Кредит №5

1 Тақырып №1: Өнеркәсіптегі сақтық санитарлық қадағалау, оның кезеңдері

2 Дәрістің мақсаты: Студенттерге өнеркәсіптегі бақылау жайында түсінік беру

3 Дәрістің тезистері

Сақтық санитарлық қадағалау (ССҚ) санитарлық дәрігер жұмысының маңызды салаларының бірі болып табылады және пофилактика шараларының тиымды түрі болып табылады.

ССҚ ның негізгі құрылымына жоспарлау барысындағы әртүрлі өнеркәсіптердегі гигиеналық нормалар мен санитарлық тәртіптің сақталуын бақылау, су қоймаларының құрылысында,әртүрлі мақсатта салынатын құүрылыс объектілерінің, сан алуан химиялық зиянды заттар түріндегі қалдықтардың адам денсаулығына әсерін анықтау.

Өнеркәсіптік мекемелерді жоспарлау барысында жіберілген қателіктер жұмысшылардың денсаулығына кері әсерін тигізеді, қоршаған ортаға қайтымсыз кері ықпалын тигізеді. Технико-экономикалық характердегі мәселелер мен қатар, жұмысшылардың денсаулық жағдайы мен еңбек гигиенасы шаралары, қоршаған ортаны қорғау мәселелері де қарастырылуы керек.

Құрылыс объектлеріндегі сақтық санитарлық бақылау төрт кезеңнен тұрады:

1) Жер учаскесін құрылысқа алу жөніндегі келісім

2) Жоба құжатының жұқмысында санитарлық гигиеналық нормалар мен тәртіптердің сақталуына бақылау жүргізу

3) Құрылыс жүріп жатқан объектілердегі сақтық санитарлық бақылау

4) Эксплуатацияға берілген объектілерде құрылған, салынған орындарға санитарлық бақылау жүргізу.

ЕСБ ның негізгі міндеті таңдалатын жердің мынадай талаптарға сәйкес келуі:

1) СҚА орындалатын мүмкіндік;

2) Суды тиымды тұтыну мумкінділіктері қарастырылатын

3) Су қоймаларының, атмосфералық ауаның кірленген ағынды сулармен, өнеркәсіптік қоқыстармен ластануының алдын алатын спецификалық технологиялық процестермен шеше алуы;

4) Жұмысшыларды ұымдастырылған түрде жұмыс пен үйіне тасымалдау.

Сақтық санитарлық бақылау объектілерд жобалаудағы ең бір тиімді форма болып табылады. ГСЭН органдарымен жобалық құжаттық келісімшартқа отыру келесі жағдайларды жүзеге асырылады:

1) Жобалық құжаттың санитарлық-гигиеналық нормалар, тәртіптер мен инструкциясынан негізделінген түрде бас тартуы;

2) Шешім шығаруға дәлелді санитарлық-гигиеналық нормалар мен тәртіптердің болмауы;

3)Таңдамалы бақылау түрінде.

Жоғарыда көрсетілген жағдайларда жобалық құжат ГСЭН органдарына келісімге ұсынылады,объекттің территориялық орналасу принципі бойынша.

Типтік проект санитарлық гигиеналық нормалар мен талаптардан шектеулі бас тартқан, келісімге жоба ұйымының территориялық орналасуына байланысты жасалады.

Құрылыс және реконструкция кезіндегі сақтық санитарлық бақылау санитарлық дәрігердің жұмысының маңызды бөлігі.

Құрылыстың осы сатысындағы ГСЭН органдарының ең басты міндеті салынып жатқан объектілердің санитарлық нормалар мен тәртіптерге сәйкестігін тексеру.ГСЭН органдары өз жұмысын 150 формаға сәйкес жүргізеді, оған құрылыс объектілеріне неше рет тексерілулуер жүргізілгендігі,тексеру барысындағы кейбір нормалардың сақталмағандығы және қателіктерді түзеуге ескертулер жазылады.

Құрылыс аяқталғаннан кейін эксплуатацияға СН 508-78 формаға сейкес «Тұрғын үйлерді,объектілерді мәдени-тұтыну шаруашылығы бағытында ұйымдастыру және жүзеге асыру инструкциясы» және эксплуатацияға қабылдау тәртіптері бойынша ұсынылады.

