Переведите стихотворения с помощью словаря

КЫЗЫЛ ТљЛКЕ

Ак кар.

Кызыл тљлке —

яшел књзле,

зђћгђр эзле.

Ак кар,

Ак каз.

Кызыл тђпилђр.

Их! Тђти лђ!

Ак кар,

Ак каурый,

кызыл каурый...

Тљлке качты,

ђ эзенђ

мушка аша

књз карый.

Ак кар...

Кызыл тљлке...

Кызыл кар...

(Р. Харис)

КИЧКЕ ТљСЛђР

Ак пароход.

Кара дулкын.

Кызыл маяк.

Соры ком.

Зђћгђр књктђ

Якты йолдыз.

Яшел ярда

Сары кыз.

(Р. Фђйзуллин)

Коммуникатив биремнђр.

1. Опишите внешность своей подруги (друга).

2. Спросите у своей бабушки, как она себя чувствует.

3. Представьте, что вы пришли в аптеку. Попросите у аптекаря лекарства.

4. Как вызвать врача на дом?

5. Предложите своей бабушке купить ей в аптеке лекарства.

6. Поинтересуйтесь, какие лекарства принимает ваша мама при головной боли.

7. Позвоните на работу и скажите, что у вас болит голова и Вы не придете.

8. Позвоните своему другу в больницу и спросите, как он себя чувствует, в какой палате он лежит и как его лечат.

9. Узнайте в регистратуре поликлиники, в каком кабинете окулист.

10. Расскажите, какие лекарства Вы принимаете при головной боли.

Дђрес бетте. Сау булыгыз.

УНќИДЕНЧЕ ДђРЕС

Исђнмесез! Хђерле кљн!

Продолжаем изучение темы “Здоровье”.

I. Сђламђт здоровый
йљрђк сердце
эч живот
ашказаны желудок
сљяк кость
кан кровь
гђњдђ фигура, туловище
буй рост
бай богатый
байлык богатство
беренчедђн во-первых
икенчедђн во-вторых
љченчедђн в-третьих

а) — Мин сђламђт. ђ син?

— Мин дђ сђламђт.

ђ) — Айрат сђламђтме?

— Юк, ул авыру.

б) — Алмаз авырумы?

— Юк, авыру тњгел. Ул хђзер сђламђт.

в) — Гаилђгездђ авыру кеше бармы?

— Юк. Без — сђламђт.

г) — Сђламђтлек — зур байлык.

— ђйе. Дљрес.

д) — Сђламђтлек љчен нђрсђ кирђк?

— Књп нђрсђ кирђк. Беренчедђн, акча кирђк. Икенчедђн, кешегђ физкультура-спорт кирђк. љченчедђн, витаминнар кирђк.

е) — Йљрђгећ сђламђтме?

— ђлбђттђ, сђламђт!

ж) — Артурныћ йљрђге авыртамы?

— Юк, авыртмый. Артур сђламђт.

ќ) — Йљрђккђ нинди дару кирђк?

— Валидол, корвалол, нитроглицерин кирђк.

з) — Бу апаныћ йљрђге авырта. Синдђ валидол юкмы?

— Бар, бар! Мђ!

и) — Ой, эчем авырта!

— Нђрсђ булды?

— Балык ашадым, су эчтем...

к) — Ашказаныћ сђламђтме?

— Хђзер сђламђт.

л) — Абыйныћ ашказаны авырта.

— Табибка бардымы?

— ђйе.

м) — Ашказаны авырткач, мин табибка бардым.

— Ул сића нинди дару бирде?

— Фистал.

н) — ђбинећ — ревматизм, сљяклђре сызлый.

— Даруы бармы?

— Бар. Лђкин ул эчми.

ћ) — Мин бњген хастаханђгђ бардым.

— Кайчан?

— Иртђн. Кан бирдем.

о) — Кан анализы яхшымы?

— Яхшы.

љ) — Артур, синећ кан группасы ничђнче?

— Беренче. ђ синеке?

— љченче.

п) — Алсуныћ гђњдђсе матур, ђйеме?

— ђйе. Бик матур.

р) — Маратныћ буе — 175 см. ђ синеке?

— Минеке — 180 см.

с) — Син ничђ кило?

— 75 кило.

— ђ гђњдђћ зуррак.

II. Чират очередь
хђтер память
хђтерли помнит
књрђ видит
ишетђ слышит
карый смотрит, осматривает

а) — Камил, мин поликлиникага барам. Озак булам.

— Ярый. Анда чиратмы?

— ђйе. Кеше књп. Чират зур.

ђ) — Сез чираттамы?

— ђйе.

— Мин — сезнећ арттан.

— Ярый.

б) — Сезне врач карадымы?

— ђйе, карады.

— Ничек?

— Начар тњгел.

в) — Бњген теге врач карыймы?

— Кем?

— Профессор Медведев.

— Юк. Ул командировкада.

г) — Сез мине яхшы ишетђсезме?

— ђ?

— Сез мине ишетђсезме?

— ђ?

— Мине ишетђсезме?

— ђйе.

д) — Безнећ ђби начар ишетђ.

— Безнећ бабай начар ишетђ.

— Кызык!

е) — Син ишеттећме, безнећ Америкадан бер туганыбыз кайтты?

— Кем ул?

— Син аны белмисећ. Ул — бабайныћ энесе. Књптђн Америкада яши.

ж) — Рљстђм, син ишеттећме, Казанда метро була.

— ђйе.

ќ) — ђбинећ књзе яхшы књрђме?

— Начар.

— Књзлеге бармы?

— Бар.

— Нинди?

— Плюс биш.

з) — Син мине књрђсећме?

— Књрђм.

— Минем куртканы књрђсећме?

— Књрђм. Кызыл.

— Юк, кызыл тњгел. Кара!

— Кызык!

и) — Син кичђ Артурны књрдећме?

— Юк, Артур Петербургта бит. Кайткач, књрђм.

к) — Мансур, бабайныћ хђтере яхшымы?

— ђле яхшы. Књп нђрсђ хђтерли.

л) — Галия ханым, менђ Сезгђ бер китап.

— Нинди?

— "Хђтер китабы". Бу китап сезгђ танышмы?

— Беренче књрђм. Рђхмђт.

м) — Азат ђфђнде, гафу итегез, Сез мине хђтерлисезме?

— Юк бит. Гафу итегез, сез кем буласыз?

— Мин сезнећ укучыгыз — Руслан Арсланов булам. Мин хђзер укытучы. Татар теле укытам.

— О, бик яхшы. Хђзер хђтерлим.

