2015-04-06
2120
Көптеген жағдайда тозаңқапты айыру үшін тиімді кезеңі деп микроспораның ортаңғы немесе соңғы даму кезеңін айтады. Бұл кезде микроспоралар тетрададан бөлініп, бірінші митозға дайындалады. Бірақ көптеген өсімдік түрлері үшін тетрада кезеңі мен екі ядролық тозаң түйіршігі кезеңі аралығында тиімді болу мүмкін. Мысалы, қырыққабаттар үшін тиімді кезең микроспораның бір ядролық алғашқы даму кезеңі болса, бидай микроспоралары үшін бір ядролық ортаңғы даму кезеңі болып саналады.
Микроспоралар қалыпты дамуынан ауытқу нәтижесінде тікелейандрогенезге өтуі мүмкін, бұл жағдайда гаплоидті ұрық, каллус түзбейөақ, тікелей микроспорадан /вегетативтік немесе генеративтік жасушадан/ пайда болады немесе ол каллус түзе бастайды. Бірінші тікелей андрогенез жағдайында микроспора бөлінеді де, ңқөғқ жасушалық проэмбрио түзеді, ұрық глобула тәріздес кезеңінде экзинаны жарып, әрі қарай дамиды. 16-суретте тозаң өсіндісіндегі эмбриоид құрылымынан өскіннің пайда болуы көрсетілген
11 билет 1 Иммунологиялық толеранттылық деп организмнің иммундық жауапқа қабілеті бола тұра нақты бір антигенге жауап қайтара алмауын айтады. Бұл жауаптың табиғи және туынды түрлерін ажыратуға болады. Біріншісі организмнің антигенмен өзінің құрсақтағы даму кезеңінде кездесуі нәтижесінде пайда болса, ал екіншісін оның постнаталдық (туылғанынан кейінгі) өмірінің алғашқы уақытында ғана жасанды түрде қалыптастыруға болады.
2 Емдік-профилактикалық және диагностикалық сарысулар.
Биологиялық өндірісте емдік-профилактикалық қан сарысулары мен иммуноглобулиндер дайындалады, бұларды терапиялық қатаң телімділікте және ауруға күдікті адамдарда профилактикалық енжарлы иммундеу үшін инфекциялық ауру төну қаупі бар деген жағдайларда қолданады.
С арысу препараттары – жануарлар мен адамдарды емдеуде және спецификалық профилактикасы үшін қолданады. Оларға: қалыпты және телімді қан сары сулары плазма иммуноглобулиндер жатады.
Денсаулық сақтау тәжірибесінде шамамен 2000-нан астам емдік қан сарысуларының препараттары қолданылады, оларды түрлі инфекциялық аурулармен ауырған адамдарды, жануарларды иммундеу арқылы алады. Емдік қан сарысулары ұзаққа созылмайтын иммунитет түзеді. Вакцинаны енгізген жерде қандағы антиденелердің қорғанысы 12-24 сағаттан соң түзіледі. Емдік қан сары сулары гетерогенді және гомогенді болып бөлінеді. Гипериммунды қан сарысулары бактерия, вирус антигені мен анатоксиндердің тірі продуценттерін гипериммунитет уақытша және енжарлы иммунитет түзеді, сондықтанда организмнің жұқпалы аурумен ауырғаны байқалса, онда иммунитеттің тез түзілуі үшін қолданады. Организмге емдік қан сары суын еккеннен кейін 2-3 сағаттан соң иммунитет түзіледі, бірақ 2-3 аптаға ғана созылады.
Диагностикалық иммунды қан сарысуы мен иммуноглобулиндерді жануарларға сәйкес келетін антигендермен гипериммундеу жолымен алады. Көп жағдайда қан сарысулардың продуценттері ретінде зертханалық жануарлар, тауық және жылқылар болып табылады. Диагностикалық қан сарысулары тек бір ғана антигенге бағытталған телімді антигендерден тұрады. Диагностикалық қан сарысулары ауру қоздырғыштарының патогенді материалдарын (сібір жарасы) анықтауда қоздырғыш инфекциясының түрін (сератоп, сератин) анықтау мақсатында қолданылады.