Ешқандай объект эксплуатацияға қабылданбайды, егер:

· Денсаулық және қауіпсіз еңбек міндеттері сақталмаса;

· Ауаны ластауға қарсы құрылғылармен қамтамасыз етілмесе;

· Санитарлық гигиеналық талаптарға сәйкес келмесе, еңбек қауіпсіздігіне кері әсері болса, кейбір аяқталмаған жерлері болса.

4 Иллюстрациялық материалдар: еңбек гигиенасы бойынша әдебиеттер мен оқу методикалық құралдар.

5 Әдебиет:

Негізгі:

1. Гигиена труда. Оқулық. Н.Ф. Измеров, В.Ф. Кириллов. М.-«ГЭОТАР», 2008.

2. Алексеев С.В., Усенко В.Р. Гигиена труда. Оқулық. М., Медицина, 1988.

3. Руководство по гигиене труда. Т. I, II. Н.Ф. Измеров. М.-1987.

Қосымша:

4. «Еңбек жағдайының қауіптілігі және зияндылық көрсеткіші бойынша еңбек шарттарының класификациясы, гигиеналық бақылау критериі, еңбек үрдісінің қауыртылығы мен ауырлығы» ҚДСМ ҚР,№1.04.001.-2000, 30.11.2000 ж.

5. Измеров Н.Ф. Актуальные проблемы медицины труда и промышленной экологии.//Медицина труда и промышленная экология.-2002-№3, б.1-8.

6. Руководство по профессиональным болезням. Н.Ф. Измероа. М.-Медицина.-1996.

7. Российская энциклопедия по медицине труда. Н.Ф. Измероа. М.-Медицина.-2001.

8. Измеров Н.Ф., Каскаров А.А. Медицина труда. Введение в специальность. М.-«ГЭОТАР».-2002, 390 б.

6. Бақылау сұрақтар:

1.ЕСБ ның санитарлық дәрігердің мамандығындағы рөлі қандай?

2.ЕСБ ның негізгі құрылымдарын атаңыз.

3.Құрылыс объектілерінде ЕСБ қанша кезеңнен тұрады?

4.Жер учаскелерін құрылысқа бөлу қалай жүреді?

5.Жобаларды құжаттау кезіндегі санитарлық-гигиеналық талаптардың негізгі міндеті қандай?

6.Құрылыс жүріп жатқанда сақтық санитарлық бақылаудың міндеті қандай?

7.Қандай жағдайда жоба құжаты ГЭСН органдарымен келісімді қажет етеді?

8.Құрылыс объектілеріндегі тексеру қандай формада жүргізіледі?

9.Қандай құжат бойынша объектілер эксплуатацияға қабылданады?

10.Қандай жағдайларда объект эксплуатацияға қабылданбайды?

1. Тақырып 2: Өнеркәсіп құрылысы мен жоспарына гигиеналық экспертиза жасау.

2. Дәрістің мақсаты: Студенттерге өнеркәсіп құрылысы мен жспарына гигиеналық экспертиза жасау жайлы түсінік беру.

3 Дәріс тезистері

Экспертизаның негізгі міндеті- жоспарланған өнеркәсіп құрылысы, спецификалық технологиялық процесстері, қауіптілігінің дәрежесі барлық талаптарға сай келе ме соны анықтау.

Гигиеналық бағалауда СНиП:2.04-03-2002 басшылық етеді «Құрылыс жылутехникасы», «Әкімшілік және шаруашылық ғимараттар» 3.02.-04-2002, «Табиғи және жасанды жарықтандыру» 2.04.-05-2002, «Жылыту, желдету және кондиционирлеу» 4.02.-42-2006, «Құрылыс объектілерінің құрал саймандармен қамтамасыздануы» 2.09.02.85, және көрсетілген нормалар мен шаралар бойынша.

Гигиеналық экспертиза кезінде жобанық архитектура-құрылыстық бөлігі келесі сұрақтарға жауап беруі қажет:

1 Жоспарланған объект өлшемдері санитарлық нормаларға сай келе ме(бір жұмысшыға шаққандағы орынның аумағы,мөлшері,еденнен жоғарыға дейінгі биіктік т.с.с)?