III. Вакыт время
быел в этом году
былтыр в прошлом году
ник (нигђ) почему; зачем;
ял отдых
ял итђ отдыхает
уйный играет
шуа катается
чаћгы лыжи
чана сани
тимераяк коньки
урман лес
йљри ходит
ќыя собирает
гљмбђ грибы
агулы ядовитый
тота ловит
коена купается
йљзђ плавает
шљгыльлђнђ занимается

а) — Азат, синећ ялыћ кайчан?

— Быел ял юк.

— Ник?

— Мин ќђен эшлим.

ђ) — Алсу, ялга быел кая барасыћ?

— Авылга кайтам. ђ син?

— Мин Кипрга барам.

б) — Быел кемнђр ялга бара?

— Безнећ кызлар бармый.

— Ник?

— Эшлђре књп.

в) — Кем ял итђргђ ярата?

— Азат, Артур, Рљстђм.

— Кем яратмый?

— Фђридђ апа.

г) — Ял итђргђ кая барасыћ?

— Белмим ђле.

— Авылга кайтасыћмы?

— Юк, мића санаторий кирђк.

— Санаторий сњзенећ татарчасы бармы?

— Бар. Шифаханђ.

— Кызык: ашханђ, хастаханђ, чђйханђ, даруханђ...

   
д) — Артур, син теннис уйныйсыћмы? — ђйе. Мин теннис уйнарга бик яратам. е) — Айрат, кичђ футбол уйнадыћмы? — Футбол да уйнадым, волейбол да уйнадым. Баскетбол да уйнадым. ж) — Рљстђм, шахмат уйнарга яратасыћмы? — Бераз уйныйм, лђкин бик яхшы тњгел. ќ) — Кышын хоккей уйныйсызмы? — ђлбђттђ, уйныйбыз. з) — Сез чаћгы шуасызмы? — Хђзер юк. Элек шудым. и) — Камил, чана шуарга яратасыћмы? — Юк, мин зур инде, кечкенђ тњгел.
м) — Бу гљмбђнећ исеме ничек? — Белмисећмени? — Юк. — Шампиньон. к) — Рљстђм, синдђ тимераяк бармы? — Бар иде. Русланга бирдем. Ул шуа. л) — Айнур, урманга барасыћмы? — ђйе. Мин урманга йљрергђ яратам. — Урманда нилђр бар? — ќилђк, кура ќилђге бар. — Гљмбђ бармы? — ђйе. Бездђ гљмбђ књп. Ак гљмбђ књп.

н) — Гљмбђ яратасыћмы?

— Яратам. Бђрђћге белђн.

ћ) — Базарда гљмбђ бармы?

— Бик књп. Быел яћгыр књп бит.

о) — Бу гљмбђлђрне ќыйма. Агулы.

— Ой, шулаймыни? Рђхмђт.

љ) — Быел гљмбђ ќыйдыгызмы?

— Быел гљмбђ булмады. ќыймадык.

п) — Камада балык бармы?

— Бар.

— Балык тотасызмы?

— ђйе. Бераз. Књп ярамый.

р) — Балык тоткач, су коенасызмы?

— Мића су коенырга ярамый.

с) — Руслан йљзђме?

— Йљзђ, бик яхшы йљзђ. ђ син?

— Мин дђ йљзђм, лђкин яхшы тњгел.

т) — Син спорт белђн шљгыльлђнђсећме?

— ђйе. Лђкин вакыт аз. ђ син?

— Мин шљгыльлђнђм. Мин секциягђ йљрим. Иртђн гимнастика ясыйм.

у) — Син нинди секциягђ йљрисећ?

— Мин каратэга йљрим!

— Яхшы!

њ) — Кызлар, без бњген ял итђбез, телевизор карыйбыз, музыка тыћлыйбыз. Ярыймы?

— Телевизор карагач, урамга ял итђргђ чыгабызмы?

— Ял да ял! Ярар инде, чыгабыз.

ф) — Артур, кич белђн вакытыћ бармы?

— Бар. Нигђ?

— Минем стадионга билетым бар. Футбол була.

— Кемнђр уйный?

— Ай, белмим. Лђкин яхшы футбол карыйбыз.

IV.  

-асы/-ђсе килђ, -ыйсы/-исе килђ хочется что-то делать

Эта форма выражает желание. К первому глаголу могут присоединяться аффиксы принадлежности I, II, III лица единственного и множественного чисел. Аффикс отрицания в форме -м добавляется ко второму компоненту.

     
Кара смотри карыйсы килђ хочется смотреть
Књр Бел смотри знай књрђсе килђ белђсе килђ хочется увидеть хочется знать
ђйт Укы скажи читай, учись ђйтђсе килђ укыйсы килђ хочется сказать хочется читать (учиться)
Яз Уйна пиши играй язасы килђ уйныйсы килђ хочется писать хочется играть
Йљр ќый ходи собирай йљрисе килђ ќыясы килђ хочется ходить хочется собирать
Тыћла Йљз слушай плавай тыћлыйсы килђ йљзђсе килђ хочется слушать хочется плавать
Коен Ял ит купайся отдыхай коенасы килђ ял итђсе килђ хочется купаться хочется отдыхать (отдохнуть)
Эшлђ работай эшлисе килђ хочется работать

Единственное число

бар-асы-м   я хочу (не хочу) идти (ехать)
бар-асы-ћ килђ (килми) ты хочешь (не хочешь) идти (ехать)
бар-асы   он хочет (не хочет) идти (ехать)
     
кит-ђсе-м   я хочу (не хочу) уйти (уехать)
кит-ђсе-ћ килђ (килми) ты хочешь (не хочешь) уйти (уехать)
кит-ђсе   он хочет (не хочет) уйти (уехать)
     
ук(ы)-ыйсы-м   я хочу (не хочу) учиться (читать)
ук(ы)-ыйсы-ћ килђ (килми) ты хочешь (не хочешь) учиться (читать)
ук(ы)-ыйсы   он хочет (не хочет) учиться (читать)
     
эшл(ђ)-исе-м   я хочу (не хочу) работать
эшл(ђ)-исе-ћ килђ (килми) ты хочешь (не хочешь) работать
эшл(ђ)-исе   он хочет (не хочет) работать

а) — Минем театрга барасым килђ.

— Кая?

— Балетка.

ђ) — Синећ театрга барасыћ килђме?

— Бик барасым килђ, лђкин вакыт юк.

б) — Сашаныћ стадионга барасы килђме?

— Белмим. Сора!

в) — Дустымныћ Мђскђњгђ китђсе килђ. Билетлар юк.

— Мића да китђргђ кирђк! Начар!

