Глухонды кристаллизатор 2 страница

Болатты көбінесе негіздік электр пештерінде қоспаларын тотықтандырып және тотықтандырмай балқытады.

Электр пештерінде болат өндіру

Балқытудың басқа агрегаттарымен салаыстырғанда, электр пештерінде балқытудың артықшылықтарына мыналар жатады.

1. Жылдам қызып, 2000˚C-қа дейін жылудың тұрақты болуы.

2. Тотықтанатын, бұрынғы қалпына келетін немесе бейтарап атмосфера және вакуум жасау мүмкіншілігі. Соның арқасында электр пештерінде мапасы жоғары және арнайы қасиеттері бар, зиянды қоспалары аз болаттар қорытуға болады. Металлургиялық электр пештері доғалы және индукциялы болып бөлінеді.

Балқыған болатты құйып алу тәсілдері

Балқыту пештерінде балқыған болатты шөміштерге құйып алып, көпір кранмен оны сом тьемір құятын жерге жеткізеді. Ол шөміштердің сыйымдылығы 5-250 т аралығында. Ірі балқыту пештерінде болат қорытқанда, шөміш сыйымдылығы 400 тоннаға дейін болады (диаметрі мен биіктігі 6 м-ге дейін).

Болатты өндірудің әдістері

Болат өндірудің конвертер әдісі

Конвертер деп іші отқа төзімді кірпішпен астарланған болат ретортаны айтады. Конвертерде болат алу әдісін 1854 – 1856 жылдары ағылшын Г.Бессемер бірінші болып қолданған. Бастапқыда бұл әдіс бойынша болат алғанда, конвертерге қүйылған сүйық шойынды астынан ауамен үрлеген.

Болат өндірудің мартен әдісі

Мартен үдерісін 1865 жылы француз металлургтары Э. Мартен мен оның ұлы П. Мартен ұсынған. Мартен пеші жылынды және регенеративті пеш болып табылады. Оның балқыту кеңістігінде газ тәрізді отын немесе мазут жағылады.

 

№2 билет

 

1. Көлбеу БҮҚҚ қандай кесектерді құю үшін қолданылады

1.Дайындамаларды үздіксіз құю машинасы (немесе болатты үздіксіз құю қондырғысы) сұйық металдың кристаллизация процесі және құйма дайындамалар (кейде кесек деп аталады) жасалатын үздіксіз құю агрегаты.

1.БҮҚҚ-ның негізгі түрлері

БҮҚҚ-ның сырғанауы арқылы құйманы кристаллизатордан алу. БҮҚҚ-ның бұл түрі, айтылғандай, көп қолданысқа ие және көптеген түрлері бар.Қондырғының негізгі осьінің бағытталуына байланысты (сурет 1) бөлінеді: а - БҮҚҚ тік бағытты, б - құйманың майысуы арқылы, в - тік-радиальды, г - радиальды,д - қисық сызықты, е – бұрылысты-қисық сызықты, ж – көлденең.

 

 

1-сурет. кристаллизатордан құймаметал керуімен УНРС бір түрлері;

1 — кристаллизатор; 2 — балқыған құймаметал

   

Құйылған құйманың формасының бұрылысына байланысты бөлінеді: слябты БҮҚҚ-ы, блюмды және сұрыпты, БҮҚҚ-ының дөңгелек бұрылысты дайындаманы құю, толық құбырлы дайындаманы, қиын профильді дайындаманы, дайын прокатқа ұқсайтын.

 Өндірісте көп қолданылатыны – слябты БҮҚҚ (қалыңдығы 150-300мм және ені 2600мм дейін жұқа құймаларды құйғанда),сұрыпты және блюмды (өлшемі 400х400мм болатын квадрат тәрізді құймалар құюда және үлкен енінің қалыңдығына қатынасы(1,5-2,0мм дейін) қалыңдығы 300мм дейін тікбұрышты құймалар),аз қолданылатын БҮҚҚ - ол диаметрі 500мм дейінгі дөңгелек құймаларды құюға арналғандары.Толық құбыр дайындамаларын құюға және қиын профильді дайындамаларды жасау әлі өндірісте игерілуде.

 

Соңғы жылдары жіңішке слябты(қалыңдығы 30-70мм) құюға арналған БҮҚҚ –ын енгізе бастады.