3 сұрақ. Ферменттер -тірі организмдегі химиялық реакциялардың жүруіне қатысатын ерекше белоктар. Ферм-ң 6 класы бар: оксидоредуктаза, трансфераза, гидролаза, лиаза, изомераза, лигаза. 1894 жылы И.Такамине дымқыл күріште немесе бидайдың сулы кебектерінде Asp.oryzae өсіргенде сумен немесе тұзды ерітіндісімен экстракцияланатын амилазаның секрециялануы жөнінде патент алғандығы тарихтан белгілі.
1915 жылы О. Рем "триптикалық ферменттердің қосылыстарымен киімнің барлық типтерін жуу" әдісін патенттеген. Патенттелген ферменттерді экстракциялаумен аяқталатын микроорганизмдердің (Bacillus spp.) беткейлік дақылдандыруына негізделген. 1940 жылдан бастап антибиотиктерді өндіру технологиясының қарқынды дамуына байланысты биореакторларда тереңділік дақылдандыру технологиясы еңгізілді.
Шикізат ретінде, азот және көміртегінің көздері ретінде крахмал, глюкоза, жүгері, бидай немесе балықтық ұн, казеин, аммоний тұздары пайдаланады.
Микрорганизмдердің биомассасы беткейлік (мицеллалы саңырауқұлақтар) немесе тереңділік дақылдандыру (бактериялар) жолымен артады. Әдетте бөтен микрофлораның түсуіне мүмкіндік бермейтін, залалсыздандыруды сақтап оқтынды тереңділік ферментацияны қолданады.
Ферментациялық үрдістің соңында ферментті тұрақтандыру, ақуыз молекулаларын бұзылуынан сақтау мақсатында ортаның рН тұрақтандырып, дақылдық сұйықтықты 5°С дейін тез салқын-датады. Одан кейін жогары жылдамдықта центрифугалап (сепарация) немесе тангенциальды фильтрден өткізген жағдайда дақылдық сұйықтық тығыз биомассадан ажырайды. Егер клеткадан тыс фермент болса, онда әрі қарай өңдеуде дақылдық сұйықтық түседі, егер клетка ішілік фермент болса, онда бөліп алу нысанасы ретінде клетканың массасы алынады.
Дақылдық сүйықтықты буланумен немесе ультрафильтрациямен концентрациялайды. Ферментті түрақтандыратын заттар қосады - ас түзы, бензоат, сорбинат және т.б. Ферменттің биологиялық активтігін жоғалтпау үшін сақтандыру қоспалар қолданады (8Н - цистеин, глутамин, меркаптоэтанол қосылыстары бар). Ферментті экстракциялау және тазарту барысында одан уыттық және жағымсыз метаболиттері, микроорганизмдері алынып тасталынады.
Одан кейін ферментті органикалық ерітіндімен (этанол, метанод ацетон, хлороформ, диоксан және т.б.), түздармен (аммоний сульфаты, натрий сульфаты немесе магний сульфаты, натрий ацетаты), сорбенттермен түнбалау немесе фракциялау арқылы бөліп алады.
Ферменттің тазарту дәрежесі оның қолдану мақсаттарына байланысты. Алынған экстрактіні диализбен, ультрафильтрациямен, мұздатумен тазартады.
Егер ферменттер клетка ішілік болса, онда биомассаны бөліп, клетканы ультрадыбыспен, шыны түйіршіктермен үгумен, мұздату-еріту жолдарымен бүзады. Клетка қалдықтарын центрифугадан өткізіп айырып тастайды, нуклеин қышқылдарды ферменттермен гидролиздейді немесе катион-полиэтилениминмен тұнбалайды. Ферменттің активтігі стандартталады.
Беткейлік дақылдандыру жағдайында субстрат ретінде соя немесе тары үны, сыра дайындау өндірісінен арпа ашытқысының өсіндісі қосылған дымқыл бидай кебектерін (56-65%) пайдаланады; рН 5,6-6,2; микроорганизмдердің аэрациясын және иммобилизациясын жақсарту үшін 10-20% қайыңның үгінділерін қосады. Дақылдандыру аяғында мицелийді бөліп алады, кептіреді, пигменттен ажыратады; ферментті органикалық немесе тұзды ерітінділермен экстракциялайды.
