Аналитический отчет

Журналистика-шығармашылық қызметтің саласы.БАҚ аудиториясы

Журналистиканың қоғамдық құбылыс ретінде пайда болуы, қалыптасуы мен дамуы

Азақ баспасөзін тұңғыш зерттеуші Бекхожин Қайыржан

Руководитель Морозова Анастасия. Группа проекта https://vk.com/club9696936

МАЙ 2013. ПРОЕКТ ХУДОЖНИКИ-ДЕТЯМ

Искусство Средних веков Западной Европы», 2013 г.

1. Понятие «Средние века»; периодизация истории искусства Средних веков Западной Европы. Специфика культуры и искусства Западной Европы и Византии

2. Миниатюра эпохи варварских королевств

3. Архитектура и скульптура эпохи варварских королевств

4. ДПИ эпохи варварских королевств

5. Архитектура Овьедо и Леона

6. Церковная реформа Карла Великого. Архитектура и эпохи Каролингов

7. Скульптура и ДПИ эпохи каролингов

8. Миниатюра Каролингов. Понятие «Каролингский ренессанс»

9. Раннероманская («Оттоновская») архитектура на территории Германии

10. Оттоновская скульптура и ДПИ

11. Оттоновская миниатюра

12. Раннероманская архитектура на территории Франции

13. Испанские апокалипсисы

14. Происхождение термина «Романское искусство». Периодизация романского искусства. Романский храм: материалы, конструкции, типология, «школы»

15. Романская скульптура. Образность, проблема стиля. Виды тимпанов, основные сюжеты, типология капителей.

16. Романская архитектура Франции (школы Бургундии, Нормандии, Оверни)

17. Романская скульптура Франции

18. Романская архитектура Италии (Ломбардия, Венето)

19. Романская архитектура Италии (Тоскана, Сицилия)

20. Романская скульптура Италии

21. Романская скульптура Испании

22. Романская архитектура в Англии

23. Романская архитектура Германии

24. Романская живопись

25. Готика, происхождение термина. Проблема периодизации. Новшества в конструкции и декорации готического собора

26. Архитектура ранней и зрелой готики во Франции

27. Французская готическая скульптура

28. Готическая архитектура в Германии

29. Готическая скульптура в Германии

30. Готическая архитектура в Италии

31. Готическая архитектура в Англии

32. Особенности позднеготической архитектуры и живописи

33. Позднеготическая скульптура

Акция - поздравления к 9 мая 2013 г. совместно с волонтерским проектом. https://vk.com/event32614094

спасибо всем участникам и Юле Титовой за организацию Мк

18.04.13 - Малоохтинский дом трудолюбия, мастер: Юлия Сорокина, фото https://vk.com/album-21385296_173228118
27.04.13 - Малоохтинский дом трудолюбия(2 гр), провели: Катя Карпухина, Катя Майорова, фото https://vk.com/album-21385296_173009397
28.04.13 - 8 ДД, мастер: Александра Федотова, фото https://vk.com/album-21385296_173228604
3.05.13 - Детский Ковчег, провели: Валерия Беленцова, Яна Артеменко, фотоhttps://vk.com/album-21385296_173295894
4.05.13 - 8 ДД, провели: Саша Федотова, Аня Федотова, Юля Титова, фото нет
4.05.13 - Дом Милосердия, провели: Катя Карпухина, Надежда Заботина, фотоhttps://vk.com/album-21385296_173380210

03.05 МК в интернате 51. Спасибо Ане Дегтяревой и ребятам, которые помогали, а именно
Маша Ошуркова
Елена Протопопова
Никита Коньков
Данил Егоров
Антон Тюников
Дмитрий Иващенко
Виктор Тихонков
за МК в интернате 51. и Оле Букревой за содействие! https://vk.com/album-32614094_173514861

02.05. Делали с детками из Пушкина в дд29 открытки на 9 мая. Спасибо Асе и Андрею Кудряшову,

Так же открытки передали ученики 574 школы: спасибо учителям Колонистова Любовь Ивановна, Кириллова Надежда Владимировна, Ольга Юрьевна, д/сад при 574 школе: воспитатели группы "Рыбки" Наталья Андреевна и Валентина Александровна. Соц работник - Васильева Александра Николаевна

10 мая состоялась поездка в дом престарелых.ребята из пушкинского интерната №69 выступили с концертом перед ветеранами. Спасибо Гале Полушкиной за содействие!

Отчет о поездках в дома престарелых с поздравлениями к 9 мая! спасибо огромное волонтерам движения "Старость в радость", всем деткам и участникам
фото Вруда-Извара https://vk.com/topic-8045419_28351895
Свердлово https://vk.com/topic-8045419_28345779
https://vk.com/album-8045419_174394828

· Акция рисование мелом на асфальте
15.05 рисовали с малышами у дома ребенка №1
https://vk.com/event53283816

· Продолжение росписи стен в доме ребенка №3. Роспись коридора. Художник Алена Железова, помогала Настя Морозова

Фото: https://vk.com/photo-9696936_304242219

· Роспись стен в сиверском детском доме. Шкредовы Вова, анна, и Маша. Наумовы.
Фото: https://vk.com/album-9696936_172763951

· 19.05. поездка в ефимовский
Роспись стен в игровой комнате в Ефимовской школе-интернат:
https://vk.com/album-9696936_174061869
Участники: Алёна Железова,Настя Потока,Катя Рубцова, Алексей Лебедев.

· Май состоялась покраска детской площадки у дома ребенка № 12. Сначала площадку подготавливали к покраске: шкурили, очищали. Потом красили. И только потом расписывали.
Спасибо всем кто принял участие, а именно
1. Яна Миронова
2. Лена Изотова
3. Анастасия Потока
4. Ольга
5. Светлана Борисова
6. Александр
7. Анастасия
8. Оля Воронова
9. Максим Сухоруков
10.Святослав Карташов
11.Екатерина Рихерт
12.Джезебель Иссай
Яне Мироновой и Анастасии Морозовой спасибо за весёлые рисунки, украсившие скамейки, качели и домики!

· май. Покраска и уборка территории дачи в Зеленогорске для дома ребенка №6
организатор Сергей Цветков. Группа https://vk.com/event49619349

было несколько выездов.

Спасибо всем участникам, а именно

Все участники работ в зеленогорске

1. Михаил Андреев - машина
2. Валерий Лесов
3. Сергей Иванов
4. Михаил Воробьев
5. Дмитрий Савинов
6. Денис Пронин
7. Юлия Кукушкина - машина.
8. Ольга Князева
9. Анна Агеева + помощник
10. Елена Прекрасная - Даша
11. Наталья Мезенцева
12. Татьяна Савина
13. Иван Тарасов
14. Алёна Горшкова - машина
15. Юлия Фёдорова
16. Ольга Разживина
17. Руслан Засорин
18. Денис Андреев
19. Мария Андреева
20. Ирина Елецкая
21. Ирина Половченя
22. Анна Силиванова - машина
23. Татьяна Бочкарёва
24. Александра Прохорова - роспись стен
25. Татьяна Баталова
26. Алексей Горбушин - доставка краски
27. Ксения Наумова - 120л краски от Леруа Мерлен
28. Юлия Корнильева с двумя сыновьями
29. Сергей Корнильев
30. Татьяна Бочкарёва - машина

Спасибо Саше Прохоровой за роспись стен на даче др6 в Зеленогорске. Чудесные росписи. Фото https://vk.com/album-9696936_174588529

Творческие занятия и арт-терапия с детьми

Руководитель Оксана Дунаева. группа https://vk.com/art_therapy_volunteer

Каждый вторник 46дд: Катя Бондарева и Андрей Овчинников проводили занятия арт-терапии.

