Емтихан билеті № 6. 1. Шешімдерді қабылдау процесіне қандай факторлар әсер етеді?

1. Шешімдерді қабылдау процесіне қандай факторлар әсер етеді? Шешімдерді қабылдау процесін модельдеу кезінде мұндай модельдердің негізгі элементтері туралы анық түсініктері болуы керек, оларға келесілер жатады:- шешімді қабылдау жағдайы;- шешімді қабылдау үшін уақыт;- шешімді жүзеге асыру үшін қажетті ресурстар;- шешімді қабылдайтын тұлғада немесе ұйымда бар ресурстар;- басқарылатын факторлардың жүйесі;- басқарылмайтын факторлардың жүйесі;- басқарылатын және басқарылмайтын факторлар арасындағы байланыстардың жүйесі;- шешімдердің баламалы нұсқалары;- қабылданатын шешімдердің нәтижелерін бағалау үшін критерийлер жүйесі (бағалау жүйесі).

2. М. Мескон бойынша басқарушылық шешімдердің типологиясы қандай? «Модель» термині әртүрлі авторлармен әркелкі түсіндіріледі.Мескон, Альберт және Хедоури модель деп ол қолданылатын нақты өмірлік жағдайды жеңілдету деген; Шеннон модель деп тұтастықтан ерекше түрдегі объектінің, жүйенің немесе идеяның түсінігін айтады.Медоуздың «модель» түсінігіне берген анықтамасы ең жақсы болып көрінеді.Бұл анықтамаға сәйкес, модель – бұл күрделі жүйе туралы ұсыныстардың қарапайым реттелген жиынтығы.Модельдер талданатын проблемаға қатысты бақылауларды, тәжірибелерді, сезінулерді және т.б. іріктеу жолымен объектінің қызмет етуінің аспектілерін анық түсіну үшін қолданылады.Модель моделденетін объектке қарағанда аса күрделі емес, және басшыға нақты жағдайды жақсы түсінуге және дұрыс шешім қабылдауға көмектеседі.

3. Бағдарланған және бағдарланбаған шешімдердің айырмашылығын атаңыз. Ұйымдық шешімдер бағдарланған және бағдарланбаған болып жіктеуге болады.Бағдарланған шешім математикалық теңдеуді шешу кезінде қолданылатын ұқсас әрекеттер немесе қадамдардың белгілі реттілігін іске асыру нәтижесі. Әдетте мүмкін баламалардың саны шектелген және ұйым белгілеген бағыттар шегінде таңдау жасалуы қажет.Бағдарланбаған шешімдер. Бұл типтегі шешімдер белгілі түрде жаңа, іштей құрылымды емес немесе белгісіз факторлармен байланысты жағдайларда қажет болады. Қажетті қадамдардың нақты реттілігін алдын ала құру мүмкін емес болғандықтан, басшы шешім қабылдау процедурасын әзірлеу керек. Бағдарланбаған шешімдерге келесі типтегі шешімдерді жатқызуға болады: ұйымның мақсаттары қандай болуы керек, өнімді қалай жақсартуға болады, басқарушылық бөлімшенің құрылымын қалай жетілдіруге болады, бағыныштылардың мотивациясын қалай күшейтуге болады..Тәжірибеде кейбір басқарушылық шешімдер ғана таза түрде бағдарланған немесе бағдарланбаған болады. Кейбір бағдарланбаған шешімдер соншалықты құрылымданған, оларды қабылдайтын тұлғаның жеке бастамасы толығымен жойылады. Ең күрделі таңдау жағдайында да бағдарланбаған шешімдерді қабылдау әдістемесі пайдалы болуы мүмкін.