Ферменттерді тереңділік тазарту жағдайында ультрафильтрация, аффинді және ионалмасу хроматография қолданылады; фермент лиофилизацияланады. Бұл ферменттік препаратты қолданудың басты мақсатымен байланысты.
Жануар шикізатынан ферментті бөлгенде, арнайы машиналар-ұсақтаушылармен, диспергирлеудің, үсақтау дәрежелерін қатал бақылауымен материалды үсақтайды. Егер микроорганизмдер дақылынан ферментті сулы экстракциялаумен ажыратса, жануар тіннінен үш түрлі экстрагенттермен ажыратады:
- қышқылдардың сулы ерітіндісімен, рН 1,0-2,0;
- тұздардың сулы ерітіндісімен, рН 7,0-8,0;
- органикалық ерітінділердің (этанол, ацетон, глицерин) концентрленген сулы ерітінділермен.
Қандай фермент алынатынына байланысты (липаза, амилаза, карбоксипептидаза, химотрипсин және т.б.) экстрагент де соған байланысты таңдалынады.
Ферменттік препараттарда активтікті, дымқылдықты, көмірсулардың, этанолдың, липидтердің, фенолдың, ауыр металлдардың түздарын, азоттың және ақуыздың мөлшерін тексереді. Ферментті препараттарды жиі сүйық немесе гранулалы формада шығарады.
Ферменттік препараттар белгілі талаптарға сай болу керек.
Тағамдық өндірісте кешенді ферменттік препараттар қолданған дүрыс, себебі шикізат көбінесе күрделі күрылымның гетерогендік жүйесі болып табылады. Айта кету керек, арнайы ферменттердің жинағынан және олардың активтік дәрежесінен тағамдық шикі-зат компоненттерінің қайта өзгеру эффектілігі тәуелді.
Иммобилизацияланган ферменттер Табиғи ортада, клетка ішінде, ферменттер мембрана құрылымдардың бетінде орналасып, белгілі дәрежеде иммобилизацияланған, нақты клетка ішілік компартментте орналасқан.
Биотехнологиялық өндірісте иммобилизацияланған ферменттердің қолданылуы экономикалық жағынан тиімді, технологиялық үрдіс жеңілдетіледі, себебі дақылдық сүйықтықтан ақырғы өнімді бөліп алу жеңіл өтеді.
Иммобилизацияның мәні биологиялық активті түрде ферментті ерімейтін ұстағышқа қосу (полисахаридтер - целлюлоза, хитин, декстран, агароза; ақуыздар - коллаген, кератин; синтетикалық қосылыстар - стирол және дивинилбензол сополимері; бейорга-никалық заттар - силикагель, балшық, табиғи минералдар).
Иммобилизация әдісі үстағыштар бойынша да әр түрлі: гельдер, жартылай өткізгіш мембраналар, суда ерімейтін иониттер, микрокапсулалар, қуыс талшықтар, фермент молекулаларының бір-бірімен тігу және т.б. болады
Иммобилизацияның артықшылығы ферменттің түрақты түрін және биологиялық активтігін үзак уақыт сақтауында. Фиксация кезінде ферменттің активтігі төмендеуі мүмкіқ бірақ бүл оның бос ферменттерге қарағанда, қайталанып, бірнеше рет қолдануымен компенсацияланады. Диффузиялық шектелулер бар, яғни субстрат үстағышқа бекіген ферментке дейін жетуі керек. Иммобилизацияланған ферменттер технологиясын пайдаланып биопродукцияны алу өндірісі жолға қойылған:
- глюкоза-фруктозалық сироптар;
- рацематтарды ажырату және L-амин қышқылдарды алу;
- фумар қышқылынан L-аспарагин қышқылының синтезі;
- фумар қышқылынан L-алма қышқылының синтезі;
- диеталык лактозасы жоқ сүтті алу;
- сүт сарысуынан қантты алу (сүт сарысуында шамамен глюко-задан және галактозадан түратын 5% лактоза бар);
- пенициллиннен 6-аминопенициллан қышқылдың бөлінуі және модификациялануы.
