Ударение ставится перед аффиксом отрицания

1. Мин к�ер-мђ-де-м Без к�ер-мђ-де-к

Син к�ер-мђ-де-ћ Сез к�ер-мђ-де-гез

Ул к�ер-мђ-де Алар к�ер-мђ-де-лђр

Мин ч�ык-ма-ды-м Без ч�ык-ма-дык

Син ч�ык-ма-ды-ћ Сез ч�ык-ма-ды-гыз

Ул ч�ык-ма-ды Алар ч�ык-ма-ды-лар

а) — Син кинога бардыћмы?

— Юк. Бармадым.

ђ) — ђни театрга бардымы?

— Бармады.

б) — Сез авылга кайттыгызмы?

— Юк. Кайтмадык.

в) — Алар сезгђ керделђрме?

— Кермђделђр.

г) — Син аларга рђхмђт ђйттећме?

— ђйтмђдем.

д) — ђти теге китапны укыдымы?

— Укымады.

е) — Алсу французча сљйлђдеме?

— Сљйлђмђде.

ж) — Кичђ сез базарга чыктыгызмы?

— Юк, чыкмадык.

2. а) — Галия ханым, кичђ сез конференциядђ булдыгызмы?

— ђйе, булдым.

— Профессор Закиров сљйлђдеме?

— Юк, сљйлђмђде.

— ђ Роза ханым сљйлђдеме?

— Ул да сљйлђмђде.

ђ) — Алсу, кибеттђн балык алдыћмы?

— Юк, алмадым.

— ђ каймак?

— Каймак та алмадым.

— Нђрсђ алдыћ?

— Сљт алдым, шикђр алмадым.

— ђ кибеттђ ит бармы?

— Бар. Књп.

— Алдыћмы?

— Алмадым. Акчам булмады бит.

— ђ-ђ-ђ...

б) — Алсу, син унсигезенче мђктђптђ укыдыћмы?

— Юк. Мин анда укымадым.

— ђ кайда укыдыћ?

— Утыз тугызынчы мђктђптђ.

— Нинди теллђр љйрђндећ?

— Инглиз теле, татар теле, рус теле.

— Немец теле љйрђндећме?

— Юк, љйрђнмђдем.

— ђ тљрек теле љйрђндећме?

— Анда тљрек теле юк.

II. Озак долго, долгий
Тиз быстро, быстрый

а) — Кичђ университетта озак булдыгызмы?

— Озак булдык.

ђ) — Мђскђњгђ поезд озак барамы?

— Озак бармый. 14 сђгать.

б) — Озак укыдыћмы?

— Юк. Озак тњгел.

в) — Улым, кибеткђ бар ђле. Тиз кайт, яме.

— Ярар, ђни.

г) — ђби, мин Маратларга барам.

— Яхшы. Тиз бул.

д) — Сез заводта озак эшлђдегезме?

— Егерме љч ел.

— Аз тњгел.

е) — Бу машина тиз барамы?

— Бик тиз.

ж) — Сђлам, ђнђс!

— Исђнме, Артур!

— ќђен кайда булдыћ?

— Лагерьда. ђ син?

— ђ мин авылда булдым.

— Озак булдыћмы?

— Бер ай.

— О-о-о! Књп. ђ мин лагерьда 21 кљн булдым. Анда бик кызык булды. Музыка тыћладык, кино карадык.

III. Тагын еще

а) — Алсу, син нинди теллђр љйрђнђсећ?

— Мин рус теле, татар теле љйрђнђм.

— Тагын?

— Тагын инглиз теле љйрђнђм.

— ђ тљрек теле љйрђнђсећме?

— Юк, љйрђнмим.

ђ) — Галия ханым, сезгђ кичђ кемнђр килде?

— Марат, Алсу, Булат.

— Тагын кем килде?

— Тагын Булатныћ дусты Рљстђм.

— Озак булдылармы?

— Озак тњгел. Ике сђгать.

б) — Айнур, белђсећме, кичђ без Гљлназ белђн театрга бардык.

— Шулаймыни?

— ђйе.

— Анда тагын кемнђр бар иде?

— Анда Азат белђн Мансур да бар иде.

— Алсу бар идеме?

— ђйе. Ул да анда иде.

в) — ќђен мин Мђскђњдђ булдым.

— Кем белђн?