В ФГБУ СПб НЦЭПР им. Г.А. Альбрехта Весняна Пищикова проводила творческие занятия с элементами арт-терапии- 12 и 18 мая.

ШИ №13:

2 мая проводили занятие Ольга Кемрина, Наташа Петрова, Ольга Рыбакова

4 мая проводила занятие Татьяна Шейнкина. Отзыв: Делали с ребятами пасхальные открытки. У меня дома был разный и картон, и бумага красивые, и ещё в магазине увидела красивые наклейки и купила их. Подготовила шаблоны из картона в форме яйца. По размеру на половинку а4 листа. Каждому. И распечатала 4 маленькие раскраски, такие, что бы их можно было приклеить на открытку на бесцветную сторону. И ещё цветные карандаши взяла, что бы раскрасить картинки.
Когда пришла, Серёжа сказал - а вы к нам ещё не приходили. Но все остальные меня узнали:) И Серёжа по началу вообще вредничал, отъехал от стола, я даже подумала, что он не захочет ничего делать.
Спросила сначала какое настроение у кого. И все сказали, что не очень! Но я ответила, что сейчас обязательно оно улучшиться, потому что будем делать очень красивые открытки. Спросила знает ли кто-нибудь какой завтра праздник. Все знали!:) В 2ух словах мы об этом поговорили. Но потом в процессе они ещё какие то вопросы задавали.
Выбрали картон, кто какого цвета захотел. Маша выбрала 3 штуки, что бы сделать 3 открытки) Обвели шаблоны, потом начали вырезать. Дима случайно ножницами прорезал лишнее и запалкал. Но мы быстро всё исправили, потому что картона было много и такой цвет был ещё. Потом начали раскрашивать картинки. В этом помогать просила только Маша. А Дима полностью раскрасил сам!

9 мая проводили занятие Ольга Кемрина, Наташа Петрова, в другой группе Татьяна Шейнкина

17 мая проводили занятие Таня Степанова, Таня Третьякова

Отзыв: 17 мая с Таней Третьяковой проводили занятие в ШИ13 у первоклассников на 4-м этаже. Мы рисовали мандалы в заранее расчерченных кружках, а потом по собственному желанию дети рисовали что им хотелось - у Жени был вид с улицы на светящееся окно во время грозы, у Димы - машина в лесу. Дети были нам рады, они уже нас знают и ждут:)))
Даже Кирилл, который не говорит и всё время прятался - в этот раз участвовал активно и даже пытался что-то рассказывать о своих впечатлениях. Было не понятно, но Паша переводил.

19 мая Татьяна Шейнкина провела занятие. отзыв Мальчики очень активные! И непоседливые) Но мы справились) И ещё у Лены с собой были верёвочки и мы сделали петельки для звёзд. Получилось очень здорово! Всем понравилось)
Фото https://vk.com/album-23756802_172819467

Приют на Стойкости:

в приюте на стойкости рисовали к конкурсу рисунков. Спасибо Дмитрию Иванову, Артему Корнилову, Маше Поповой, Ирине Аленичева за проведение занятия с детьми по рисованию самолетов.https://vk.com/club9696936?z=photo-9696936_302824068/album-96.

17 мая в проводила занятие Алина Табачникас. отзыв «Ребят было 8 и еще двое педагогов с нами участвовали). Ребята я так поняла уже участвовали в разных в мастер-классах,поэтому с интересом меня спрашивали что же мы будем делать,пока я готовила материалы. Мы делали баночки с цветной солью. Но вначале познакомились- каждый называл свое имя и какое-то свое положительное качество на первую букву своего имени, а потом еще повторял имена и качества тех кто говорил до него, знакомство прошло очень тепло,каждый сам или совместно с группой нашел какое-то свое позитивное качество. Работали с солью ребята увлеченно, к сожалению мы не смогли закончить работы,т.к. я промахнулась с количеством соли, но педагоги обещали доделать наши поделки с ребятами в ближайший понедельник. Ребята очень хорошие,разного возраста, все участвовали с большим желанием и хорошим настроением)))»

19 мая Анна Ваганова в Воспитательном доме на Стойкости проводила МК для парней по плетению "браслетов выживания". Парни оказались стойкими) и практически все дошли до финиша (даже одна девочка и воспитатель были с нами).

18 мая проводила занятие Анна Ваганова

Приют Транзит:
По пятницам Елена Кузнецова проводит занятие по витражу со старшими и творческие занятия с младшими

Фото https://vk.com/album-41243163_176056272

23 мая Впервые проводили занятие арт-терапией для персонала приюта. Ведущие Анна Новай и Катя Бондарева, помогала Настя Морозова. было 12 человек в приюте транзит. взрослые ведут себя на занятиях так же как дети. все были довольны, просили приходить ещё, приглашали у них работать))
фото https://vk.com/album-23756802_174504473

Приют Ковчег:
2 Мая, 9 мая, 16, 23 и 30 мая, Наташа Петрова. Занятие с элементами арт-терапии.
отзыв 9 мая занятие в Ковчеге. Принесла твердый пластилин (вместо глины), цветной пластилин и соленое тесто. Предложила ребятам полепить, что захочется. Лепили умнички мои очень активно и творчески) целые истории у них на листах разыгрывались) Лепили большей частью из мягкого соленого теста и немного использовали пластилин. Причем никто особо не мял тесто. Порадовалась за них, что нет, скорее всего, невыраженных агрессии и злости. Они очень непосредственно и живо предъявляли свои эмоции в процессе.
Тесто подготовленное быстро закончилось. Хорошо, что я брала ингредиенты с собой, чтобы сделать тесто с детьми вместе. Они очень активно и с интересом участвовали в процессе - приносили воду, следили, смешивали. Позже упоминали, что понравилось лепить из теста потому, что его так просто делать)

отзыв 30 мая Дети гуляли на улице и мы решили по случаю отличной погоды устроиться прямо на лужайке) Ребята рассказали мне какого цвета у них настроение и раскрашивали шаблоны мандал!
Воспитательница после порадовала меня, рассказав, что Богдан начал больше и лучше рисовать и использовать яркие краски!!! Это он у меня на рисунках все рисовал убийства и тому подобное, красным, черным. Сама видела в прошлый раз его рисунок с голубыми цветочками))

Социально-реабилитационный центр (Всеволожск):

10 мая и 18 мая проводила занятие Алена Нова.
Фото https://vk.com/topic-23756802_24691322?offset=460&z=photo-23756802_303350850%2Fpost-23756802_1251

Дд29 Пушкин. Варя Суржак индивидуальная консультация с мальчиком.

Пушкинский интернат №69 Ира Сухарева

Катя Чистякова провела занятие по рисованию.фото https://vk.com/album-9696936_172603569

приют ВЕРА. Вероника Терентьева проводит экологические творческие занятии в приюте с детьми. фото https://vk.com/album-10872448_172792849

Приют мельничный ручей всевоволожский Район. Елена Медзыховская, Мария Полянская проводили занятие

Сказкотерапия (в гостях у сказки)

руководитель направления Валерия Денисова.

закрытая рабочая группа чудосказка https://vk.com/club41623694

в мае 11 числа показывали спектакль в 29 ДД в Пушкине

Сказка «Счастье коровки»

"Жила-была коровка. Её никто не кормил, все только брали у неё молоко. Но однажды коровка заболела, и никто её не хотел лечить, все только кричали: «Давай молоко! Давай молоко!». На следующий день все встали забором. Но шел один человек (звали его Петя), и он решил подойти к этой толпе. И сказал: «Люди! Вы хотите молока – так покормите её». Он взял траву и её покормил. Она обрадовалась и стала танцевать, и потом она давала им много-много молока. И жили все люди отныне в любви и счастье."