L -аспарагин қышқылы тағамдық және кондитерлік өндірісте қолданылады (глицинмен бірге қышқыл және тәтті дәмдерді береді). Оны фумар қышқылының екі қатарлы байланысы бойынша аммиакты (NH4) байланыстыратын катализді жүргізетін гель негізіндегі иммобилизацияланған аспартаза (аспартатаммиаклиаза) көмегімен алады. Колонналық биореактор қалданады, онда иммобилизацияланған аспартазаны "шайып өтетін" фумарат аммоний ерітіндісі өтеді.
4 сұрақ. Биоконверсия - Ауыл шаруашылық және целлюлаза қағаз өнеркәсіптің қалдықтарын қайта өңдеу арқылы азықтық тағамдық өнімдер, жартылай өнімдері, отынды алу. Целлюлозалы лигнинді азықтық қоспа ретінде және биоотын ретінде қолданады. Технологиясы. 1) МО-дің көмегімен өсімдік шикізаттарды ферменттік гидролизге ұшырату. Ол азықтық және тағамдық өнім жасауда қолданады. 2)Целлюлозаны ферментативтік гидролизге ұшыратады, кейін оған көмірсуларды қосып, ақтық өнім алады. Мысалы азықтық ақуыз, этанол, ферменттік препараттар.
5 сұрақ. Өсімдіктердің жасушалық инженериясы- жасуша in vitro әдісінің көмегімен сомалық жасушаларды будандастырып, алуан түрлі жасушаларды құрастыру. Жыныс жасушаларын қолданбай, өсімдіктердің денелік жасушаларын қосады. Протопластты алу тәсілдері: механикалық және ферменттік(энзимдік). Механикалық тәсіл өсімдік жасушасының плазмолиз үрдісімен байланысты. Мысалы, протопласттар сахарозаның 0,1М ерітіндісінде жиырылып, жасуша қабықшасынан алшақтайды, сосын жасуша қабықшасын механикалық жолмен бұзады. Кемшіліктері: протопласттың аз ғана санын бөліп алуға болады., көп еңбек мен уақыт қажет етеді.
Ферменттік тәсілде: бір уақытта протопластты көп мөлшерде бөліп алуға болады; протопласттар жоғары осмостық қысымға ұшырамайды, салыстырмалы жылдам тәсіл.
Жасуша қабықшасын бөліп алу үшін 3 фермент қолданылады: целлюлаза, гемицеллюлаза, пектиназа.
1974 жылы Г. Мельхерс пен Г. Лабиб темекінін екі сортынын іаплоидтык протопластарын күйып косты. Бүл сорттардын хлоропластарынын жарыкка сезімталдык кемістігі бар еді. Будан клеткадан өсіп шыккан будан өсімдіктін хлоропластарында ондай акау болмады, осындай хлоропластар жыныстык жолымен алынған буданда да болды.
1976 жылы Д. Пауэр қызметтестері Petunia hybrida мен P.parodii түраралык будан алды, Д. Дудил 1977 жылы сәбіздін DAucus carota мен d.capillifolius түраралык сомалык буданын алды. Бүл ғалымдар сомалык будандардын нағыз будан екендігін дәлелдеді және олардын жыныстык будандарымен фенотипі бірдей екендігін көрсетті.
Сөйтіп, протопластарды бөліп алу, өсіру, оларды косу және оларға жеке клеткалык органоидтарды енгізу, генетиктер мен селекционерлерге алынған будан өсімдіктердің әр алуаңдығын кенейтуге мүмкіндік береді.