2 Ғимарат қабаттары дұрыс ұйымдастырылған ба?

3 Жұмыс аумағына 1-2 класс қауіптілігі бар қауіп төнгенде қандай жобалық шаралар бар?

4 Жылу қорғаныш жоспары құрылыс объектісі орналасқан аймақтық климатикалық ерекшеліктеріне сай келе ме?

5 Құрылыстың ішкі конструкциясы санитарлық нормаларға сай келе ме? Зиянды заттардың отыруы мен сорбцитясының алдын алады ма, олардың әсерінен қорғайды ма?

6 Жылу зияндылықтарын табиғи (аэрация) жолмен тазарту мәселелері қарастырылған ба?

7 Құрылыс мекемелері табиғи жарытанумен қамтамасыздандырылған ба?

8 Терезесіз және жарық аэрация жағдайда СНиП талаптарына сай келе ме?

9СНиП талаптарына сай «Құрылыс ғимараттары», «Құрылыс объектілерінің құрал саймандармен қамтамасыздануы», санитарлық құрылығыларды,энергетикалық құрылығылырды тасымалдау жайттарын ескере отырып, басқару пульттарын орналастыру мен жұмысшылардың демалысын ұйымдастыру.

10 Ғимараттарды жоспарлау немесе қайта реконструкциялау кезінде сыртқы аймақтан жылу мен суықтың келуін реттеу шаралары қарастырылуы керек.

11 Электромагниттік, лазерлік сәулелерден қорғау шаралары қарастырылған ба?

12 Шу мен дірілмен күресу шаралары қарастырылған ба: а) нағыз шудың көзі болып табылатын құрылғыларды дыбыс-изоляциялық қасиеті бар бокстарда ұстау; б) қабырғаларды дыбыс изоляциялайтын материялдармен жабдықтау; в) дыбыс басушы, амортизаторлық құрылғыларды қолдану; г) шу мен дірілмен күресу мәселлерін жоспарлау.

13 Плазмалық технологияға бағытталған орындарды жоспарлағанда келесі талаптарға сай келуі керек:

-құрылғыдан бос тұрған аймақ бір жұмысшыға көлемі 10м2,биіктігі 3,5м болуы керек

- қабырғалар шужұтқыш, жанбайтын материалдармен жабылуы, ульрафиолеттік сәулені жұтатын перфорирленген материалдан тұруы керек;

- шу жұтқыш қабатсыз матеоиалдың қабаты 2,7м болуы керек.

4 Иллюстрациялық материал: презентациялар

5 Әдебиет

Негізгі:

1. Гигиена труда. Оқулық. Н.Ф. Измеров, В.Ф. Кириллов. М.-«ГЭОТАР», 2008.

2. Алексеев С.В., Усенко В.Р. Гигиена труда. Оқулық. М., Медицина, 1988.

3. Руководство по гигиене труда. Т. I, II. Н.Ф. Измеров. М.-1987.

4. Руководство по профессиональным болезням. Н.Ф. Измеров. М.-Медицина.-1996.

5. Российская энциклопедия по медицине труда. Н.Ф. Измеров. М.-Медицина.-2001.

6. Измеров Н.Ф., Каскаров А.А. Медицина труда. Введение в специальность. М.-«ГЭОТАР».-2002, 390 б.

7. ҚР заңы " Халықтың санитарлық – эпидемиологиялық салауаттылығы" (4.12.02г.,№361 – II - РК).

Қосымша:

1. «Еңбек жағдайының қауіптілігі және зияндылық көрсеткіші бойынша еңбек шарттарының класификациясы, гигиеналық бақылау критериі, еңбек үрдісінің қауыртылығы мен ауырлығы» ҚДСМ ҚР,№1.04.001.-2000, 30.11.2000 ж.

2. Измеров Н.Ф. Актуальные проблемы медицины труда и промышленной экологии.//Медицина труда и промышленная экология.-2002-№3, б.1-8.

6 Бақылау сұрақтары

1. Архитектура жоспарлық экспертизаның негізгі міндеті неде?