Бір болат құю шөмішінен бір уақытта ағызып алынған құймаларды алу санына байланысты БҮҚҚ-лары бір-,екі-,көп өзекше бола алады, өзекшелерінің санын арттырғанда қондырғының өнімділігіде артады. Әдетте слябты БҮҚҚ - екі өзекті,ал сұрыпты және блюмдыны – үш өзекті етіп жасайды. БҮҚҚ – нан ағызуды болат құю шөшішіндегі болатты толық ағызғанша жасайды немесе металды үздіксіз бірнеше шөміштен ағызады.

Құйманың құю белгілі ұзындықта (6-10м) болатын жартылай үздіксіз құю қондырғыларында қолданады.Бұл құймаларды кейін салқын күйінде кеседі.

Құю жылдамдығы, яғни қалыңдығы 150мм болатын құйманың қозғалу жылдамдығы 0,5-тен 1,5-2,5м/мин аралығында, бірақ кейбір БҮҚҚ-ларында ждылдамдығы артқан, аз қалыңдықты құймаларды құйғанда құю жылдамдығы 4-8м/мин болады.

БҮҚҚ-ның сырғанауысыз арқылы құйманы кристаллизатордан алуды- болат құюда соңғы жылдары қолдана бастады.Сырғанаудың жоқтығын кристаллизатордың беттік қозғалысымен құйманың бірге қозғалуымен жіне 2сурет. УНРС тің тіке күйдегі схемасы:

1 — болатқұйғыш ковш; 2 — аралық ковш; 3 — кристал­лизатор; 4 — кристализатордың тіреуіш қабаты; 5 — Кристаллизатор тербелу механизмы; 6 — ­ брустардың тіректі секциялары; 7 — сығу механизмдері ­ және брустардың ауыспалылықтары және дөңгелектердің

; 8 — Тіреу бағана; 9 — тіреу бағаналар секциясы; 10 —тартушы көтерме; 11 — газкескіш; 12 — Көтергіш арбаша жолы; 13 — құймаметал көтергіш арбаша.

 

құйманың қалыпқа келуі басталғанымен толықтырады, бұл сұйық металдың салқын бетке жетуін қамтамасыз етеді,яғни кристаллизатор есебінде. 

Мұндай БҮҚҚ-ның негізгі түрлері: барабанды және сұйық металдың бетіне беретін айналатын барабанды бір ленталы немесе үздіксіз қозғалатын лента,металды айналыстағы екі біліктің ортасына берілетін – екі білікті,металды айналыстағы үздіксіз ленталы ортасына беретін – екі ленталы, металды айналыстағы барабанды және лентаның ортасына беретін – барабанды-ленталы.

Соңғы типті УНРС қимасы бар құймалар құйу үшін пайдаланылады   

 

 

Рис. 3. қисық сызықты слябты УНРС:

1 — болатқұйғыш ковш; 2 — аралық ковш; 3 — кристал­лизатор; 4 — крис­таллизатордың тіреу рамкасы; 5 —кристаллизатордың қозғалтқыш механизмі; 6, 7, 9 — дөңгелекті өткізгіш секциясы (сәйкесінше онтөрт-, он- және

төртроликті); 8 — тіреу бал­калары; 10 —  роликтердің қысылу және орын ауыстыру механизмдері; 11 — газкескіш; 12 — рольганг

 

 

 Радиалды УНРС метал кристаллизатордан шығар кезінде, доға қалпында, бірқалыпты радиусқа ие болады. Толығымен қатқан металды горизонтальды күйге маиыстырады.

Қисық доғалы УНРС қондырғысында кристаллизатор қисығы бойынша маиысады, одан соң екінші рет салқындау кезінде қисық үлкейе түседі. Кристаллизатор соңында металды горизонтальды күйге келтіруге арнайы роликтер орнатылған

Машина конструкциясы, металдың горизонтальды жүруі цехтың боиымен орындайды. Сол жерде де металды бөлшектеп ұзындық бойынша кеседі. УНРС максимальді радиусы металды шығарарда 350мм ге дейін және 12м болады.