Автор: Женя Ларина 10 лет (в рамках проекта «В гостях у сказки»)

Мультипликация.

руководитель направления Настя Бородич. Группа https://vk.com/rodanimation

12 мая на бакунина ши51 мультики. проводила Екатерина Тангасова.

фото https://vk.com/album-26691189_174472937. мультик https://vk.com/video5541125_165848377

15 мая занятие с волонтерами. Вела Женя Тихомирова. Учились

1. Висляевская Анастасия, 8 921 552 35 58
2. Петрова Анастасия, 89119305139
3. Гаранжа Анастасия 89118121682
4. Германова Юлия 89500243626

Арт-терапия для волонтеров. Курс по арт-терапии, занятие ведет Катя Бондарева. (группа Филин) На литейном д.2. по чт.

Благодарим за постоянную финансовую поддержку проекта - Веренич Наталью!

(1910.Павлодар обл.Баянауыл ауд.)-қазақ баспасөзінің тарихын тұңғыш зерттеушілердің бірі.ҚазМУ-ді бітірген (1942).Журналистік қызметін 1929 ж Павлодар округтік «Кеңсе туы» газеті мен «Колхоз» газетіне хаттар мен ақпараттар жариялаудан бастады.1935-39 жж. Семей обл. «Екпінді» газетінде жұмыс істеді.1942-45жж. Қостанай обл. «Большевиктік жол» газетінің редакторы.1945-47 жж. ҚазМУ-дің журналистика фак аға оқытушы, содан соң фак деканы болып қызмет істеді.Кандидат,доктор диссертациялар қорғады.Тарих ғыл.док.профессор 1948 ж. Журналистика кафедрасының меңгерушісі. «дала уәлаяты»газеті мен «айқап» журналын алғашқы зерттеушілердің бірі. «Қазақ баспасөзі тарихының очерктері», «Қазақ журналистикасы тарихының очерктері»(С.Қозыбаев пен С.Матвиенкомен бірлесіп жазған) монографияларының авторы.