— ђнием белђн.

— Тагын кайда булдыћ?

— Авылда, ђбиемдђ булдым.

— Озакмы?

— Бер ай.

— Яхшы!

IV. Яшђ живи
Тор живи, проживай

Мин яш(ђ) — и — м Мин тор-а-м

Син яш(ђ) — и — сећ Син тор-а-сыћ

Ул яш(ђ) — и Ул тор-а

Без яш(ђ)-и-без Без тор-а-быз

Сез яш(ђ)-и-сез Сез тор-а-сыз

Алар яш(ђ)-и-лђр Алар тор-а-лар

а) — Син Казанда яшисећме?

— ђйе. Казанда яшим.

ђ) — Ул кайда яши?

— Ул Ташкентта яши.

б) — Без — Чабаксардан.

— Сез анда яшисезме?

— ђйе.

— Чабаксар матурмы?

— Матур.

в) — Кичђ безгђ туганнар килде.

— Алар кайда яшилђр?

— Авылда.

— Машиналары бармы?

— Бар.

г) — Сез Казанда ничђ ел торасыз?

— Егерме ќиде ел инде. ђ сез?

— Без бер ел торабыз.

V. Урам улица
љй дом
Йорт дом
Кат этаж
Бњлмђ комната

а) — љегез зурмы?

— Зур.

— Ничђ бњлмђ бар?

— љч.

ђ) — Гафу итегез, бу ничђнче йорт?

— Сиксђн тугызынчы йорт.

— Рђхмђт.

б) — ђйтегез ђле, бу ничђнче кат?

— Бишенче. Сезгђ ничђнче кирђк?

— Дњртенче.

в) — Бу унынчы катмы?

— Юк, тугызынчы.

г) — Унынчы кат кайчан?

— Менђ хђзер.

— Рђхмђт.

д) — Теге йорт ничђнче?

— Егерме беренче.

е) — Гафу итегез, утыз бишенче йорт кайда?

— ђнђ тегендђ.

— Рђхмђт.

ж) — Сезнећ љйдђ ничђ бњлмђ?

— Дњрт. ђ сездђ?

— Бездђ ике.

ќ) — Бњлмђлђрегез зурмы?

— Ярыйсы.

з) — Сезнећ квартирагыз ничђнче катта?

— Бишенче катта.

и) — Квартирагызда ничђ бњлмђ?

— љч бњлмђ.

к) — Квартирыгыз ничђ квадрат метр?

— Кырык ике квадрат метр.

л) — Галия ханым, сезнећ почта индексы ничек?

— 420041.

— Адресыгыз ничек?

— Кремль урамы, унбишенче йорт, 13 квартира. Рђхим итегез.

— Рђхмђт.

м) — Айдар, синећ адрес ничек?

— Мљштђри урамы, алтынчы йорт, љченче квартира.

— Индексыћ ничек?

— 420015.

н) — Бу урамныћ исеме ничек?

— Фукс урамы.

— Ул нинди урам?

— Бу урам элек Городецкий урамы иде. Хђзер Фукс урамы.

о) — Алар кайда торалар?

— Мљштђри урамында.

— Ул урам яћамы?

— Юк, бу Комлев урамы иде.

VI. Ућ; ућда; ућга правый; справа; направо
Сул; сулда; сулга левый; слева; налево
Алда впереди
Артта позади
Уртада в середине
Каршыда напротив
Як сторона

а) — љченче йорт кайда?

— Алда.

ђ) — Унынчы рђт кайда?

— Артта.

б) — Сезнећ урын кайда?

— Уртада.

в) — Сиксђн тугызынчы йорт кайда?

— Каршыда.

г) — Гафу итегез, унбишенче йорт кайда?

— Ућ якта (ућда).

д) — Гафу итегез, кибет кайда?

— Сул якта (сулда).

Диалоглар

а) — Исђнмесез!

— Хђерле кљн!

— ђйтегез ђле, вокзал кайда?

— Вокзал алда, ућ якта.

ђ) — Сђлам, Айрат!

— Сђлам, Алмаз!

— Айрат, ђйт ђле, бу Тукай урамымы?

— Юк, бу Сђйдђшев урамы.

— Шулаймыни? ђ Тукай урамы кайда?

— Алда. Анда Тукай музее. Сулга бар.

