ЛтгоГИЯСЫ

10 11 12 13 14 15 16

йо-" ^з-өзін бағалау әдісі нәтижелерінің өлшемі мен

^ олардың педагогикалық қызметке ықпалы. тайДаУ' " ^

I Барлық өзара қатынастарда өрдаііым ез-езіне баға

V мен жеке түлғаның қасиеті мен қызметіне басқа бЦ)еуді«баға беруі үнемі кездеседі. Бүл езара қатынасқа

ясөне теріс эмоциялар таңбасын қалдырып отырады.

БіздіҢ заманымызда әлеуметтік психологияда езіндік бағалау өдісі кеңінен қолданылады.

Жеке түлғаны зерттеу үшін ездері женінде Ж.Лин-дей мен С. Галл мынадаіі едіс қолданған. Зерттелушіге пікірлері басылған парақтар беріледі, оларды ең анық суреттелген бейне мен субъектінің ең аз ерекшелігіне дейінгі пайымдауын сүрыптауды үсынады. Парақтар саны өр топта төжірибеге қатысушыларға бірдеіі болуы тиіс. Бүл нөтижені статистикалық түрде өңдеуге мүмкіндік береді. Мүндаіі өзіндік сипаттама адамның бүгін өзі қандай екенін ғана емес, ез-езінің қандаіі бола-тындығын, 15 жаста кім екендігін, екесі мен шешесінің оған деген көзқарасын береді.

Өз-езін бағалау өдісі оқушылардың адамгершілік төрбиесін үііымдастыруда да қолданылады.

2. Түрлі психологиялық сападағы жеке түлғаға арнал-^ан салыстырмалы қүндылықтарды зерттеу техникасы өзіндік ерекшелігімен сипатталады. Зерттелушіге сапа Т131МІ беріледі, оның кемегі арқылы ол адамдарға баға ^^ре алады. Ол мынаны үғынуы қажет, қайсысы оған ма-ҢЫзды, қаіісысы маңызды емес, қаіісысына кеп мөн ^^Реді, қаіісысына - аз. Мысалы, ең бірінші тізімде "на-^ьісқоіі" түр. Сіз езіңізді намысқоіі деп есептеіісіз бе, Қасиеттің басқа адамдарда болуы маңызды емес, жа-

уаптар мына үлгіде орналасады: "өте", "кей дөрежеде", "аздаған", "ешңашан". Осыдан кейін талдау өдісі арңы-лы бүл адамның осы ңасиеттерге ңандай дережеде ие екені аныңталады. Осы екі көрсеткіштерді салыстыру субъектінің өз-әзін бағалай білу дөрежесін аныңтауға мүмкіндік береді.

3. Моральдың түрғыдағы ез-өзін бағалау "наңты Мен" үғымымен аііңындалуы мүмкін. Алайда адам, "керемет Мен" ңасиетін ңүрастыратын ең шектеулі жүііені таң-дап алады.

Көптеген зерттеушілердің паііымдаулары боііынша "наңты" және "Мен" араларындағы ңатынастар жеке түлғаның әз-өзіне сенімділің сатысын көрсетеді. "Мен" көп дөрежеде "нақты Мен" өз-езіне баға берумен дәл келетін болса, соғүрлым езіне ңанағаттанудың жоғарғы дережесі ңеп үшырасады. Бүл жаіітта олар өте жоғарғы немесе өте төменгі ңанағат дәреженің болуы, ңажетсіз қүбылыс ретінде ңарастырылады.

Бірінші типтегі жаііт моральдың мүраттар деңгеііінің төмендеу немесе ез-өзін бағалаулың жоғарылау немесе бүл қалыптардың бірлесу нәтижесі болады.

Жоғарғы өзіндік қанағаттанушылың кезінде ез-езін тәрбиелеуге деген үмтылыс жоғалады.

Екінші типтегі жағдаіі кеіібір зерттеулерде теменде-ген өз-езін бағалау нетижесі болып табылады, көбінесе бүл белсенділік танытудан бас тартуға әкеліп соқтырады.

3.5. Педагогикалық мониторинг Сабац жоспары:

Педагогикалың мониторинг үғымы, оның зерттеу қызметіндегі мені мен орны.

Ғылыми аңпаратты жіктеудің ңысқаша сипатта-масы.

1. Педагогикалық мониторинг - жасалған жүмыс нетижесі және баспа ңүралдары монографиялар, диссер-тациялар, журналдағы маңала жене жарияланымдар аркьілы педагогикалық объектінің, қүбылыстың күіі-ясаііын зерттеу.

Васпа ццралдары:

а) Монографиялар. Бүлардың қатарына мөселені жан-
ясақты қарастыратын еңбектер жатады. Белгіленген
ереже боііынша мүндаіі монографияның келемі 100 бет-
тен түрады (шығарылады). Еңбектің негізгі едістемесі
метінді мүңият талдау, деііексөз жазу, библиография
ясөне оның заттық керсеткіштерін мүңият тексеруден
еткізуге негізделген.

б) Журналдағы мақалалар мен жинаңтар. Әр түрлі ба-
сылымдардағы жаңа жарияланымдарды жүііелі түрде
тексерістен өткізу маңызды. Мысалы, "Халықтық
білім", "Ауыл мүғалімі", "Педагогика" жене басқалар.

в) Ғылыми мақалалар. Олар әдетте мәселені зерттеу-
де проблемалық сипатқа ие нетиже болып табылады.
Оларда жаңа мөліметтер басылып шығады, меселе терең
жене жан-жақты қарастырылады.

г) Диссертациялар. Бүл - меселені үзаң уаңыт зерттеуді
жан-жаңты баяндаіітын ғылыми еңбек нетижесі. Диссер-
тацияда түсініктеме ақпараты беріледі, меселені оқып-
тану логикасы ашылады, экспериментті жүмыстың
нетижесі бейнеленеді. Диссертацияның қысқаша мазмү-
ны автореферат түрінде бекітіледі.

2. Педагогикалың мониторинг тек аңпарат жинақ-тауға ғана қажетті емес, сонымен қатар жинақталған ма-териалдарды еңдеуге де қажет. Ғылыми ақпаратты жіңтеу едістемесіне мыналар кіреді.

а) Материалдарды карточкалардабелгілеу. Библиоте-калық типтегі карточкаларда материал кездері мен ңыс-Қаша мазмүны көрсетіледі; басылым уаңыты мен орны, аты, авторы, дереккездерде ңарастырылатын меселелер енеді.

б Түсініктемелік жазбалар. Мүнда материал көздері-нің мазмүнына, жүргізілетін жүмысңа нақты жене ңыс-Қаша сипаттамалардың нетижелері суреттеледі.

в) Тезистік конспектілеу. Мүнда өткізілген жүмыс-'''ардың материал көздерімен логикалың бірізділіктегі басты идеяларды жазып, конспектілеу.

г) Рефераттау - зерттеу еңбегінің қысқаша, логц
лық мазмүны. Бүдан басты идеялар туындайды, бери
деректер бағаланады, өзінің зерттеу материалына қат^^
насы анықталады. '^'

д) Дөйексездеу - бүл конспектілеудің бір түрі; =
лық шығу деректері көрсетілген дереккездің нақты іц^
ғарылымы. Деііексездеу ез кезқарасын бекітуге неме»!
автор кезқарасы сынына қажет. э