г) — Роза, синећ бу газетны укыйсыћ килђме?

— Нђрсђ турында?

— Артистлар турында.

— Ярый. Бир. Укыйм.

д) — Кызлар, минем бик яхшы бер фирмада эшлисем килђ.

— ђ минем авылга кайтасым килђ. Укытучы буласым килђ.

е) — Марат, телевизор карыйсыћ килђме?

— Юк, карыйсым килми.

ж) — Бу китапны укыйсыћ килђме?

— Юк, књзем авырта, укыйсым килми.

ќ) — Руслан, шахмат уйныйсыћ килђме?

— Уйныйсым килђ, лђкин вакытым юк.

з) — Марат, су коенасыћ килђме?

— Юк, коенасым килми. Су салкын бит. Кояш юк ђле.

и) — Гљмбђ ќыярга барасыћ килђме?

— Гљмбђ бармыни?

— ђйе. Књп.

к) — Камил, чана шуасыћ килђме?

— Чанам юк. Шуасым килђ.

— Мђ, бирђм, шу!

— Рђхмђт.

л) — Ринат, гљбђдия ашыйсыћ килђме?

— Ашыйсым килђ. Бик яратам. Кем пешерђ?

— Кђримђ апа.

— О-о-о, ашыйм!

м) — ђби, чђй эчђсећ килђме?

— Эчђсем килђ, кызым.

— ђби, сљт белђнме?

— Юк, лимон белђн.

Множественное число

бар-асы-быз

бар-асы-гыз килђ (килми)

бар-асы-лары

эч-ђсе-без

эч-ђсе-гез килђ (килми)

эч-ђсе-лђре

а) — Галия ханым, театрга барасыгыз килђме?

— Барасым килђ, ђлбђттђ. Лђкин билетым юк.

— Мин Сезгђ бирђм. Рђхим итегез!

— Рђхмђт.

ђ) — ђби, чђй эчђсегез килђме?

— Ярый, улым. Эчђм.

— Нђрсђ белђн эчђсегез килђ?

— Сљт белђн.

— Рђхим итегез, ђби.

— Рђхмђт, улым.

б) — Азатларныћ Уфага барасылары килђме?

— Барасылары килђ.

в) — Сезнећ бу китапны укыйсыгыз килђме?

— Укыйсым килђ, лђкин миндђ ул китап юк бит.

— Рђхим итегез! Мђгез!

— Рђхмђт.

г) — Чђй эчђсегез килмиме?

— Юк, рђхмђт.

д) — Ашыйсыгыз килмиме?

— Ашыйсым да килми. Рђхмђт.

е) — Татар теле љйрђнђсегез килмиме?

— Бик љйрђнђсем килђ. Лђкин кайда — белмим.

— Университетта.

ж) — Татар музыкасы тыћлыйсыгыз килмиме?

— Килђ. Мин музыка тыћларга яратам.

ќ) — Шулпа ашыйсыгыз килмиме?

— Рђхмђт. Мљмкин.

— Рђхим итегез!

V.  

-асы/-ђсе, -ыйсы/-исе + бар (юк)

Эта форма выражает предстоящую необходимость что-то делать или не делать. Глагол принимает аффиксы I, II, III лица принадлежности единственного и множественного чисел.

бар-асы-м бар (юк) мне надо (не надо) идти
бар-асы-ћ бар (юк) тебе надо (не надо) идти
бар-асы бар (юк) ему (ей) надо (не надо) идти
   
бар-асы-быз бар (юк) нам надо (не надо) идти
бар-асы-гыз бар (юк) вам надо (не надо) идти
бар-асы-лары бар (юк) им надо (не надо) идти
   
ђйт-ђсе-м бар (юк) мне надо сказать, мне не нужно говорить
ђйт-ђсе-ћ бар (юк) тебе надо сказать, тебе не нужно говорить
ђйт-ђсе бар (юк) ему (ей) надо сказать, ему (ей) не нужно говорить
   
ђйт-ђсе-без бар (юк) нам надо сказать, нам не надо говорить
ђйт-ђсе-гез бар (юк) вам надо сказать, вам не надо говорить
ђйт-ђсе-лђре бар (юк) им надо сказать, им не надо говорить

а) — Минем сезгђ рђхмђт ђйтђсем бар.

— Ни љчен?

— Хђтерлисезме, Сез мића бер китап бирдегез. Ул мића бик кирђк булды. Зур рђхмђт Сезгђ.

— Ярый, мин бик шат.

ђ) — Минем быел санаторийга барасым бар.

— Сез авырыйсызмы?

— Юк, авырмыйм, ял итђргђ барам.

б) — Минем Маргаретега хат язасым бар.

— Кем ул?

— Ул Берлинда яши. Университетта эшли. Татар теле љйрђтђ.

— О-о-о! Кызык!

в) — Алсу, бњген безгђ туганнар килђ. Минем љчпочмак пешерђсем бар. Эшем књп. Безгђ кер ђле, яме!

— Ярар, Галия апа, хђзер керђм.

г) — Айрат, синећ конференциядђ доклад сљйлисећ бармы?

— Минем доклад сљйлисем юк, ђ Русланныћ сљйлисе бар.

— Темасы ничек?

— Ой, мин аћламыйм.

д) — Камил, бњген тљрек теле љйрђнђсећ бармы?

— Тљрек теле љйрђнђсем юк, тљрекчђ мин яхшы сљйлђшђм, яхшы укыйм, яхшы язам. Минем инглизчђ љйрђнђсем бар. ђ синећ нинди тел љйрђнђсећ бар?

— Минем кытай теле љйрђнђсем бар.

— Ой-ой-ой! Син кытай теле љйрђнђсећме?

— ђйе. Университетта кытай теле дђ љйрђтђлђр.

БИРЕМНђР

1. Тђрќемђ итегез:

беренчедђн   вакыт  
икенчедђн   былтыр  
љченчедђн   чаћгы  
сђламђт   чана  
бай   тимераяк  
байлык   ник (нигђ)  
йљрђк   ял  
эч   ял итђ  
ашказаны   уйный  
сљяк   шуа  
кан   урман  
гђњдђ   йљри  
буй   ќыя  
хђтерли   гљмбђ  
књрђ   шљгыльлђнђ  
чират   агулы  
хђтер   тота  
ишетђ   коена  
карый   йљзђ  
быел      

2. Татарча языгыз:

здоровье   катается  
богатство   купается  
сердце   плавает  
кость   сани  
живот   отдыхает  
желудок   почему, зачем  
кровь   отдых  
фигура   лес  
рост   играет  
во-первых   ходит  
во-вторых   собирает  
в-третьих   грибы  
помнит   ядовитый  
видит   ловит  
слышит   занимается  
в этом году   спортом  
в прошлом году   очередь  
время   память  
лыжи   коньки  

3. ќавап бирегез:

— Артур сђламђтме?

