2017-11-30
2883
| ХҮІІ ғ. 90жылдары | Т.Ньюкомен |
| 1711ж | Дж. Уатт |
| 1765ж | Д. Папен |
| 1774ж | Ленуар |
| 1860ж | И.И. Ползунов |
Тапсырма-2 ІЖҚ
3□ Цилиндр
1□ қақпақша
4□ Шатун мен кривошип
6□ Маховик
7□ Тұтандырғыш шам
5□ Иінді блок
2□ Қақпақша
Тапсырма-3 Қозғалтқыштың бір толық цикілі мынадай 4 тактісінен тұрады: Сору, сығу, жұмыстық жүріс, шығару
Тапсырма-4 Тоңазытқыштың құрылысын жаз
|
|
|
1-вентиль;
2-кептіргіш;
3-тоңазыту камерасы;
4-компрессор;
5-конденсатор.
Сұрақтар:.
1. Реактивті двигательдер дегеніміз не?
2. Оның қандай түрлері бар?
3. Тоңазытқыш мәшинелерінің түрлері?
/1/
мұндағы
Aт- толық жұмыс /Дж/
Q- қыздырғыштың жылу мөлшері /Дж/
ПӘК-тің формуласына қарай отырып ережені дәптерімізге түсірейік.
Пайдалы әсер коэффициенті (ПӘК) дегеніміз- істелінген толық жұмыстың,
қыздырғыштан алғынған жылу мөлшеріне қатынынасына тең.
Ал, толық жұмыс
Ат=Q1-Q2 /2/
Q1- қыздырғыштың жылу мөлшері;
Q2-салқындатқыштың жылу мөлшер;
/1/формуланы түрлендіреміз.
/3/
Мәшиненің ПӘК-і температурамен байланысты.Соған байланысты
/4/
T1-қыздырғыштың температурасы
T2-салқындатқыштың температурасы
Енді тақырыпқа байланысты есептердің шығару жолы:
Топ мүшелері (Жылу қозғалтқыштарының жұмыс істеу принципін және құрылысын айтады).
1 топ.Жылу қозғалтқыштарының құрылымы.
2 топ.Іштен жанатын қозғалтқыштар.
3 топ.Бу турбинасы.
4 топ.Газ турбинасы.
5 топ.Реактивтік қозғалтқыштар.
Жасаған жұмыстарын бағалаудың мақсатына сәйкестендіру
Тоңазытқыштар дегеніміз не?
Тоңазытқыштардың құрлысын ата?
Тоңазытқыштардың жұмыс істеу принциптерін түсіндір?
Тоңазытқыштар мен жылу машиналарын салыстыр?
Тоңазытқыштардың жұмыс істеу принципіне мысал келтір?
Тоңазытқыштардың біз үшін маңызы қаншалықты?
| Ішкі энергия-сы механикалқЭнергияға айналдыру |
| Б.Т |
| У.Ж.Қ 1.цилиндр,поршень, Клапон,білік,штатун 2. Сұйық отын 3. Ауаға зиянды қалдық тар шығарады |
|
|
|
|
|
|
| Сабақ 24 | ||||
| Сабақтың аты | §27. Айдағы, Шолпандағы және Марстағы термодинамикалық жағдайлар | |||
| Жалпы мақсаты | Айдағы, Шолпандағы және Марстағы термодинамикалық жағдайлар жайлы мағлұмат беру Айдағы, Марстағы, Шолпандағы термодинамикалық жағдайлар туралы түсіндіру Бірін-бірі бағалай білуге баулу | |||
| Күтілетін нәтиже | Айдағы, Шолпандағы және Марстағы термодинамикалық жағдайлар жайлы мағлұмат алады Айдағы, Шолпандағы және Марстағы термодинамикалық жағдайларды күнделікті өмірде және өндірістерде қолдана білуге үйренеді Бірін-бірі бағалай алатын болады | |||
| Мұғалімнің әрекеті | Оқушының әрекеті | |||
| Топқа бөлу | Парталарда суреттер тұрады, оқушылар мұғалімнің үстелінде жатқан суреттерді таңдап, сол сурет орналасқан партаға отырады. Сөйтіп 4 топ құрамыз. | Сол суреттерге байланысты төрт топқа бөлініп отырады | ||
| Ынтымақтастық атмосферасы | Күн жарығын алақанға саламын. Жүрегіме басып ұстай қаламын. Ізгі әрі нәзік, жарық, мейірімді, Болып кетер сонда дереу жан-жағым. | Оқушылар бір-біріне жақсы тілек тілеп, сыныпта жақсы ахуал қалыптастырады. | ||
| Бағалау парақшасымен таныстыру | Әр топқа бағалау парағын таратамыз. Онда жалпы бағалау жүйесі мен ұпай көрсеткіштері көрсетілген. | Оқушылар бағалау нұсқаларымен танысады | ||
| Үй тапсырмасын пысықтау | Кім жылдам» әдісі
арқылы топпен жұмыс жасау
Жаңа сабақты бастамас бұрын ой қозғау мақсатында оқушыларға сұрақ арқылы диалогқа түсіру, соларқылы топен жарыс ұйымдастыру
Үй тапсырмасын сұрау(5 минут)
4.Бу турбинасының құрылысы мен жұмыс істеу принципі туралы айтып бер.
5.Бу турбинасының артықшылығы неде?
6.Реактивті двигательдер дегеніміз не?
7.Оның қандай түрлері бар?
1. Физикалық диктант
1.Жүйеге берілген ……. оның ішкі энергиясының өзгерісіне және жүйенің сыртқы денелерге қарсы істейтін ………… жұмсалады.
2.Бір дененің …………….есебінен ғана жұмыс істейтін мәшинені жасау мүмкіндігіне тыйым салады. Ол процестің бағытын білдіреді. ………… ретті мәңгі қозғалтқыш жасау мүмкін емес.
3.Термодинамикада сырттан жылу алмай және машинаның ішінде қандай да бір өзгеріссіз, шексіз ұзақ уақытжұмыс істейтін мәшинелерді …………мәңгі жылу қозғалтқыштары деп атайды.
4.Газдың сырқы күштерге қарсы атқарған жұмысы газ………… Оның соңғы және бастапқы……… айырымына көбейткенге тең
Қайталау сұрақтарына жауап беру, есеп шығару. 1. Жылу қозғалтқыштары деген не? 2. Жылу қозғалтқыштарының түрлерін атаңдар. ПӘК қандай шама? 3. Карно циклын сипаттап беріңдер. 4. Есеп шығару: 1-есеп. Жылу машинасы бір циклде 1кДж жылу мөлшерін жұтып 400 Дж жұмыс істеді. Машина қанша жылу мөлшерін бөліп шығарады? Ш е ш і м і: Термодинам-ң бір заңы: Q=ΔU+A=>ΔU=Q-A=1000-400=600 Дж 2-есеп. Жылу машинасы бір циклде 400 Дж жылу шығарып 600 Дж жұмыс істейді. Жылу машинасының ПӘК-і неге тең? Ш е ш і м і: 3-есеп. Автокөліктің ПӘК-і 20%, және 30 минутта 1,5 кг жанармай жағады. Автокөлік моторын қуатын анықтаңыз. q=4,6*107 Дж/кг – жанармайдың меншікті жану жылуы. Ш е ш і м і: A = ηQ = ηqm. Қуат болса: VI. Үй тапсырмасын беру. §5,9-5,10 оқу-мазмұндау. №1. Қыздырғышы 2270С, салқындатқышы 270С жылу машинасының макс ПӘК-і неге тең? (40 %). №2. Идеал жылу машинасы қыздырғыштан алған әрбір 1000 Дж энергия есебінен 250 Дж пайдалы жұмыс жасайтын болса, бұл жылу машинасының ПӘК-і неге тең? (25 %).
| |||
| Жаңа сабақ | Өткен тақырыптарға байланысты байланысты «Аквариум» әдісі
Өткен тақырыпты оқушыларға қысқаша қайталау мақсатында осы көрсетілген әдіс бойынша жаңа материалдарға байланысты ресурстар беру, өз бетерінше дайындық жасату
1.Айдың табиғаты.
2.Шолпан бетіндегі термодинамикалык жағдайлар.
З.Марст атіршілік мүмкін бе?
Жердің параметрлерін сұрау. mж = 6*1024кг; R= 6378 км; g= 9, 8 Н/кг; υ2 = 11, 2 км/с; ρ = 5, 5 г/см3 υ = 7, 9 км/с; 1 тәулікте = 24 сағ; S = 5, 1 * 108 км 1. Айға жалпы сипаттама беру.(слайдтар арқылы түсіндіру)Айдың үстіңгі беті қатты шар тәрізді суық дене болып табылады. 1. Ай - Жердің табиғи серігі. mА = 1/81 * mж =0, 0123mж; R = 1738 км; g= 1, 63 Н/ кг; ρ= 3, 35 г/см3 (Жердің 0, 6 тығ/ы) Fаа < Fаж Соның нәтижесінде газ молекулаларына Fа - ін жеңіп, ғарыш кеңістігіне ұшып кету жердегіге қарағанда әлдеқайда жеңіл. Сондықтан Айда атмосфера да тығыз атмосферасыз сұйық күйде бола алмайтын суда жоқ. 2. Ай бетіндегі физикалық жағдай.Ай жерге әрқашан бір жарты шарымен қарайды. А) Айдың күн тәуліктері 29, 53 жерлік тәулікке созылады. (Күн мен түн Жердегі екі аптаға (14, 8 жерлік тәулікке) тең. Айдағы бір тәулік бір айға жуық. Б) Ұзақ ай күнінде t= 13°С дейін қызады. Мұндай температурада жеңіл газ молекулаларының жылдамдығы 2, 4 км/с артады және олар Айды тастап ұшып кетеді. Түнде ай бетінің t = - 160°С немесе t= - 170°С дейін төмендейді Ай әзірге адам аяғы басқан жалғыз ғарыштық дене. Ең бірінші айға барғанндар кімдер? (1969ж Н. Армстронг, Э. Олдрии) Жерден өзіміз білетіндей Айдың бір ғана жарты шары көрінеді. (1 - сурет) 3. Ай рельефі. А) Ай топырағының химиялық құрамы жер жыныстарына ұқсас екені дәлелденді. Б) Ай жыныстарының жасы 3, 1 - 4 млрд жылға дейін. Айдың жасы = Жердің жасына= 4, 6 млрд жыл. В) Ай бетінің картасы 60 - сурет бойынша - Күн жүйесін не құрайды? (Күн, планеталар және олардың серіктері) - Күн жүйесінде неше планета бар және оларды ретімен ата? (Меркурий, Шолпан, Марс, Юпитер, Сатурн, Уран, Нептун, Плутон). - Күн жүйесінде қандай планеталар қозғалады? (астероидтар, кометалар, метеорлық денелер). 2. Шолпан планетасы туралы. (слайдтар арқылы түсіндіру)- М. В. Ломоносов ХҮІІІ ғасырдың екінші жартысының барысында (1761ж) Жер мен күн арасында Шолпан планетасы бар екенін анықтап, жаңалық ашты. - М. В. Ломоносов – Шолпан планетасында атмосфераның бар екендігін және Жер планетасымен салыстырғанда тығыз болатындығын байқады. - 1967 мен 1983 жылдар аралығында автоматты «Шолпан - 4», «Шолпан - 16» станциялары мен ғаламшарларды зерттеудің негізгі программалары орындалды. - 1985 жылғы маусымның ортасында Шолпанның жанынан ұшып өткен «Вега - 1» және «Вега - 2» ғарыш станциялары оның атмосферасына аэростаттық шарлар мен ғаламшарларын бетіне қонатын қону блоктарын тастады. Зерттеу нәтижесінде Шолпан атмосферасының 96%- не жуығы – СО2, 4%- азот, 0, 002%- і - О2, 0, 2%- Н2О буынан тұратыны анықталды. - 1887 жылы Фобос, Деймос атты екі табиғи серігі ашылды. - Ғаламшарға сипаттама: А) mш = Жердің 0, 815 массасына тең. R=6050 км (Жердің 0, 950 радиусында) ρ= 5, 24 г/см3 ә) Шолпан ақшыл бұлттар қабатымен топтаса жабылған, олар тек радиотолқындар үшін ғана мөлдір. Радиолокациялық зерттеулер Шолпанның басқа барлық (Ураннан басқа) планеталарға қарама - қарсы және өзі де күнді айнала қозғалатын жаққа қарама - қарсы бағытта өзі осі боймен айналатынын ашты. Шолпанда күн тәулігі 117 Жер тәулігіне тең. Б) Шолпан бетінің картасы. Ғаламшар бетінің тегістігі айтарлықтай екендігі анықталды, бірақ ондада ойпаттар, жазықтар мен бірге тау шоқылары мен қыраттар, сақина таулар мен қазан - шұңқырлар, тік жарлар мен жарықтар бар. В) Жылыжай эффектісінің мәні. 4. Марс (Қызыл ғаламшар). (слайдтар арқылы түсіндіру)- Халқымыз қызыл жұлдыз деп те атаған, себебі Марс топырағының түсі қызыл күрең болғандықтан оның бетінен көтерілген шаң тозаң қызыл түсті. - Сипаттама: ғаламшар массасы - 0, 107 Жер массасына тең, ρ= 3, 95 г/см3 (Жердің 0, 72 тығыздығына тең) бетіндегі υ2 = 5 км/с. Марс Жерден диаметрі бойынша 2 есе кіші. - Марста күн тәуліктері Жердегіден 39, 5 мин - қа ұзақ. Марс жылы Жердің 687 тәулігіне тең, яғни Жердікінен екі есе ұзақ. Онда жыл мезгілдерінің алмасуы болып тұрады. Себебі тәуліктік айналу осінің көлбеулігі дәл жердікіндей. - Марстағы температура: Жаздыгүннің өзінде температура 0°С - ға дейін сирек көтеріледі, ал түнге қарай аязға (- 70- 100°С шейін төмендейді). Температураның тәуліктік өзгерісі 80 - 100°С дейін жетеді. Полюстерінде (- 130°С) суық болады, бұл кезде СО2 – да қатады.
Жаңа тақырыпты өз бетіңмен меңгер (төмендегі жетелеуші тапсырмалар арқылы) Бос орынға қажетті сөздерді жазып, сөйлемді толықтыр. 1.Механикалық қозғалыс туралы сөз болғанда, кей жағдайда қозғалыстағы денені..................... ретінде қарастырады. 2. Қозғалыстың қарастырылып отырған жағдайында өлшемдерін елемеуге болатын денені материалық нүкте деп атайды. 3. Дененің немесе материалдық нүктенің санақ денесімен салыстырғандағы қозғалысы кезінде сызық түрінде қалдырған ізі қозғалыс траекториясы деп аталады. 4.Траекторияны түріне қарап қозғалысты түзусызықты немесе қисықсызықты деп бөледі. 5.Қандай да бір уақыт аралығында дене жүріп өткен траекторияның ұзындығы осы уақыт ішінде жүрілген жол деп аталады. 6.Дененің орын ауыстыруы деп дененің бастапқы орнын оның келесі орнымен қосатын бағытталған кесінді, яғни векторды айтады.
| |||
| Сергіту сәті | «Қаражорға» биі | Оқушылар әуенге билеп,сергиді | ||
| Ой толғаныс | 
| |||
| Сабақты бекіту | Тест тапсырмалары | |||
| Үй тапсырмасы | Есеп шығару №3, №6. Бағалау | Оқушылар күнделіктеріне жазады | ||
| Бағалау | Бүгінгі сабақ ұнады ма? Өз көңіл күйлерін стикерге жазу. | Бағалау парақшасын толтырады | ||
|
|
|
| Сабақ | Физика | 8 сынып | |||
| Сабақтың аты | §28. 29. Денелердің электрленуі. Электр заряды. Электр зарядының сақталу заңы. Электроскоп. Өткізгіш және өткізбейтіндер | ||||
| Жалпы мақсаты | Денелердің электрленуі. Электр заряды. Электр зарядының сақталу заңы. Электроскоп. Өткізгіш және өткізбейтіндер жайлы мағлұмат беру Денелердің электрленуі. Электр заряды. Электр зарядының сақталу заңы. Электроскоп. Өткізгіш және өткізбейтіндерді күнделікті өмірде және өндірістерде қолдана білуге үйрету Топта бағалай білуге баулу | ||||
| Күтілетін нәтиже | Денелердің электрленуі. Электр заряды. Электр зарядының сақталу заңы. Электроскоп. Өткізгіш және өткізбейтіндер жайлы мағлұмат алады Денелердің электрленуі. Электр заряды. Электр зарядының сақталу заңы. Электроскоп. Өткізгіш және өткізбейтіндерді күнделікті өмірде және өндірістерде қолдана білуге үйренеді Топта бағалай алатын болады | ||||
| Сілтеме | 8 сынып «Физика» оқулығы | ||||
| Сабақта қолданылатын материалдар: | Слайд Оқулық Тақырыпқа байланысты көрнекіліктер | ||||
| Оқыту әдістері: | 1. Жеке жұмыс 2. Жұптық жұмыс | ||||
| Сабақтың барысы. І. Ұйымдастыру кезеңі | 1. Сәлемдесу, түгендеу 2. Оқушылардың зейінін сабаққа аудару 3. Сабақ барысымен таныстыру, жұпқа бөлу | ||||
| ІІ. Үй тапсырмасын тексеру | Миға шабуыл сұрақтары | ||||
| ІІІ. Жаңа сабақ | Жаңа тақырыпты түсіндіру | ||||
| ІҮ. Тапсырма | Тест жұмысы | ||||
| Ү. Сергіту сәті | Тренинг ұйымдастыру | ||||
| Ү. Қорытынды | Жаңа тақырып бойынша сұрақтар қойылады. | ||||
| ҮІ. Үй тапсырмасы | Оқулық | ||||
Сабақ бойынша мұғалім мен оқушының іс-әрекеті:
| Мұғалімнің іс-әрекеті | Оқушының іс-әрекеті | |
| І. Ұйымдастыру кезеңі 5 минут | Оқушылардың зейінін сабаққа аудару, түгендеу, жұпқа бөлу ББҮ үлестірме қағазын таратып беру | Оқушылар жұптарға бөлінеді. |
| ІІ. Үй тапсырмасын тексеру Миға шабуыл сұрақтары 10 минут | Әр топқа үлестірме қағаздарды таратып беру
1 топ: айдағы
2 топ: шолпандағы
3- топ Марстағы
І. «Біліміңді байқап көр» - үй тапсырмасын тексеру. Өткен тақырыптарды қайталау мақсатында оқушылардың әр – қайсысына жеке – жеке үлестірмелі карточка немесе жалпылама есептер беріледі:
А) Іштен жанатын қозғалтқыш деп қандай қозғалтқышты айтады? Олар қайда қолданылады?
Б) Іштен жанатын қозғалтқыштың 1 жұмыстық циклінде қанща жүріс немесе такті болады?
В) Қозғалтқыштағы 4 тактінің әр – қайсысында қандай процесстер жүреді? Бұл тактілер қалай аталады?
Г) Іштен жанатын қозғалтқышта маховик қандай қызмет атқарады?
Д) Автөкөліктерде көбіне қандай іштен жанатын қозғалтқыштар пайдаланылады?
Е) Бу турбинасының құрылымы, оның пайдалану мақсаты?
Ж) Жылу машиналарын қолдану қоршаған ортаға қандай кері нәтижелерге алып келеді?
З) Жылу қозғалтқыштардың пайдасы және зияны.
К) Оқушылардың әзірлеген баяндамаларын,презентацияларын тындау,талқылау. Тақырыптары: Іштен жану қозғалтқыштарының түрлері, жылу қозғалтқыштардың түрлері (реактивті,турбо компрессорлы, бу және газ турбиналары).
Сұрақтардың жауаптарын талқылау, жұмыстард ы бағалау.
формулалардың физикалық мағынасын, өлшем бірліктерін айту:
Q = mc (t2 – t1)
Q = mq
ŋ = Aп / Ат ˟ 100 %
«Білмекке құмарлық» - оқушылардың теориялық білімдерін есепте шығаруда қолдану:
1 есеп. Автокөліктің қозғалтқышы 55 кВт қуат өндіреді. Егер оның ПӘК – і 27 % болса, онда ол 2 сағат ішінде қанша бензин жағады? (31,8 немесе 32 кг).
2 есеп. Машинаның қозғалтқышында 23 МДж пайдалы жұмыс өндіру үшін 2 кг бензин жұмсалады. Осы қозғалтқыштың ПӘК-ін табындар? Бензиннің меншікті жану мөлшері – 46 х 106 Дж/кг. (25 %).
Понравилась статья? Добавь ее в закладку (CTRL+D) и не забудь поделиться с друзьями:
 Сейчас читают про:
  5929 5753 |