Қоғамдық пікір және БАҚ Бұқаралық ақпарат құралдары —Бұқаралық ақпарат құралдары (БАҚ) - арнайы лық құралдардың көмегімен, кез келген тұлғаларға әртүрлі мәліметтерді ашық жариялауға арналған әлеуметтік меке- мелер. Сарапшылар олардың мынадай ерекше белгілерін атап көрсетеді: жариялылық, яғни тұтынушылардың шексіздігі; арнайы техникалық құралдардың, аппаратуралардың болуы; ақпарат таратушының (коммутатор) қабылдаушыға біржақты ықпалы; тұтынушы аудиторияның тұрақсыз әркелкілігі. Қоғамның өмір сүруін қамтамасыз етудегі БАҚ-тың рөлі зор. Наполеон: "Жауға қарсы жүздеген мың қол әскерден, төрт газеттің ойсырата соққы беру мүмкіндігі зор", - деген. 1840 ж. француз жазушысы О. де Бальзак баспасәзді «төртінші билік» деп атады. Билік институтында БАҚ-тың тура мағынасындағы орны болмағанымен, оның саяси процестегі орнын асыра бағалау мүмкін емес. Қазіргі кезде электронды ақпарат құралдарының пайда болуымен бүл әлеуметтік институт бүгінгі қоғамның, сая- сибиліктік қатынастардың барлық қырларын түбірімен түрлендіріп жіберді.БАҚ-тың атқаратын қызметі әртүрлі, сарапшылардың пікірінше олардың аса маңыздыларына мыналар жатады: ақпараттық, білімдік, әлеуметтендірушілік, мүдделерді тоғыстырушы, саясат субъектілерінің ықпалдасуы, жұмылдыру және т.б.БАҚ-тың ақпараттық қызметі азаматтарға, билік органдарына, қоғамдық институттарға аса маңызды жалпы оқиғалар, құбылыстар, процесстер жайлы мағлұматтарды таратудан тұрады. Бұл қызметсіз кез келген қоғамның толыққанды өмір сүруі мүмкін емес.БАҚ-тың білімдік қызметі азаматтарға әртүрлі ғылым саласынан - қоғамдық-гуманитарлықтан жаратылыстану ғылымдарына дейінгі танымдық хабарларды дайындап, таратуынан көрінеді. Әрине ол толыққанды, жүйелі, арнайы оқу орындарында берілетін ғылымды қамтамасыз ете алмайды. Дегенмен де, қазіргі қоғамда адам өз өмірінің әр кезеңінде білімнің басым көпшілігін осы БАҚ арқылы алады.БАҚ-тың әлеуметтендіруші қызметі адамдардың әлеуметтік ережелерді, құндылықтарды сіңіріп, мінез-қылықтарын қалыптастыруға септігін тигізеді. БАҚ-тың жүйелі түрде күнделікті қалың қауыммен қауышуы оны жеке түлғаны әлеуметтендіруші алғашқы институттар - отбасы, дін, мәдениет ошақтарымен қатар бір орынға қойды. БАҚ арқылы адамдар өздерін жалпы әлеуметтік, жал¬пы әлемдік процестердің бір бөлшегі ретінде әрі өзінің қоғамға, мемлекетке, саясат әлеміне қатысы барлығын сезінеді. Саяси журналистердің шабыттанған үгітнасихатының арқасында азаматтар әлеуметтік-саяси процестердің белсенді қатысушыларына айналады.БАҚ-тың мүдделерді тоғыстырушы қызметі - БАҚ қызметінің міндетті түсы. Саяси мүдделер тек БАҚ арқылы ғана емес, сонымен қатар азаматтық қоғамның басқа да институттары (мысалы, партиялар, қоғамдық бірлестіктер) ар¬қылы жүзеге асырылады. Бірақ кейбір жағдайларда тек бүқаралық баспасөз бен теледидар ғана алғашқылардың бірі болып қоғамдағы өзекті мәселелерге назар аударады, ықтимал әлеуметтік және саяси қақтығыстар жайлы дабыл қағып, билік қүрылымдарын жағдайды саралап, арнайы шешім қабылдауына итермелейді.БАҚ-тың жүмылдырушы қызметі адамдарды нақтылы бір іс-әрекеттерге немесе саналы әрекетсіздікке шақырады. БАҚ-тың осы қызметі саяси қатынастар саласында аса маңызды болып табылады. Азаматтардың белсенділігін ынталандыра отырып, БАҚ сайлау кампаниялары мен дауыс беру қорытындыларына айтулы ықпал етеді. Олар қоғам мен билікте дағдарыс туғызатын жаппай наразылық немесе саяси жанжалға апарып, арандатулары әбден мүмкін. Сондай-ақ олар қоғамға өмірлік маңызы бар міндеттерді шешуге азаматтарды жүмылдыруда биліктің тиімді одақтасына айнала алады.БАҚ-ты саналы түрде саяси алдап- арбау мақсатында қолдану азаматтарға және қоғамға аса қауіпті болып табы¬лады. Оған өз мүдделеріне қайшы келетін әрекеттерге баруға мәжбүрлеу үшін адамдардың санасы мен мінез- құлқын жасырын басқару жатады. Алдапарбау БАҚ-та таралатын, шын мәнінде жалған ақпараттарға адамдардың сенуіне негізделеді. Оған тапсырыс берушілер үшін ол пайда, ал қоғам үшін орны толмас өкініш. Осы орайда қазіргі кезде өз қызметінің тиімділігін арттырғысы келетін қоғам қандай да бір жолмен БАҚ-тың қызметін реттеуге тырысады. БАҚ-тың жағымсыз салдары оның қоғамдық үйымдарымен шектелуі мүмкін. Қазіргі қоғамдарда БАҚ-ты үйымдастырудың үш негізгі жүйесі қолданылады: жеке (коммерциялық), мем¬лекеттік және қоғамдық-қүқықтық. АҚШ-та қолданылатын бірінші жағдайда бүқаралық ақпарат қүралдары жекеменшік нысанда және тек жарнамадан, жеке жәрдем берушілердің есебінен қаржыландырылады. Алайда бүл елде жекелеген азаматтар мен жалпы қоғамның мүддесі сотпен қорғалады, БАҚ- тың онымен келіспеуге еш шарасы жоқ. Екінші жағдайда, бұқаралық ақпарат құралдары негізінен мемлекеттің қарамағында. Олар парламентке, үкіметке бағынышты, ол үшін арнайы қызметтер құрылады. Электронды бұқаралық ақпарат қүралдарын үйымдастырудың үшінші түрі Германияда басым. Бүл жерде радио мен теледидар азаматтардан жиналатын арнайы салық есебінен қаржыландырылады. Олардың заңдық тұлға құқы және өзін-өзі басқару құқы бар. Алайда, бүл аталған ұйымдастыру, бақылау түрлерінің ешқайсысы да әмбебап әрі мінсіз деп айтуға келмейді. Соңғы жылдардағы көптеген өзгерістер нарықтық қатынастардың дамуына әсер етуімен қатар, саяси коммуникациялардың жаңа түрлерін айқындап, айшықтай түсті. Қоғамда орын алып жатқан барлық жағдайларды таныту, ақпараттандыру барысында саяси жарнаманың қажеттілігі байқала бастады. Саяси жарнаманы өз дәрежесінде қолдану нәтижесінде көптеген жетістіктерге жетуге болатындығы айқындала түсті. Жарнама ұғымына қатысты түрлі коммуникативтік үлгілер мен теорияларды қарастыру барысында, кибернетикалық-басқарулық бағытты айтпаса болмайды. Оның негізгі зерттеулері ақпарат, коммуникация және кибернетика теорияларымен байланысты. Осы бағыт туралы тұжырымдама К. Дойч (К. Deutsch) еңбегінде баяндалады. Оның ақпараттық-кибернетикалық үлгісіндегі ақпараттық ағындары түрлі фазалармен байланысқан төрт одақпен ерекшеленеді: 1) ақпаратты алу және жинау; 2) ақпаратты өңдеу және бағалау; 3) шешім қабылдау; 4) кері байланыс шешімдерін қабылдау. Берілген үлгіні саяси жарнаманың әдістері мен технологияларында толықтай қолдануға болады деп түсінеміз. Өйткені, басқарушы элита қоғамдағы кез келген мәселенің туындауына байланысты алынған және қайта өңделген ақпараттар негізінде тиімді шешім қабылдайды. К. Дойч саяси жүйедегі коммуникацияның үш негізгі түрін көрсетеді: 1) жеке, формальды емес коммуникациялар; 2) ұйымдар арқылы жүргізілетін коммуникациялар; 3) БАҚ арқылы жүргізілген коммуникациялар. Мұндай жағдайларда түрлі байланыстарды құру формасы ретінде саяси жарнама қолданылуы мүмкін: бірінші жағдайда жағымды бейне қалыптастыру үшін кандидаттар имидждік технологияларды пайдаланады; екінші жағдайда корпоративтік жарнама ұйымдастырылып, қоғам алдында партия, саяси институттар мен басқа ұйымдардың “қажетті” имиджі дайындалады; үшінші жағдайда берілген ақпараттық технологиялардағы субъектілер мен объекттілердің өзара қатынасы бұқаралық ақпарат құралдарында таратылған жарнама материалдары (жарнама роликтері, мақалалар, парақшалар) көмегімен жүреді. Демек, К. Дойчтың ақпараттық-кибернетикалық үлгісінің терминдерінен саяси жарнаманы саяси жүйедегі түрлі элементтер арасындағы қатынастарды реттейтін әдіс ретінде қарауға болады: мемлекет және қоғам, мемлекет пен түрлі қозғалыстар мен ұйымдар (партиялар, сайлау блоктары, қысым көрсету топтары). Саяси жарнаманы коммуникативтік қимыл ретінде қарастыруға болатындығы туралы жоғарыда айтылған болатын. Оның көмегімен лидер, партия, мемлекет пен мүдделі топтар, қоғам арасындағы ақпарат алмасу жүреді. Саяси жарнама қоғамда нақты көрініс тапқан құндылықтарды көпшілікке таратады. Жарнама берушінің тиімді қимылдары мақсатты топтардың оларға дауыс беруін оятады. Кез келген саяси жарнамалық науқан барлық әлеуметтік топтардың өзіндік ережелеріне сай болуы тиіс.Саяси науқан туралы ақпараттар тарататын саяси жарнама саяси ғылымдардың түрлі салаларымен қатар, тікелей жарнама және маркетингпен тығыз байланыста. Саясаттағы әрбір субъект өз өнімімен шығып, ақпараттық кеңістікті түрлі идеялық суреттемелермен толықтырады. Демек, бүгінгі қоғамның коммерциялық жарнамасы, идеологиялық және саяси құндылықтарды меңзейтін, тәуелсіздік алғанға дейін көзқарасымыз басқа болған саяси жарнаманы дамыта түсті. Әрине, саяси жарнаманың коммерциялық жарнамадан айырмашылығы жетерлік. Алдымен екі жақ объектілерінің әр-түрлілігі. Егер сайлау науқанын алар болсақ, оның басты кейіпкері - кандидат, тірі тұлға. Бірақ, американдық мамандар пікірінше, саяси кандидатты “сатудан”, тауарды өткізу анағұрлым жеңілірек. Сонымен бірге, коммерциялық жарнаманың негізгі мақсаты - табыс табу болса, саяси жарнамада қажетті құндылықтарды қоғам мүшелерінің санасында қалыптастыру болып табылады. Саясат пен экономика бір-бірімен тығыз байланысқан, өзара ажырамайтын ұғымдар. Мәселен, ірі экономикалық құрылымдар, корпорациялар, ассоциациялар саяси күштер қимылдарына әсер етеді, белгілі бір саясаткерді қолдап, оның шешімдерін орындауға ықпал жасайды. Сонымен бірге, саясаткер іскер адам секілді нарық конъюнктурасын сезініп, қоғамдағы өзгерістерді жылдам қабылдауы тиіс. Сондықтан болар, экономикада тиімді қолданылатын түрлі әдістер мен технологиялар саясатта да жүргізіледі. Саясат пен экономиканың өзара тығыз байланысын Т. Парсонс (Т. Parsons) өз еңбегінде көрсетеді. Ол саяси қызмет пен банк қызметі арасындағы қимылдарды қатар жүргізді. Мәселен, сайлау науқанына қатысушы үміткер банк қызметкері секілді билікке “үлес” бөледі, нәтижесінде сайлаушылар оның ұсыныстарын бұл сайлауда қолдамаса да, банк жұмысының режиміне ұқсас, келесі сайлау науқанында және басқа шарттарда қолдау табуы мүмкін. И. Шумпетердің “Капитализм, социализм және демократия” еңбегінде: “партиялар мен саясаткерлер кәсіподақ ассоциациялары сияқты саяси белсенділікті реттейді. Партияларды басқару, оның жарнамалық науқаны, ұрандар мен марштар психотехникасы - жай әсемдік құралы емес. Бұл саясаттағы қимылдардың мәні”. Саяси жарнамадағы экономикалық тәсілдерді орындауға “Қоғамдық пікір” тұжырымдамасы ерекше ықпал жасады. Берілген әдістеме саясаттың “нарықтық” тұжырымдамасын қалыптастырады: сайлаушы тұтынушыға теңеледі; саяси партиялар мен лидерлер - қызметтің кең түрлерін ұсынатын кәсіпкерлер; саяси үгіт-насихат коммерциялық жарнамамен трансформацияланады; үкіметтік орындар саяси қызметті қолдауға жұмсалған шығынды өтейтін мемлекеттік фирма ретінде қарастырылады. Қоғамдық сайлау саяси жүйедегі “қоғамдық тауарлар мен қызметтің” алып сұраныстары мен ұсыныстарының нарқы ретінде бағаланады. Ал индивидтің дауыс беру мінез-құлқы - оның жеке экономикалық қызығушылықтарымен теңестіріледі. Осыған байланысты, саяси адам толығымен экономикалық азаматқа айналады. Саясат саласындағы саяси маркетинг және маркетингтік технологиялар, “өз түріндегі “бизнес” “философиясына” ұқсатылады, ал лидерлер, партиялардың сайлау алды бағдарламалары тұтыну тауарлары қатарына қосылады. Ресейлік ғалым Е.