№ 12 билет
1 сұрақ. Иммундық жүйе - дененің барлық лимфоидты ағзалары мен лимфоидты жасушаларының жиынтығы. Оның негізгі мақсаты – организмге енген бөгде заттарды (антигендерді) бейтараптандыру. Иммундық жүйе орталық және шеткі лимфоидты ағзалардан тұрады. Орталық ақзаларға сүйек майы, айырша без (тимус), құстардың Фабрициус қалтасы, сүт қректілердің Пейер түйіндақтары, сонымен қатар көмекей безі жатады. Бұл ақзаларда иммундық жүйенің негізгі жасушасы лимфоцит қалыптасып, жетіледі. Шеткі ақзалардың құрамына жетілген лимфоциттері бар сөл бездері, көк бауыр, сонымен қатар ішек-қарын, тыныс алу және жыныс жолдарының кілегейлі қабығының астында орналасқан лимфоидты ұлпалар енеді. Бұл ақзаларда лимфоциттердің профилерациясы және жіктелуі орын алып, антидене өндіруші немесе сенсибилизденген (эффекторлық) лимфоциттер түзіледі.
Иммундық жүйенің жасушаларын (иммуноциттерін) үш топқа жіктеуге болады: антигендердің әсеріне телімді жауап қайтара алатын В- және Т-лимфоциттері; антигендер туралы мәліметтерді лимфоциттерге бере алатын (антиген-таныстырушы) жасушалар; өз организмінің компоненттерін кез келген бөгде заттардан, айталық микроорганизмдерден, ажыратып, оларды фагоцитоз немесе цитотоксиндік әрекет арқылы жоя алатын телімсіз (табиғи) қорғанысқа жауапты жасушалар.
Т- және В-лимфоциттерінің бір-бірінен айырмашылығы келсек, В-лимфоциттері гуморалдық иммундық жауапты, ал Т-лимфоциттері – жасушалық жауапты қалыптастырады. Т-лимфоциттері тимуста жетіледі. Қандағы лимфоциттердің 80% осы лимфоциттің үлесіне тиеді. Олардың бір тобы иммундық жауапты реттеуге қатысса, ал екінші тобы тікелей эффекторлық қызмет атқарады.
Эффекторлық Т-лимфоциті бөгде антигендері бар жасушаларды цитолизге ұшыратады. Т-лимфоцитінің бетінде CD2, CD3, CD4, CD8 деп белгіленген молекулалары болады. Олар аталмыш лимфоциттің белгілі бір қызметіне жауапты болып, осы жасушаны анықтау кезінде маркерлер ретінде қолданылады. Лимфоциттердің бұл түрі келесі функцияларды атқарады. Біріншіден, олар иммунологиялық жадыны қалыптастыратын, демек иммунитеттің негізін қалайтын жасушалар (Бұл лимфоциттер ұзақ уақыт бойы белсенділігін сақтайды және көбейгенде антиген туралы мәліметті жаңа жасушаларға беріп отырады). Екіншіден, олар В-лимфоциттерінің белсенділігін өздері түзейтін медиатордың әсерімен күшейтеді. Үшіншіден, олар жасушалық иммунитетті қалыптастырып, оны ұзақ уақыт бойы сақтай алады, ал төртіншіден аллергия, иммунологиялық толеранттылық (бейтараптылық) және организмнің өзіне бөгде ұлпаларды қабылдамау феномендеріне жауапты лимфоциттер.
В-лимфоциттері қандағы лимфоциттердің 10-15%, ал сөл бездеріндегілердің 20-25% құрайды. Олар негізігі қызметі бөгде заттарға қарсы антиденелерді түзу және антигендерді Т-лимфоциттеріне таныстыру болып табылады. Аталмыш лимфоциттер әуелі плазмобластарға, ал кейіннен антидене өндіретін плазматикалық жасушаларға айналады. В-лимфоциті сүйек майында жетіліп, оның үстіңгі қабатында антигендерге арналған иммуноглобулиндік рецепторлар пайда болады. Әр лимфоцитте тек белгілі бір ғана антигенге тән рецепторлар болады. Демек, жетілген лимфоцит сүйек майынан шығып, көптеген антигендердің ішінен өзіне үйлесімді антигенді тауып, тек сонымен ғана әрекеттесе алады.
