Кормовая рожь-secale

Күздік қара бидай дөнді дақыл ретінде тиісті бөлівде қарастырылған. Мал азықтық мақсатқа осы бағыттағы сортгарды өсіру керек.

Саратовская 2-Оңтүстік-Шығыс АШҒЗИ-да шығарылған, вульгара түршесі, диплоидты түрлеріне жатады. 1000 тұқымның массасы 28-40 г. Өсімдіктің биіктігі 114-117 см. Сорт біркелкі биіктікте өседі, орташа мерзімде піседі, өсіп-жетілу кезеңі 300-320 тәулік. Қысқа, құрғақшылықққа, жапырылуға төзімді, жоғары өнімді, 1991 (1,3,12).

Чулпан-Башқұрт АШҒЗИ-да шығарылған, 1998 (11,12), Сибирская кормовая, 1981 (4); Вахшская 128, 1995 (5); Кормовая 51 (Тегра),1988 (3); Памирская, 1975 (13); Снежная, 1996 (13).

Аталғандардан басқа мал азығына пайдалануға рұқсат етілген астық тұқымдас дақылдар: Тритикале Простор, 1987 (13); Күздік бидай Пиротрикс 50 (Зернокормовая 50), 1992 (3); Жаздық арпа Бота, 1997 (1,12); Гранал, 1992 (1,6,9,12); Кедр, 1992 (6,9,12); Оренбургский Кормовой, 1993 (6); сүлы Алтайский крупнозерный, 1992 (3,5); Аргымак, 1999 (3); Бітік, 1998 (12); Иртыш 15, 1994 (11,12). Казахстанский 70, 1992 (3,5,13); Льговский 82, 1992 (4); Урал, 1988 (7).

МАЙЛЫ ШОМЫР-РЕДЬКА МАСЛИЧНАЯ-RAPHANUS

SATIVUS OLEIFERUS

Майлы шомыр (К.8. ОіеИегаз) біржылдық мал азықтық суыққа төзімді өсімдік-4-5° С бозқырауды жеңіл көтереді. Тамыры кіндікті, жоғарғы бөлігі 2-3 см дейін жуандаған, топыраққа 0,8-1,0 м дейін бойлайды. Сабағы бұтақты, буындарында майысқан, 3-4-5 қырлы, гүлденгенде жасыл, ал толық піскенде сүр немесе ашық-қоңыр түсті, бітеу немесе іші қуыс, әртүрлі дәрежеде түкті, биіктігі 0,5-1,5 м. Жапырақтары түкті, төменгілері сағақты, желпігіш-қауырсынды 2-6 жұпты қалақты жоғарғылары-сағақсыз, бүтін, ұсақ, тұқым жарнақты жапырақшалары антоциан түсті. Гүл шоғыры-борпас шоқгүл. Гүлдері ақ түсті, қызғылт, немесе ашық күлгін күлтеше жапырақша түзеді, өсімдігі айқас тозаңданады. Жемісі-сүйір ұшты жарылмайтын қампиған бұршаққын, ұзындығы 3-7 см, диаметрі 1-1,5 см. Бұршаққындағы тұқым саны 6-10, ашық-қоңыр, ашық-қызыл және мүдде қызыл түсті, бұрыс сопақ пішінді, 1000 тұқымның массасы 8-12 г. Пақдалануға рұқсат етілген сорт:

Тамбовчанка —ТАША шығарылған, бүтасы тік өседі, биіктігі 0,8-1,0 м. Тұқымы-ашық-қоңыр түсті, 1000 тұқымның массасы 17-18 г. Өсіп-жетілу кезеңі егін көгінен шабылмалы пісуіне дейін 45-50, тұқымының шаруашылықты пісуіне дейін 75-80 тәулік, суармалы жерлерде 300-350 ц/га дейін жасыл балауса өнімін береді, 1985 (1,4,7,9,12).