2. бір жұмысшыға шаққанда жұмыс аумағы қандай болу керек?

3. бір жұмысшыға шаққанда жұмыс орнының жалпы көлемі қандай болу керек?

4. құрылғылардың арасындағы көлем қанша болуы керек?

5. құрылғылар мен қабырғаның арасында аймақ қанша болуы керек?

6. 1-2 классқа жататын зиянды заттар бөлінетін жағдайда қандай шаралар ұйымдастырылуы керек?

7. қандай жағдайда металл едендер қойылады?

8. вентиляциялық құрылғылардың антропоноздық әсері қандай?

9. технологиялық, электрлік және санитарлық технологиялық құрылғыларды ашық аймақтарда басқару үшін қандай орындар ұйымдастырылуы керек?

10. ЭМП ны жалпы жұмыс аймағында орналастыруға бола ма?

11. діріл мен шудан қорғану мәселелері?

1. 3-Тақырып: Көмекші ғимараттар мен орындар жобасының талдау (Ұйымдастырушы және тұрмыстық ғимараттар)

2. Дәріс мақсаты: Студенттерге өндіріс орындарындағы Көмекші ғимараттар мен орындар жобасының талдауын таныстыру.

3. Дәрістің мазмұны:

Көмекші орындар (ұйымдастырылған және тұрмыстық ғимараттар денсаулық сақтау пункт тамақтану пункт) Өндіріс ғимараттарына және тұрғын ғимараттарына орналасуы мүмкін.Өндіріс орындарында зиянды заттардың бөлінуіне байланысты ғимараттардың биіктігі өндіріс ғимараттарының биіктігінен 40% аспауы керек. Өндіріс орындарының Құрылысында терезелік ойықтар жабылмауы керек. Жеке түрған тұрмыстық ғимараттар өндірістік орындарындағы жылыту өткелдерімен біріктірілуі керек.

Тұрмыстық орындардағы негізгі құрылыстық шарттар СНиП 3.02.04-2002” Ұйымдастырылған және тұрмыстық ғимараттар” сәйкес келуі керек.

Өндірістік үрдістердегі топтың жіктелуі санитарлық-тұрмыстық орындардың құрамымен сәйкес келуі керек.

Өндірістік үрдістердегі әртүрлі топтар санитарлық-тұрмыстық белгілеріне байланысты жоғары шарттқа сай келу керек. Мүмкіндігіне қарай киімнің және аяқ киімнің шаңдануы шаңдану ортасына және құралына қарай қарастырылуы керек.

Тері арқылы өтетін инфицирленген және радиоактивті материалдармен Жұмыс кезінде, санитарлық тұрмыстық орындар нормативтік шартты басылымдар мен жобаланады.

Бұл жобада көптеген кезегіне байланысты жұмысшылардың саны ер және әйелдеоге өндіріс топтарға бөлінгені көрсетіледі. Тәжірибешілердің санағы тіркелуі керек. Өндірістік үрдістердегі жұмысшылардың саны 50 адамға дейін тізімде жалпы гардиробтық құрылғыларға жіберіледі.

Жалпы және арнайы орындардағы міндетті құрам және құралдардың жиынтығы СНип шарттарына сәйкес келуі керек.

Гардиробта сүрелердің және бөімшнлнодің саны немесе үй және қызметтік киімдердің ілгіштері көшедегі киімдердің екі ауыстырылым санындағы сай қабылдануы тиіс. Жуынатын және қол жуғыштардың және арнайы тұрмыстық құрылғылардың саны кезекпен жұмыс істейтін қызметкерлердің санымен сәйкс келуі керек. Өндірістік үрдістегі топтардың гардиробтар дененің және киімнің заттармен ластануына байланысты және солардың жуғыш заттармен жуылуына қарай бөлек болуы керек.

Көмекші ғимараттар мен орындардың орналасуына байланысты қызметкерлерге зиянды факторлар әсер етпеуі керек.