— Йљрђге авыртмыймы?

— ђниећнећ башы авыртамы?

— Кемнећ ашказаны авырта?

— Сезгђ нинди дарулар кирђк?

— Маратныћ буе ничђ сантиметр?

— Сез ничђ килограмм?

— Поликлиникада чират бармы?

— Сез мине ишетђсезме?

— ђбинећ књзе яхшы књрђме?

— Кичђ сез Маратны књрдегезме?

— Бабайныћ хђтере яхшымы?

— Быел ял ничек булды?

— Быел Сез кайда ял иттегез?

— Былтыр алар кайда ял иттелђр?

— Марат шахмат уйныймы?

— Син урманда гљмбђ ќыйдыћмы?

— Урманда гљмбђ књпме?

— Марат спорт белђн шљгыльлђнђме?

— Кышын Сез чаћгыда йљрисезме?

— ќђен су коенасызмы?

— Камил чана шуарга яратамы?

— "Тимераяк" русча ничек була?

— Азат шахмат уйныймы?

— Быел укучылар хоккей уйнадылармы?

— Маратныћ футбол уйныйсы килђме?

— Алсуныћ музыка тыћлыйсы килђме?

— Сезнећ ашыйсыгыз килђме?

— Чђй эчђсегез килђме?

— Мђскђњгђ барасыгыз килђме?

— Аныћ шахмат уйныйсы килђме?

— Татар теле љйрђнђсегез килђме?

— Синећ бњген кая барасыћ бар?

— Сезнећ нђрсђ эшлисегез бар?

— Аныћ нђрсђ язасы бар?

— Маратныћ кич белђн кая китђсе бар?

4. Мђкальне тђрќемђ итегез џђм ятлагыз:

Эш беткђч, уйнарга ярый.

Коммуникатив биремнђр.

1. Спросите у бабушки о ее здоровье.

2. Спросите у дедушки Гафара, не болит ли у него сердце.

3. Спросите у Галии ханум, не болит ли у нее желудок.

4. Узнайте, какая у Азата температура.

5. Спросите у Анаса, какая у него группа крови.

6. Спросите у Альфии, какой у нее рост.

7. Спросите у Азата, есть ли в поликлинике очередь.

8. Узнайте у бабушки, хорошо ли она слышит.

9. Спросите у друга, какими видами спорта он занимается.

10. Спросите знакомую, как она проводит лето.

11. Спросите Айрата, куда он едет отдыхать в этом году.

12. Скажите, куда Вы хотите (желаете) поехать летом.

13. Скажите, что Вы хотите кушать.

14. Ответьте, что Вы хотите пить.

15. Скажите, куда Вам надо идти сегодня вечером.

16. Спросите у Артура, что ему надо написать.

17. Спросите профессора Закирова, когда ему надо делать доклад.

18. Узнайте у друзей, что им необходимо прочитать к экзамену.

19. Поинтересуйтесь, любит ли ваш друг играть в теннис.

20. Спросите друга, что он делал вчера.

Дђрес бетте. Сау булыгыз.

УНСИГЕЗЕНЧЕ ДђРЕС

Исђнмесез! Хђерле кљн!

I. а) — Артур, син иртђн нишлисећ?  

— Иртђн торгач, мин бит юам, теш чистартам.

— Юынгач, нишлисећ?

— Юынгач, гимнастика ясыйм.

— Гимнастика ясагач?

— Гимнастика ясагач, ашыйм, чђй эчђм.

— Ашагач нишлисећ?

— Ашагач, мђктђпкђ китђм.

— Мђктђптђн кайткач, нишлисећ?

— Мђктђптђн кайткач, урамга чыгам, дусларым белђн уйныйм.

— Уйнагач нишлисећ?

— Уйнагач, бераз ял итђм џђм китап укыйм.

Текст.

Мин сђгать алтыда тордым. Торгач юындым. Юынгач ашадым, чђй эчтем. Чђй эчкђч, эшкђ киттем. Эшкђ килгђч, телефоннан сљйлђштем. Телефоннан сљйлђшкђч, доклад яздым. Язгач, укыдым. Укыгач, директорга бирдем. Аннары банкка киттем. Банктан кайткач, директор белђн сљйлђшњ булды. Сђгать биштђ љйгђ кайттым. Кайткач, ашарга пешердем. Ашагач, телевизор карадым. Телевизор карагач, музыка тыћладым. Музыка тыћлагач, сђгать унбердђ яттым.

II. Ир муж, мужчина
Хатын жена, женщина
Малай мальчик
Бала дитя, ребенок
Онык внук, внучка
Игезђк близнец
Кияњ жених, зять
Килен невеста, сноха
Туй свадьба
љйлђнђ женится
Кияњгђ чыга выходит замуж
Каенана свекровь
Каената свекор

а) — Профессор Салих Закировныћ хатыны кем?

— Галия ханым.

ђ) — Гњзђлнећ ире кем?

— Айрат.

б) — Галия ханымныћ улы кем?

— Рљстђм.

в) — Профессор Закировныћ кызы кем?

— Гњзђл.

г) — Галия ханымныћ каенанасы кем?

— Дания апа.

д) — Галия ханымныћ каенатасы кем?

— ђнђс абый.

2.

а) — Галия ханымныћ ире бармы?

— Бар. Профессор Салих Закиров.

— Аларныћ малайлары бармы?

— ђйе. Аларныћ игезђк малайлары бар.

— Исемнђре ничек?

— Марат џђм Рљстђм.

— ђ кызлары бармы?

— Кызлары да бар. Гњзђл.

— Оныклары бармы?

— Бер оныклары бар.

ђ) — Сез белђсезме, Марат љйлђнђ.

— Кемгђ?

— Алсуга.

— Туйлары кайчан?

— Бер атнадан.

— Алсуныћ ђти-ђнисе кем?

— ђнисе — Роза апа, ђ ђтисе — Азат абый.

— Син аларны белђсећме?

— ђйе. Без — танышлар.

б) — Галия ханым, Гњзђл кияњдђме?

— ђйе, былтыр чыкты.

— Кемгђ?

— Айрат Шакировка.

— Балалары бармы?

— Юк ђле.

— Каенанасы бармы?

— Каенанасы бар. Алия ханым. ђ каенатасы юк.

— Шулаймыни?

— Алар кайда торалар?