Г. Морозова саяси және экономикалық тауарлар арасындағы алты ұқсастықты атайды: 1) экономикалық және саяси тауардың өз имиджі бар; 2) барлық тауардың этикеткасы, маркасы бар: саясаткер сәйкесінше партия арқылы ұсынылады, консерватор немесе жаңашыл бейнесін көрсетеді; 3) әрбір тауармен бірге оның “қызметтік” бағдарламасы қосылып сатылады; барлық саясаткер сайлау науқаны барысында өзінің тұғырнамасын сайлаушылар назарына ұсынады; 4) экономикалық және саяси тауар нарықта бірдей технологиялармен “алға жылжиды”; 5) экономикалық және саяси тауардың бәсекелестері бар; 6) тауарды “алға жылжыту” үшін (экономикалық, саяси) нарықта осы тауардың келешегіне байланысты қаржы жұмсалады. Дегенмен, экономикалық және саяси нарық арасындағы сәйкес келмейтін тұстарын да айта кету қажет. Экономикалық тәсілдерге сәйкес, азамат партияны, үміткерді немесе саяси шешімді қабылдау арқылы өз мінез-құлқын экономикалық мүдделерге бағындырады. Ал, саяси рынокта нарықтық экономикадағыдай өзіндік көріністері жоқ идеологияны азаматтардың мінез-құлқына ықпал ету факторы болады. Оның кейбір мәселелері үгіт-насихат түсініктеріне байланысты жүргізілген талдауларда қарастырылады. Коммерциялық жарнамада ұсынылатын тауардың ерекшеліктері баяндалып, тауар “ақшаға” айырбасталады, ал сәйкесінше саяси жарнамада тауар сайлаушылар дауысына, саяси қолдауы мен сенімдеріне айырбасталады. Саяси жарнаманы коммерциялық жарнамамен салыстырғанда, ол көп жағдайларда сайлау науқандары тұсында қысқа мерзімге созылады. Мәселен, сайлау науқанында сайлаушылардың бір үміткерді таңдауға сендіру үшін бірнеше апталар қажет болса, экономикалық алға жылжыту мәселелері бірнеше кезеңдерге бөлінген уақыттық мерзімдерге созылады. Сонымен қатар, саяси жарнамада этикалық құндылықтарға ерекше мән беріледі. Сондықтан, коммерциялық заңдылықтар, технологиялар, әдістерді саяси салаға оның өзіндік ерекшеліктерін ескермей байланыстыру кері нәтижелерге ұрындыруы әбден мүмкін. Осындай ерекшеліктерді сезіну арқылы саяси кеңістіктің өзгешеліктерін түсінеміз және саяси жарнаманың келесі айырмалық белгілерін айқындаймыз: - қызметтік тұрғыдан қарағанда - саяси жарнаманың азаматтарға қысқамерзімді әсер етуі, оның мақсатты топқа сол сәтте дәл ықпал жасау және жеке мінез-құлқын өзгерту; - жарнамалық мәтінді қарастырсақ - әмбебаптық үлгі шегіндегі мазмұнда жүргізу; уәде мен серт; қарсыластарды сынға алу; - мазмұндық кілті - жарнамалық мәтін элементтерінде бәсекелес жағына сыни пікірлер айту; - жарнамалық хабарламаның байланысы коммуникатор қызығушылығымен ұштасып, таратылып жатқан ақпарат мазмұнын толықтай қадағалау; - формальды тұрғыдан қарасақ - ақпараттық нарықта жарнамалық хабарламаны ақылы негізде төлеу; - азаматтардың саяси қатысуының қажеттіліктеріне қарай, билік салаларында әлеуметтік тауарды жасанды тұтынуда қозғаушы ретінде сапалылығын көрсету; - қолданатын құралдардың шектеулілігі, мысалы, азаматтардың ақпаратпен толық қамтамасыз етілмеуі; - берілген хабарламаны қабылдауда “сатып алушы” саяси жарнаманы “тұтынушымен” ұқсас. Саяси жарнаманың берілген сапаларын бөлу арқылы, жарнамалық науқанды жүргізуге сәйкес қажетті хабарламалар әлеуметтік мәселелерді жеңіл шешу және байланыстырудың басқа да түрлері тек азаматтарды саясат сахнасын маркетингтік тәсілдермен ғана ақпараттандырмайды, сонымен бірге, үгіт-насихаттық түрдегі жұмылдыру стратегиялары қолданылады. Саяси жарнаманың берілген ерекшеліктері жұмыс барысында кездесетін мәселелерді түсіндіріп, басқа да саяси технологиялармен байланыстарын орнықтырады. Саяси жарнама саясатпен бірге пайда болды. Алғашқы мемлекеттер құрылысымен-ақ, билік тұрғындармен байланыс орнату арқылы елдегі тәртіп реттелетінін түсінді. Билік азаматтар мінез-құлқына ақпараттар көмегімен әсер ету жолын таңдады. Демек, бұл ұғым саяси нарық, саяси мәдениет және саяси қатынастардың бөлшегі болып табылады. Электоралдық қабылдауда сайлаушының өз таным-түйсігін жаңа ақпаратқа байланысты түзеу қабілеті өте маңызды. Бұл арада ресейлік саяси ғылымдарының докторлары Е. Егорова-Гантман мен К. Плешаков атап көрсеткен бірнеше нұсқалардың болуы мүмкін: 1 нұсқа. Сайлаушы саяси жарнаманың ықпалымен үміткер жайлы тосын ақпаратпен танысуы мүмкін. Егер бұл мәлімет оның осы саясаткер туралы бұрынғы ой-пікірімен орайлас келсе, дұрыс деп есептейді, онда сайлаушы өзінің танып-қабылдауының дәрежесінен тыс үміткердің образын жағымды жағынан бекіте түседі. 2 нұсқа. Егер осы жарнамалық ақпарат мәні бойынша дұрыс болса, қабылдаудың маңызы зор. Өз таңдауының тиімділігі жөнінде таразылай білетін сайлаушы, жағдайды қайтадан бағамдайды, сөйтіп өзінің бағытын түбегейлі өзгертуі мүмкін. Қасаң түйсікті сайлаушы жаңа ақпаратты теріске шығарады, өз санасында қалыптасқан стереотиппен образға шаң жуытпайды. 3 нұсқа. Саяси жарнамада мазмұндалған жаңа ақпарат бұрынғы қабылданған қалыптасқан пікірді жойып жіберуі мүмкін. Күдікшіл, күмәншіл сайлаушы толқиды, нәтижесінде дұрыс пікірді теріс пікірмен шатастырып алуы мүмкін. Өз пікіріне берік сайлаушы тұрақты бейнесін, ой-пікірін сақтап қалады. 4 нұсқа. Бұрынырақ бұрыс мәліметпен танысқан сайлаушы, кейінірек жаңа бір мәліметті кездестіреді. Бірінші аталған сайлаушы бейнені қайта бағалап, өзіндік ой-пікір қорытады, ал екіншісі жарнаманы теріске шығарып өзінің бастапқы, үйреншікті пікірінде қалады. 5 нұсқа. Бұрынғы күмәнді образды бекітетін жаңа ақпарат қандай сайлаушының болмасын сол бейне туралы осындай ойын қуаттай түседі. 6 нұсқа. Бұрынғы жағымсыз бейнені теріске шығаратын жаңа лайықсыз ақпарат бір сайлаушыны өз бағдарын қайта қарауға бағыттауы тиіс. Екінші сайлаушы БАҚ-та, жарнамада берілген ақпаратты мойындамай, өз жолында қалады. Демек, саяси жарнаманы қабылдауға азаматтардың саяси мәдениеті деңгейі, білімділігі мен біліктілігі дәйек болмақ. Саяси жарнама біздің қоғамымызға өте қажетті құрал. Мәселен, партиялардың көптігі және тұғырнамаларындағы ұқсастық халықты әбден шатастырады. Сонымен қатар, түрлі партиялардың бағдарламаларымен толықтай танысып шығатын азаматтардың саны аз болатындығы белгілі. Сондықтан жарнама саяси тұжырымдамалар мен бағдарламалар түсінігін жеңілдетіп, оның мәтіндерін эмоцияландырады, лозунгтік, ұрандық сөздерге айналдыра отырып, сайлаушылардың сенімін қалыптастырады. Саяси коммуникацияның үздігі, Франсуа Миттеран, Жак Ширак, Лионель Жоспен, Александр Квасьневский сынды саясатшылардың саяси кампанияларын жетістікке жеткізген Жак Сегела: “Жарнама қазір тек сауданың ғана сөзі емес. Ол саясаттағы сөз, қоғамдық қатынастардағы сөз, адамгершілік сөзі”, - деп есептейді. Ол сайлау науқанын ұйымдастырушылар мен үміткерлерге өзінің ұсынған сегіз өсиетін ұстанғандарын қалайды: 1) дауысты партияға емес, адамға береді; 2) дауысты идеологияға емес, идеяға береді; 3) дауысты өткенге емес, болашаққа береді; 4) саяси емес, әлеуметтік бейнеге дауыс береді; 5) дарынсыздыққа емес, адам-аңызға дауыс береді; 6) үйреншіктілікке емес, тағдырға дауыс береді; 7) жолы болмаушыға емес, жеңіскерге дауыс береді; 8) түсініксіз құндылықтарға емес, шын орындалатын құндылықтарға дауыс береді. “Сайлау бұл - драматургия, - деп тағы жазады Ж. Сегела. Сайлаушылыр тек үміткерге сенген тұста ғана дауыс береді. Саяси кеңесші науқанның барысын халық күткендей етіп дайындауға тиіс. Жалған уәделерге орын бермей, тек орындалатын уәделерді сайлаушыларға ұсыну керек. Дегенмен, бәрін бірге емес, қажетіне қарай кезеңдерге бөлген дұрыс. Сонда ғана фильм ырғағы жағдайларға мойын сұнып және оның соңы біреу ғана: сіздің жеңіс”. С.Ф. Лисовский өзінің еңбегінде А. Дейянның төмендегі анықтамасы саяси жарнама ұғымына сай келетінін айтады: “Жарнама - бұл бұқаралық ақпарат құралдары және басқа байланыс түрлері арқылы кез келген тауарды, өнімді, фирманы, мекемені, кандидатты, үкіметті ақылы және біржақты үндеу”. “Никколо М” саяси кеңес беру орталығының шығармашылық тобы дайындаған ғылыми еңбекте, саяси жарнаманың келесі типологиялары ұсынылған: Саяси жарнаманы қабылдауға байланысты классификациялау: - визуалдық (буклеттер, сыртқы жарнама, плакаттар, листовкалар, күнтізбелер); - аудиолық (радиохабарлама); - аудиовизуалдық (теледидарлық және киножарнама). А. Дейянның классификациясы: - қатаң саяси жарнама - қысқа мерзімді мақсаттарға қолданылатын, жылдам реакцияны қажет ететін жарнама; - жайлы саяси жарнама - белгілі тұлғаны, қажетті көңіл-күйді қалыптастыратын жарнама. Саяси жарнама қызметтерін Ф. Коттлердің классификациялауы: - ақпараттық; - ақыл-кеңестік; - салыстырмалы; - ескертпелі; - бекітуші. Саяси жарнаманы тарату түріне байланысты Л. Девлин классификациясы: 1 қарапайым - кандидаттың журналист пен телекөрермен алдындағы жауабы; 2 негативтік - бәсекелестердің танымалдылығын түсіруге ұмтылатын жарнама; 3 концептуалдық - сайлауға түскелі жатқан кандидат идеяларын сайлаушыларға жеткізу; 4 “шыншыл кино” - кандидаттың сайлаушылармен әңгімелесу кадрлары; 5 “жеке сенім” - беделді тұлғалар мен кездейсоқ азаматтардың саясаткер туралы айтқан позитивті пікірлері; 6 “нейтральді репортер” - журналист кандидат туралы ақпарат береді; 7 “қимылдағы кандидат” - саясаткердің маңызды мәселелерді шешудегі қатынасын көрсетеді. М. Керн жарнамалық роликтің екі түрін бөліп көрсетеді: - кандидат тұғырнамасы ұсынылған ролик; - кандидат ұраны берілген ролик. Р. Джослин классификациясы: Саяси жарнаманың риторикалық типтері: - кандидатты танымал ете түсу; - бәсекелес оппонентке шабуыл; - шабуылға берілген жауап. Саяси менеджмент саласының маманы Г.В. Пушкарева саяси жарнаманың төрт ерекшелігін көрсетеді. Біріншіден, ақпараттық өнімді дайындаушы коммуникатордың қимылы мен қабылдаушы реципиенттің аралығы мезгілмен бөлінеді. Екіншіден, саяси кампанияны жүргізушілер өнім жасау процесінде толық бақылау жүргізе алады. Үшіншіден, жарнамалық өнім реципиентке өзгеріссіз ұсынылады. Төртіншіден, саяси жарнама тегін түрде еш жағдайда жүргізілмейді. Саяси жарнама саласындағы белгілі американдық маман Роджер Эйлис пікірінше: “Науқан тұсындағы баспасөзді болып жатқан оқиғалар суреттемесі, қатысушылар қателіктері, кадрға түскен тараптар қақтығыстары, сайлау жарысы жолындағы қоғамдық пікір қорытындылары қызықтырады”. Саяси менеджерлер мен имиджмейкерлер саяси жарнамамен жұмыс жасауда оның таралуының төмендегі түрлеріне көңіл бөледі: 1. Бұқаралық ақпарат құралдарындағы жарнама: а) процестегі жарнама: жарнамалық үндеу, мақалалар, шолулар, сұхбат, басқа да саяси жарнамалық сарындағы репортаждар; б) радио және тележарнама: радиожарнама: радиолық үндеу, радиороликтер, радиожурналдар, репортаждар, сұхбат, эфирдегі әңгімелесулер; тележарнама: телероликтер, телеүндеу, телехабарлар, телерепортаждар, телеқойылымдар, телебаяндама, теледебаттар, “дөңгелек үстелдер”; в) аудиовизуалдық (экрандық) жарнама: жарнамалық кино және бейнефильмдер, роликтер, бейнеэкспресс-ақпарат, слайд-фильмдер. 2. Сыртқы жарнама: жарнамалық қалқан, панно, стендтер, афишалар, транспоранттар, плакаттар, үлкен формадағы парақшалар; - жарықтық экрандар, табло, жүгіртпе жолдар; - көліктегі жарнама: салонішілік, сыртқы жапсырмалық; - басқа да сыртқы жарнамалар: әуе шарлары, аэростаттар, сенсациялық қойылымдар. 3. Паблик рилейшнз шаралары: - тұсаукесерлер, баспасөз конференциялары, симпозиумдар, семинарлар, ғылыми-тәжірибелік конференциялар; - қайырымдылық шаралары, қоғамдық шаралардағы демеушілік; - қоғамдық маңызды тақырыптағы көрермендік сөйлеулер. 4. Баспалық жарнама: парақшалар, плакаттар, конверттер, открыткалар, хаттар, брошюралар, үндеу, шақырулар, бағдарламалар, күнтізбелер, визиттік карточкалар. 5. Тікелей почталық жарнама: баспалық жарнама материалдарын тарату. 6. Жарнамалық ескерткіштер: күнтізбелер, вымпелдер, значоктар, іскерлік сыйлықтар. 7. Компьютерленген жарнама: жарнамалық ақпараттарды арнайы компьютерлік жүйелерге орналастыру. Жоғарыда аталған жағдайларға қарап, бүгінгі таңда саяси жарнаманың ұғымы мен мазмұны айқындала түскенін байқау қиын емес. Сонымен бірге, аталған тәсілдер күнделікті түрде тиімді қолданылып