— Рђхмђт.

б) — Гафу итегез, Татарстан урамы кайда?

Анда ничек барырга?

— Икенче троллейбус белђн барырга мљмкин.

— Тагын нђрсђ бара?

— Алтынчы, дњртенче трамвай бара. Сез Казаннанмы?

— Юк. Мин Чабаксардан. Мића автовокзал кирђк.

— ђнђ вокзал. Сул якта.

в) — Дуслар, сау булыгыз, без иртђгђ китђбез.

— Ай, бик тиз.

— Сезгђ адресыбызны бирђбез. Языгыз. 420073, Казан шђџђре, Гадел Кутуй урамы, уникенче йорт, туксан алтынчы квартира.

— Сезнећ телефон ничек?

— 76-27-55.

— Рђхмђт. ђ бу — безнећ адрес: Уфа шђџђре, Салават Юлаев урамы, егерме беренче йорт, утыз ќиденче квартира.

— Телефоныгыз бармы?

— Телефоныбыз юк.

г) — Алсу, без менђ бу йортта торабыз.

— Озакмы?

— Егерме ел инде.

— Озак!!!

— Ничђ бњлмђ бар?

— љч бњлмђ.

— Бњлмђлђр зурмы?

— Бер бњлмђ — 18 кв.м., икенче бњлмђ — 20 кв. м., љченче бњлмђ кечкенђ: 14 кв.м.

— Йортыгызда лифт бармы?

— Юк, безнећ йорт 5 катлы. Лифт юк.

VII.Квартира    
ќиџазмебель Аш бњлмђсестоловая Алгы бњлмђприхожая Кунак бњлмђсегостиная Йокы бњлмђсеспальня љстђлстол Урындыкстул Суыткычхолодильник Плитђплита Караваткровать Яћановый Искестарый
       
Гаилђ семья
  а) — Гаилђгез зурмы? — Зур тњгел. — Кемнђр бар? — ђти, ђни џђм мин. ђ) — Гаилђгездђ ничђ кеше бар? — Биш кеше: ђти, ђни, апам, энем џђм мин. — ђбиегез юкмыни? — ђби белђн бабай авылда торалар.

б) — Марат, рђхим ит, безнећ гаилђ белђн таныш бул. Бу — ђнием, бу — ђтием, бу — абыем, бу — энем, бу — сећелем.

— О, гаилђгез зур!

в) — Гаилђгез кайда яши?

— Шђџђрдђ.

— Квартирагыз зурмы?

— Уртача.

— Ничђ бњлмђ?

— Ике.

г) — Квартирагыз яћамы, Алсу?

— Яћа.

— Шкафлар да яћамы?

— ђйе, яћа.

— љстђл дђ яћамы?

— љстђл дђ яћа.

— Урындыклар да яћамы?

— ђйе, яћа.

— Карават та яћамы?

— Юк, карават иске.

— Суыткычыгыз нинди?

— "Стинол".

— О! Яћа.

д) — Алмаз, мин яћа квартира алдым.

— Нинди районда?

— Азинода.

— Ничђ бњлмђ?

— Дњрт.

— Ой, зур!

— ќиџазлар бармы?

— Юк. љстђл дђ юк, шкафлар да юк, урындык та юк.

— Аласызмы?

— Акча да юк бит ђле.

— ђйе.

е) — Галия ханым, рђхим итегез! Бу — безнећ яћа квартирабыз!

— Ай, нинди матур!

— Монда туалет, бу — ванна, тегендђ — кухня. Бу — кабинет.

Монда йокы бњлмђсе. ђ бу — кунак бњлмђсе.

— Квартирагыз зур, бик яхшы.

— Монда китаплар, китап шкафлары. Бу пианино улымныкы. Магнитофон иске. ђ менђ телевизор яћа. Хђзер чђй эчђбез. Кухняга рђхим итегез.

ж) — Марат, мића бик тиз зур машина кирђк.

— Нђрсђ булды?

— Магазинга барырга кирђк. Безгђ љй ќиџазлары кирђк. Без яћа квартира алдык.

— Ярый, мин машина белђн килђм. Сау бул!

— Сау бул!

ќ) — Гафу итегез, сездђ китап шкафы бармы?

— Бар.

— Ничђ сум?

— 1 млн. 200 мећ сум.