— Казанда.

в) — Галия ханым, киявегез кем?

— Киявебез — Айрат.

— Ул кем?

— Теш табибы.

— Гњзђл дђ табиб бит?

— ђйе. Ул — терапевт.

— ђ киленегез кем?

— Киленебез — Алсу.

— Алсу кайда эшли?

— Алсу — укытучы. Ул мђктђптђ эшли.

III.

-ган/-гђн, -кан/-кђн — аффиксы неочевидного прошедшего времени. Это время выражает совершившееся в прошлом действие, которое говорящий сам не видел и узнал об этом из других источников.

Ул бар-ган. Ул укы-ган. Ул тыћла-ган. Ул ал-ган. Он ходил (оказывается). Он читал (оказывается). Он слушал (оказывается). Он взял (оказывается).
   
Ул бел-гђн. Ул сљйлђ-гђн. Ул бир-гђн. Ул кил-гђн. Он знал (оказывается). Он рассказал (оказывается). Он дал (оказывается). Он приходил (оказывается).
   
Ул кайт-кан. Ул чык-кан. Ул чистарт-кан. Ул ят-кан. Он пришел (оказывается). Он вышел (оказывается). Он почистил (оказывается). Он лег (оказывается).
   
Ул ђйт-кђн. Ул кит-кђн. Ул бет-кђн. Ул ишет-кђн. Он сказал (оказывается). Он ушел (оказывается). Он кончился (оказывается). Он слышал (оказывается).
Мин ту-ган-мын. Я родился (родилась).
Син ту-ган-сыћ. Ты родился.
Ул ту-ган. Он родился.
   
Без ту-ган-быз. Мы родились.
Сез ту-ган-сыз. Вы родились.
Алар ту-ган-нар. Они родились.
   
Мин љйлђн-гђн-мен. Я женился.
Син љйлђн-гђн-сећ. Ты женился.
Ул љйлђн-гђн. Он женился.
   
Без љйлђн-гђн-без. Мы поженились.
Сез љйлђн-гђн-сез. Вы поженились.
Алар љйлђн-гђнђр. Они поженились.

а) — Ул кичђ кая барган?

— Театрга.

ђ) — Бу китапны кем язган?

— Ренат Харис.

б) — Мансур Мђскђњгђ киткђнме?

— Китмђгђн.

в) — ђби чђй эчкђнме?

— Эчмђгђн.

г) — Профессор Закиров Германиягђ киткђнме?

— Киткђн.

д) — Галия ханым хастаханђгђ ятканмы?

— Яткан.

е) — Алмаз ђнигђ ђйткђнме?

— ђйтмђгђн.

ж) — Рљстђм телефоннан сљйлђшкђнме?

— Сљйлђшкђн.

ќ) — Марат кайчан љйлђнгђн?

— љч ел элек.

— Хатыны кем?

— Хатыны — Алсу.

— Балалары бармы?

— Бар.

— Кызмы, малаймы?

— Кыз. Исеме — ђлфия.

з) — Артур, Айрат кайчан љйлђнгђн?

— Былтыр.

— Хатыны Резедамы?

— Юк. Гњзђл. Профессор Закировныћ кызы.

— Шулаймыни? Безне укытканмы?

— ђйе.

и) — Алмаз, Рљстђм љйлђнмђгђнме?

— Юк, љйлђнмђгђн ђле.

— Кызы бармы?

— Бар.

— Кем?

— Гљлназ.

— Мин аны белђмме?

— Белђсећ. Ул Айрат белђн укыган.

— ђ, хђтерлим.

к) — Профессор Закиров Германиядђн кайтканмы?

— ђйе. Теге атнада кайткан.

— Озак булганмы?

— љч ай.

— Ул анда лекциялђр укыганмы?

— Укыган.

— Кайткач, син аны књрдећме?

— Кичђ књрдем. Аныћ оныгы туган.

— Шулаймыни? Кайчан?

— Бер ай элек.

— Малай туганмы, кызмы?

— Малай. Исеме — Булат.

— О-о-о! Бик яхшы. Мин бик шат.

IV. Икђн оказывается
ђллђ что ли, разве — вопросительная частица

а) Марат љйлђнгђн икђн.

Ул бу китапны укыган икђн.

Син бњген кайткансыћ икђн.

Алар Мђскђњгђ киткђннђр икђн.

Сез театрга баргансыз икђн.

ђ) Марат килгђнме ђллђ? ђллђ Марат килгђнме?

Кызлары туганмы ђллђ? ђллђ кызлары туганмы?

ђни кайттымы ђллђ? ђллђ ђни кайттымы?

Сез авырыйсызмы ђллђ? ђллђ сез авырыйсызмы?

Бњген яћгыр буламы ђллђ? ђллђ бњген яћгыр буламы?

Айрат язмадымы ђллђ? ђллђ Айрат язмадымы?

б) — Марат, ђллђ Айрат љйлђнгђнме?

— ђйе, ул љйлђнгђн икђн.

в) — Алсу, ђллђ ђнђс абый кайтканмы?

— ђйе, ул кайткан икђн.

г) — Мансур, Сез университетта укыгансыз икђн.

— ђйе, университетта укыдым.

д) — ђдип ђфђнде, Сез Италиядђ булгансыз икђн.

— ђйе, булдым.

е) — Джон, Сез татарча љйрђнгђнсез икђн.

— Бераз љйрђндем, лђкин начар белђм ђле.

V. Тљс цвет
Алсу розовый, розовая, розовое
Сары желтый, желтая, желтое
Зђћгђр синий, синяя, синее
Яшел зеленый, зеленая, зеленое
Коћгырт коричневый, карий
Шђмђхђ фиолетовый, фиолетовая, фиолетовое
Соры серый, серая, серое
ќирђн рыжий, рыжая, рыжее

а) — Алсуныћ књзе нинди?

— Зђћгђр.

ђ) — Булатныћ чђче нинди?

— Коћгырт.

б) — ђ Айратныћ чђче нинди?

— Айратныћ чђче сары.

в) — Рљстђмнећ кашы нинди?

— Кара.

г) — ђбинећ чђче нинди?

— Ак.

д) — Абыећныћ књзе сорымы?

— ђйе, соры.

е) — Бу алсу карандаш кемнеке?

— Минеке.

ж) — Бу яшел китап кемнеке?

— Мансурныкы.

ќ) — Бу шђмђхђ пальто кемнеке?

— Роза апаныкы.

з) — Бу кызыл сумка кемнеке?

— Галия ханымныкы.

и) — Бу љстђлнећ тљсе нинди?

— Сары.

к) — Бу диван нинди?