Тұрмыстық орындардағы жарлар мен бөліністер арнайы материалдармен жасалуы керек және ол жеңіл жуылуы және де ыстық суда жуғыш заттармен жақсы жуылуы керек мұндай материалдар жасаған бөліністер есіктің ойығымен бірдей болуы керек ал душтық, душ алдылықтар бүкіл өндірістік орынның биіктігімен бірдей болуы керек.

Жарылатын және қаптауыштары суға тұрақты бояулармен боялуы керек. Өндірістік орында қол жуғыштар 40% өндірістік мінездемелерге сай орналасуы керек. Оларды Санитарлық тұрмыстық СНип ке сай өндірістік орынды желдету керек.

Шикі затпен және жартылай фабрикаттармен жұмыс істейтін қызметкерлердің асханасы200 адамға және тасхана және тамақтарды тасу орындарда200 адамнан кем болмауы керек. Аыз сумен жұмыс істейтін қызметкерлердің 30 дан астамы тамақ қабылдау бөлмесінде қарастырылады. Ал 10 адамға дейін тамақтануға болады. Тамақтану орны қызметкерлердің 4/1 ауыз суына байланысты.

Зауыттық (Цехтік) сауықтыру комплекстері қарастырылу керек.

-Еібекті ұйымдастырудағы арнайыланған комплекстер және әйелдердің жүктілік кезіндегі демалу орны:

-Реабилитацияның амбулаториялық.

-Жұмыстың мінездемесіне қызметкерлердің контингенттеріне байланысты тринажорлық залдар, психологиялық кабинеттер аяқтың гидромассажына арналған орындар, дірілдік аурулардвғ алдын алуына байланысты кабинеттер және әйелдің жеке гигиенасына арналған бөлмелер қарастырылуы керек.

-Қызметкерлердің құрамына байланысты медпунктардың аумағы 50 -150 адамға 9-12 шаршы метр, 150-300 адам-18 шаршы метр. Егер қызметкерлердің саны 300 ден асса фелдшерлік здрав пунктер (дәрігерлік)

Қарастырылады.

Негізгі міндетіне байланысты емханалар,ауруханалар алдын алу саниториалары, жедел жәрдем станциялары қарастырылады.

Аумақтық- жоспарланған елісім, Аумақтық жоба бойынша ортаның жинақтық жобасы денсаулық сақтау және тұрмыстық қамтамасыз ету ұйымдастыруларымен техникалық жобасы қарастырылады.

4. Иллюстрациялық материал: презентациялар

5. Әдебиет

Негізгі:

1. Гигиена труда. Оқулық. Н.Ф. Измеров, В.Ф. Кириллов. М.-«ГЭОТАР», 2008.

2. Алексеев С.В., Усенко В.Р. Гигиена труда. Оқулық. М., Медицина, 1988.

3. Руководство по гигиене труда. Т. I, II. Н.Ф. Измеров. М.-1987.

Қосымша:

1. «Еңбек жағдайының қауіптілігі және зияндылық көрсеткіші бойынша еңбек шарттарының класификациясы, гигиеналық бақылау критериі, еңбек үрдісінің қауыртылығы мен ауырлығы» ҚДСМ ҚР,№1.04.001.-2000, 30.11.2000 ж.

2. Измеров Н.Ф. Актуальные проблемы медицины труда и промышленной экологии.//Медицина труда и промышленная экология.-2002-№3, б.1-8.

3. Руководство по профессиональным болезням. Н.Ф. Измерова. М.-Медицина.-1996.

4. Российская энциклопедия по медицине труда. Н.Ф. Измерова. М.-Медицина.-2001.

5. Измеров Н.Ф., Каскаров А.А. Медицина труда. Введение в специальность. М.-«ГЭОТАР».-2002, 390 б.

6. Бақылау сұрақтары

1.Өндірістік орындарында қандай көмекші обьектер жатады?

2. Қандай оындарда көмекші обьекттер орналасады?

3 Өндірістік үрдістердің қандай тобында көмекші орындар әртүрлі топ үрдістеріне сәйкес келеді?

4 Киімдік және аяқ киімдердің шаңдануына байланысты қандай орындар қарастырылады?

5 Тері арқылы өтетін инфицирленген және радиоактивті материалдармен Жұмыс кезінде, санитарлық тұрмыстық орындарда қандай нормативтік шартты басылымдар мен жобаланады?