— Суыткыч та кирђк. Нинди маркалар бар?

— "Свияга", "Мир", "Ока", "Стинол". Нинди кирђк?

— Без "Свияга" алабыз. Кассага тњлђргђме? Ничђ сум?

— 1 млн. 700 мећ.

— Газ плитђсе бармы?

— Юк. Иртђгђ була.

— Ярый.

— Рђхмђт.

БИРЕМНђР

1. Тђрќемђ итегез:

озак   як  
чык   уртада  
тиз   ќиџаз  
кер   гаилђ  
тагын   алгы бњлмђ  
яшђ   аш бњлмђсе  
урам   йокы бњлмђсе  
кат   кунак бњлмђсе  
љй   урындык  
бњлмђ   љстђл  
сул   суыткыч  
ућ   плитђ  
йорт   карават  
артта   иске  
алда   яћа  
каршыда      

2. Татарча языгыз:

Заходи   напротив  
выходи   сторона  
долго   семья  
быстро   мебель  
еще   столовая  
живи   прихожая  
проживай   гостиная  
улица   спальня  
дом   стол  
комната   стул  
правый   плита  
левый   кровать  
впереди   новый  
позади   старый  
в середине      

3. ќавап бирегез:

Керергђ мљмкинме?

Чыгарга ярыймы?

Син кинога бармадыћмы?

ђти теге китапны укымадымы?

Син кибеттђн балык алмадыћмы?

Алсу мђктђптђ немец теле љйрђнмђдеме?

Поезд Мђскђњгђ озак барамы?

Кичђ университетта озак булдыћмы?

Бу автобус тиз барамы?

Алсу, син тагын нинди теллђр љйрђнђсећ?

Сезгђ тагын кем килде?

Ул Казанда яшиме?

Сез Чабаксарда яшисезме?

Алар авылда яшилђрме?

љегез зурмы?

Ничђ бњлмђ бар?

Бу ничђнче кат?

Бу ничђнче йорт?

Адресыгыз ничек?

Визиткагыз бармы?

Визиткаћ бармы?

Бу урамныћ исеме ничек?

Сезнећ йорт алдамы, арттамы?

Унынчы рђт уртадамы, алдамы?

Вокзал каршыдамы, арттамы?

Музей ућ яктамы, сул яктамы?

Гаилђгез зурмы?

Гаилђгездђ ничђ кеше?

Гаилђгез кайда яши?

Квартирагыз яћамы, искеме?

Аш бњлмђсе ућ яктамы, сул яктамы?

Кунак бњлмђсе уртадамы, сул яктамы?

љстђл уртадамы, сул яктамы?

Урындыклар ућ яктамы, сул яктамы?

Суыткыч кайда?

Суыткыч яћамы, искеме?

Карават нинди бњлмђдђ?

4. Дайте отрицательные ответы:

Сез авылга кайттыгызмы?

ђнилђр театрга бардылармы?

Син аларга рђхмђт ђйттећме?

Кичђ сез базарга чыктыгызмы?

Алар сезгђ керделђрме?

Ул бњген конференциядђ булдымы?

5. Мђкальлђрне љйрђнегез џђм тђрќемђ итегез:

Ишек барда тђрђзђдђн йљрмђ.

Туган љйгђ тугыз кил.

Ачык ишеккђ кеше керђ.

Коммуникатив биремнђр.

1. Спросите, можно ли войти.

2. Спросите, можно ли выйти.

3. Спросите, можно ли пить.

4. Спросите, можно ли взять эту книгу.

5. Спросите Азата, не ходил ли он в кино.

6. Узнайте, прочитал ли эту книгу Марат.

7. Спросите Алсу, не изучала ли она немецкий язык в школе.

8. Узнайте, ходили ли мама и папа в театр.

9. Узнайте у Алсу, ходила ли она на базар.

10. Узнайте у Азата, был ли он на конференции.

11. Узнайте, долго ли идет поезд в Уфу.

12. Узнайте у Алсу, долго ли она была на работе.

13. Узнайте у Айрата, еще какие языки он изучает.

14. Узнайте у Джона, где он живет.

15. Спросите у друга, где живут его родители.

16. Спросите у Гульназ, большой ли у них дом.

17. Спросите у друга, сколько комнат у них в квартире.

18. Спросите у Алсу, есть ли лифт у них в доме.

