Глоссарий. Акциз – тауар немесе қызмет көрсету бағасына кіретін жанама салықтың түрі

Акциз – тауар немесе қызмет көрсету бағасына кіретін жанама салықтың түрі.

Аренда (жалға алу) – мүліктің жедел, өтелетін иелікке, пайдалануға берілуі. Мүлік жалға берушімен жалға алушыға арнайы жалға алу келісім-шарты негізінде беріледі.

Банк – ақша қаражатын шоғырлаушы және соның негізінде өз клиенттеріне несие беруші, ақша есеп берулері мен басқа да операцияларды жүргізуші несиелік-қаржылық ұйым.

Биржа – құнды қағаздар (биржалық қор), тауарлар (тауарлар биржасы), шетел валютасы (валюта биржасы) сатылатын нарық түрі.

Валюта – мемлекеттің айналымдағы ақша бірлігі.

Мемлекеттің сыртқы қарызы – шетел азаматтарына, кәсіпорындарға басқа да мемлекеттерге деген мемлекеттік қарыз.

Сыртқы сауда-саттық – мемлекеттің басқа да мемлекеттермен сауда-саттығы, тауарлардың енгізілуі мен сыртқа шығарылуын қарастырады.

Мемлекеттік меншік –меншік иесі ретінде мемлекеттің тұруын қарастыратын (органдары тұлғасында) меншік формасы.

Девальвация – валюта курсының ресми төмендеуі.

Табыс – уақыт бірлігінде келіп түскен ақша немесе түсім. Табыстың төрт негізгі формасы белгілі: рента, еңбек ақы, пайда және пайыз.

Еңбек ақы - жалданушы жұмысшымен алынатын ақшалай немесе натуралды түрдегі пайда.

Импорт – шетелде өндірілген тауардың (сырттан) елге енгізілуі.

Инвестициялау - өндіріс үрдісі және тауар мен қызмет көрсетулерді өндіру үшін, оларды тұтынушыға жеткізуге қажетті өндіріс құралдарын жинақтау. Қаражатты құнды қағаздарға құю.

Инвестиция - өндіріс шығындары және өндіріс құралдарын жинақтау мен материалдық қорды өсіру; экономикадағы капиталдың ұлғаюы.

Инновация – ғылыми-техникалық прогресті қамтамасыз ететін қаражаттың экономикаға салыну үрдісі.

Инфляция – бағаның өсуі кезінде пайда болатын сұраныс пен ұсыныстың дисбалансы; экономикадағы бағаның жалпы деңгейінің өсуі және ақша айналым жолдарының толуы. Сұраныс және ұсыныс инфляцияларын, біркелкі, шоқырақтаушы, және гиперинфляцияларды айырымыз.

Лизинг – негізгі құралдарды ұзақ мерзімге жалға беру. Лизинг компаниялары құралдарды жалға беру үшін оларды көптеп сатып алады.

Лицензия - белгілі экономикалық қызмет жүргізуге үкіметтің мемлекеттік және жергілікті органдарымен берілетін рұқсаты.

Салық – заң бойынша белгіленген тәртіппен халықтан, ұйымдардан, кәсіпорындардан міндетті түрде алынатын төлем.

Ғылыми- технологиялық прогресс – ғылым және техника жетістіктерімен енгізілетін базаның қызмет сферасы мен барлық кәсіпорын жақтарының үздіксіз жетілдірілуі.

Ноу-хау – өндірісті ұйымдастыру мен тауарларды реализациялау үшін қолданылатын ғылыми-иехникалық және экономикалық білімдермен қоса, өндірістік және шаруашылық тәжірибе, арнайы дағды.

Кәсіпкер – табыс алу үшін тәуекел мен қорқынышқа баратын нарық қатынастарының жеке субъектісі.

Кәсіпкерлік қызмет – табыс алуға бағытталған азаматтардың дербес инциативалық қызметі.Табыс алу мақсатында өндіріс факторларын қосу кәсіпкерлік қызметтің басты мәні болып табылады.

Резидент – белгілі бір елде тұрақты орналасқан заңды ұйым немесе жеке адам; салық салу және реттеу режимі резиденттерге де толық дәрежеде қатысты.

Меншік – мүлікті қолдану және басқару, иемдену категориясы;мүлікті иемдену,қолдану себептердегі экономикалық қатынастар жүйесі.

Субвенция – қаржылық көмек формасы, экономика, аймақ, кәсіпорын жеке салалары немесе оның иесі үшін жәрдем.

Кеден баж салығы - мемлекеттік шекарадан өткізер кезде мемлекет кеден мекемелерінің желісі арқылы тауарлардан, мүліктерден және құнды заттардан алатын ақшалай алым.

Тариф – бірлестіктерге, кәсіпорындарға, ұйымдарға, халыққа көрсетілетін өндірістік сипаттағы түрлі қызметтер үшін төленетін ақы.

Тендер – тауарларды жеткізу немесе мердігерлерге белгілі бір жұмыстарды орындау жөнінде тапсырыс берудің ерекше нысаны, бұл нысан сауда-саттықты ұйымдастырушылар үшін мәміленің неғұрлым тиімді коммерциялық немесе басқа да шарттарын қамтамасыз ету мақсатында бірнеше жеткізушілерден немесе мердігерлерден ұсыныстар алуды көздейді.