6. Санитарлық тұрмыстық жобалау орындарында қызметкерлердің саны және олардың топтары?

7 Жалпы және арнайы санитарлық тұрмыстық орындарда қандай жиынтық шарттарға сай келуі керек?

8 Гардеробтағы сөрелер мен ілгіштердің санын қалай анықтаймыз?

9 Қызметкерлердің ауысуына байланысты жуынатын орындар және душтардың саны қалай қабылданады?

10 Көмекші ғимараттар мен орындар қалай орналасады?

11 Тұрмыстық орындарда жарлар мен бөліністер қалай орналасады?

12 Жуынатын орын жұмыс орнына жақын орналасуы мүмкін бе?

13 Тамақтанушылардың снына байланысты асханалардың қандай түрлерін ұйымдастырады

14 Көмекші обьектілерді жобалау кезінде қандай зауыттық(цехтік) сауықтыру комплекстері құрылады?

15 Қызметкерлердің санына байланысты медпунктардың аумағы ұандай?

16Аумақтық жоспарлық шешімін айқындау кезінде, орын жиынтығы кезінде санитарлық дәрігерден басқа кім анықтайды?

1. Тақырып №4. Өндірістік құрылымдар мен жаңа технологиялық жобалаудағы гигиеналық талдау.

2. Дәрістің мақсаты. Өндірістік құрылымдар мен жаңа технологиялық жобалаудағы гигиеналық талдауды студенттерге таныстыру.

3. Дәрістің мазмұны. Өндірістік құрылымдар мен жаңа технологиялық жобалаудағы гигиеналық талдауды жұиыс жобасына қолдану. Ғылым саласында жаңа технологиялық жетістіктерге тыйым салынады. Технологиялық үрдістер бірінші кезекте сәтті еңбек шарты бойынша қарастырылуы керек. Зиянды газдардың алдын алу, бу, шаң, қалдық жылу, ылғалдылық, шу мен діріл. Негізгі технологиялық талдау жобасында өндірістік зияны анықталған өндірістік жобаланған технологиялық ұйымдармен алдын алады.

Негізгі құжаттар, технологиялық жобаның шешімдерін қолданады, олар:

1.Өндірістік орындағы санитарлық жобалардың нормасы ҚР,.01.001.-94.

2. Технологиялық үрдістер мен гигиеналық шарттарды норма бойынша жобалау 1.01.002.-94.

3. ГОСТтар, ССБТ, санитарлық жоба және өндірістік себептермен анықтау, әдістік нұсқау, гигиеналық жарнама.

Барлық ұйымдар өндірістік ортада нақты есептеулерге сай келуі керек.

Технологиялық талдау жобада келесі сұрақтар қарастырылады:

1. Өндірістік технологиялардың сызбасы және жеке цехтардың. Өндірістік үрдістегі жұмыс алаңы. Жаңа технологиялық үрдістің механизациясы мен автоматизациясы.

2. Шикізаттар мен материалдарды қолдану. Аралық өнімдер, шығарылатын өнімдер, шикізатты тасымалдау. Қауіпті заттар өте қауіпті заттарға ауыса ма?

3. Барлық қызметкерлердің категориялары (ИТР, қосымша қызметкерлер және т.б)

4. Жұмыс уақыты және техника экономикалық көрсеткіштер

5. Су қоймасының, атмосфералық ауаның, топырақтың мінездемесі алаңдатады ма, сонымен қатар таза қалдықтарды шығаруды және олардың әсерін бақылау

6. Технологиялық үрдістердің графикалық сызбасы бар ма, құрылғының орналасуы, көлік жабдықтары, өндірістік үрдістегі автоматизацияланған сызбасы, электр реттеуші мен жылу реттеуші

7. Шикі өнім мен дайын өнімдерді сақтау орны, көрініс және олардың көлігі

8. Механизация, герметизация, аспирация кезіндегі технологиялық мінездемелерге сай шаң шығаруына және шаңның түзілуі қарастырылған ба?

9. Механизация және автоматизация технологиялық мінездемесіне сай техникалық қауіптілігі қарастырылған ба?