 

 

 4 сурет. Қатып қалған балқыманың майысуы бар БҮҚК (б):
1 — аралық ковш; 2 — тік кристаллизатор;

3 -  кристаллизатордың айналу механизмі; 4 — тіреу роликтері; 5 — тартып алатын клеть; 6 — майысатын  валка; 7 —құймаметал; 8 — тартушы дұрыс клеть;

9 - газкескіш; 10-12 –   вертикальды, майысатын және радиалды өткізгішті роликті аймақтар; 13 — өткізетін машина

 

Бұл машиналардын ең басты артықшылығы вертикальдіге қарағанда: ұзындығы аз, сол себепті қондырғысы да арзанға шығады, металды құюды тездетеді және де металдың ұзындығын артыра алады.

УНРС слиткінің маиысуымен жүруі.

УНРС та слиток басында вертикальді жүріп роликтер көмегімен майысады.

 

Өтуден кейін доға төменгі нүктелері кесек дұрыс тартушы дестелерге тигізеді, содан соң кесек газ кескішпен кеседі горизонтальдық жайға оның аударады. Негізгі адамгершілік бұларды құрулардың салыстырумен қисық сызықтылармен және тарамдалғандармен - көбірек қарапайымдар изготовледе ­ нии және қызмет етуде түзу сызықтылар кристаллизатор және екінші қайтара салқындау аймақ үстісі, бірақ құру жалпы биігі бірнеше көбірек, (2-4 м).

     

Горизонталды УНРС.

Горизонтальдық үлгі құруларының көпшілік жұмысының негізі ­ - кристаллизатор кесегі оқтын-оқтын керуінде.

Мына үлгі машиналарының технологиялық осы орналасқан жерінде немесе бұрышқа еңкейтілген 15° горизонталінде. Құйғыш ожаудан болат түседі (5-сурет) Футеровкалы металқабылдағыш және онан

 

5-сурет. УНРС тің горизонтальды схемасы:

1 — болатқұйғыш ковш; 2 — металқабылдағыш; 3 — отқатөзімді бөлгіш сақина; 4 — кристаллизатор; 5 — екіқайтара салқындату аймағы; 6 — сулы бүріккіш; 7 - құймаметал; 8 — құймаметалды тартқыш құрылғы; 9 - газдыкесу; 10 — рольганг

 

 

әрі қатты қосылған оларға кристаллизатор бөлетін сақина 3, тесік арқылы ­ қайсыда кристалли қуыстары мөлшері шамалы азырақ ­ кептелудің. Метал селімен жылы соққылардың және шаюға қарсы берік бөлетін сақина тиісті болу, аз болу ­ жылу өткізгішпен, болат осында ұйып қалмады үшін, және оған қата бастаған метал тиісті жабыспау; тостағанға бөл ­ етжеңді сақина қылқанды орман нитридынан істейді.

Кристаллизатордан кейін қатып қалған сырттағы кесек екінші қайтара салқындау аймағына тигізеді, алдына келіп су  форсункалардың жүйесімен рольгангті өзімен; әдеттегі тіреу құрылғылары жоқ болады, ферростатикамен аз қысым артынан сондықтан адырату кесек қабықтары болмайды. Оқтын-оқтын онан әрі механизм орналасқан ­ кесек тартылуы. Алға механизмі кесекті басқаша орналастырады, артқа содан соң қайтып келеді, кейін ненің циклы ­ қайталанылады; уақытқа механизм кері қозғалыстары кесек қалады -, немесе артқа шегіндіру. Циклдардың саны 20 200 минутқа өзгереді. Периодты кесек керуі кристаллизатор тербелуін ауыстырады, қолданылатын тік және қисық сызықтыларды іліну қақпайлауына арналған машиналарда және жарылулардың кристаллизаторда кесек қабықтары. Керу механизмының ар жағында көлікке арналған қозғалтқыш доңғалақтармен газ кескіш және рольгангі орналасқан ­ қоймаға шет қалған дайындаулар.

Горизонтальды УНРС квадрат қима сортты кесектерінің құюы үшін қолданады және тік бұрышты қиманың, квадратты қалыңдық 200 мм ге дейін және дөңгелек дайындаманың диаметрі 330 мм ге дейін; құю уақыты 4м/мин.