— Яшел.

л) — Бу урындыкныћ тљсе нинди?

— Коћгырт.

м) — Бу тарак нинди?

— Кызыл.

н) — Сђгатегез нинди?

— Кара.

ћ) — Баклажанныћ тљсе нинди?

— Шђмђхђ.

о) — Ат нинди?

— ќирђн.

VI. Превосходная степень прилагательных  

ак ап-ак белый- пребелый, белый-белый
кара кап-кара черный — пречерный, черный-черный
яшел ямь-яшел зеленый — презеленый, зеленый-зеленый
зђћгђр зђп-зђћгђр синий — пресиний, синий-синий
кызыл кып-кызыл красный — прекрасный, красный-красный
сары сап-сары желтый — прежелтый, желтый-желтый

Бу алма кып-кызыл.

Карлыганнар кап-кара.

Кыяр ямь-яшел.

Кар ап-ак.

Суган сап-сары.

Тарак зђп-зђћгђр.

а) — ђни базарда нђрсђ алган?

— Алма, кыяр алган.

— Алма тђмлеме?

— Тђмле, кып-кызыл.

— Базарда карлыган бармы?

— Бар. ђни кара, ак, кызыл карлыган алган.

ђ) — Ишеттегезме? Айратларныћ кызлары туган.

— Шулаймыни? Син књрдећме?

— Књрдем. 4 кило, 53 см., чђче кап-кара, књзлђре — зђп-зђћгђр, ирене — алсу, борыны кеп-кечкенђ. Бик матур!

б) — ђни, син Артурны белђсећме?

— Белмим. Аныћ чђче карамы?

— Юк, коћгырт.

— Књзлђре карамы?

— Књзлђре — соры.

— Буе озынмы?

— Бик озын тњгел.

— Юк, белмим, белмим.

в) — Гафу итегез, сездђ пальтолар бармы?

— Бар. Нинди тљслђр кирђк?

— Кара.

— Кара пальтолар бетте, коћгыртлар бар ђле. Лђкин књп тњгел.

— 48 њлчђмнђр (размерлар) бармы?

— Бар. Кирђкме?

— Мића 50 њлчђм кирђк.

— 50 размер юк.

г) — Теге сары тарак кемнеке?

— Алсуныкы.

— Синећ тарагыћ нинди?

— Минеке — кып-кызыл.

VII. Послелоги и послеложные слова.  

Кебек как, словно

Сыман как, подобно

Тљсле как, вроде, похож

Шикелле как, будто

Алсу ђнисе кебек матур.

Бу алма лимон кебек сары.

Алия ђни сыман сљйли.

Тоз кар шикелле ак.

Бите ай тљсле.

а) — Апа, бу груша тђмлеме?

— ђйе, шикђр кебек баллы.

ђ) — Кыяр ачымы?

— Лимон кебек ачы.

б) — Рљстђмнећ кызы матурмы?

— Галия ханым шикелле матур.

в) — ђбиегезнећ чђче акмы?

— ђйе, кар тљсле ап-ак.

Сљйлђшђбез!

а) — Исђнмесез, Азат ђфђнде!

— Хђерле кљн, Алмаз!

— Сез кая барасыз?

— Маратларга. Бњген Алсуныћ туган кљне бит.

— Рљстђм килђме?

— ђйе, килергђ тиеш.

— ђнилђре килђме?

— ђнисе килђ, ђ ђтисе — командировкада.

— Кая киткђн?

— Ташкентка.

— ђллђ конференциягђме?

— ђйе.

ђ) — Алмаз, бњген бездђ туй. Рљстђм љйлђнђ.

— Кемгђ?

— Гљлназга.

— О-о-о! Гљлназ — бик матур кыз. Књзлђре, чђчлђре — кап-кара, ирене чия кебек кып-кызыл.

— ђйе. Гљлназ — акыллы кыз.

б) — Бњген кљн матур икђн.

— ђйе, бик ќылы.

— Бакчага барасызмы?

— ђлбђттђ, барабыз.

— Бакчагызда нђрсђлђр бар?

— Яшелчђ џђм ќилђк-ќимеш књп.

— Карлыган књпме?

— Књп. Кызыл, кара, ак карлыган бар.

— Алмаларыгыз тђмлеме?

— Бик тђмле, баллы.

— ђ сез нинди алмалар яратасыз?

— Мин яшел алма яратам. ђ сез?

— Мин кызыл, сары алмалар яратам.

— Бакчагызда кишер књпме?

— Књп.

— ђ суган бармы?

— Бар, лђкин бик ачы сорт.

в) — ђти, урманга барасым килђ.

— Кич белђн барабыз.

— Сђгать ничђдђ?

— Эштђн кайткач.

— ђни безнећ белђн барамы?

— Юк, бармый. Ул ашарга пешерђ.

— ђти, урманда гљмбђ књп икђн.

— ќыябыз, улым, ќыябыз. ќилђк тђ ќыябыз. Быел ќилђк тђ књп икђн.

— Ярар, ђти.

Текст.

Закировлар гаилђсе

Закировлар гаилђсе Казанда яши. Гаилђдђ 5 кеше. Салих Закиров — профессор, университетта эшли. Аћа 52 яшь. Аныћ буе озын, чђче кара, књзлђре коћгырт.
  Галия ханым Закирова — аныћ хатыны. Ул татар теле укытучысы. Аћа 49 яшь. Аныћ буе уртача, чђче коћгырт, књзлђре соры.
Аларныћ игезђк уллары бар: Рљстђм џђм Марат. Аларга 25 яшь. Рљстђм — юрист, ђ Марат — математик. Марат љйлђнгђн. Аныћ хатыны — Алсу џђм кызы — ђлфия. Алсуга 22 яшь. Ул инглиз теле укытучысы. ђлфиягђ љч яшь.
  Рљстђм ђле љйлђнмђгђн.
Галия џђм Салих Закировларныћ кызлары бар. Исеме — Гњзђл. Гњзђл — табибђ. Аћа 23 яшь. Ул бик матур ханым. Аныћ чђче озын, књзлђре зур, зђп-зђћгђр. Ул кияњдђ. Ире — Айрат. Ул да табиб, теш табибы. Айратныћ буе бик озын — 1 метр 92 см. Ул волейбол уйный, футбол уйнарга ярата.
  Гњзђл белђн Айратныћ малае бар. Исеме — Булат. Ул ђле бик кечкенђ.

БИРЕМНђР

1. Составьте словосочетания с данными словами:

хатын, ир, бала, малай, игезђк, онык, кияњ, килен, туй, кыз, ул, каенана, каената.