19. Спросите у коллеги, есть ли у него визитка.

20. Спросите у Марата, как название этой улицы.

21. Узнайте у Айрата, где их дом: впереди или позади.

22. Узнайте у прохожего, где вокзал. Извинитесь за беспокойство.

23. Спросите у Марата, куда идти: направо или налево.

24. Спросите у Галии ханум, сколько человек в их семье.

25. Спросите у Розы, какая у них квартира: новая или старая.

26. Спросите у Мансура, где у них ванная: на левой стороне или на правой.

27. Посмотрите и скажите, где стол: на правой стороне или в середине.

28. Посмотрите, где у вас холодильник и скажите, сколько он ст�оит.

29. Посмотрите и скажите, сколько кроватей в спальне.

ђЙТМђ СИН АВЫР СњЗ!

РАМИЛ ЧУРАГУЛОВ шигыре РИЗВАН ХђКИМ кље

Беркайчан ђйтмђ син авыр сњз —

Бик кыска, ђй, кыска гомерлђр.

Син минем гомерлек юлдашым,

Син чђчкђм, йолдызым, сљйгђн яр!

КУШЫМТА

ђйтмђ син авыр сњз, ђйтмђ син!

Йљрђк бит болай да яралы.

ќырларны шаулатып ќырлыйсы,

Гљрлђтеп яшисе бар ђле.

Бик авыр минутлар булса да,

Тап мића шулвакыт ќылы сњз;

Авыр сњз ђйтђсећ килсђ дђ,

ђйтмђ син, сљеклем, ђйтмђ тњз!

КУШЫМТА

Дђрес бетте. Сау булыгыз.

УНБИШЕНЧЕ ДђРЕС

Исђнмесез! Хђерле кљн!

I. 1. Яшелчђ овощи
ќилђк-ќимеш —фрукты Бакча —сад
Кура ќилђге —малина Карлыган —смородина Чия —вишня Алма —яблоко
Борыч —перец Бђрђћге —картофель Суган —лук Кишер —морковь

а) — Базарда нинди яшелчђлђр бар?

— Кишер, суган, бђрђћге, кыяр бар.

— Помидор бармы?

— Помидор да бар.

ђ) — Гафу итегез, бу нинди кибет?

— Бу — яшелчђ кибете.

— Кибеттђ бђрђћге бармы?

— Бар. Бик књп.

— ђ борыч бармы?

— Борыч юк...

б) — Гафу итегез, кыяр ничђ сум?

— Сигез мећ.

— Бер кило њлчђгез ђле.

— Ярый.

в) — Марат, син яшелчђ яратасыћмы?

— Яратам.

— Нђрсђлђр яратасыћ?

— Кишер, суган џђм кыяр яратам.

— Бђрђћге яратасыћмы?

— ђлбђттђ.

г) — ђни, базардан нинди яшелчђлђр алдыћ?

— Бђрђћге, суган, кишер.

— Помидор алмадыћмы?

— Юк. Акчам булмады.

д) — Алсу, алма тђмлеме?

— Тђмле.

— Мића да бир ђле.

— Мђ, рђхим ит.

е) — Бакчагызда ќилђк-ќимеш бармы?

— ђйе. Алма, чия, карлыган џђм кура ќилђге бар.

— О-о-о, бик яхшы. ђ алмагыз тђмлеме?

— Алмаларыбыз бик тђмле.

ж) — Гњзђл, син кура ќилђге яратасыћмы?

— ђлбђттђ.

— Тагын нђрсђ яратасыћ?

— Карлыган яратам.

— Груша яратасыћмы?

— Груша да яратам.

2. Кыйбат дорого, дорогой
Арзан дешево, дешевый

а) — Алмагыз кыйбатмы?

— Кыйбат тњгел.

— Ничђ сум?

— Алты мећ сум.

ђ) — Бђрђћге ничђ сум?

— Ике мећ сум.

— О! Кыйбат!

— Кыйбат тњгел, арзан.

б) — Чия ничђ сум?

— Унбиш мећ.

— Кыйбат бит.

— Арзаны юк.

в) — Ике кило кура ќилђге њлчђгез ђле.

— Пакетыгыз бармы?

— Юк. Сезнећ пакетка.

— Рђхим итегез.

— Ничђ сум кирђк?