Дайджест дегеніміз ағылшынның digest сөзінің қазақша баламасы. Жалпақ тілге салып айтар болсам, дайджест дегеніміз әр түрлі ақпарат көздерінен жиналған, кейде маңызды жерлері ғана берілетін басылым. Оның жинақ, кітапша, немесе журнал типтес баспа өнімі болуы мүмкін. Дайджест қағазы арқылы емес, ішіндегі әр жерден жиналған контенті бойынша ерекшеленіп тұрады. Дайджесті айдарлар мен тақырыптар бойынша, уақыттық ерекшеліктер бойынша шығаруға болады. Интернет сайттарда да дайджест жасауға болады. Сіздің дайджестіңізде жарияланатын мақалалар автордың немесе редакцияның рұқсатымен жинақталу керек, міндетті түрде ақпарат көзіне сілтеме берілу керек. Ісіңіз оңай болу үшін тұрақты түрде мақала алып тұратын ақпарат көзімен алдын ала келісімге келіп алуыңызға болады.Дайджест - қысқартып алынатын ақпараттың мазмұндамасы. Трактат пен манускрипт арасында мәліметтерді іздеу қажеттілігі көнелікте пайда болды. Сол қажеттілік әдебиеттің дигестам - көне түрін өмірге әкелді. Латын тіліне аударғанда, бөлу, ретімен орналастыру, толығымен жазу деген мағынаны білдіреді. Дигесттер – манускриптегі негізгі идеялардың, фактілердің қысқаша үзінділері. Олар білім концентраттар қызметін атқарады (бір орында жиналу). Қазіргі уақытты көне дигесттер екінші рет дүниеге келді. Олар жаңа жағдайларда қайта туылды және «дайджесттер» деген жаңа атауын алды, ағылшын тіліне аударғанда «қысқаша мазмұндама» деген мағынаны білдіреді.Дайджестті құрайтын негізгі әдіс-тәсілдер: автордың басты ойлары, ол ең маңызды хабарлаған фактілер мен цифрлар өзгертуге болмайды. Ақырында деректемеден олар үшін ең маңызды немесе басқа алғашқы ақпараттың мақсаттары үшін сығулар пайда болады. Дайджестің құрастыруы мен дайындалудың мақсаты оны жеңіл оқу, оны қызықты және ғибрат аларлық жасау. Дайджесттерді құрастырудың әдістері тақырып көрсеткіштердің дайындау тәсілдеріне сәйкес. Мында да іздестіру ұйғарым, келешекті мазмұн, және үлгі-жоспар боп көрсетілген, мәтіндерді саралау және олардан керекті көріністерді шығару, тараудың бірінші кезеңде құрастыру маңызды. Дайджестердің тақырып көрсеткіштерден айырмашылығы осында - көрсеткіштерді құрастырғанда құжаттар топталу бірлік болып табылады, ал дайджесті құрастырғанда – мәтіндердің үзінділері. Дайджестің дайындауы келесі кезеңдер бойынша жүзеге асырылады:- дайындық кезең (тақырыпты таңдау және зерделеу; оқырман сұранысын анықтау; тақырып бойынша құжаттарды табу);- негізгі (библиографтың жиналған құжаттардың мазмұны мен түрімен танысу, құралға қосуға болатын мәтіннің үзіндімен танысу, тарау бойынша материалды бөлу);- қорытынды (анықтама аппаратын дайындау, құралды редакциялау және дайындау). Дайджестер үшін сипатты:* тақырыптың біржақтылығы;* мәселені қараудың аспектілердің айырмашылығы;* әр түрлі саладағы мамандар қолданатын терминологиядағы айырмашылық;* мәліметтердің болатын қайшылықтар, әр түрлі авторлардың көзқарастарының дәл келіспеуі Осының бәрі материал топталуына және көз жетерлік, ақпаратты қабылдауын жеңілдететін және дәл келіспейтін концепцияларда, нәтижелерде немесе қорытындыларда осы түрінде көрсетуіне ерекше көңіл бөледі. Дайджестің құрылымы келесі түрде болады:* титул парағы;* мазмұны;* алғы сөз;* әдетте тарауға бөлінген негізгі мәтін;* пайдаланған әдебиеттер тізімі;* қосымшалар (иллюстрацияланған материал);* негізгі атаулардың сөздігі (керекті жағдайда) Дайджестер электрондық түрде де жасалады, ал оқырмандар назарына оларға ең қолайлы құрылымында ұсынылады. Негізінде бұл баспа нұсқау немесе ксерокөшірмелер. Дайджестер оқырмандармен жеке жұмыс істегенде де, кітапханалық көрмелерді ұйымдастырғанда да, көпшілік іс-шараларды өткізгенде де қолданылады