10. Жылу шығару мен арақашықтығын басқару қарастырылған ба. Жұмыс алаңындағы құрылғылардың температурасы 45 сС- тан жоғары

11. Дірілдің, шудың, лазердің, иондалған электромагниттелген сәулелерден қорғаныс қарастырылған ба?

12. Ашық алаңда құрылғылардың орналасу тәртібі сақталған ба (желдетілуі, коммуникацияның гермиттілігі, басқару пультерінің орналасуы)

13. Техникалық үрдіс кезінде автоматикалық сигнализация қолданыла ма?

14. Қауіпті, зиянды, өндірістік факторлардан жеке бас қорғаныс заттары қарастырылды ма?

15. Технологиялық үрдіс кезінде гигиеналық нормаға сай заттар қолданылады.

16. Ұзақтығы, периодтылығы, операцияның еңбек алаңы, герметизациясы ұсынылған ба?

17. Технологиялық үрдіс кезіндегі микро ағзалардың қолданылуы арнайы ұйымдарда қызметкерлерге әсерін тигізе ма?

18. Техникалық эстетмиканың қалпы және өндірістік дизайны.

19. Жұмыс орындары мен құралдары эргономика шарттарына сай келе ме?

20. Ауыр монотонды жұмыс кезінде шаралар қарастырылған ба?

21. Қоршаған ортаны қалдықтардан қорғау және өндірістік қалдықтарды қорғаудағы ұйымдардың қызметі.

4. Иллюстрациялық материал: презентация

5. Әдебиет

Негізгі:

1. Гигиена труда. Оқулық. Н.Ф. Измеров, В.Ф. Кириллова. М.-«ГЭОТАР», 2008.

2. Алексеев С.В., Усенко В.Р. Гигиена труда. Оқулық. М., Медицина, 1988.

3. Руководство по гигиене труда. Т. I, II. Н.Ф. Измерова. М.-1987.

Қосымша:

1. «Еңбек жағдайының қауіптілігі және зияндылық көрсеткіші бойынша еңбек шарттарының класификациясы, гигиеналық бақылау критериі, еңбек үрдісінің қауыртылығы мен ауырлығы» ҚДСМ ҚР,№1.04.001.-2000, 30.11.2000 ж.

2. Измеров Н.Ф. Актуальные проблемы медицины труда и промышленной экологии.//Медицина труда и промышленная экология.-2002-№3, б.1-8.

3. Руководство по профессиональным болезням. Н.Ф. Измеров. М.-Медицина.-1996.

4. Российская энциклопедия по медицине труда. Н.Ф. Измеров. М.-Медицина.-2001.

5. Измеров Н.Ф., Каскаров А.А. Медицина труда. Введение в специальность. М.-«ГЭОТАР».-2002, 390 б.

6. Бақылау сұрақтары

1.Жаңа ғылым мен техникаға сай емес құралдар жұмыс жобасына қолданыла ала ма?

2.Технологиялық жоба бөлімінің талдауының негізгі жұмысы.

3.Технологиялық бөлімін талдауы кезінде қандай құжаттар қолданылады?

4. Өндірістік және қоршаған ортаны қорғауда қандай ұйымдар құрылады?

5.Технологиялық үрдіс кезінде қандай шикізаттар мен атериалдар қолдану керек?

6. Су қоймасы, атмосфералық ауа, топырақ, саны жайлы анықтамасы таза шыарындысы керек пе?

7. Құрылғылардың орналасуы, көлікті пайдалануға технологиялық үрдіске графикалық сызба керек пе?

8. Жылу және электрді реттеуге сызба керек пе?

9. Шаң жасалуына, шығуына токсикалық өнімдер мен күресу шаралары крек пе?

10.Жылу шығаруына технологиялық шаралар керек пе?

11. Шумен, дірілмен, әр түрлі сәулелермен күресу шараларын қарастыру керек пе?

12. Қызметкерлерге жеке бас қорғаныс заттарын сонымен қатар эргономикалық шаралар керек пе?

13. Ауыр, күрделі, монотонды емес жұмыс кезінде шаралар керек пе?

14. Өндірістік орындарында қоршаған ортаны қорғау шаралары керек пе?