Т-жасушалық иммунды жауап оларға антигенді «таныстырумен» басталады. Антигентаныстырушы жасушалардың (АТЖ) рөлін II кластық МНС антигендері бар және үстіңгі қабатына бөгде антигендерді бекіте алатын организмнің кез келген жасушалары орындай алады. Алайда, АТЖ- ының ішіндегі ұдайы қозғалыста болып, белсенді қызмет атқаратындары - макрофагтар, дендритті жасушалар және В-лимфоциттері.
2 сұрақ. Тірі вакциналар - тірі, бірақ әлсіретілген вирус штамдарынан алынған;
Өлтірілген -немесе инактивирленген вакциналар- вирусты физикалық не химиялық жолдармен өлтіріп алынған;
Суббөлікті вакциналар- вирустың тазаланған белоктарынан алынған;
Гендік- инженерлік вакциналар- гендік инженерия тәсілімен алынған;
Жасанды, немесе синтетикалық вакциналар-вирус антигеніне полиэлектролит не полимер қосып, вакциналық жиынтық алынған
3 сұрақ. Витаминдер (дәрумен) – бұл төменгі молекулалы органикалық қосылыстар, клеткада өте аз мөлшерде болады және биологиялық белсенділікке ие. 1930-40 жылдары витаминді препарат ретінде клетка құрамында эргостерині бар нан ашытқыларын қолданған. Ашытқы биомассасын ультракүлгін сәулесімен өндеп эргостериннен Д-эргокальциферол алынған. Витамин С-ні сіркеқышқыл бактериялар сорбозаға дейін сорбитті трансформациялау жолымен алады. Витаминді алуының келесі технологиялары бар: Өсімдіктер және жануарлардың шикізатынан витаминді препараттарды экстракциялауы (В)2 - ІҚМ шикі бауыры, каротин - сәбізден);
Микробиологиялық синтезбен малдың жеміне қосылатын витамин концентраттары (В„ В12) алынады;
Химиялық және микробиологиялық синтездерді үйлестіру (С және В2 витаминдері);
Витаминдерді емдік препарат ретінде тағайындайды:
В, - антиневроздық, В2 - өсіру витамині, В6 - антидерматиттық, В|2 - анемияға қарсы, С - иммунитетті күшейту, А - анти-склероофтальмиялық, Д - рахитке қарсы, Е - антиоксидантты, К - антигеморрагиялық; ауылшаруашылық жануарлардың, құстардың өсуін жоғарлату және тағамды тепе-тендестіру үшін жемдік концентрат (В2, В12), тағамдық қоспа (Д), консервант (С) ретінде пайдаланылады. Витамин В12 алу технологиясы Витамин В12 көмірсуды және липидтер алмасуын реттеуге, аминқышқылдар, пурин және пиримидин негіздер синтезіне қатысады; эритроциттер жетілуіне, жілік майында гемоглобиннің бастапқы затын түзуге В]2 маңызы зор.
Биопродуцент ретінде бірклеткалы микроорганизмдерді, актиномицеттерді, метантүзуші, фотосинтездеуші бактерияларды алады, оның ішінде пропионқышқылды бактериялардың 10 түрі бола алады Пропионибактериум ари селекцияланған штамы клеткадан витамин В12 шығара алады, ал жоғарыда аталған өндірушілер витаминді клетка ішіне сақтайды. В12кристалдық формасын алу технологиясы. Периодтық тереңдік ферментация тәсілімен өндіруші пропиони шермани анаэробты жағдайда жүгері экстракті, глюкоза, кобальт тұздары мен аммоний сульфаты бар субстратта 3 тәулік бойы дақылдандырады. Инкубациясы аяқталғанда дақылы бар қоректік ортаға 5, 6-диметилбензимидазол (5,6-ДМБ) қосады. Витаминнің концентрациясы 250 мкг/г жеткенге дейін тағы 72 сағат бастапқы зат қатысуымен ферментация жалғаса бермек. Клеткада жиналып қалған В12 85°С температурада рН 4,5-5,0 сепарация және сумен экстракциялау жолымен бөліп алады, экстрагенттен ақуыздарды тұнбалайды, ал сұйықтығын ионалмасу колонкалардан өткізеді. Колонкаларға адсорбцияланған В12 ацетонмен элюацияланады, әрі қарай витаминді кристалдайды да витаминнің дәрілік формасын тағайындайды.