Журналистикаға кіріспе. Ақпаратты жинау, өңдеу және таратудың түрлері мен әдістері туралы ғылым ретінде журналистиканың шығуы мен дамуы. Журналистік қызметтің құқықтық негіздері. Журналистика қызметтері. Журналистика қағидаттары. БАҚ бостандығының мәселелері. Журналистік шығармашылықтың тиімділігі. БАҚ типологиясы. Журналистика кәсібінің шығармашылық сипаты. Шығармашылық өлшемдері.•Көне орыс әдебиетінің тарихы•ХVІІ ғасырдағы орыс әдебиетінің тарихы•ХІХ ғасырдағы (1-жартысы) орыс әдебиетінің тарихы •Балалар әдебиеті•Орыс әдеби сынының тарихы•Антикалық әдебиет•Орта ғасырлар және Қайта өрлеу дәуіріндегі шетел әдебиеті•ХVII-XVIII ғ.ғ. шетел әдебиеті•ХІХ ғасыр шетел әдебиеті• Журналистика – өмір айнасы. Ол өмірді сипаттап қана қоймай, онда болып жатқан іс-әрекеттер жөнінде ой тастайды, қоғамға жол сілтейді, бағыт-бағдар алуына көмек етеді. Осылайша журналистика маңызды қоғамдық-саяси рөл атқарып, жұртшылыққа әлеуметтік белсенділік туғызып, шындықты ашып береді. Журналистік қызмет халықтың керегіне жауап беріп, әлеуметтік дамудың жолдарын жариялап отырады. Журналист бұл салада қоғамдық-саяси қызмет жасаудың өнерін игере біліп, әлеуметтік процестерге өз еңбегімен белсене араласады.