УНРСпен горизонтальдықтар аз биік артынан габариттар кез-келген цехке тізімге кіргізіледі және артынан ең алдымен қондыруға арналған ­ бар болуларды цехтерде құймақалыпта құю ауыстыруы жанында ­ толассыз құю. Көшіру мүмкіншілігі басқа ­ жұмыс жасап тұрған цехтерде УНРСпен горизонтальдық сай болуы: кішкене күрделі шығынның аз биіктер және жабдықтау аз сандары сол себепті; персоналдың азат рұқсаты ­ бәріне УНРС түйіндеріне олардың сол себепті орналастырудың ­ цех өңір емес; қажеттілік жоқ болуы жөнге салу ­ кристаллизаторға метал жүруі, ол сондықтан кесек керулері жылдамдықпен анықталады; бет қашықтауы сұйық ­ кристаллизатордан метал госы, не кесекте шығарады деп ­ фекты тотығу артынан және салқындаудың метал беттері.

УНРС кристаллизаторда кесек сырғанаулары

Осы типтің УНРС құрылғысы жане қызметі, бұрын белгіленгендей кристализатордың жұмыс беті оның құрылуының алғашқы мезетіндегі құймамен бірге ауыстырылуына негізделген; мынау олардың өзара сырғанауы және көріну шығарады кесек аралық қажалу мына күштерінің және кристаллизатормен. Қажалу жоқ болуының арқасында бұлар УНРС ­ зволяют маңызды аз жуандық кесектері құйып алу және маңызды үлкен жылдамдықтар жанында, немен УНРСпен дәстүрлілер кристаллизатордан кесек керуімен.

Бірнеше түрдің байқалған және енеді немесе қаналады: -; дабылдықтар шек қоятын доңғалақпен немесе ол; бір - және двухленточные жаппай немесе көбелек құрты баулармен (барлық жолақтардың құюы үшін қызмет етеді және баулардың жуандықпен 10-20 миллиметр үлесімен) және барабанно - ленталық немесе роторлықтар (кесектердің құюына арналған қимамен, тік бұрыштыға таяу 160мм ге дейінгі жуандықта).

 

УНРСпен салу және қанау әдеттегіге қарағанда айтарлықтай арзанға өкізіледі; кристаллизаторда кесек сырғанауымен; онан арғы прокатка жанында энергия бөлінулерді сонымен қатар аласарады, дәл осылай прокаткаға арналған жіңішке ­ дайындамаға кішкене қуаттылықтың орнағы қажет болады.

Еківалкалы УНРС жалпақ кесектерді алуы үшін қолданады (жолақтардың, баулардың). сондайларды құруларда (6, а - сурет) үстіңгі жағынан аралық ожаудан сұйық метал әпереді үшін ­ екі аралық зор паралельді бір-біріне айналдырғанда қарсы шығу салқындатылатын дестелермен (доңғалақтармен); дестелердің шеттерінде көлденең пластиналарды орналасқан (тақтаның), бүйірлерден құю кәсіпорны кеңістік шек қойылатындар. Аралық дестелермен құрылады (6, а - сурет) тарылған шұңқыр төмен сұйықтың лақтырды ­ ла; жоғарғыда дестелердің беттеріне оның бөлімінің кесек сыртқы қабығы қалыптасады, айналған дестелердің беттердің жақындасуы сол себепті қысуға бұдан былай душар болады. Сайып келгенде, дестелер кристаллизаларды біреудің рөлін атқарады ­ тордың және кесек қысуын бір уақытта өндіреді. Кейін сіздер ­ дестелерден жүрудің кесек июші құрылғы арқасында 3 және доңғалақтардың жүйелері жатық жағдайда горизонтальды аударады.

6-сурет. УНРС кристализатордағы құймаметал сырғанауы:

а — еківалкалы; б — шек қоятын доңғалақсыз барабандық үлгісі; в — шек қоятын доңғалақты барабандық үлгі; г — екіленталы; 1 —аралық ковш; 2 — Салқындатылытын десте; 3 — июші құрылғы; 4 — бағыттаушы дөңгелектер; 5 — құймаметал; б — Түзететін доңғалақтар; 7 — салқындатқыш барабан; 8 —науа; 9 — Созған дестелер;   10 — шешілетін сына; 11 — шекқоюшы доңғалақ; 12 —тіреу доңғалақтары; 13 — лента; 14 — лентаны салқындатқыш.

 

 

Дестелер аралық саңылауға сұйық метал түп қажетті ­ вать енмен біркелкі кесек отливаемогосы; ме беруін ­ науа арқылы талла ашық ағыстармен жүргізеді немесе погружными метал деңгейінің астына стакандармен (жалпақ стакандар саңылаумен шығатын тесікпен немесе шамалы дөңгелек тесіктермен).

 

Дестелердің диаметрімен 1-5 мм жылдамдық отливаемогомен жалпақ кесек жуандығы жанында оны қозғалыстар құрастырады | миналардың; дестелермен және возмож кесек қабық контакті аз уақыты келеді УНРСпен сондай ен кесек отливаемогосы жетіспеушілікпен 800 мм. жетеді ­ үстіңгі жарылулардың білім носты кесек жіңішке қалыптасушы қабықтары түр өзгерту жанында

Жолақтардың құюы үшін қызмет етеді және баулардың. Бұларды құруларда сұйық метал айналған бетке әпереді айнала салқындатылытын бар горизонтальдық осьтары ­ УНРСпен сондай бана. екі бір түрді өңделген: - ­ чительным доңғалақпен (6, в-сурет) және онсыз (6,б-сурет). Дабыл диаметрмен ішінен қуыс 1 м, болат жапырақтан оның жұмысшы беті сумен суылады, не обеспе ­ чивает төменгі бет салқындау жолақ отливаемойы; жолақ жоғарғы сыртқы беті кейде суытады ­ дой, форсункалармен ұнтақталушының, немесе салғырт газ селімен.

Жолақ контактісі аймақтарының бойлық артуына арналған шек қоятын доңғалақ басқа 12(6- сурет) тіреу доңғалақтармен жабдықталған. шешілетін сына арқасында ағып жатқан жолақ дабылдан бөлінеді. Дабылдың айырылуынан кейін жолақ созған ­дөңгелек және жіп орауға арналған затқа содан соң, жолақ шумақталған рулонға түседі.

Қалай сұйық метал әпереді өрлеп келе жатқанды, дәл осылай және төмен түсе айналған дабыл беті; мыналар жанында оның біркелкі түсуі тиісті қамтамасыз етілу барлық дабыл еніне. Құруларда шек қоятын доңғалақ ­ бау отливаемойы (жолақтың) дабыл айналулары жылдамдықпен анықталады және санмен берілушіні балқыма дабылы бетіне. Алуына арналған мыналар жанында,балқыма қасиеттерінің тұрақтылық қажетті бау жуандықтары сырқыра ­ (температура, сұйықағу т.б.) және автоматты бақылау сенімді жүйелері және басқарудың құюмен. Көбірек перспективалы деп құрулар есептеледі шек қоятынмен ­ жүзбен, қайсылардың жуандық тұрақтылығы және тегіс үстінен ­ бау носты әсерлері шоттың артынан қамтамасыз етіледі ­ жүздің. Жолақтардың отливаемых жуандық және бауларды құрастырады 20 миллиметр үлесімен, ен 1000 мм, жылдамдық бірді жетеді ­ ливки 10 ом миналардың және көбірек.

УНРСпен ленталықтар, жіңішке жолақтардың құюына арналған қызмет ететіндер, мо ­ гут болу бір - және екіленталы құру (6, Г-сурет) параллель екі - жантайған болады ­ шексіз бау, Қозғалушылар бірдеймен жылдамдықпен. Болаттан көбелек құрты немесе жаппай баулар бола алады. Ішкімен бау жақтары сумен суылады; қысу зығыр ­ сен бау бойлай кеңейтуі 12. Құйылған жолаққа тіреу доңғалақтарды қамсыздандырады компен оның қызуы сол себепті ­ керетін доңғалақтармен.

Метал саңылауларға ленталар арқылы немесе науа арқылы, немесе жалпақ стакандармен беріледі.

Біреудің ұқсас құрулардан жаппай баулармен ("хезелет" құрастырған США) құю жылдамдығы жанында жуандықпен жолақтарды құйып алады 4-6 дан 15м/мин.

Роторлық немесе барабанды УНРС - ленталықтар қолданады, ереже сияқты, кесектердің құюына арналған трапециевидті (таяуды тік бұрыштыға) қиманың. Бір УНРСпен сондайлардың, литейнді - жалға берілетін агрегат құрамына кіруші,.7-суретте көрсетілген Айналған құю кәсіпорны доңғалақ аралық саңылауға үстіңгі жағынан сұйық метал аралық ожаудан түседі және қозғалушы баумен. Сулы салқындатумен мыс канал тоғында бекітілген болады, боламын ­ түрді кеңейтілетіннің трапеция үстіне, не құю барысында каналдан кесек шығуы жеңілдетеді (мөлшерлер - ­). шексіз болат бау 4, дестелермен екімен доңғалақтар жуандықпен тоғынға қысылады ал үшінші қозғалтқыш десте оның керуі және толассыз қозғалысты 3 қамсыздандырады. Қозғалушы бау қысылады ­ ду доңғалақтар, ұзындықпен кристаллизатор құрастыра, қайсыда кесек сырғанауы жоқ болады. Контакті аймағында доңғалақпен бауды сырттан суытады.

7-сурет. УНРС роторлығымен Литейно - жалға берілетін агрегат: I —болатқұюшы ковш; 2 — аралық ковш;

3 —қозғалтқыш десте; 4 -прижимные валки; 5 — лентаны салқындатқыш; 6 — бағыттаушы дөңгелек; 7 — сызықтық дөңгелек; 8 — шешілетін сына; 9 —тартушы доңғалақтар; 10 —құймаметал температурасын теңестіруші пеш; 11 — пышақтар; 12 — Тік прокатты көтерме; 13 — горизонталдық прокатты көтерме;

 

 

Төменгі бөлімде доңғалақтар кесек трапециялы каналдан алып шығады және сулысалқындатқыш арқасында жатық тарқатады ­ және доңғалақтардың қатарының, кейін ол түседі көтерме созған. Құю жылдамдығы (кесек қозғалыс жылдамдығы) УНРСпен 4-6м/мин жетеді.3. Литейно - жалға берілетін агрегаттар.

Толассыз құю бірлесуі прокаткамен, т.с.с. прокат ­ ыстық кесекті УНРСтан шығудан кейін, рұқсат етеді ­ метал қызуы операциясын прокатканың алдында және, энергия бөлінулердің деңгейі көрінетін төмендету. Сондықтан аналар ­ көптеген жылдардың чениесі литейно - жалға берілетін агрегаттардың жасауымен жұмыстарды жүргізіледі (ЛПА), УНРС біріктіретін және жалға берілетін стан. Негізгі қиындық мыналар жанында байлаулы анамен, не ско ­ кесек қозғалыс росты УНРСпен жоғары өнімділерді кристаллизаторда кесек сырғанауымен бірнеше бірдің домалатып жазылушы дайындау қозғалыстары жылдамдық төмен жалға берілетіндерді -. УНРС үйлестіруі болат құюы жанында жалға берілетінмен - жеңілденеді құруларда соңғы жылдары бастаушылардың қолданылу кристаллизаторда кесек сырғанау, обес ­ құю маңызды үлкен жылдамдық печивающихі, немен УНРСпен дәстүрлілер.

Жасалғандар қазіргіге ЛПА уақыттарының предусматри әдеттегі ­ вают кесуді бөлек дайындауларға кесек отливаемогосы, салқындаусыз беріледі жалға берілетін стан және қажеттімен дауыс жаңғырады мынада - жылдамдықпен.. Қорытылатын кесек бүгілісімен - ошақтарда болат УНРСқа 120т ожауда түседі, қисықтықтың радиус бар болушы және ­ слябымен жіңішке ливающую (қалыңдық 40-50, ені 900-1350мм) жылдамдық 2-6м/мин. Бүктелуден кейін және аударманы құйылған ­ ұзындықпен кесектерге оны кеседі; олар онан әрі жүреді арқылы туннельдік доңғалақтықты ұзындықпен пісіру, қайсыда вырав болады ­ температура ниваниесі -. Содан соң сляб толассыз кең жолақты четырехклетьевойда түседі стан және прокатыва ­ ется жуандыққа дейін жолақ шығуы жылдамдығы жанында одан миналардың. Охлажде учаскесі өтуінен кейін ­ ния жолақ жіп орауға арналған затқа түседі және рулонға шумақталады.