудзесты)
30 –тшыдзесьця (тшыдзесты) 200-двесьце
40-чтэрдзесьця (чтэрдзесты) 300-тшыста
50-пеньцьдзесёнт (пеньцьдзесёнты) 400 - чтэрыста
60 –шэсьцьдзесёнт (шэсьцьдзесёнты) 500 - пеньцьсэт
70-седэмдзесёнт (седэмдзесёнты) 600 - шэсьцьсэт
80-осемдзесёнт (осемдзесёнты) 700 - седэмсэт
90-дзевеньцьдзесёнт (дзевеньцьдзесёнты) 800 - осемсэт
100-сто (сэтны) 900 – дзевеньцьсэт
1000 – тысёнц (тысечны)
|
|
|
Пытаня з географіі Польскі
Вымень краіны географічнэ Польскі
Побжэжа Балтыку
Поезёжа Польске
Нізіны Сьроковопольске
Выжыны Польске
Котліны Подкорпацке
Карпаты
Судэты
Воевудства: Заходнёпоморске, Поморске,Варміньско-Мазурске, Подляске, Мазовецке, Лудске, Малопольске,Сьвёнтокшыске, Сьлёнске, Дольносьлёнске, Велькопольске (16)
Паркі Народовэ
Татшанькі, Велькопольскі, Вігерскі, Бяловескі, Полескі, Воліньскі
Найважнейшэ жэкі і езёра Польскі.
Жэкі: Буг і Нарэв, Вісла, Варта, Одра
Езёра: Сьнярдвы – найвенькшэ, Ханьча – найглэмбшэ, Мамры (на Мазурах), морске Око (в татрах)
З якімі паньствамі гранічы Польска?
Немцы, Чэхы, Словац’я, Україна, Бялорусь, Літва, Рос’я.
Чы Польска лежы над можэм?
Так, на пулноцы над можэм Балтыцкім.
6. Найважнейшэ мяста Польскі: Варшава, Кракув, Лудзь,Вроцлав, Гданьск, Познань.
7. Яке място было первшоў століцоў Польскі:
Гнездно – первша століца
Кракув – друга століца
Варшава – тэраз
Вымень найважнейшэ будовле сьродновечнэ в важнейшых мястах Польскі
Гнездно – катэдра гнездненьска (джві сьвентэго Войцеха)
Кракув – Вавэль (смоча яма, катэдра вавэльска, там соў поховані крулёве і важнэ особы для паньства. Лежоў шчонткі Сьвентэго Станіслава, дзвон Зыгмунта: замэк крулевскі, унівэрсытэт Ягелоньскі, Сукеніцэ, Косьцюл Марьяцкі (хэйнал з вежы Марьяцкей)
Варшава – замэк крулевскі, колумна Зыгмунта, лазенкі крулевске (палац на воле)
Торунь – кшыва вежа, ратуш
Познань – ратуш (козёлкі), острув тумскі (костюл, гдзе знайдуе сеў злота капліца)
Замэк в Мальборку.
9. Пшэз які мяста пшэплыва жэка Вісла? Кракув, Сандомеж, Варшава, Торунь.
10. Яке дужэ мяста соў положонэ над Балтыкем? Гданьск і Гдыня.
Пытаня огульнэ:
1. Вымень знанэ потравы народовэ? Бігос, котлет схабовы (отбівная), баршч бялы і чэрвоны, журэк (суп), зупа гжыбова, голёнка, кашанка, перогі, руске перогі.
2. Вымень знанэ польске дэсэры: фаворкі, мазуркі, маковец, пончкі, сэрнік.
Вымень знаных Полякув, ктужы отшымалі Нагродэ Нобля.
Марья Кюрі-Складовска – в дзедзіне фізыкі за працэў над променётвурчосьцёў, в дзедзіне хэмьі – за одкрыце полону і раду.
Хэнрык Сенькевіч – літэрацка нагрода Нобля. Напісал: Трылогья: Огнем і мечэм, Потоп, Пан Володыёвскі, Кво Вадіс. В пустыні і в пушчы.
Владыслав Рэймонт – літэрацка нагрода Нобля за повесьць “Хлопі”
Чэслав Мілош – за цалокшталт твурчосьці. Пісал вершэ.
Веслава Шымборска за поэз’еў
Лех Валэнса – покоёва нагрода Нобля
4. Яке звежэ сымболізуе пушчэў бяловескоў? Жубр
Вымень знаных композыторув польскіх
Фрэдрык Шопэн
Вымень знаных рэжысэрув фільмовых і тэатральных
Анджэй Вайда – нагрода в Каннах, Оскар
Роман Полянскі, Кшыштоф Кесьлёвскі, Ежы Хофман
Гдзе мешка смок Вавэльскі?
Смок Вавэльскі мешка на Вавэлю в яскіні называноў смочоў ямоў
8. Цо поляцы едзоў в тлусты чвартэк?
Пончкі
9. Яке сьвенто обходзи сеў первшэго листопада?
Дзень вшысткіх Сьвентых. Поляцы удаёў сеў на цмэнтаж бы помодліць сеў на гробах блізкіх.
Знані Поляцы звёнзані з Гроднэм.
Эліза Ожэшкова – польска поэтка, жыла в Гродне остатне 15 лят (домэк Елізы Ожэшковэй, тэраз ест там філья бібліётэкі)
- Круль Казімеж Ягелоньчык – змарл в Гродне. Розшэжыл магдэбурске право Гродна: място отшымало хэрб (елень Сьвентэго Хубэрта), хоронгев.
- Стэфан баторы. Спэндзіл в Гродне 10 лят. Круль зачол будовэў костёлу фарнэго (катэдра), хцял быць там похованы.
- Станіслав Аўгуст Понятовскі. В Гродне в Новым замку одбыл сеў другі розбюр Польскі і тшэці розбюр.
- Чэслав Немэн. Учыл сеў в Гродне в музычно-педагогічным ліцэум. Правдзвэ імеў – Чэслав Выджыцкі. Выехал до Польскі, где зостал знаным пёсэнкажым роковым.
|
|
|
- Максымільян Кольбэ – душпастэжовал в Костеле Маткі Божэй Анельскей (косцюл францішканьскі). Згінол в обозе концэнтрацыйным в Осьвенцімо.
Вымень знаных пісажы, маляжы, артыстув.
Маляжы – Ян Матэйко, Яцэк Мальчэвскі.
Пісажэ – Міколай Рэй, Ян Кохановскі, Адам Міцкевіч (Пан Тадэуш),Юльюш Словацкі (Конрад Валенрод), Хэнрык Сенкевіч, Стэфан Жэромскі (Пшэдвёсне), Станіслав Выспянскі (Вэсэле)
Артысьці: акторове – Януш Гаёс, Анджэй Северын, Міхал Жэбровскі, Крыстына Янда, Ізабэла Скорупко. Музыка вспулчэсна: “Лэжзі Панк”, “Пэрфэкт”, Кшыштоф Кравчык, Марыля Родовіч, Эдыта Гурняк, Анна Янтар, Наталья Кукульска.