Журналистикадағы БАҚ процесс негізінен неше сатыдан тұрады 3 сатыдан

Журналистің моральдық-этикалық принциптері. Моральдық-этикалық принцип – қызмет бабы барысында журналист ұстанатын заң, ереже, шарт, тәртіп һәм мінез. Принциптің ұлттық ұғым-мағынасы:Журналистің қызмет бабы барысындағы моральдық-этикалық принциптері журналистиканың жалпы принциптері (көпшілік-бұқаралық, демократиялық, шыншылдық, объективтілік, гуманистік, патриоттық т.б.) негізінде қамтылады. Принцип – негізгі қағида, кейде, ереже деп те айтылатын латын тілінен енген термин сөз. Журналистің принциптері:1. Журналист өз ұжымына, өз басылымына жан-тәнімен беріліп, адал қызмет етеді. Бұл оны әрі міндеті, әрі принципі.2. Журналист өз сөзіне, өз ой-пікіріне жауапкершілікпен қараумен қатар халықтың да ой-пікірімен санасуға және құрметпен қарауға міндетті.3. Журналисттің алдында әрдайым: «Аудитория үшін не істеуім керек? Бұл жазғандарым халыққа қажет пе? Олардың арман-мүддесін қозғай ма? Уақыттарын алмаймын ба?» деген сияқты этикалық сауал-сұрақтары тұрады. 4. Деректерге бай, ақиқат шындығы зерттелген, жан-жақты ойластырылған материалды ғана журналистің аудиторияға ұсынуға толық моральдық этикалық құқы бар.5. Журналистің біреулерді қаралап та, мақтап, мадақтап та өтірік жазуға құқығы жоқ. Ондай жағдайда журналистер аудитория алдында, заң алдында, ар алдында жауап береді. 6. Дерек, мәлімет жинау барысында журналист шындыққа қашан көзін жеткізгенше ішкі қарсылығын, мәселеге қосылатын қосылмайтынын білдірмейді.7. Қандай жағдайда болмасын, кіммен сөйлеспесін, журналист алдында отырған адамның салт-дәстүрімен санасып, жеке басының кемшіліктерін көре шұқып айтпай, керісінше оны байыппен, сабырмен мұқият тыңдауға, дауыс көтермеуге, қажет жағдайда денсаулығын да ескеруге тиіс.8. Әдепті, мәдениетті журналист қызмет бабы барысында адамдарды жұмыстарынан қалдырмау үшін, «сізбен қай жерде, қай уақытта кездескенім дұрыс болады» деп олардың өздерімен ақылдасады, уақыт белгілейді.9. Журналист ағайын-туыстарының арыз-шағымдарын пайдаланған жағдайда аса сақ, абай болғаны жөн.10. Журналист баспасөзде автор ретінде ғана емес, редактор ретінде де көріне алады. Әдептен озбай, ол редакцияда істемейтін әріптесінің шығармаларын сынап, мінеуге де қақылы. 11. Журналист не редакция қызметкері авторлар материалына ойдан бір түйір дерек қоспайды.12. Журналист жіберген қатесін мойындауға, кешірім сұрауға міндетті. 13. Жарық көрген материалы үшін журналист ештеңе дәметпейді.14. Газет-журналдар қалың оқырмандарға арналған. Оның бетін жарнамаларға қаптату әдеп-нормаларға қайшы. т.с.с.

Журналист ік қызметті ұйымдастыру Мәдениет көп мағыналы ұғым. Қайсыбір мәліметтерге қарағанда, оның ағылшын тілінде 160, Батыс Еуропа елдері тілдерінде 250-ден астам анықтамасы барға ұқсайды. Мәдениет сөзі – термин, араб тілінен «маданият», мағынасы: «адам баласының қоғамдық саласындағы табыстары мен ақыл-ой жөніндегі жетістіктерінің жиынтығы». Этика сол сан-салалы мәдениеттің құрамдас бөлігі, жаратылысы айрықша әлем. Журналистік жауапкершілік – журналистік әдеп әлемі тақырыбының бір үлкен тарауы. Бұл мәселеде мерзімді баспасөз беттерінде жарияланған журналистік шығармашылықтағы әдеп-мораль нормаларын сақтау жайына баса назар аударылады. Журналист өз қызмет бабында, шығармашылығында Қазақстан Республикасының Ата Заңын, Қазақстан Республикасының Бұқаралық ақпарат құралдары туралы Заңның, халықаралық шарт-ережелерді және редакциялық жарғыны басшылыққа алады. заң нормаларын сақтамау, заңды құрметтемеу – заңсыздық. Әдепсіздік. Журналист мұндай жағдайда заңның алдында жауап береді. Моральдық-этикалық тұрғыдан журналист әр хаттың артында адам бар, адамның тағдыры бар, көз жасы, үміті бар деп түсінеді. Еңбекшілердің хат-қолжазбаларына қамқорлықпен, құрметпен қарау жайында кешегі (кеңес) қоғам тұсында да аз талап қойылған жоқ. «Совет баспасөзі мен радиода қоғамдық бастамаларды одан әрі жақсарту туралы» және «Совет баспасөзінің жұмысшы және село тілшілерінің бұқаралық қозғалысына басшылықты жақсарту туралы» қаулыларының негізгі принциптері қазір де маңызын жойған жоқ.Авторлар мен тілшілер – басылымдардың негізгі тірегі, сенімді күші. Журналистік іскерлік, журналистік шеберлік тек шығармашылықпен ғана өлшенбейді. Іскерлік, шеберлік автор тарту, авторлармен жұмыс мәдениетінде де көрінеді. Журналист және оның жүріс-тұрыс әдебі. Журналист жұмыс үстінде. Журналист жол үстінде. Журналистің жұмыс күні. Журналистің жұмыс столы. Журналистің жұмыс жоспары. Журналистің жұмыс киімі. Журналистің жұмыс құралдары. – Бәрі-бәрі журналистің жүріс-тұрыс әдебіне енеді. Бұл әдепке қатысты заңдылықтар тікелей теледидар функциясына, бағытына байланысты. Мысалы, ақпараттық функцияны орындайтын жаңалықтардағы жаршылар (дикторлар) тиянақты болуы керек, бұл оның киіміне де, өзін ұстауына да қатысты. Оларда артық қимыл жасау (көздерін жыпылықтатып, теңселіп, қолдарын ербеңдетіп және т.б.), күрделі, түс