2. Составьте словосочетания с данными прилагательными:

ак, кара, кызыл, яшел, сары, зђћгђр, коћгырт, шђмђхђ, соры, ќирђн, алсу.

3. ќавап бирегез:

— Марат кайчан љйлђнгђн?

— Гњзђл кайчан кияњгђ чыккан?

— Туйлары кайда булган?

— Алар кайда ял иткђннђр?

— Галия ханымныћ каенанасы исђн-саумы?

— Маратныћ хатыны кем?

— Гњзђлнећ ире кем?

— Галия ханымныћ оныгы бармы?

— Рљстђмнећ дуслары књпме?

— Апаћныћ чђче нинди?

— Кызыћныћ књзлђре нинди?

— Кызыл алма яратасыћмы?

— Груша алма кебек баллымы?

4. Мђкальлђрне тђрќемђ итегез џђм љйрђнегез:

Ир — баш, хатын — муен.

Ир — ат, хатын — арба.

Ата — белђк, ана — йљрђк.

Яхшы килен њз кызыћнан яхшы, яхшы кияњ њз улыћнан яхшы.

љйлђнмђгђн кеше — ярты кеше.

5. Мђзђкне тђрќемђ итегез.

Килгђн иде

Берђњ рус авылында танышларына кергђн, ди. Танышы якты йљз белђн каршы алган. Табын хђзерлђгђн. Табынга утыргач хуќа:

— Еш, еш Абдулла, — ди икђн.

— Мин ђле дђ еш килђм инде, њзећ бер дђ бармыйсыћ, — дип сљйлђнђ икђн кунак.

Коммуникатив биремнђр.

1. Спросите у Марата, кто у него жена.

2. Поинтересуйтесь, сколько человек в семье Закировых.

3. Спросите у Галии ханум, есть ли у нее внуки.

4. Уточните у друга, когда он женился.

5. У вашего друга сегодня день рождения. Узнайте, кто к нему придет.

6. Спросите у Мансура, какого цвета волосы у Гульназ.

7. Спросите у Анаса, какого цвета глаза у его мамы.

8. Уточните у друга, любит ли он красные яблоки.

9. Спросите у бабушки, какую смородину она хочет есть.

10. Скажите, что вы хотите пить чай.

11. Скажите, что вам нужно уйти из дома в 10 часов.

12. Поговорите с другом о его семье.

ђНКђЙ

РОБЕРТ МИћНУЛЛИН шигыре САРА САДЫЙКОВА кље

ђнкђй безне Сљннђн алып кайткан,

Сљн суында юган ић элек.

Бишек ќыры ќырлап тљннђр буе

Без њскђнне кљткђн тилмереп.

Без биш бала њстек — бер йодрык,

Тик њсмђдек иркђ кочакта.

Без ђнкђйнећ биш шатлыгы идек,

Биш кайгысы булдык кайчакта.

Без њскђндђ књпме борчылулар

Књргђн ђнкђй гомер эчендђ;

Онытмабыз, ђнкђй, мђћге сине,

Рђхмђт яусын барсы љчен дђ.

Хђзер инде ќиткђн балалар без,

Кунак кына ђнкђй янында.

ђнилђрнећ олы йљрђгенђ

Изгелекнећ сыйган барсы да.

Санап кына бетерерлек тњгел

ђнилђрдђн књргђн игелек.

ђнкђй безне Сљннђн алып кайткан,

Сљн суында юган ић элек.

Дђрес бетте. Сау булыгыз.

УНТУГЫЗЫНЧЫ ДђРЕС

Исђнмесез! Хђерле кљн!

I. Намуслы честный
Ярдђмчел отзывчивый
Тырыш старательный
Акыллы умный
Надан неграмотный
Тапкыр находчивый
Эшчђн трудолюбивый
Ялкау ленивый
Юмарт шедрый
Саран скупой
Тыйнак скромный
Усал злой
Шундый такой
Шул 1) тот; 2) ведь

Азат абый шундый намуслы!

Роза апа бик ярдђмчел.

Гњзђл ђнисе кебек акыллы.

Абыебыз — бик эшчђн кеше.

Бу группада тапкыр студентлар књп.

Укытучы тырыш укучыларны ярата.

Юмарт булырга кирђк, кызым!

Саран булмагыз, балалар.

Безгђ надан кешелђр кирђкми.

Ялкау кеше эшлђргђ яратмый.

Оныгыгыз шундый тыйнак, Галия апа!

Безнећ укытучыбыз усал тњгел.

а) — Галия ханым, Марат — бик намуслы икђн.

— Рђхмђт. Мин бик шат.

ђ) — Сез бик ярдђмчел, Азат абый!

— Берни тњгел.

б) — Артур шундый акыллы!

— ђйе.

в) — Безнећ кызлар бик тырышлар!

— Шулаймыни?

г) — Мин эшчђн кешелђрне яратам.

— Мин дђ.

д) — Галия ханым — бик юмарт кеше.

— ђйе, дљрес.

е) — Син шундый тапкыр икђн!

— Белмим шул.

ж) — Ялкау кешене бер дђ яратмыйм.

— Ялкаулар да бар шул.

ќ) — Укучылар, надан кеше кем була!

— Кем аз укый, шул надан була.

з) — Бу абый бик саран.

— Кайсы абый?

— ђнђ теге.

и) — Безнећ укытучыбыз Галия ханым бик акыллы, бик ђйбђт. Без аны бик яратабыз.

— ђ безнећ Алсу апа бик яшь. Ул шундый тапкыр!

к) — Алия апа, безнећ класста бер малай бар. Ул бик эшчђн. Ул урындык та ясый, бакчада да эшли, ђйбђт укый да.

— ђ минем малай ялкау, бик начар укый.

л) — Артур, безнећ класста бер кыз бар. Ул кечкенђ генђ, лђкин спорт белђн шљгыльлђнђ. Ул бик яхшы теннис уйный.

— Аныћ исеме ничек?

— Резеда.

м) — Кызлар, Айдар шундый саран икђн!

— Нигђ?

— Бњген ул биш тућдырма ашады, мића бирмђде.

н) — Син Руслан белђн дусмы?

— Дус.

— Руслан ђйбђтме?

— Бик ђйбђт. Ул шундый ярдђмчел, намуслы.

ћ) — Марат, син тырышмы?

— Тырыш.

— Син акыллымы?

— Акыллы.

— Ярдђмчелме?

— Ярдђмчел.

— Юмартмы?

— Юмарт.

— Син бик “тыйнак” икђнсећ.

о) — Теге кечкенђ малайны белђсећме?

— Белђм. Ул бит Галия апаныћ оныгы.

— Юк, дљрес тњгел, ул — Роза апаныћ малае. Шундый акыллы, бик яхшы шахмат уйный.

љ) — О, бу апа шундый усал!

— Усал тњгел бит.

  Бу — Рљстђм Закиров. Аћа 25 яшь. Ул — юрист, институтта эшли. Рљстђм бик акыллы, тырыш, эшчђн, ярдђмчел, юмарт. Коллегалары аны яраталар.
II.  

-ЛЫ/-ЛЕ

Эти аффиксы, присоединяясь к именам существительным, образуют прилагательные.

кара чђчле — черноволосый сары чђчле — светловолосый бљдрђ чђчле — кудрявый чал чђчле — седовласый зђћгђр књзле — голубоглазый озын буйлы — высокого роста кыска буйлы — низкого роста алсу битле — розовощекий квартиралы — имеющий квартиру гаилђле — имеющий семью бђхетле — счастливый файдалы — полезный хђерле (кљн) — добрый (день) тозлы — соленый књзлекле — в очках болытлы — облачный

Галия ханым кара чђчле, кара књзле, уртача буйлы.

Профессор Закиров бљдрђ чђчле, яшел књзле, озын буйлы.

Марат коћгырт чђчле, соры књзле, озын буйлы.

Алсу сары чђчле, зђћгђр књзле, кыска буйлы.

а) — Галия ханымныћ књзе нинди?

— Зђћгђр.

— Минемчђ, зђћгђр тњгел, кара.

ђ) — Теге кара чђчле кызныћ исеме ничек?

— Гњзђл.

б) — Теге кара кашлы кыз кем ул?

— Ул Галия ханымныћ кызы — Гњзђл.

— Кайда эшли?

— Ул — терапевт.

в) — Сезне озын буйлы бер абый сорады.

— Кем икђн?

— Белмим.

г) — Сезне яшь кенђ бер кыз сорады.

— Исеме ничек?

— Исеме — Алсу.

д) — Безгђ бњген бер бик матур кыз килде. Књзлђре кап-кара, бите алма кебек, ирене кып-кызыл, чия кебек.

— Исеме ничек?

— Гљлназ.

— Ай, исеме дђ матур икђн.

е) — Безнећ апа — зур зђћгђр књзле, кара кашлы, озын чђчле матур ханым.

— Ул эшлиме?

— Юк, ул эшлђми, укый.

III. Чибђр красивый
Нђфис изящный
Зифа стройный
Сылу красивый, прекрасный; стройный
Таза здоровый, крепкий
Симез толстый, жирный
Ябык худой
Пелђш плешивый, лысый

а) — Бу зифа буйлы кыз кем?

— Бу Галия апаныћ кызы — Гњзђл.

ђ) — Теге сылу ханымны белђсезме?

— Белђм.

— Ул кем?

— Ул — Галия ханым. Татар теле укытучысы.

б) — Рљстђм, теге чибђр кыз сића танышмы?

— Таныш. Ул бит юридик факультетта укый.

— Ничђнче курста?

— Икенчедђ.

— Исеме ничек?

— Гљлназ.

в) — Сез шундый нђфис, Айсылу туташ!

— Ай, рђхмђт.

г) — Сезнећ абыегыз шундый таза, чибђр!

— ђйе, ул бит кыш кљне Казанкада су коена.

— Мин дђ коенам, лђкин бассейнда.

д) — Теге симез абыйны белђсећме?

— Белђм. Ул — Гали абый.

— Аныћ хатыны кем?

— Роза апа.

е) — Књрђсећме теге ябык кызны?

— Књрђм.

— Ул бит гимнастика белђн шљгыльлђнђ.

ж) — ђтиегезнећ чђче нинди?

— Ой, аныћ чђче юк. Ул пелђш.

— Шулаймыни?

— ђйе шул.

ЧИБђР КЫЗГА (халык ќыры)

Карлыгандай кара, ай, књзлђрећ,

Бљрлегђндђй йљзлђрећ;

Шикђрлђрдђн тђмле, ай, балдан татлы

Сљям дигђн сњзлђрећ.

К у ш ы м т а:

Алма бакчасыныћ юлы

Тђрђзђлђргђ туры.

ђллђ сића бирелдеме

Бљтен дљньяныћ нуры?

Кашыћ кара, буећ зифа,

Књзећ дђ кара синећ,

Кара књзећђ карасам,

Йљрђгем яна минем.

Бишмђтећдђ синећ, ай, биш тљймђ,

Нигђ тљймђлђмисећ?

Аралар да безнећ, ай, ерак тњгел,

Нигђ килгђлђмисећ?

К у ш ы м т а.

IV. њз — свой  
њзем — я сам, я сама њзебез — мы сами
њзећ — ты сам, ты сама њзегез — вы сами
њзе — он сам, она сама њзлђре — они сами

а) — Киленегез бик эшчђн, Галия апа!

— ђйе шул. њзем дђ бик яратам.

б) — Галия ханымныћ уллары шундый ярдђмчел!

— Ул њзе дђ шундый!

в) — Закировныћ малае шундый таза!

— Ул њзе дђ таза бит.

г) — Сез шундый тапкыр, Азат ђфђнде!

— Минемчђ, сез њзегез дђ тапкыр, Марат.

д) — Рљстђмнећ ђтисе профессор Закиров кая киткђн?

— њзебез дђ белмибез.

е) — Галия апа белђн Салих абыйныћ балалары шундый тыйнак!

— Алар њзлђре дђ бик тыйнак!

ж) — Белђсећме, Гљлназ, малаемныћ књзлђре зђп-зђћгђр!

— Син њзећ дђ зђћгђр књзлеме?

— Юк. Минем књзлђрем яшел.

Сљйлђшђбез!

— Рљстђм, гаилђгез зурмы?

— Зур.

— Кемнђрегез бар?

— ђнием, ђтием бар. Без — љч бала: игезђк туганым — Марат џђм сећелем Гњзђл. Марат озын буйлы, коћгырт чђчле, соры књзле. Аныћ хатыны — Алсу. Ул зђћгђр књзле, сары чђчле, кыска буйлы. Сећелем Гњзђл зифа буйлы, озын чђчле, алсу битле, зђп-зђћгђр књзле. Ул былтыр кияњгђ чыкты. Аныћ ире — Айрат Шакиров. Туйлары булды. Бер ай элек уллары Булат туды.

V.  

Понравилась статья? Добавь ее в закладку (CTRL+D) и не забудь поделиться с друзьями:  



double arrow
Сейчас читают про: