Жасуша қанқасының (цитоскелет) патологиясы

Жасуша қанқасының (цитоскелет) патологиясы

Цитоскелет жасушаның сүйеніш, тірек, тасымалдау, қысқару жөне қозгалу қызметтерін атқаратын арнайы органелласы деп кара-лады. Жасуша қаңқасы үш түрлі филаменттерден түзілген, оларға: микрофиламенттер, аральщ филаменттер және микроөзектер кіреді.

Микрофиламенттер қүрамына миозин мен актин кіргені үшін олар жасушалардың жиырылу үрдісіне қатысады. Плазмолемма қүрылымдарымен байланысқан спектрин және акрин молекула-лары көп жағдайда жасуша сыртының механикалық төзімділігін

ЖАхметов. Патологиялық анатомия

2 белім. Жасушалар мен тіндердің зақымдануы

анықтайды. Миозин мен актиннің қайтымды қосылысы нәтиже-сінде АҮФ аденозинекіфосфатқа жөне аденозинбірфосфатқа ажы-рап жиырылу үрдісі үшін энергия бөліп шығарады.

Қазір белгілі болғандай микрофиламенттер гепатоциттердің жасушалық мембраналарына бекіп жөне өт бөлу өзектерін айнала жайғасып, өт капиллярлары жолының ашылып-жабылуьша тікелей эсер етеді. Микрофиламенттер жетіспеушілігі бауырда холестазға, тіпті алғашқы өтті циррозға соқтыруы мүмкін.

Аралық филаменттер көлденеңі 8-10 нм жіптерден түзілген. Олардың негізгі қызметі жасушаларды созылып кетуден сақтау. Аралық филаменттер өрбір тінде өзіне төн белоктардан түзілген. Олар теріде — цитокератин, дөнекер жөне бүлшықет тінінде дес-мин (скелетин), витамлнтин, нерв тінінде нейрофиламенттер деп аталады. Аралық филаменттердің қатерлі ісікгерді анықтауда ма-ңызы өте зор. Оларды моноклондық антиденелер жөрдемімен тек-сере отырып, ісік жасушаларының қайсы тінге тиістілігін анық-тауға болады. Аралық филаменттер өзгерісімен "алкогольдік гаалиннің", жергілікгі амилоидоздың, кардиомиопатияньщ кейбір түрлерінің келіп шығуының байланысы бар екендігі анықталған. Маллори денешікгері немесе алкогольдік гиалин аралық филамен-ттерден, оның ішінде прекератиннен түратыны белгілі.