Витамин В12 өндірісінде қоректік концентрат ретінде метандық ашыту атқаратын термофильді микроорганизмдер консорциумы қолданады. Олардың ішінде целлюлозаны ыдырататын, көмірсуларды ашытатын, аммонифицирлейтін, сульфитті тотықсыздататын және метанды түзетін бактериялар бар. Бірінші 10-12 тәулік бойы көмірсуларды ыдырататын және аммонифицирлейтін бактериялар өсіп көбейеді, олар органикалық кышқылдарды майлы қышқылдар мен аммиакты түрлендіреді (рН 5,0-7,0). Ферментацияның екінші сатысында ортаны сілтілейді (рН 8,5), біртіндеп метан түзуші бактериялар биомассасы көбейіп, майлы қышқылдарды және аммиакты метан мен көміртегі диок-сидіне дейін ыдыратады. Метан түзуші микроорганизмдер анаэробты жағдайда витамин В]2 негізгі өндірушісі болып келеді. Субстратты ортаны кобальт түздары, төменгі майлы қышқылдар мен төменгі спирттер қосуымен оңтайлайды. Оқтын-оқтын дақылдық сүйықтықтың бөлігін вакуумда сусыздандырады, аэрозольмен кептіреді, толтырғыштармен араластырады, концентраттың ылғалдылығы 10-15% тен Витамин 2 (рибофлавин) Витамин В2 клетканың тыныс алуына, ақуыздар және липидтер синтезіне, жүйке жүйесі жағдайын, бауыр қызметін реттеуге қатысатын ферменттер құрамына кіреді; оның жетіспеушілігінде организмнің өсуі бәсендейді, ақуыздар алмасуы бүзылады. Рибофлавинді жоғарғы қатардағы өсімдіктер, ашытқылар, мицеллалы саңырауқүлақтар мен бактериялар түзеді. Сәбіздің 1 тоннасынан 1 г витамин В2 алынады, бауырдың 1 тоннасынан - 6 г, ал Eremothecium ashbyii немесе Ashbya gossipii өндірістік штамдарын өсіргенде - қоректік ортаның 1 тоннасынан витаминнің 25 кг жиналады. Сонымен қатар, өндіруші ретінде Bacillus subt. және Aspergillus niger мутантты штамдары пайдаланылады. В2 суда жақсы ериді, төмеңгі рН төзімді, бірақ нейтральды және сілтілі орталарда және ультракүлгін сәулесі әсеріне түрақты емес. В2 витаминнін алуының технологиялық процесі аэробты ферментация, термолиз және концентрлеу, кептіру мен грануллаға айналдыруынан түрады.
Ферментациясы стерилді жағдайда, түрақты аэрация жасауымен 28-30°С температурада 60-100 м2 көлемді ферментерлерде жүреді.
Субстрат ретінде сояның, балықтың және жүгері үны, меласса, сүттің сарысуы, казеин, техникалық май, кальций карбонаты, бірауыспалы фосфат калийі. Өсіру стимуляторы ретінде биотин, тиамин, инозит қосады.
Ферментацияның үзақтығы 60-80 сағат, мицелийдің лизиске ұшырағанға дейін, саңырауқүлақтың спора түзуіне дейін рибофлавиннің концентрациясы 1200 мг/л барады.
Ферментация аяқталғанда дақылдық сұйықтықты мицелиймен бірге вакуум-кептіруші аппаратқа салады. 80°С температурада клетка қүрылымдардың термолизисі жүреді және сусыздануы мен концентрленуі байқалады. Әрі қарай сироп тәрізді массаны аэрозольмен кептіреді, ылғалдығы 8% тен болу керек. Кептірілген массадан грануллалар дайындалады, оларды толықтырады (1 г концентратқа 15 мг В2 келеді) жемдік қоспа ретінде қолданады. Медицинада қолданатын витамин В2 әрі қарай тазартылады және кристалдайды. Витамин В2 тағы химиялық синтезбен алады.