— Егерме биш мећ ике йљз сум.

— Рђхмђт.

II. Бар — бар-ма

Кил — кил-мђ

Укы — укы-ма

Сљйлђ — сљйлђ-мђ

Мин бар-м-ый-м Я не иду
Син бар-м-ый-сыћ Ты не идешь
Ул бар-м-ый Он не идет
Без бар-м-ый-быз Мы не идем
Сез бар-м-ый-сыз Вы не идете
Алар бар-м-ый-лар Они не идут
Мин ђйт-м-и-м Я не говорю
Син ђйт-м-и-сећ Ты не говоришь
Ул ђйт-м-и Он не говорит
Без ђйт-м-и-без Мы не говорим
Сез ђйт-м-и-сез Вы не говорите
Алар ђйт-м-и-лђр Они не говорят

Бњген мин кинога бармыйм.

Син ђнигђ ђйтмђ.

Ул лицейда укымый.

Без ит ашамыйбыз.

Сез авылга кайтмыйсызмы?

Алар Татарстанда яшђмилђр.

а) — Алсу, син бњген кая барасыћ?

— ђйтмим.

ђ) — Марат, син мђктђптђ укыйсыћмы?

— Юк. Мин мђктђптђ укымыйм.

б) — Сез татарча яхшы сљйлђшђсезме?

— Юк. Яхшы сљйлђшмим.

в) — Син инглизчђ белђсећме?

— Юк, белмим.

г) — Син немецчђ љйрђнђсећме?

— Юк, љйрђнмим.

д) — ђби, чђй эчђсећме?

— Юк, рђхмђт, эчмим.

е) — Син балык яратасыћмы?

— Юк, яратмыйм.

ж) — Син чия ашыйсыћмы?

— Юк, ашамыйм, рђхмђт.

ќ) — Сез кишер аласызмы?

— Юк, алмыйбыз.

з) — Ул кибеткђ керђме?

— Юк, керми.

и) — Алар урамга чыгалармы?

— Юк, чыкмыйлар.

к) — Син банкта эшлисећме?

— Юк, мин банкта эшлђмим.

— Кибеттђ эшлисећме?

— Юк, анда да эшлђмим.

III. Минемчђ по-моему
Синећчђ по-твоему
Безнећчђ по-нашему
Сезнећчђ по-вашему

Минемчђ, бњген ќылы була.

Синећчђ, бу китап кызыкмы?

Безнећчђ, спектакль бик яхшы булды.

Сезнећчђ, бу альбом кирђкме?

а) — Артур, бњген безгђ ђби килђме?

— Минемчђ, килђ.

ђ) — Бу сђгать дљресме?

— Безнећчђ, дљрес.

б) — Синећчђ, бу йорт яћамы?

— ђйе.

в) — Сезнећчђ, бу спектакль ничек?

— Минемчђ, яхшы.

Сљйлђшђбез!

а) — Гњзђл, кибеткђ барасыћмы?

— Юк, бармыйм. ђ син, Алсу, хђзер кая барасыћ?

— Мин базарга барам.

— Нђрсђ аласыћ?

— Бђрђћге, кишер, суган алам.

— Помидор аласыћмы?

— Юк, алмыйм. Помидорга акчам юк.

— Базарда помидор ничђ сум?

— Сигез мећ сум.

— Минемчђ, бик кыйбат.

— ђйе.

— Сезгђ бњген кунаклар килђме?

— Бњген килми, иртђгђ килђ.

— Кемнђр килђ?

— Авылдан туганнар килђ.

— Ничђ кљнгђ?

— Минемчђ, љч кљнгђ.

ђ) — Галия ханым, якшђмбе кљнне сез театрга барасызмы?

— Нинди спектакль була?

— "ђни килде" спектакле.

— ђ авторы кем?

— Авторы — Шђриф Хљсђенов.

— Спектакль кызыкмы?

— Минемчђ, бик кызык.

— ђ билетлар бармы?

— Булырга тиеш.

— Безгђ дђ ике билет алыгыз ђле.

— Ярый, яхшы.

— Рђхмђт.

IV.

гына / генђ; кына / кенђ — ограничительные частицы.


Понравилась статья? Добавь ее в закладку (CTRL+D) и не забудь поделиться с друзьями:  



double arrow
Сейчас читают про: