2017-11-30
739
Қолдану көрсеткіштері мен мөлшерленуі. Ауыр металл иондарымен улану, ревматоидты артрит, гепатит, бауыр циррозы, Вильсона-Коновалов ауруы. Ересектерге арналған мөлшері, аш қарынға ішке тәулігіне 150-750 мг, ал балаларға тәулігіне 50-60 мг мөлшерде.
Кері көрсеткіштері. Гемопоэздің бұзылыстары, миастения, бүйрек жетіспеушілігі.
Жанама әсерлері. Диспепсиялық бұзылыстар, артралгия, лимфоаденопатия, алопеция, тиреоидит, қызыл жегі тәрізді синдром, лейкопения, тромбоцитопения, миастения, нефротикалық синдром, тромбофлебит, аллергиялық реакциялар.
Шығарылу түрі. 150 және 250 мг капсулада N. 40, 50; 250 мг таблеткада N.100.
10.3.3. Безгекке қарсы дәрілер Хлорохин, гидроксихлорохин ( Безгекке қарсы дәрілер 2-ші бөлімді қара)
11 Тарау. Иммунотропты дәрілер
Иммунды жүйе әдетте қабыну ошағында жұмыс істейді, оған иммунды жасушалар қаннан түседі, қабынудың себептері болатын микробтарды, вирустарды және басқа да агенттерді жояды. Егер иммунды жүйе қалыпты қызмет атқарса, сонымен қатар жедел немесе созылмалы аурулар жақсы болжаммен аяқталып, сауығуға алып келеді. Және керісінше ағзаның иммунитеті әлсіреген кезде ауру созылуы мүмкін, әлде жедел аурулар созылмалы барысқа өтеді.
Бірақ, иммунды жүйе белгілі бір азғырған реакциялар агенттеріне жауап береді - мысалы, оның күшеюі әртүрлі аллергиялық ауруларға және ауыр өтетін аутоиммунды ауруларға алып келеді. Иммунитеттің әлсіреуі кезінде - әртүрлі қатерлі ісіктер дамиды, әлде бұл жағдайларда иммунды жүйе түрлендірілген қатерлі жасушаларды жою қабілетін орындамайды.
Иммунды қорғаудың екі түрін ажыратады: жасушалық иммунитет, онда лейкоциттер белсенді қатысады және гуморальды – онда ағзаның қорғанысына қатысатын қарапайымдардан күрделі молекулалар қатысады: бұл иммуноглобулиндер, комплемент жүйесі, ферменттер, интерферондар, бактериялардың, вирустардың және басқа да бөгде агенттердің белсенділігін басатын ферменттерді баяулатқыштар.
Қазіргі кезде иммунокоррекция әдістерін иммунофармакология қарастырады. Иммунофармакологияның негізгі мақсаты иммунобелсенді (иммунотропты) заттарды қолдана отырып, иммунды жүйенің бұзылған қызметін фармакологиялық реттеу болып табылады. Бұл заттардың әсері иммунды жауапқа қатысатын жасуша қызметін жақсарту. Науқастың иммунды жауабына байланысты клиникада екі модуляциялық жағдай болуы мүмкін, ол иммуносупрессия немесе иммуностимуляция. Осыған байланысты модуляциялық иммунитетті клиникалық жағдайда емдеу барысынды, тиімді иммунотерапия жүргізу қиынға соқтырады. Иммунотерапияның басты мақсаты – науқастың ағзасына қабілетті әсерлерді иммунды жауапқа беттеу. Жоғарыда айтылған жағдайларды ескере отырып, дәрігер иммуносупрессивті және иммунды белсендіруші терапияны жүргізуі қажет, сондықтан барлық иммунды белсендіруші дәрілер иммуносупрессорлар мен иммунды белсендірушілер деп бөлінген.
11.1. Иммуносупрессорлы дәрілер
Иммуносупрессорлық дәрілер ағзаның иммунды жауабын тежеп, трансплантаттан босап шығу реакциясын алдын алуға, сонымен қатар аллергиялық реакцияларды және аутоиммунды үрдістерді төмендету үшін қолданылады. Орларға жататындар:
1.Цитостатиктер – азатиоприн, циклофосфамид және т.б.
2.Глюкокортикоидтар – преднизолон, дексаметазон және т.б.
3.Антибиотиктер – циклоспорин, таклолимус және т.б.
4.Антиденелердің дәрілері – поликлональды антиденелердің препараттары (иммуноглобулин, антитимоцитарлы - тимоглобулин), ИЛ-2 рецепторларына моноклональды антиденелердің препараттары (даклизумаб).
11.1.1. Цитостатикалық дәрілер
Азатиоприн (Azathioprinum), имуран. Азатиоприн - тиол туындысы, гипоксантиннің бәсекелестік антагонисті, химиялық құрылысы және биологиялық әсері жағынан пурин негіздеріне ұқсас; иммунодепрессивті және цитостатикалық әсер көрсетеді. Алмасу реакцияларына қатысып, нуклеин қышқылдарының синтезін тежейді. Иммунодепрессивті әсері лимфоидті тіндердің гипоплазиясымен, Т-лимфоциттер санының төмендеуімен, Ig синтезінің бұзылуымен, қанда атипті фагоциттердің пайда болуымен және жасушалы белгіленген аллергиялық реакциялардың тежелуімен байқалады.
Қолдану көрсеткіштері мен мөлшерленуі. Бүйрек трансплантациясы кезіндегі босап шығу реакциясын алдын алу, ревматоидты артрит, созылмалы белсенді гепатит, жүйелі қызыл жегі, дерматомиозит, түйінді периартериит, жүре пайда болған гемолитикалық қаназдық, идиопатиялық тромбоцитопениялық пурпура, гангренозды пиодермия, псориаз, Крон ауруы, өзіндік емес ойық жаралы колит, миастения, көпіршіктену, Рейтер синдромы, сәулелі дерматит, псевдогипертрофиялық миопатия. Трансплантацияны емдеу барысында пероральды "жоғарғы" мөлшерден бастайды 5 мг/дене салмағына (таблеткалар 0,05 №10), қалыпты мөлшер 1-4 мг/дене салмағына/тәулігіне.
Кері көрсеткіштері. Жоғары сезімталдық, гемопоэздің тежелуі (гипопластикалық және апластикалық қаназдық, лейкопения, лимфопения, тромбоцитопения), бауыр жетіспеушілігі, жүктілік, лактация кезеңі, бала жасы.
Жанама әсерлері. Қан түзу ағзасы жағынан: сүйек ми қан түзілуінің тежелуі, мегалобластты эритропоэз, макроцитоз. Асқорыту жүйесі жағынан: жүрек айнуы, құсу, іштің өтуі, тәбетінің төмендеуі, іште ауырсыну, холестаз, бауыр қызметінің бұзылуы. Аллергиялық реакциялар: тері бөртпесі, миалгия, артралгия, дәрілік қызба.
Шығарылу түрі. 50 және 100 мг таблеткалар N.50, 100
Рецепт үлгісі. Rp.: Azathioprini 0,05
D.t.d. N. 10 in tab.
S. 1 таблеткадан күніне 3-4 реттен.
#
Циклофосфамид (2 бөлімді қара. Алкилдеуші заттар. (Бластомаға қарсы дәрілер.). Иммунодепрессивті әсері иммунды жауапқа қатысатын лимфоциттердің (әсіресе В-лимфоциттердің) пролиферациясын тежейді.
Глюкокортикоидтар
Глюкокортикоидтар – преднизолон, дексаметазон (қара: Стероидты қабынуға қарсы дәрілер.). Иммунодепрессивті әсері цитокиндердің (интерлейкин1, интерлейкин2, гамма интерферон) лимфоциттер мен макрофагтардан босап шығуын тежейді.
Антибиотиктер
Циклоспорин (Cyclosporinum), сандиммун. Циклоспорин - жоғары әсерлі иммуносупрессивті препарат, жануарларда тері, жүрек, бүйрек, ұйқы безі, жілік майы, ащы ішек және өкпеде аллогенді трансплантанттардың өмірін ұзартады. Циклоспорин аллотрансплантанттарға қатысты жасушалық реакцияның дамуын, баяу типті сезімталдықтың жоғарлау реакциясына және Т-лимфоциттерден дамитын антиденелерді тежейді. Жасуша деңгейінде лимфокиндердің, сонымен қатар интерлейкин 2 (Т-лимфоциттердің өсу факторы) түзілуін және босап шығуын тежейді.
Қолдану көрсеткіштері мен мөлшерленуі. Бүйректің, бауырдың, жүректің, өкпенің, ұйқы безінің аллотрансплантанттарының босап шығуын алдын алады, сонымен қатар иммунодепрессанттар қабылдағаннан кейін, ревматоидты артрит және гломерулонефритпен ауыратын науқастарда трансплантанттың босап шығуына жол бермей емдеу. Көктамырға арналған мөлшер 3-5 мг/дене салмағына (1:20 – 1:100 еріткіште), ішке 2-15 мг/дене салмағына тәулігіне.
Кері көрсеткіштері. Қатерлі ісіктер, ауыр жұқпалы аурулар, бауыр және бүйрек қызметінің бұзылыстары, жүктілік, емшекпен емізуде.
Жанама әсерлері. Диспепсиялық бұзылыстар, бауыр, бүйрек және ұйқы безі қызметінің бұзылыстары, дірілдеу, парестезия, тырыспалар, артериялды гипертензия, миопатия, тромбоцитопения, қаназдық, ісінулер, дисменорея, жұқпалы ауруларға бейімділік.
Шығарылу түрі. 10, 25, 50 және 100 мг капсулада N. 10, 50; 10% 50 мл ішке қолдануға арналған флакондағы ерітінді; 5% 1 және 5 мл инфузияға арналған ампуладағы және 10 мл флакондағы ерітінді.
Такролимус (Takrolimusum), програф. Такралимус - иммуносупрессивті препарат, табиғи макролидтер тобына жатады. Streptomyces tsukubensis актиномицеттен өндіріледі. Такролимустың иммуносупрессивті қасиеті циклоспоринге ұқсас келеді, сол себептен ол иммунофилинге агонист болып келеді. Такролимус циклоспоринге қарағанда, белсенді, және де аз мөлшерде әсері жоғары. Такролимус қатысатын иммуносупрессивті терапияда циклоспоринмен салыстырғанда трансплантантқа қарсы реакция өте сирек кездеседі, және жеңіл ағымды.
Қолдану көрсеткіштері мен мөлшерленуі. Бүйрек, жүрек және бауырдың аллотрансплантатына қарсы реакцияны алдын алу және емдеуде. Ересек адамда қолдану мөлшері 0,05-0,15 мг/ден салмағына 2 реттен тәулігіне, көктамырға тәулігіне 0,01-0,1 мг/дене салмағына, балаларға 0,15 мг/дене салмағына ішке 1-2 рет тәулігіне, көктамырға тәулігіне 0,075-0,1 мг/дене салмағына.
Кері көрсеткіштері мен жанама әсерлері. Жалпы циклоспоринге ұқсас.
Шығарылу түрі. 0,5; 1 және 5 мг капсулада N. 10; 0,5% 1 мл ампуладағы инфузияға арналған ерітінді.
Рецепт үлгісі. Rp.: Takrolimusi 0,0005
D.t.d N. 10 in cаps
S. Тәулігіне 1 капсуладан 2 рет.
#
